Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Gavalı meyvəyeyəni (lat. Laspeyresiya funebrana Tr.) — Buğumayaqlılar tipinin Pulcuqluqanadlılar dəstəsinin Yarpaqbükənlər fəsiləsinə aid olan növ.
| Gavalı meyvəyeyəni | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||
| ||||
Xarici quruluşu
Kəpənəyin qanadları açılmış halda 12-17 mm uzunluqdadır. Bədəni üst tərəfdən boz rəngdə, alt tərəfdən tutqundur. Ön qanadları üzərində köndələninə, dalğavari xətt uzunır. Qanadının zirvələri başqa hissələrinə nisbətən açıq rəngdədir. Həmin yerdə bir neçə qara xətt var. Yumurtası girdə və ağ rəngdə olub, böyüklüyü 1 mm-ə yaxındır. Tırtıl axırıncı yaşda 12-15 mm uzunluqdadır. İlk yaşlarda ağımtıl, sonrakı yaşlarda isə çəhrayı rəngdə olur. Tırtılın bədəninin birinci buğumunda xitinləşmiş sahə vardır. Bu sahə cavan tırtıllarda sarımtıl, iri yaşlı tırtıllarda isə açıq sarımtıl olur. Pupu açıq-qəhvəyi rəngdə olub, 6-7 mm böyüklüyündədir.
Həyat tərzi
Gavalı meyvəyeyəninin tırtılları barama içərisində qışlayır. Bu zərərvericinin qışlaması torpaqda, xəzəl və bitki qalıqlarının altında gedir. Erkən yazda havanın gündəlik temperaturu 15-17oC-ə çatdıqda tırtıllar qışlama yerində puplaşmağa başlayırlar. Puplardan kəpənəklərin uçuşu gavalı ağaclarının çiçəklənməsindən sonra başlayır. Uçuş bir ay davam edir. Hər bir dişi kəpənək 8-15 gün yaşayır. Yumurtalar əsasən meyvə başlanğıcına, az miqdarda isə yarpaqlar üzərinə və yanlığına qoyulur. Hər bir dişi kəpənək 40-70 ədəd yumurta qoyur. Rüşeyimin inkişafı 5-9 gün çəkir və bundan sonra yumurtalardan birinci nəsil tırtıllar çıxır. Həmin tırtıllar meyvəni üst tərəfindən gəmirərək (əksr hallrda saplağa yaxın yerlərdən) yollar əmələ gətirir, onun içərisinə girir. Gavalının zədələnmiş yerindən xaricə yapışqanlı şirə axır. Belə meyvələr ya tökülür, yada quruyur. Öz inkişafını bitirmiş tırtıllar meyvə içərisindən çıxaraq torpağa düşür və orada puplaşır. 10-12 gündən sonra puplardan ikinci nəslin kəpənəkləri uçmağa başlayır. Gavalı meyvəyeyəninin zərərli fəaliyyəti nəticəsində məhsul miqdarca azalır və keyfiyyətini itirir.
Yayılması
Kiçik Asiya, Avropa, , Yaponiya, Ukrayna, Orta Asiya, Qazaxıstan, Zaqafqaziya, Rusiyanın Avropa hissəsində yayılmışdır.Azərbaycanda Şəki-Zaqatala bölgəsində gavalı meyvəyeyəninin il ərzində iki nəsil verdiyi müəyyənləşdirilmişdir.
İstinadlar
- (PDF). 2021-06-13 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-04.
- Сливовая плодожорка (Laspeyresia funebrana Tr.)
- E.F.Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu (Dissertasiya). Bakı, 2013
- "NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASINDA ÇƏYİRDƏKLİ MEYVƏ AĞACLARINA ZƏRƏRVERƏN HƏŞƏRATLAR VƏ ONLARIN ENTOMOFAQLARI" (PDF). 2017-12-15 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-05-04.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gavali meyveyeyeni lat Laspeyresiya funebrana Tr Bugumayaqlilar tipinin Pulcuqluqanadlilar destesinin Yarpaqbukenler fesilesine aid olan nov Gavali meyveyeyeniElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSeklin VikiAnbarda axtarisiXarici qurulusuKepeneyin qanadlari acilmis halda 12 17 mm uzunluqdadir Bedeni ust terefden boz rengde alt terefden tutqundur On qanadlari uzerinde kondelenine dalgavari xett uzunir Qanadinin zirveleri basqa hisselerine nisbeten aciq rengdedir Hemin yerde bir nece qara xett var Yumurtasi girde ve ag rengde olub boyukluyu 1 mm e yaxindir Tirtil axirinci yasda 12 15 mm uzunluqdadir Ilk yaslarda agimtil sonraki yaslarda ise cehrayi rengde olur Tirtilin bedeninin birinci bugumunda xitinlesmis sahe vardir Bu sahe cavan tirtillarda sarimtil iri yasli tirtillarda ise aciq sarimtil olur Pupu aciq qehveyi rengde olub 6 7 mm boyukluyundedir Heyat terziGavali meyveyeyeninin tirtillari barama icerisinde qislayir Bu zerervericinin qislamasi torpaqda xezel ve bitki qaliqlarinin altinda gedir Erken yazda havanin gundelik temperaturu 15 17oC e catdiqda tirtillar qislama yerinde puplasmaga baslayirlar Puplardan kepeneklerin ucusu gavali agaclarinin ciceklenmesinden sonra baslayir Ucus bir ay davam edir Her bir disi kepenek 8 15 gun yasayir Yumurtalar esasen meyve baslangicina az miqdarda ise yarpaqlar uzerine ve yanligina qoyulur Her bir disi kepenek 40 70 eded yumurta qoyur Ruseyimin inkisafi 5 9 gun cekir ve bundan sonra yumurtalardan birinci nesil tirtillar cixir Hemin tirtillar meyveni ust terefinden gemirerek eksr hallrda saplaga yaxin yerlerden yollar emele getirir onun icerisine girir Gavalinin zedelenmis yerinden xarice yapisqanli sire axir Bele meyveler ya tokulur yada quruyur Oz inkisafini bitirmis tirtillar meyve icerisinden cixaraq torpaga dusur ve orada puplasir 10 12 gunden sonra puplardan ikinci neslin kepenekleri ucmaga baslayir Gavali meyveyeyeninin zererli fealiyyeti neticesinde mehsul miqdarca azalir ve keyfiyyetini itirir YayilmasiKicik Asiya Avropa Yaponiya Ukrayna Orta Asiya Qazaxistan Zaqafqaziya Rusiyanin Avropa hissesinde yayilmisdir Azerbaycanda Seki Zaqatala bolgesinde gavali meyveyeyeninin il erzinde iki nesil verdiyi mueyyenlesdirilmisdir Istinadlar PDF 2021 06 13 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 04 Slivovaya plodozhorka Laspeyresia funebrana Tr E F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Dissertasiya Baki 2013 NAXCIVAN MUXTAR RESPUBLIKASINDA CEYIRDEKLI MEYVE AGACLARINA ZERERVEREN HESERATLAR VE ONLARIN ENTOMOFAQLARI PDF 2017 12 15 tarixinde PDF Istifade tarixi 2017 05 04 Hemcinin bax