Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Çətirvari evkalipt (lat. Eucalyptus tereticornis) — mərsinkimilər fəsiləsinin evkalipt cinsinə aid bitki növü.
| Çətirvari evkalipt | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: ???: Çətirvari evkalipt | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Avstraliya qitəsi və yeni Qvineyada yayılmışdır. Avstraliyada şimali Kvinslend, Tambo çayının sahili və Viktoriyanın şərq sahillərində geniş plantasiyaları vardır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 45 m və gövdəsinin diametri 1,8 m olan ağacdır. Gövdəsinin qabığı hamar, ağımtıl-sarı rəngli, xallı, nisbətən sərtləşən və töküləndir. Oduncağı tünd qırmızı, düz təbəqəli, sərt və möhkəm, sudan ağırdır. Yarpaqların uzunluğu 10–20 sm, eni 1,2–2,5 sm, tünd yaşıl, mərkəzi damarlanması dəqiq, yan damarlanması qövsvaridir. Yetkin fərdlərin yarpaqları spiralvari olub, saplaqlı, tünd yaşıl və üst səthi parlaq, damarlanması eynidir. Çiçək çətiri qınlı, silindrik və ya yığcam olub, uzunluğu 10–14 mm-dir. Çətirdə 5–12 çiçək yerləşir, çiçək saplağı 11–15 mm, qönçələri nazik, ayaqcıqları buynuzvari və ya konusvari, uzunluğu 5–11 mm, eni 4–5 mm, qapaqcığı konusvaridir. Çiçək yatağı 1,5–2,5 dəfə borucuqdan uzun, köndələn yerləşmiş paralel məsamələri vardır, vəziləri iri həcmli, yumurtavari olub, tozcuğun arxa sahəsində yerləşir. Tozcuğun saplağı 5–6 mm uzunluqda, 3–4 mm enində, qabarıq, bizvari, enli, çıxıntılı diski vardır. Meyvəsi uzunsov və ya şarvaridir.
Ekologiyası
Rütubətli sahələrdə, çay kənarlarında, qumluqlarda bitir. İstiyə davamlıdır, günəş şüasına dözür.
Azərbaycanda yayılması
Dendrologiya İnstitutunda, Lənkəranda təcrübə sahələrində sınaqdan keçirilmişdir. Bir çox rayonlarda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi
Tərkibində efir yağı vardır. Tək əkinlərdə istifadəsi məqsədyönlüdür.
Ədəbiyyat
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cetirvari evkalipt lat Eucalyptus tereticornis mersinkimiler fesilesinin evkalipt cinsine aid bitki novu Cetirvari evkaliptElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste MersinciceklilerFesile MersinkimilerYarimfesile Triba Cins Evkalipt Cetirvari evkaliptBeynelxalq elmi adiEucalyptus tereticornis Sm 1795Sekil axtarisiITIS 27191NCBI 183855EOL 301424Tebii yayilmasiAvstraliya qitesi ve yeni Qvineyada yayilmisdir Avstraliyada simali Kvinslend Tambo cayinin sahili ve Viktoriyanin serq sahillerinde genis plantasiyalari vardir Botaniki tesviriHundurluyu 45 m ve govdesinin diametri 1 8 m olan agacdir Govdesinin qabigi hamar agimtil sari rengli xalli nisbeten sertlesen ve tokulendir Oduncagi tund qirmizi duz tebeqeli sert ve mohkem sudan agirdir Yarpaqlarin uzunlugu 10 20 sm eni 1 2 2 5 sm tund yasil merkezi damarlanmasi deqiq yan damarlanmasi qovsvaridir Yetkin ferdlerin yarpaqlari spiralvari olub saplaqli tund yasil ve ust sethi parlaq damarlanmasi eynidir Cicek cetiri qinli silindrik ve ya yigcam olub uzunlugu 10 14 mm dir Cetirde 5 12 cicek yerlesir cicek saplagi 11 15 mm qonceleri nazik ayaqciqlari buynuzvari ve ya konusvari uzunlugu 5 11 mm eni 4 5 mm qapaqcigi konusvaridir Cicek yatagi 1 5 2 5 defe borucuqdan uzun kondelen yerlesmis paralel mesameleri vardir vezileri iri hecmli yumurtavari olub tozcugun arxa sahesinde yerlesir Tozcugun saplagi 5 6 mm uzunluqda 3 4 mm eninde qabariq bizvari enli cixintili diski vardir Meyvesi uzunsov ve ya sarvaridir EkologiyasiRutubetli sahelerde cay kenarlarinda qumluqlarda bitir Istiye davamlidir gunes suasina dozur Azerbaycanda yayilmasiDendrologiya Institutunda Lenkeranda tecrube sahelerinde sinaqdan kecirilmisdir Bir cox rayonlarda medeni seraitde becerilir IstifadesiTerkibinde efir yagi vardir Tek ekinlerde istifadesi meqsedyonludur EdebiyyatTofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh