fbpx
Wikipedia

Evkalipt

Evkalipt (lat. Eucalyptus) — Mirtkimilər (Myrtaceae) fəsiləsindən həmişəyaşıl ağac və ya kol cinsi. Bəzi növləri qiymətli bəzək və dərman bitkisidir.

?Evkalipt
Eucalyptus

Balqoxulu evkalipt.
Yarpaq və çiçəkləri.
Elmi təsnifat
Elmi adı
Eucalyptus L'Hér., 1788
Sinonimlər
Aromadendron Andrews ex Steud., nom. inval.

Eucalypton St.-Lag.
Eudesmia R.Br.

Symphyomyrtus Schauer
Tipik növ
Eucalyptus obliqua L'Her. — Əyri evkalipt
Areal

Vikinövlərdə
sistematika

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  
GRIN  
IPNI 
PBDB  

Ümumi məlumat

Evkalipt cinsi - Evcalyptus həmişəyaşıl ağaclardır. Əsasən tropik və subtropik iqlim zonalarında təbii yayılmışdır. Vətəni Avstraliyada onun boyu 100 metrə çatır. Qabığının quruluşuna görə evkaliptlər bir neçə qrupa bölünür: qabığı hamar olanlar, parçalanaraq lövhəciklərlə tökülənlər, iri gövdədə və budaqlarda qabığı həmişəlik qalanlar. Yarpaqları ətirlidir, formaca eyni növ daxilində çoxlu müxtəliflik vardır. Hətta bu budaqda belə uzunsov, ovalvari, lansetvari formalı, yaşıl və göyümtül rəngli yarpaqlara təsadüf edilir. Yaşlı budaqlarda yarpaqlar növbəli, cavan budaqlarda isə qarşı-qarşıya düzülşülüdür. Çiçəkləri ağ və qırmızı rəngdə olub, çətirvari və ya süpürgəvari çiçək qrupunda yerləşir.

Qafqazda və Cənubi Qafqazın qərbində subtropik iqlim zonasında, Azərbaycanda subtropik zonada, Zaqatalada, Lənkəranda, Astarada, Bakıda əkilib becərilir. Dünyada evkaliptin 600 növü məlumdur. Təbii halda Azərbaycanda, Tasmaniyada, Yeni Qvineyada, Yeni Zelandiyada və s. yerlərdə yayılmışdır. Bu bitki ilə 1934-cü ildən bu günə qədər AMEA Nəbatat İnstitutunda, Azərbaycan Tibb Universitetində, Mərdəkan Dendrarisində dərin və hərtərəfli elmi-tədqiqat işi apırılır. Bəzi növləri 155 metr hündürlüyünə və 10–15 m diametrə çatır, tez böyüyən ağaclardır. Azərbaycanda aşağıdakı növlərinə təsadüf edilir:

Bu növlərin hamısı Azərbaycanda subtropik iqlim zonalarında (Lənkəranda, Astarada, Zaqatalada, Göyçayda, Abşeronda) və Kür-Araz ovalığında dekorativ bitki kimi əkilib becərilir. Evkaliptin efir yağının çox qiymətli xüsusiyyətlərinə görə son zamanlar onun dünyada şöhrəti daha da artmışdır. Belə ki, onun efir yağı bir çox mikrobları məhv edir, soyuqlama zamanı onun dəmlənməsindən istifadə edirlər.

Evkaliptdən bağlanmış süpürgədən rus hamamlarında istifadə edirlər. Evkalipt yağı antiseptik, antibakterial, virus əleyhinə, sətəlcəm əleyhinə, ağrı götürücü, spazma götürücü, istilik salan xassələrə malik olduğundan tibbdə ondan geniş istifadə edirlər. Ürək-damar çatışmazlığı, zob xəstəliyi zamanı da evkalipt yağı müalicəvi dərman kimi tətbiq olunur. O eyni zamanda bədəndə ölmüş toxumaları bərpa edir, orqanizmdə qanı oksigenlə zənginləşdirir, qanda şəkərin miqdarını azaldır, qan dövranını yaxşılaşdırır. Evkalipt yağı bronxit, öskürək, revmatizm, artrit, nevralgiya xəstəliklərinin müalicələrində geniş istifadə edilir. Evkalipt yağının antiseptik xassələrinin olması süd vəzilərinin və düz bağırsağın xərçəng xəstəliyində ondan istifadə edilir. Virus xəstəliklərinin qarşısını almaq üçün otağın havasını evkalipt - lavanda yağları ilə qarışdırıb aramatikləşdirirlər.

Evkaliptin efir yağından dermokologiyada və kosmetikada geniş istifadə edilir, yəni dərman səpməsinə qarşı, başda kəpək olduqda, saçın tökülməsinə qarşı, dəridə yanıq və yara olduqda onun tez sağalmasına və dərinin tez bir zamanda regenerasiya olmasına kömək edir. Fizioterapiyada onun yağından inqalyasiya edərək yuxarı nəfəs yollarının müalicəsində son 30 ildə geniş istifadə olunur. Onun yağından alınmış maz vasitəsi ilə bədən masaj olunduqda oynaqlarda olan duzlar tamamilə bədəndən yox olur. Xalq arasında Evkalipti - "möcüzə ağacı" adlandırırlar, ona görə ki, bu ağac bataqlıq yerlərinin suyunu tez buxarlandıraraq qurudur və təsadüfi deyil ki, malyariya xəstəliyinin yayıldığı rayonların sakinləri onu "həyat ağacı" adlandırırlar. Evkalipt yağından formokologiyada qrip xəstəliyinə qarşı istifadə olunan "İnqolen" dərmanının əsas tərkib hissəsini təşkil edir. Onun yağının tərkibində geraniol, sitronellol, limonen olduğunu nəzərə alaraq ətriyyatda ondan yüksək keyfiyyətli ətirlər hazırlanır. Bu yağdan hazırlanmış emulsiya dizenteriya, difteriya, streptokokki, stafilokokki çöplərinə qarşı məhvedici təsir östərir.

Evkalipt ağacının dövrəsindən gəmiqayırmada, kağız emalında, onun kökündən dubil maddələri və rəngləyici maddələr (qırmızı, qəhvəyi rəng) alınır. Evkalipt ağacının ən mühüm xüsusiyyətlərindən biri olan fitonsid xassəyə malik olmasıdır. Yəni o özündən gün ərzində 20 kq-dan çox fitonsid maddəsi buraxır və ətrafdakı mikrobları, bakteriyaları, ibtidailəri 1,5 dəqiqə ərzində məhv edir. Bu siyahını çox davam etdirmək olar və bütün bunlar Evkaliptin çox qiymətli bəzək və dərman bitkisi olduğunu göstərir.

Növləri

Azərbaycanın dərman bitkiləri

Digər növləri

Xarici keçidlər

Bax:[ölü keçid]

evkalipt, eucalyptus, mirtkimilər, myrtaceae, fəsiləsindən, həmişəyaşıl, ağac, cinsi, bəzi, növləri, qiymətli, bəzək, dərman, bitkisidir, eucalyptusbalqoxulu, evkalipt, yarpaq, çiçəkləri, elmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəlilərsı. Evkalipt lat Eucalyptus Mirtkimiler Myrtaceae fesilesinden hemiseyasil agac ve ya kol cinsi Bezi novleri qiymetli bezek ve derman bitkisidir EvkaliptEucalyptusBalqoxulu evkalipt Yarpaq ve cicekleri Elmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerSira MersinciceklilerFesile MersinkimilerCins EvkaliptElmi adiEucalyptus L Her 1788SinonimlerAromadendron Andrews ex Steud nom inval Eucalypton St Lag Eudesmia R Br Symphyomyrtus SchauerTipik novEucalyptus obliqua L Her Eyri evkaliptArealVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 27187NCBI 3932EOL 29916GRIN 4477IPNI 27534PBDB 261144 Mundericat 1 Umumi melumat 2 Novleri 2 1 Azerbaycanin derman bitkileri 2 2 Diger novleri 3 Xarici kecidlerUmumi melumat RedakteEvkalipt cinsi Evcalyptus hemiseyasil agaclardir Esasen tropik ve subtropik iqlim zonalarinda tebii yayilmisdir Veteni Avstraliyada onun boyu 100 metre catir Qabiginin qurulusuna gore evkaliptler bir nece qrupa bolunur qabigi hamar olanlar parcalanaraq lovheciklerle tokulenler iri govdede ve budaqlarda qabigi hemiselik qalanlar Yarpaqlari etirlidir formaca eyni nov daxilinde coxlu muxteliflik vardir Hetta bu budaqda bele uzunsov ovalvari lansetvari formali yasil ve goyumtul rengli yarpaqlara tesaduf edilir Yasli budaqlarda yarpaqlar novbeli cavan budaqlarda ise qarsi qarsiya duzulsuludur Cicekleri ag ve qirmizi rengde olub cetirvari ve ya supurgevari cicek qrupunda yerlesir Qafqazda ve Cenubi Qafqazin qerbinde subtropik iqlim zonasinda Azerbaycanda subtropik zonada Zaqatalada Lenkeranda Astarada Bakida ekilib becerilir Dunyada evkaliptin 600 novu melumdur Tebii halda Azerbaycanda Tasmaniyada Yeni Qvineyada Yeni Zelandiyada ve s yerlerde yayilmisdir Bu bitki ile 1934 cu ilden bu gune qeder AMEA Nebatat Institutunda Azerbaycan Tibb Universitetinde Merdekan Dendrarisinde derin ve herterefli elmi tedqiqat isi apirilir Bezi novleri 155 metr hundurluyune ve 10 15 m diametre catir tez boyuyen agaclardir Azerbaycanda asagidaki novlerine tesaduf edilir Kamaldul evkalipti Eucalyptus camaldulensis Cubuqvari evkalipt Eucalyptus viminalis Kulvari evkalipt Eucalyptus cinerea Makarturi evkalipti Eucalyptus macarthurii Balqoxulu yaxud balli evkalipt Eucalyptus melliodora Demir evkalipt Eucalyptus siderexylon Mavi evkalipt Eucalyptus globulos ve s Bu novlerin hamisi Azerbaycanda subtropik iqlim zonalarinda Lenkeranda Astarada Zaqatalada Goycayda Abseronda ve Kur Araz ovaliginda dekorativ bitki kimi ekilib becerilir Evkaliptin efir yaginin cox qiymetli xususiyyetlerine gore son zamanlar onun dunyada sohreti daha da artmisdir Bele ki onun efir yagi bir cox mikroblari mehv edir soyuqlama zamani onun demlenmesinden istifade edirler Evkaliptden baglanmis supurgeden rus hamamlarinda istifade edirler Evkalipt yagi antiseptik antibakterial virus eleyhine setelcem eleyhine agri goturucu spazma goturucu istilik salan xasselere malik oldugundan tibbde ondan genis istifade edirler Urek damar catismazligi zob xesteliyi zamani da evkalipt yagi mualicevi derman kimi tetbiq olunur O eyni zamanda bedende olmus toxumalari berpa edir orqanizmde qani oksigenle zenginlesdirir qanda sekerin miqdarini azaldir qan dovranini yaxsilasdirir Evkalipt yagi bronxit oskurek revmatizm artrit nevralgiya xesteliklerinin mualicelerinde genis istifade edilir Evkalipt yaginin antiseptik xasselerinin olmasi sud vezilerinin ve duz bagirsagin xerceng xesteliyinde ondan istifade edilir Virus xesteliklerinin qarsisini almaq ucun otagin havasini evkalipt lavanda yaglari ile qarisdirib aramatiklesdirirler Evkaliptin efir yagindan dermokologiyada ve kosmetikada genis istifade edilir yeni derman sepmesine qarsi basda kepek olduqda sacin tokulmesine qarsi deride yaniq ve yara olduqda onun tez sagalmasina ve derinin tez bir zamanda regenerasiya olmasina komek edir Fizioterapiyada onun yagindan inqalyasiya ederek yuxari nefes yollarinin mualicesinde son 30 ilde genis istifade olunur Onun yagindan alinmis maz vasitesi ile beden masaj olunduqda oynaqlarda olan duzlar tamamile bedenden yox olur Xalq arasinda Evkalipti mocuze agaci adlandirirlar ona gore ki bu agac bataqliq yerlerinin suyunu tez buxarlandiraraq qurudur ve tesadufi deyil ki malyariya xesteliyinin yayildigi rayonlarin sakinleri onu heyat agaci adlandirirlar Evkalipt yagindan formokologiyada qrip xesteliyine qarsi istifade olunan Inqolen dermaninin esas terkib hissesini teskil edir Onun yaginin terkibinde geraniol sitronellol limonen oldugunu nezere alaraq etriyyatda ondan yuksek keyfiyyetli etirler hazirlanir Bu yagdan hazirlanmis emulsiya dizenteriya difteriya streptokokki stafilokokki coplerine qarsi mehvedici tesir osterir Evkalipt agacinin dovresinden gemiqayirmada kagiz emalinda onun kokunden dubil maddeleri ve rengleyici maddeler qirmizi qehveyi reng alinir Evkalipt agacinin en muhum xususiyyetlerinden biri olan fitonsid xasseye malik olmasidir Yeni o ozunden gun erzinde 20 kq dan cox fitonsid maddesi buraxir ve etrafdaki mikroblari bakteriyalari ibtidaileri 1 5 deqiqe erzinde mehv edir Bu siyahini cox davam etdirmek olar ve butun bunlar Evkaliptin cox qiymetli bezek ve derman bitkisi oldugunu gosterir Novleri RedakteAzerbaycanin derman bitkileri Redakte Diger novleri Redakte Eucalyptus abdita Eucalyptus acaciiformis Eucalyptus accedens Eucalyptus acmenoides Eucalyptus agglomerata Eucalyptus aggregata Eucalyptus alba Eucalyptus albens Eucalyptus amplifolia Eucalyptus amygdalina Eucalyptus angophoroides Eucalyptus angustissima Eucalyptus argutifolia Eucalyptus badjensis Eucalyptus baueriana Eucalyptus baueriana subsp thalassina Eucalyptus baxteri Eucalyptus bicostata Eucalyptus bigalerita Eucalyptus blakelyi Eucalyptus blaxlandii Eucalyptus bosistoana Eucalyptus botryoides Eucalyptus brookeriana Eucalyptus brockwayi Eucalyptus burgessiana Eucalyptus caesia Eucalyptus caliginosa Eucalyptus camaldulensis Eucalyptus campanulata Eucalyptus quadrangulata Eucalyptus camphora Eucalyptus capitellata Eucalyptus cephalocarpa Eucalyptus chapmaniana Eucalyptus cladocalyx Eucalyptus cinerea Eucalyptus cloeziana Eucalyptus cneorifolia Eucalyptus coccifera Eucalyptus conferruminata Eucalyptus conica Eucalyptus coolabah Eucalyptus copulans Eucalyptus cordata Eucalyptus cornuta Eucalyptus crebra Eucalyptus crenulata Eucalyptus cretata Eucalyptus cunninghamii Eucalyptus curtisii Eucalyptus cypellocarpa Eucalyptus dalrympleana Eucalyptus dawsonii Eucalyptus deanei Eucalyptus deglupta Eucalyptus delegatensis Eucalyptus deuaensis Eucalyptus diversicolor Eucalyptus dives Eucalyptus drummondii Eucalyptus dumosa Eucalyptus ebbanoensis Eucalyptus elata Eucalyptus eremophila Eucalyptus erythrocorys Eucalyptus erythronema Eucalyptus oil Eucalyptus placita Eucalyptus porosa Eucalyptus eudesmoides Eucalyptus fastigata Eucalyptus fibrosa Eucalyptus flocktoniae Eucalyptus forrestiana Eucalyptus fraxinoides Eucalyptus fruticetorum Eucalyptus gillii Eucalyptus globoidea Eucalyptus globulus Eucalyptus gomphocephala Eucalyptus goniocalyx Eucalyptus grandis Eucalyptus gregsoniana Eucalyptus grossa Eucalyptus gunnii Eucalyptus haemastoma Eucalyptus horistes Eucalyptus imlayensis Eucalyptus jacksonii Eucalyptus kitsoniana Eucalyptus kochii Eucalyptus kruseana Eucalyptus laeliae Eucalyptus laevopinea Eucalyptus lansdowneana Eucalyptus largiflorens Eucalyptus leucoxylon Eucalyptus ligustrina Eucalyptus longifolia Eucalyptus loxophleba Eucalyptus luehmanniana Eucalyptus macarthurii Eucalyptus macrandra Eucalyptus macrocarpa Eucalyptus macrorhyncha Eucalyptus maidenii Eucalyptus mannifera Eucalyptus marginata Eucalyptus megacarpa Eucalyptus melanophloia Eucalyptus melliodora Eucalyptus michaeliana Eucalyptus microcarpa Eucalyptus microcorys Eucalyptus miniata Eucalyptus mitchelliana Eucalyptus moluccana Eucalyptus moorei Eucalyptus morrisbyi Eucalyptus muelleriana Eucalyptus multicaulis Eucalyptus nicholii Eucalyptus nitens Eucalyptus nitida Eucalyptus notabilis Eucalyptus nova anglica Eucalyptus obliqua Eucalyptus oblonga Eucalyptus oleosa Eucalyptus olida Eucalyptus olsenii Eucalyptus oraria Eucalyptus orbifolia Eucalyptus oreades Eucalyptus ovata Eucalyptus paniculata Eucalyptus parramattensis Eucalyptus parvula Eucalyptus patens Eucalyptus pauciflora Eucalyptus perriniana Eucalyptus phoenicea Eucalyptus pilularis Eucalyptus piperita Eucalyptus platypus Eucalyptus pleurocarpa Eucalyptus polyanthemos Eucalyptus polybractea Eucalyptus populnea Eucalyptus preissiana Eucalyptus propinqua Eucalyptus pseudoglobulus Eucalyptus pulverulenta Eucalyptus punctata Eucalyptus pyriformis Eucalyptus racemosa Eucalyptus radiata Eucalyptus recurva Eucalyptus redunca Eucalyptus regnans Eucalyptus resinifera Eucalyptus robusta Eucalyptus rossii Eucalyptus rubida Eucalyptus rudis Eucalyptus saligna Eucalyptus salmonophloia Eucalyptus salubris Eucalyptus saxatilis Eucalyptus scias Eucalyptus scias subsp apoda Eucalyptus sclerophylla Eucalyptus scoparia Eucalyptus siderophloia Eucalyptus sideroxylon Eucalyptus sieberi Eucalyptus signata Eucalyptus smithii Eucalyptus sparsifolia Eucalyptus squamosa Eucalyptus staigeriana Eucalyptus stellulata Eucalyptus stenostoma Eucalyptus stricta Eucalyptus tereticornis Eucalyptus tetragonaXarici kecidler RedakteBax olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Evkalipt amp oldid 5727072, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.