'Endosimbiyoz qaydası' , eukariothüceyrə orqanoid lərindən mitoxondri və plastit lərin mənşəyi ilə məşğul olur. Qayda söz mövzusu orqanoidlərin eukariot hüceyrələrlə birlikdə yaşamağa başlayan nüvəsinə canlı lardan mənşə aldığını irəli sürər. Mitoxondri, proteobakterilerden, kloroplast lar isə siyanobakteri lərdən inkişaf etmişdir.
Endosimbiyoz qaydası
Keçmiş
1883-ci ildə Alman botanik Andreas Schimper işlərində yaşıl bitki lərdəki kloroplastların siyanobakterilerle bənzərliklər göstərdiyini müşahidə və yaşıl bitkilərin iki orqanizmin simbiyoz həyatından ortaya çıxdığını düşünmüşdü. Rus botanik Konstantin Mereschkowski bu işlərdən xəbərdar və 1905-ci ildə ilk dəfə endosimbiyoz nəzəriyyədən açıqca bəhs etmişdir. 1920-ci illərdə mitoxondrilərin endosimbiyotik keçmişi haqqındakı düşüncüler Ivan Wallin tərəfindən geliştirlmeye davam etdi. Başlanğıcda bu fərziyyələr nəzərə alınmadı.1960'larda elektron mikroskoplarıyla edilən koloroplastların və siyanobkaterilerin daha ətraflı müqayisələri və plastitlerin və mitoxondrilərin öz DNT 'larının olduğu kəşfi köhnə fikirlərin yenidən doğuşuna səbəb oldu.
Endosimbiyoz fərziyyəsi Lynn Margulis tərəfindən yaradılmış və ondan sonra məşhurluq qazanmışdır. 1981-ci il tarixli Hüceyrə təkamülündə Ortaq Həyat (Symbiosis in Cell Evolution) adlı işində eukariot hüceyrələr mənşəyinin birlikdə yaşayan primitiv prokrayot canlı birliklərinə dayandığını müdafiə etmişdir.
Lynn Margulis və Dorion Sagan'a görə "həyat dünyanı döyüşlə deyil dayanışmayla fəth etmişdir və Darvin 'in təbii seçilim e söykənən təkamül tezisi əskikdir".
Peroksizomların da endosimbiyotik mənşəli olduğuna dair şübhələr olmaqla birlikdə bu orqanoidlərin öz DNTi yoxdur. Christian də düyə, onların, eukariot hüceyrələr atmosfer də gedərək artan nisbətdəki oksigeni direnebilmesini təmin edən ilk endosimbiyotik canlılardan olduğunu irəli sürmüşdür. Lakin son işlərdən elə aydın olur ki bu orqan ortaq yaşayan bakteriya lərdən deyil Endoplazmik Retikulum mənşəlidir.
Sübut
Mitoxondri və plastitlerin endosimbiyoz mənşəli olduqlarına dair tapıntılar aşağıdakı kimidir.
Mitoxondri və plastitler aid olduqları hüceyrədən fərqli olan bir DNT daşıyırlar və bu DNT bakterilerinkine bənzəyir (dairsellik və uzunluq baxımından)
İki və ya daha çox mərtəbəli pərdələri vardır və ən içdəki lay hüceyrədəki digər zarlardan tərkib baxımından fərqlidir, tərkibi daha çox prokaryotik hüceyrə pərdəsinə bənzəməkdədir.
Yeni plastit və ya mitoxondri meydana gəlməsi yalnız ikiyə bölünmə əməliyyatına bənzər bir müddət sonunda olur. Bəzi Dəniz yosunlarının plastitler müxtəlif kimyəvilərlə və ya uzun müddət günəş işığı yoxluğunda hüceyrəyə zərər vermədən yox edilə bilməkdədir bu vəziyyətdəki hüceyrələrdə plastitler yenidən çıxarıla.
Plastitlerin daxili quruluşu və biokimyası, məsələn tilakoit və xlorofil lərin varlığı, siyanobakterilerle böyük bənzərliklər göstermektedir.Ökaryotik genomu, bakteriya və plastitlerin filogenetik təhlil etmələri də göstərir ki plastitiler ən çox siyanobakterilere yaxındır.
DNT analizləri və filogenetik təhlil etmələr mobil DNT-nin plastit DNT gəlmiş ola biləcək parçacıqlar saxladığını düşündürməkdədir.
Hüceyrə nüvəsi tərəfindən kodlaşdırılan bəzi zülal ler bu orqanoid transfer edilməkdədir və həm mitoxondri həm də koloroplast genomu bakteriyalara nisbətən daha kiçikdir. bu da endosimbiyoz əlaqəylə konak hüceyrəyə olan asılılığın artması lazım olduğu keçirilməsinə üst-üstə düşür. Orqanoid genomlarındaki bir çox gen ya itirilmiş və ya hüceyrə nüvəsinə keçdikdə.
Plastitler indiki vaxtda bir çox fərqli protista növündə var, bunlardan bəziləri plastit saxlamayan protista növləri yaxın qohumluq göstərməkdədirlər. Əgər plastitler özbaşına oluşsaydı bu hadisənin bir çox dəfə yenidən təkrarlanması lazım idi və endosimbiyoz qaydası olmadan bu yaxın növlər arasındakı fərqlilikləri açıqlamaq asan olmazdı.
Bu orqanoidlərin ribosomlar bakterilerinki kimidir (70s).
Mitoxondri və plastit qaynaqlı zülallar, bakteriya olduğu kimi başlanğıc amin turşusu olaraq N-formilmetiyonin istifadə etməkdədir.
Orta Endosimbiyoz
Ilkin endosimbiyoz bir orqanizmin bir bakteriyanı içinə almasına deyilir. Orta endosimbiyoz isə əsas endosimbiyoz məhsulu canlının başqa bir eukariot orqanizm tərəfindən yutulmasıyla olur. Orta endosimbiyoz canlılıq tarixi boyunca bir çox dəfələr meydana gəlmişdir və inanılmaz çeşitlikteki Dəniz yosunlarının və digər ökaryotların inkişafını təmin etmişdir. Bəzi növlər buna bənzər bir mexanizmdən böyük faydalar təmin; bir hiss udarlar fotosintez məhsullarını istifadə edərlər, udulan canlı öldüyündə və ya bir şəkildə kaybedildğinde isə köhnə həyat tərzinə geri dönərlər.
Bir digər ikinci endosimbiyotik üsul də heterotrof bir protista növü olan Hatena 'da görülməkdədir. Bu canlı normal zamanlarda ovçu bir növ kimi davranmaqdadır, lakin bir yaşıl yosun yediyində işığa doğru hərəkət etmə qabiliyyəti qazanır, qidalanma orqanı itər. Bu vaxt yosun də artıq bir konak hücrədə yaşadığı üçün kamçısını və mobil skeletini itirər. Orta endosimbiyoz da təkamül qalıqlar buraxar. Orta endosimbiyoz məhsulu plastitler üç və ya dörd mərtəbəli pərdədən ibarətdir. Bu artıqdan iki pərdədən birinin qəbulun hüceyrə pərdəsi digərinin isə konak hüceyrənin fagozomal kisəsi olduğu düşünülməkdədir.
Plastit ehtiva edən canlı növlərinin müxtəlifliyinə baxmayaraq bu plastitlerin morfologiya və biokimyası bunlarının mənşəyinin tək olduğunu düşündürməkdədir bununla birlikdə bu qayda hələ mübahisəlidir.
İngilis Wikipedia'daki Endosimbiyotik Nəzəriyyə maddəsi
Avqust 12, 2021
endosimbiyoz, qaydası, eukariot, hüceyrə, orqanoid, lərindən, mitoxondri, plastit, lərin, mənşəyi, ilə, məşğul, olur, qayda, söz, mövzusu, orqanoidlərin, eukariot, hüceyrələrlə, birlikdə, yaşamağa, başlayan, nüvəsinə, canlı, lardan, mənşə, aldığını, irəli, sür. Endosimbiyoz qaydasi eukariot huceyre orqanoid lerinden mitoxondri ve plastit lerin menseyi ile mesgul olur Qayda soz movzusu orqanoidlerin eukariot huceyrelerle birlikde yasamaga baslayan nuvesine canli lardan mense aldigini ireli surer Mitoxondri proteobakterilerden kloroplast lar ise siyanobakteri lerden inkisaf etmisdir Endosimbiyoz qaydasi Mundericat 1 Kecmis 2 Subut 3 Orta Endosimbiyoz 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidler 6 MenbeKecmis Redakte1883 ci ilde Alman botanik Andreas Schimper islerinde yasil bitki lerdeki kloroplastlarin siyanobakterilerle benzerlikler gosterdiyini musahide ve yasil bitkilerin iki orqanizmin simbiyoz heyatindan ortaya cixdigini dusunmusdu Rus botanik Konstantin Mereschkowski bu islerden xeberdar ve 1905 ci ilde ilk defe endosimbiyoz nezeriyyeden aciqca behs etmisdir 1920 ci illerde mitoxondrilerin endosimbiyotik kecmisi haqqindaki dusunculer Ivan Wallin terefinden gelistirlmeye davam etdi Baslangicda bu ferziyyeler nezere alinmadi 1960 larda elektron mikroskoplariyla edilen koloroplastlarin ve siyanobkaterilerin daha etrafli muqayiseleri ve plastitlerin ve mitoxondrilerin oz DNT larinin oldugu kesfi kohne fikirlerin yeniden dogusuna sebeb oldu Endosimbiyoz ferziyyesi Lynn Margulis terefinden yaradilmis ve ondan sonra meshurluq qazanmisdir 1981 ci il tarixli Huceyre tekamulunde Ortaq Heyat Symbiosis in Cell Evolution adli isinde eukariot huceyreler menseyinin birlikde yasayan primitiv prokrayot canli birliklerine dayandigini mudafie etmisdir Lynn Margulis ve Dorion Sagan a gore heyat dunyani doyusle deyil dayanismayla feth etmisdir ve Darvin in tebii secilim e soykenen tekamul tezisi eskikdir Peroksizomlarin da endosimbiyotik menseli olduguna dair subheler olmaqla birlikde bu orqanoidlerin oz DNTi yoxdur Christian de duye onlarin eukariot huceyreler atmosfer de gederek artan nisbetdeki oksigeni direnebilmesini temin eden ilk endosimbiyotik canlilardan oldugunu ireli surmusdur Lakin son islerden ele aydin olur ki bu orqan ortaq yasayan bakteriya lerden deyil Endoplazmik Retikulum menselidir Subut RedakteMitoxondri ve plastitlerin endosimbiyoz menseli olduqlarina dair tapintilar asagidaki kimidir Mitoxondri ve plastitler aid olduqlari huceyreden ferqli olan bir DNT dasiyirlar ve bu DNT bakterilerinkine benzeyir dairsellik ve uzunluq baximindan Iki ve ya daha cox mertebeli perdeleri vardir ve en icdeki lay huceyredeki diger zarlardan terkib baximindan ferqlidir terkibi daha cox prokaryotik huceyre perdesine benzemekdedir Yeni plastit ve ya mitoxondri meydana gelmesi yalniz ikiye bolunme emeliyyatina benzer bir muddet sonunda olur Bezi Deniz yosunlarinin plastitler muxtelif kimyevilerle ve ya uzun muddet gunes isigi yoxlugunda huceyreye zerer vermeden yox edile bilmekdedir bu veziyyetdeki huceyrelerde plastitler yeniden cixarila Plastitlerin daxili qurulusu ve biokimyasi meselen tilakoit ve xlorofil lerin varligi siyanobakterilerle boyuk benzerlikler gostermektedir Okaryotik genomu bakteriya ve plastitlerin filogenetik tehlil etmeleri de gosterir ki plastitiler en cox siyanobakterilere yaxindir DNT analizleri ve filogenetik tehlil etmeler mobil DNT nin plastit DNT gelmis ola bilecek parcaciqlar saxladigini dusundurmekdedir Huceyre nuvesi terefinden kodlasdirilan bezi zulal ler bu orqanoid transfer edilmekdedir ve hem mitoxondri hem de koloroplast genomu bakteriyalara nisbeten daha kicikdir bu da endosimbiyoz elaqeyle konak huceyreye olan asililigin artmasi lazim oldugu kecirilmesine ust uste dusur Orqanoid genomlarindaki bir cox gen ya itirilmis ve ya huceyre nuvesine kecdikde Plastitler indiki vaxtda bir cox ferqli protista novunde var bunlardan bezileri plastit saxlamayan protista novleri yaxin qohumluq gostermekdedirler Eger plastitler ozbasina olussaydi bu hadisenin bir cox defe yeniden tekrarlanmasi lazim idi ve endosimbiyoz qaydasi olmadan bu yaxin novler arasindaki ferqlilikleri aciqlamaq asan olmazdi Bu orqanoidlerin ribosomlar bakterilerinki kimidir 70s Mitoxondri ve plastit qaynaqli zulallar bakteriya oldugu kimi baslangic amin tursusu olaraq N formilmetiyonin istifade etmekdedir Orta Endosimbiyoz RedakteIlkin endosimbiyoz bir orqanizmin bir bakteriyani icine almasina deyilir Orta endosimbiyoz ise esas endosimbiyoz mehsulu canlinin basqa bir eukariot orqanizm terefinden yutulmasiyla olur Orta endosimbiyoz canliliq tarixi boyunca bir cox defeler meydana gelmisdir ve inanilmaz cesitlikteki Deniz yosunlarinin ve diger okaryotlarin inkisafini temin etmisdir Bezi novler buna benzer bir mexanizmden boyuk faydalar temin bir hiss udarlar fotosintez mehsullarini istifade ederler udulan canli olduyunde ve ya bir sekilde kaybedildginde ise kohne heyat terzine geri donerler Bir diger ikinci endosimbiyotik usul de heterotrof bir protista novu olan Hatena da gorulmekdedir Bu canli normal zamanlarda ovcu bir nov kimi davranmaqdadir lakin bir yasil yosun yediyinde isiga dogru hereket etme qabiliyyeti qazanir qidalanma orqani iter Bu vaxt yosun de artiq bir konak hucrede yasadigi ucun kamcisini ve mobil skeletini itirer Orta endosimbiyoz da tekamul qaliqlar buraxar Orta endosimbiyoz mehsulu plastitler uc ve ya dord mertebeli perdeden ibaretdir Bu artiqdan iki perdeden birinin qebulun huceyre perdesi digerinin ise konak huceyrenin fagozomal kisesi oldugu dusunulmekdedir Plastit ehtiva eden canli novlerinin muxtelifliyine baxmayaraq bu plastitlerin morfologiya ve biokimyasi bunlarinin menseyinin tek oldugunu dusundurmekdedir bununla birlikde bu qayda hele mubahiselidir Hemcinin bax RedakteSibye Simbiyoz beslenmeXarici kecidler RedakteScientific American Ing Menbe RedakteIngilis Wikipedia daki Endosimbiyotik Nezeriyye maddesiMenbe https az wikipedia org w index php title Endosimbiyoz qaydasi amp oldid 4941025, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
