Edelveys əməliyyatı (alm.Edelweiß) — Üçüncü ReyxinQafqazı zəbt etmək planı. Bu plan Avropanın ən məşhur dağ güllərinin birisi olan edelveys şərəfinə adlandırılmışdır. Almanların planı Qafqaz və Azərbaycanın Bakıda yerləşən neft yataqları üzərində kontrol ələ keçirməkdən ibarət idi. Həmin əməliyyat iyulun 23-də 1942-ci ildə Hitler tərəfindən təsdiq olunub. Əsas hərbi qüvvələr Vilheym List idarə etdiyi "qrup A" ordusu, 1-ci zirehli avtomobil və tank ordusu (Pol Ludviq fon Klayst), 4-cü zirehli avtomobil və tank ordusu (polkovnik-general Herman Hot), 17-ci ordu (Riçard Rof), 4-cü hava donanmasının bir hissəsi (General-feldmarşal Volfram Frayher fon Rixthofen) və Rumıniyanın 3-cü ordusu (general Petre Dumitresku) daxil edirdi. Qrup A ordusu qərbdən Fedor fon Bok idarə etdiyi qrup B ordusu və cəmi 1000 təyyarə olan 4-cü hava donanmasının qalan hissəsi tərəfindən təmin olunurdu. Quru qoşunların içərisində 15000 neft fəhlələri ilə yanaşı 167,000 əsgər, 4,540 pulemyot və 1,130 tank var idi.
Almanların mayın 1942-ci ildə 7-dən noyabrın 18-nə qədər irəliləyişi. 7 iyula qədər 22 iyula qədər 1 avqusta qədər 18 noyabra qədər
Hazırlıqlar
Almaniyada "Qafqazda alman neft", "Ost-Öl" və "Karpaten-Öl" kimi bir neçə neft şirkətləri yaradılır. Onlar ekskluziv olaraq Qafqaz neft yataqlarını istismar etmək üçün 99 illik icarə haqqı alırlar. Bu məqsədə uyğun olaraq sovet neftçiləri tərəfindən sonradan istifadə olunan çoxlu borular təmin olunur. Leytenant-general Nidenfurun nəzarəti altında xüsusi iqtisadi inspeksiya "A" yaradılır. Neft yataqlarının bombardmanı qadağan olunur. Həmin yataqları Nikolay Beybakov və Semyon Budyonnı idarə etdiyi qoşunlar tərəfindən məhv etməsindən müdafiə etmək üçün SS döyüşçülərdən və kazaklardan ibarət olan xüsusi polklar yaradılır. Abverın başçısı "Şamil" adlı hərbi əməliyyatı hazırladı, və bu əməliyyata görə Qroznı, Malqobek və Maikop əraziləri zəbt etməsi nəzərdə tutulub. Onlar yerli qiyamçılardan da dəstək alırlar.
İzyum-Barvenkovsk istiqamətində sovet əks-hücumu dayandırıldıqdan sonra alman B ordular qrupu Qafqaza cəld hücum etdi. Qafqazın qapıları kimi tanınan Rostov-na-Donu 1942-ci il iyulun 23-də işğal olunmasından sonra Evald fon Klaystın tank qoşunları Qafqaz dağ silsiləsini keçdilər. "Edelveys" divizisının komandiri Hubert Lanz Kuban çayı hövzəsinin darlığından irəliləyərək və Maruxski aşırımı, Teberda, Uçkulan çaylarını, Kruxorskı aşırımı keçərkən, eyni zamanda Xotyu-tau aşırımından Baksan çayın yuxarı hissələri və Donquz-Orun, Beço aşırımlarını blokadaya almağa qərara gəldi. Cinah menevrləri ilə Qafqaz silsiləsini Sançaro, Kluxorski və Maruxski aşırımlar yolu ilə Kutaisi, Zuqdidi, Suxumi və Tbilisiyə çatmaq üçün keçilməli idi. 4-cü dağlı diviziyanın qoşunları tirolçularla bir yerdə bu əməliyyatda fəallıq göstərirdilər. Onlar Suxumi istiqamətinə 30 km irəli çəkilməyə bacardılar. Kuban ərazisindən hücuma keçmək, Elbrusa gedən yollarını ələ keçirmək, və Edelveys cinahlarının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün 150 əsgərdən ibarət və polkovnik-general Qrot komandanlığı altında olan avanqard yaradıldı. Köhnə Qaraçayı, Xurzuk aulu və Ullu-kam Qorqeni keçərkən həmin dəstə sovet qoşunları tərəfindən müdafiə olunmayan Xotyu-tau aşırımına çatdı. Xotyu-tau aşırımına tezliklə təzə ad verilib: "General Konrad aşırımı".
Krasnodar-Pyatiqorsk-Maikop istiqamətini tutan əməliyyatın başlanğıc nöqtəsi , 1942-ci il avqust ayının 10-da təyin olunur. Avqustun 16-da fon Hirşfeld idarə etdiyi batalyon hiylə ilə Kadar dərəsini ələ keçirir. Avqustun 21-də nasist bayrağı Qafqazın ən uca nöqtəsi olan Elbrus zirvəsində asılır.
Xarici keçidlər
Ясен Дьяченко. История альпинизма. Война на Кавказе
Ədəbiyyat
Nick Michael. Operation Edelweiss: The most audacious mission of World War Two.
Иван Тюленев. Крах операции "Эдельвейс". Орджоникидзе, 1975.
К.-М. Алиев. В зоне "Эдельвейса". М.-Ставрополь, 2005.
Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
September 05, 2021
edelveys, əməliyyatı, edelweiß, üçüncü, reyxin, qafqazı, zəbt, etmək, planı, plan, avropanın, məşhur, dağ, güllərinin, birisi, olan, edelveys, şərəfinə, adlandırılmışdır, almanların, planı, qafqaz, azərbaycanın, bakıda, yerləşən, neft, yataqları, üzərində, kon. Edelveys emeliyyati alm Edelweiss Ucuncu Reyxin Qafqazi zebt etmek plani Bu plan Avropanin en meshur dag gullerinin birisi olan edelveys serefine adlandirilmisdir Almanlarin plani Qafqaz ve Azerbaycanin Bakida yerlesen neft yataqlari uzerinde kontrol ele kecirmekden ibaret idi Hemin emeliyyat iyulun 23 de 1942 ci ilde Hitler terefinden tesdiq olunub Esas herbi quvveler Vilheym List idare etdiyi qrup A ordusu 1 ci zirehli avtomobil ve tank ordusu Pol Ludviq fon Klayst 4 cu zirehli avtomobil ve tank ordusu polkovnik general Herman Hot 17 ci ordu Ricard Rof 4 cu hava donanmasinin bir hissesi General feldmarsal Volfram Frayher fon Rixthofen ve Ruminiyanin 3 cu ordusu general Petre Dumitresku daxil edirdi Qrup A ordusu qerbden Fedor fon Bok idare etdiyi qrup B ordusu ve cemi 1000 teyyare olan 4 cu hava donanmasinin qalan hissesi terefinden temin olunurdu Quru qosunlarin icerisinde 15000 neft fehleleri ile yanasi 167 000 esger 4 540 pulemyot ve 1 130 tank var idi Almanlarin mayin 1942 ci ilde 7 den noyabrin 18 ne qeder irelileyisi 7 iyula qeder 22 iyula qeder 1 avqusta qeder 18 noyabra qeder Mundericat 1 Hazirliqlar 2 Emeliyyat 3 Xarici kecidler 4 Edebiyyat 5 Hemcin baxHazirliqlar RedakteAlmaniyada Qafqazda alman neft Ost Ol ve Karpaten Ol kimi bir nece neft sirketleri yaradilir Onlar ekskluziv olaraq Qafqaz neft yataqlarini istismar etmek ucun 99 illik icare haqqi alirlar Bu meqsede uygun olaraq sovet neftcileri terefinden sonradan istifade olunan coxlu borular temin olunur Leytenant general Nidenfurun nezareti altinda xususi iqtisadi inspeksiya A yaradilir Neft yataqlarinin bombardmani qadagan olunur Hemin yataqlari Nikolay Beybakov ve Semyon Budyonni idare etdiyi qosunlar terefinden mehv etmesinden mudafie etmek ucun SS doyusculerden ve kazaklardan ibaret olan xususi polklar yaradilir Abverin bascisi Samil adli herbi emeliyyati hazirladi ve bu emeliyyata gore Qrozni Malqobek ve Maikop erazileri zebt etmesi nezerde tutulub Onlar yerli qiyamcilardan da destek alirlar Emeliyyat Redakte Esas meqale Qafqaz doyusuIzyum Barvenkovsk istiqametinde sovet eks hucumu dayandirildiqdan sonra alman B ordular qrupu Qafqaza celd hucum etdi Qafqazin qapilari kimi taninan Rostov na Donu 1942 ci il iyulun 23 de isgal olunmasindan sonra Evald fon Klaystin tank qosunlari Qafqaz dag silsilesini kecdiler Edelveys divizisinin komandiri Hubert Lanz Kuban cayi hovzesinin darligindan irelileyerek ve Maruxski asirimi Teberda Uckulan caylarini Kruxorski asirimi kecerken eyni zamanda Xotyu tau asirimindan Baksan cayin yuxari hisseleri ve Donquz Orun Beco asirimlarini blokadaya almaga qerara geldi Cinah menevrleri ile Qafqaz silsilesini Sancaro Kluxorski ve Maruxski asirimlar yolu ile Kutaisi Zuqdidi Suxumi ve Tbilisiye catmaq ucun kecilmeli idi 4 cu dagli diviziyanin qosunlari tirolcularla bir yerde bu emeliyyatda fealliq gosterirdiler Onlar Suxumi istiqametine 30 km ireli cekilmeye bacardilar Kuban erazisinden hucuma kecmek Elbrusa geden yollarini ele kecirmek ve Edelveys cinahlarinin tehlukesizliyini temin etmek ucun 150 esgerden ibaret ve polkovnik general Qrot komandanligi altinda olan avanqard yaradildi Kohne Qaracayi Xurzuk aulu ve Ullu kam Qorqeni kecerken hemin deste sovet qosunlari terefinden mudafie olunmayan Xotyu tau asirimina catdi Xotyu tau asirimina tezlikle teze ad verilib General Konrad asirimi Krasnodar Pyatiqorsk Maikop istiqametini tutan emeliyyatin baslangic noqtesi 1942 ci il avqust ayinin 10 da teyin olunur Avqustun 16 da fon Hirsfeld idare etdiyi batalyon hiyle ile Kadar deresini ele kecirir Avqustun 21 de nasist bayragi Qafqazin en uca noqtesi olan Elbrus zirvesinde asilir Xarici kecidler RedakteYasen Dyachenko Istoriya alpinizma Vojna na KavkazeEdebiyyat RedakteNick Michael Operation Edelweiss The most audacious mission of World War Two Ivan Tyulenev Krah operacii Edelvejs Ordzhonikidze 1975 K M Aliev V zone Edelvejsa M Stavropol 2005 Hemcin bax RedakteNalcik Orconikidze emeliyyati 1942 Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title Edelveys emeliyyati amp oldid 4939727, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
