Nalçik-Orconikidze əməliyyatı — faşistlərin Nalçik və Orconikidze vasitəsi ilə, Qroznı, Tiflis və Bakıya soxulmasının qarşısını almaq üçün 25 oktyabr - 12 noyabr 1942-ci ildə Cənubi Qafqaz cəbhəsinin Şimal qoşunlar qrupunun keçirdiyi əməliyyat. Alman komandandanlığı, Qroznı neft rayonuna Malqobek platsdarmından və Elxot qapıları vasitəsilə uğursuz soxulmaq cəhdlərindən sonra bu məqsədə Nalçik və Orconikidzedən keçməklə nail olmaq qərarına gəldi. Orconikidze rayonuna çıxmaqla Qroznıya Sunja çayı vadisi, Tiflisə isə Hərbi-Gürcüstan yolu vasitəsi ilə çıxmaq qərara alınır. Almanların "A" ordular qrupunun 1-ci tank ordusu gizli yenidən qruplaşdırılaraq 25 oktyabrın sonuna qədər əsas qüvvələrini Nalçik istiqamətində cəmləşdirə bildi. Bu zaman Cənubi Qafqaz cəbhəsinin Şimal qoşunlar qrupu(komandan general-leytenant İ.İ. Maslennikov), rəqibin yenidən qruplaşmasını aşkar etməyərək, onun qoşunlarını məhv etmək məqsədi ilə, Terekin sağ tərəfinə Malqobek, Elxotovo, Mayskiy rayonlarına hucumla daxil olmağı və Terek böyu müdafiəni bərpa etməyi hazırlaşırdı. Sovet qoşunları Malqobek rayonunda rəqibi piyada və artilleriyada üstələyirdilər, ama tank və aviasiyada üstünlük almanların tərəfində idi. 37 -ci ordunun müdafiə etdiyi Nalçik istiqamətində, almanlar iki tank və bir mühhərikli(200 tank) diviziya cəmləşdirdilər. Yarılma sahəsində almanlar piyada qüvvələrdə üç, artilleriyada isə on qat üstünlüyə malik idilər. 25 oktyabrda səhərdən güclü artilleriya və aviasiya hazırlığından sonra hucuma keçdilər. 37-ci ordunun müdafiəsini yararaq, oktyabrın 28-də Nalçiki tutdular. Həmin gün almanların tank dəstələrinin avanqardı Urux çayına çıxdılar, oktyabrın 29-da isə Çikola rayonunda onu forsaj etdilər. 37-ci ordu onlara müqavimət göstərə bilmədi. Çikolanı ələ keçirən almanlar cənub-şərq Orconikidze istiqamətində hərəkət etməyə başladılar. Noyabrın 2-də 1-ci alman tank ordusunun hərəkətli hissələri şəhər civarına yaxınlaşdılar. Alınmış vəziyətdə Şimal qoşunlar qrupunun komandanlığı Malqobek istiqamətində hucum əməliyatından imtina etdi və qüvvələrin yenidən qruplaşdırılmasını təşkil etdi: qoşunların bir hissəsi Qroznı istiqamətindən Orconikidze istiqamətinə ötürüldü. Sovet qoşunlarının əks-hucumları almanları noyabrın 5-də müdafiəyə keçməyə məcbur etdi. Almanların hucumunun dəf edilməsində 4-cü hava ordusu böyük rol oynadı. Nalçik istiqamətində döyüşlər zamanı o 2000 təyyarə-reydi təşkil etdi.
Mənbə
Советская военная энциклопедия Москва 1980 Военное издательство министерства обороны СССР T. 5 səh. 483
nalçik, orconikidze, əməliyyatı, 1942, nalçik, orconikidze, əməliyyatı, faşistlərin, nalçik, orconikidze, vasitəsi, ilə, qroznı, tiflis, bakıya, soxulmasının, qarşısını, almaq, üçün, oktyabr, noyabr, 1942, ildə, cənubi, qafqaz, cəbhəsinin, şimal, qoşunlar, qru. Nalcik Orconikidze emeliyyati fasistlerin Nalcik ve Orconikidze vasitesi ile Qrozni Tiflis ve Bakiya soxulmasinin qarsisini almaq ucun 25 oktyabr 12 noyabr 1942 ci ilde Cenubi Qafqaz cebhesinin Simal qosunlar qrupunun kecirdiyi emeliyyat Alman komandandanligi Qrozni neft rayonuna Malqobek platsdarmindan ve Elxot qapilari vasitesile ugursuz soxulmaq cehdlerinden sonra bu meqsede Nalcik ve Orconikidzeden kecmekle nail olmaq qerarina geldi Orconikidze rayonuna cixmaqla Qrozniya Sunja cayi vadisi Tiflise ise Herbi Gurcustan yolu vasitesi ile cixmaq qerara alinir Almanlarin A ordular qrupunun 1 ci tank ordusu gizli yeniden qruplasdirilaraq 25 oktyabrin sonuna qeder esas quvvelerini Nalcik istiqametinde cemlesdire bildi Bu zaman Cenubi Qafqaz cebhesinin Simal qosunlar qrupu komandan general leytenant I I Maslennikov reqibin yeniden qruplasmasini askar etmeyerek onun qosunlarini mehv etmek meqsedi ile Terekin sag terefine Malqobek Elxotovo Mayskiy rayonlarina hucumla daxil olmagi ve Terek boyu mudafieni berpa etmeyi hazirlasirdi Sovet qosunlari Malqobek rayonunda reqibi piyada ve artilleriyada usteleyirdiler ama tank ve aviasiyada ustunluk almanlarin terefinde idi 37 ci ordunun mudafie etdiyi Nalcik istiqametinde almanlar iki tank ve bir muhherikli 200 tank diviziya cemlesdirdiler Yarilma sahesinde almanlar piyada quvvelerde uc artilleriyada ise on qat ustunluye malik idiler 25 oktyabrda seherden guclu artilleriya ve aviasiya hazirligindan sonra hucuma kecdiler 37 ci ordunun mudafiesini yararaq oktyabrin 28 de Nalciki tutdular Hemin gun almanlarin tank destelerinin avanqardi Urux cayina cixdilar oktyabrin 29 da ise Cikola rayonunda onu forsaj etdiler 37 ci ordu onlara muqavimet gostere bilmedi Cikolani ele keciren almanlar cenub serq Orconikidze istiqametinde hereket etmeye basladilar Noyabrin 2 de 1 ci alman tank ordusunun hereketli hisseleri seher civarina yaxinlasdilar Alinmis veziyetde Simal qosunlar qrupunun komandanligi Malqobek istiqametinde hucum emeliyatindan imtina etdi ve quvvelerin yeniden qruplasdirilmasini teskil etdi qosunlarin bir hissesi Qrozni istiqametinden Orconikidze istiqametine oturuldu Sovet qosunlarinin eks hucumlari almanlari noyabrin 5 de mudafieye kecmeye mecbur etdi Almanlarin hucumunun def edilmesinde 4 cu hava ordusu boyuk rol oynadi Nalcik istiqametinde doyusler zamani o 2000 teyyare reydi teskil etdi Menbe RedakteSovetskaya voennaya enciklopediya Moskva 1980 Voennoe izdatelstvo ministerstva oborony SSSR T 5 seh 483Hemcinin bax RedakteEdelveys emeliyyatiMenbe https az wikipedia org w index php title Nalcik Orconikidze emeliyyati 1942 amp oldid 4251270, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
