Earth Song

"Earth Song" (azərb. Yer Mahnısı‎) — Maykl Ceksonun "HIStory: Past, Present and Future, Book I" albomundan olan üçüncü sinql. Bu mahnı blyuz, opera və gospel musiqi elementləri əlavə edilmiş bir balladadır. Cekson bu mahnıdan əvvəl "We Are the World", "Man in the Mirror" və "Heal the World" kimi sosial məzmunlu mahnılar ifa etmişdi. Lakin "Earth Song" ilk mahnı idi ki, açıq şəkildə insanları təbiətin və heyvanların qayğısına qalmağa səsləyir, yaradılmış problemləri qabardırdı. Mahnının sözləri və musiqisi Maykl Cekson tərəfindən yazılmış, istehsal prosesinin həyata keçirilməsini isə Cekson, David Foster və Bill Bottrel təşkil etmişlər. Ümumilikdə mahnı müsbət reaksiya ilə qarşılanmış, lakin bəzi tənqidçilər mahnıda övüngənlik olduğunu qeyd etmişlər.

sinql
Earth Song
İfaçı	Maykl Cekson
Albom	HIStory: Past, Present and Future, Book I
Yayımlanıb	27 noyabr 1995
Janr	blyuz, gospel, operatic pop
Dil	ingilis dili
Müddət	6:46 (Albom versiyası) 5:02 (Radio versiyası)
Bəstəkar	Maykl Cekson
Sözlərin müəllifi	Maykl Cekson
Prodüser	Maykl Cekson, David Foster, Bill Bottrell
Studiya	Epic Records
"HIStory: Past, Present and Future, Book I" albomunun xronologiyası
""You Are Not Alone"" (1995) "Earth Song" (1995) ""They Don't Care About Us"" (1996)
Audio nümunəsi
"Earth Song" mahnısının səslənməsi

Mahnı üçün 4 coğrafi məkanda olduqca bahalı klip çəkilmişdir. Klipin əsasında dünyanın dağıdılaraq öldürülməsi və yenidən doğulması durur. Mahnıya çəkilmiş klip 1997–ci ildə Qremmi mükafatı nominasiyasına düşmüşdür. Mahnı əksər Avropa ölkələrinin hit paradlarında ilk beşliyə daxil olmuşdur. Böyük Britaniyada mahnı Maykl Ceksonun ən çox satılan sinqlı olmaqla yanaşı, 1995–ci ilin bir nömrəli yeni il sinqlı adını da almışdır. "Earth Song" ABŞ–da sinql kimi satışa çıxarılmamışdır. Bu mahnıdan sonra Cekson heyvanlar və təbiətin qorunması üçün çalışan təşkilat və birliklərin dəstəyini qazanmışdır.

Fon

Bu mahnının çıxarılmasından əvvəl də Cekson sosial məzmunlu mahnılar ifa etmişdi. Kifayət qədər məşhurlaşdıqdan sonra, o, öz məşhurluğundan cəmiyyətin diqqətini müxtəlif sosial problemlərə yönəltmək üçün istifadə edirdi. 1985–ci ildə o, dünyanın və ABŞ–ın diqqətini Afrikadakı kasıblğa, insanların aclıqdan ölməsinə yönəltmək üçün Layonel Riçi ilə birgə "We Are the World" mahnısını yazmışdı. Mahnı bütün zamanların ən çox satılan sinqllarından biri olmuş, 20 milyon nüsxəylə satılaraq Afrikadakı qıtlığın aradan qaldırılması üçün milyonlarla dollar gəlir gətirmişdir. Bu həm də Ceksonun messenat kimi göründüyü ilk vaxtlar idi. Ardınca Maykl "Man in the Mirror" mahnısının bütün gəlirini xeyriyyə məqsədi ilə istifadə etmişdir. O, 1992 – ci ildə "Heal the World Foundation" adlı xeyriyyə fondunun əsasın qoymuş və ifa etdiyi növbəti xeyriyyə mahnısını da bu cür adlandırmışdır.

Rayan Vaytın xəsətələnərək vəfat etməsindən sonra Cekson kütlənin diqqətini HIV/AIDS virusuna yoluxaraq dünyasını dəyişən milyonlarla insanların probleminə yönəltmiş, onun bu hərəkəti isə bəzi qalmaqallarla müşahidə olunmuşdur. O, Bill Klintonun inaqurasiya mərasimində çıxış etdikdən sonra, açıq bir şəkildə müraciət edərək HIV/AIDS virusundan əziyyət çəkənlərə kömək etməyə çağırmışdır. O, mərasimdə ifa etdiyi "Gone Too Soon" mahnısını "ağ ölüm"ün qurbanı olan insanlara həsr etdiyi bildirmişdir.

İstehsalı və musiqisi

Maykl Cekson "Earth Song" mahnısınn sözlərini və musiqisini Avstriyada, qaldığı oteldə yazmış, istehsal prosesində isə ona David Foster və Bill Bottrell kömək etmişdir. Mahnıda arxa vokal səslər "Andrae Crouch's Choir" və Maykl Cekson tərəfindən ifa edilmiş, getdikcə mahnının sonuna yaxın Maykl solo ifanı dayandırır və arxa səslər əsas səs kimi mahnını yekunlaşdırır. İşə başlayarkən, Ceksonun məqsədi sadə musiqisi, lakin asan anlaşılan dərin mənalı sözləri olan mahnı yazmaq olmuşdur. Elə bir mahnı ki, ingilis dilini bilməyən fanatlar da asanlıqla anlasın və birgə ifa də bilsin. O, mahnıda emosional şəkildə bir mesaj göndərmişdir. "Earth Song" özündə bluz, gospel və opera elementlərini birləşdirən bir balladadır. Sosial məzmuna malik olan mahnıda Cekson, müharibələr və insanın digər dağıdıcı fəaliyyəti nəticəsində təbiətə vurulan zərbələrin aradan qaldırılması üçün Allaha yalvarır.

Personal

• Musiqi, Sözlər və arxa vokal səslər Maykl Cekson
• Prodüsser Maykl Cekson və Devid Foster
• Prodüsser köməkçisi Bill Bottrell
• Xor ifa Andrae Crouch's Choir
• Fortepiano: Devid Peyç
• Bass gitar: Qay Pratt
• Sintezator: Stiv Porkaro

Çıxarılması

Tənqidçilərin münasibəti

"Rolling Stone" dərgisindən Ceyms Hanter qeyd edir ki, "Slou operatik – bluz olan "Earth Song" özündə daşıdığı bütüm incə və ali duyğularla birgə ilk növbədə bir sülh şousunu xatırladır." "The Daily Collegian"dan Deepika Peddy mahnı haqqında fikrini ifadə edərkən bildirir ki, Ceksondan başqa birisi bu mahnını oxusaydı, mütlək onun böyük kommersiya gəlirlərini nəzərə alaraq albomun ən mühüm parçalarından biri kimi qabardardı. "Mercury News"dan Sen Couz mahnını "düzgün" və "iztirab dolu" adlandıraraq qeyd edir ki, Cekson yaradıcılığının ilk dövrlərndən etibarən mahnılar üzərində eksperiment aparmağı sevmişdir.

"The Philadelphia Inquirer" qeyd edir ki, mahnı "şəfalı, insanları dini əqidəyə səsləyən ritmik balladadır." "The Sacramento Bee"nin münasibəti isə çox müsbət olmuş, dərc edilən məqalədə Ceksonun vokal performansı "möhtəşəm" sözüylə ifadə edilmişdir."Rocky Mountain News"dan Maykl Mili yazdığı məqalənin sonunda qeyd edir ki, mahnı "himnvari" və "güclü dini əsər" xarakteri daşıyır. "Ledger-Enquirer" qeyd edir ki, "Earth Song" mahnısında Mayklın "incə, dramatic çağırışına, mahnının sonunda Andrae Crouch Choir layiqli cavab vermişdir." "Contra Costa Times"da mahnı "əsaslı parça və ciddi musiqi" adlandırılır, lakin eyni zamanda eyd edilir ki, mahnı "epik" xarakter daşıyır və "insanda duyğu qırıqlığı yaradır."

Maddi gəlir

"Earth Song" Ceksonun Böyük Britaniyada ən çox satılan sinqlı olmaqla, bir milyon nüsxədən çox satış miqdarına malikdir. Mahnı bu səbəbdən Birləşmiş Krallıq hit paradlarında birinci yerdə debüt etmiş, yeddi həftə öz yerini qorumuş, 1995–ci ilin dekabr ayında isə yerini U2 qrupuna vermişdir. Bu uğuruna görə mahnı "Christmas number one single" seçilmişdir. Birinci yeri tutmaqla yanaşı, eyni zamanda "Earth Song" "The Beatles" qrupunun 25 il öncə çıxardığı "Free as a Bird" mahnısının uğurunu da təkrar etmişdir. Artıq dekabr ayının əvvələrində bukmeykerlər Ceksonun Bitlzı da geridə qoyması haqqında məlumat verməkdə idilər.

Mahnı eyni zamanda İspaniya və İsveçrədə də birinci yerə yüksəlmiş, əksər Avropa ölkələrində ilk beşliyə daxil olmuşdur. Mahnı Ceksonun Almaniyada "German Singles Chart" da birinci yerə yüksələn ilk mahnısı olmaqla yanaşı, öz mövqeyini beş həftə ərzində qorumuş və eyni zamanda almaniyada müğənninin ən çox uğur qazanan əsəri olmuşdur. Mahnı əksər ölkələrdə qazandığı uğura görə onuncu ən uğurlu pop ilahi kimi də tanınmışdır. Thanks to this, the song is the 10th most successful pop hymn ever in that country

ABŞ–da isə mahnı yalnız radiostansiyalarda səsləndirilmiş, "The Hot Dance Music/Club Play chart" hitparadına daxil olmuşdur. 2006–cı ildə mahnı 55–ci yerdə "Eurochart Hot 100 Singles" hit paradında peyda olmuş, eyni zamanda Ceksonun 1980–1990–cı illər ərzində çıxardığı ən uğurlu 20 sinqlın toplandığı "Visionary: The Video Singles" toplusuna daxil edilmişdir.

Ekologiyaya xidmət

Cekson heyvanların problemlərinə qarşı həssasiyyət göstərməsinə görə "Genesis Award: 1995 Doris Day Music Award" mükafatına layiq görülmüşdür. 2008 – c ildə "Nigeriya Exchange" müəllifi qeyd edirdi: ""Earth Song" insanların diqqətini onların fəaliyyətinə görə dünyanın məhv olmasına və ölümə sürüklənməsinə cəlb etmişdir."

Klipi

 Medianı oxut

Maykl Ceksonun "Earth Song" mahnısına çəkilmiş klipdən təbiətin qorunması üçün çalışan təşkilatların bir çoxu əsas reklam materiallarından biri kimi istifadə edirlər

Mahnı üçün çəkilmiş bahalı klipi rejissoru Nik Brant olmuşdur. Klip 1996 – cı ildə "Le Film Fantastique: Best Video Award", 1995 – ci ildə "Genesis Award: Doris Day Music Award" mükafatlarını qazanmış, 1997 – ci ildə ən yaxşı qısa musiqili vido nominasiyasında Qremmi mükafatına layiq görülmüşdür. Klip ictimai məzmuna malik olub heyvanların məhv edilməsi, meşələrin qırılması, havanın zəhərləndirilməsi və müharibə səhnələri ilə zəngindir. Cüekson və müxtəlif millətlərdən olan insanlar klipdə birgə ruhani musiqi – "Earth Song" – un sədaları altında yalvararaq insanların günahının bağışlanmasını və törətdikləri xətaların geri qaytarılmasını xahiş edirlər. Xüsusi effektlərdən istifadə edərək zamanın həyatı geri qaytarması və insanın dünyaya vurduğu zədələrin bərpa olunması canlandırılır. Bununla da insan övladına yeni bir şans verilməsi nümayiş etdirilir. Klip "Heal the World Foundation" xeyriyyə fonduna bəxşişlər etmək çağırışı ilə yekunlaşır. Əksər ABŞ telekanalları klipi yayımlamaqdan imtina etmişlər. Klip ABŞ telekanallarında nadir hallarda göstərilir.

Klip dörd coğrafi regionda lentə alınıb. İlk məkan Amazon meşələri olub və klipin yekunlaşdırılmasından bir neçə həftə sonra həmin meşələrin böyük bir hissəsi həqiqətən də məhv edilib. Klipdə meşə sakinləri kimi aktyorlar yox, yerli sakinlər çəkilmişdir. İkinci məkan isə klipin çəkilişləri zamanı müharibənin getdiyi Xorvatiya olmuşdur. Bu məkanda Serbiyada doğulmuş məşhur Xorvatiya aktyoru Slobodan Dimitriyeviç çəkilmişdir. Üçüncü məkan isə, qanunsuz ovlanmalar nəticəsində bir çox heyvanların nəsli kəsilmək qarşısında olan Tanzaniya olmuşdur. Klipin çəkilməsi zamanı heç bir heyvana zərər yetirilməniş, klipdə yer alan öldürülən heyvan kadrları isə sənədli filmlərdən alınmışdır. Lakin klipin çəkilişlər zamanı filin yerli ovçular tərəfindən qanunsuz şəkildə öldürülməsi halı baş vermiş və bu da çəkilərək klipə salınmışdır. Sonuncu məkan isə Warwick, New York olmuşdur. Burada əvvəl sakit olan meşənin sonrdan qırılması və yandırılması səhnələri çəkilmişdir.

Mahnıya çəkilmiş klip HIStory on Film, Volume II, Number Ones və Michael Jackson's Vision toplularına da daxil edilmişdir.

BRIT mükafatı

 Medianı oxut

Maykl Ceksonun HIStory konsert turu çərçivəsində Almaniyanın Münix şəhərində keçirilən konsertində "Earth Song" performansı

1996 – cı ildə Cekson mahnını Böyük Britaniyada, BRIT mükafatlarının təqdimetmə mərasimində ifa etmişdir. O, həmin mərasimə "Yüzilliyin Ən Yaxşı İfaçısı" mükafatının təqdim edilməsi üçün dəvət edilmişdi. İfa zamanı, Maykl səhnədə mahnını oxuyarkən, birdən yerdən kran qalxmış və müğənnini xeyli yüksəyə qaldırmışdı. Maykl bu krannan bir il əvvəl "German TV"də Wetten Dass şousunda ifa zamanı da istifadə etmişdi. Mahnı xorda arxa səslər ifa edən ifaçılara o qədər təsir etmişdi ki, Maykl krannan enən kimi, onlar önə keçərək hamısı Mayklı qucaqlamağa başlamışdılar. Bundan sonra Pulp qrupunun rəhbəri, sərxoş Cervis Kuker icazəsiz səhnəyə çıxaraq müğənninin yanına qaçmış, onu qucaqlamağa çalışaraq, köynəyini yuxarı qaldırmış və guya tufa baş verirmiş kimi görüntü yaratmaq istəmişdir.

Həmin tədbirdə üç dəfə BRIT mükafatına layiq görülmüş Pulp qrupunun digər üzvləri də iştirak edirdi. Səhnədə baş verən xoşagəlməz hadisədən sonra, Kuker polis idarəsinə aparılaraq səhnədə olan bir neçə uşaq ifaçını əzdiyinə görə sorğulanmş, lakin onun heç bir pis məqsədi olmadığı müəyyən edildikdən sonra azad buraxılmışdır. Müğənni aıqlamasında bildirmişdir ki, bu performansı o qədər də uğurlu saymır, qeyd edilir ki, Cekson bu çıxışı ilə tamaşaçıların gözündə özünün Məsihə bənzər bir obrazın yaratmaq istəmiş və böyük maddi və mənəvi gücü vasitəsiylə buna nail olmuşdur. Cekson Kukerin davranışını "iyrənc və qorxaq hərəkətlər" deyə tənqid etmişdir. Baş vermiş insident haqqında Şərqi Anqliya Universitetinin Poitologiya üzrə professoru Con Stritin "Politics and Popular Culture" əsərində də qeyd edilmişdir. O yazır:

"Lakin populyar mədəniyyətə başqa gözlə baxıb onu daha ciddi incələdikdəəvvəllər fərqinə varmadığın tamam başqa anlamlar və siyasi mesajlar kəşf edirsən. Biz blirik ki, insanın mətni anlaması onu necə eşitməsi və ya oxumasından asılıdır. Ola bilsin ki, Maykl Cekson "Earth song" mahnısının dünyada təbiətə qayğı və diqqətin artırılması məqsədiylə yazmışdı; başqaları – Cervis Kuker kimiləri isə onu başqa cür görmüş və qəbul etmişlər. Bunun bir səbəbi alternativ ədəbiyyatların ortaya çıxmasıdır. Çünki populyar mədəniyyət vasitəsiylə göstərlən performans sabit mətnlərə malik olan kitablardan daha təsirli olmaqla, izləyiciyə hansısa işarə vermək, simvollar, səs tonu, görünüş ,baxış və sairfərqli vasitələrlə müxtəlif məsələləri anlatmaq imkanı verir.

Kompozisiyaları

Visionary Single CD Side: Earth Song (Radio Edit) – 5:02 Earth Song (Hani's Club Experience) – 7:55 DVD Side: Earth Song (Music Video) – 7:29 Austria CD Single Earth Song (Album Version) – 6:46 Earth Song (Hani's Radio Experience) – 3:33 Earth Song (Hani's Around The World Experience) – 14:28 You Are Not Alone (Knuckluv Dub Version) – 9:40 MJ Megaremix – 10:33 LP Version A#.Earth Song (Hani's Around The World Experience) – 14:28 B#.Wanna Be Startin Something (Brothers in Rhytym Mix) – 7:36 B#.Wanna Be Startin Something (Tommy D's Main Mix) – 7:41

UK CD #1 Earth Song (Radio Edit) – 5:02 Earth Song (Hani's Club Experience) – 7:55 MJ DMC Megamix – 11:18 UK CD #2 .Earth Song (Radio Edit) – 5:02 .Earth Song (Hani's Radio Experience) – 3:33 .Wanna Be Startin Something (Brothers in Rhytym Mix) – 7:36 .Wanna Be Startin Something (Tommy D's Main Mix) – 7:41 Spain Promo CD Earth Song (Radio Edit) – 5:02 Greatest Hits Classic Megamix – 4:32

Digər ifalar

Mahnı Rusiya pop müğənnisi Sergey Lazerev tərəfindən də ifa edilmiş və müğənninin 2005 – ci ildə çıxardığı "Don't Be Fake" adlı solo albomuna daxil edilmişdir.

2010 Qremmi Preformansı

Mahnı Ceksonun geri dönüş proqramının bir hissəsi olan 3-D formatlı "This Is It" filmində də istifadə edilmiş, konsertə hazırlıq prosesində Mayklın mahnını ifa etməsi görüntüləri yayımlanmışdır. 2010 – cu ilin Qremmi mükafatlarının təqdimatı mərasimində bu görüntülər istifadə edilmiş, arxada həmin görüntülər yayımlanarkən, səhnədə tanınmış dünya ulduzları – Cenifer Hadson, Karri Andervud, Smoki Robinson, Selin Dion və Aşer birgə mahnını ifa etmişlər. Film original 3-D formatında proqram zamanı yayımlanmışdır. Bu səb əbdən də hələ Qremmi mükafatlarının təqdimolunma mərasimindən bir həftə əvvəl insanlar 3-D eynəkləri əldə etməyə çalışmışlar. Daha sonra Mayklın böyük övladları Paris və Prins Cekson "Ceksonun Həyat Başarısı" mükafatını qəbul etmək üçün səhnəyə gəlmiş və hər ikisi qısa nitq söyləyərək, insanlara təşəkkür etmişlər. Bu 7 iyun, 2009–cu ildə Ceksonun dəfn mərasimindən sonra uşaqların kütlə qarşısında birinci çıxışı idi.

Göstərdiyi nəticələr

Hit paradlar

Hit parad (1995) Yüksəldiyi yer Australian ARIA Singles Chart 1 Austrian Singles Chart 1 Belgian (Flanders) Singles Chart 1 Belgian (Wallonia) Singles Chart 1 Dutch Singles Chart 1 Eurochart Hot 100 Singles 1 Finnish Singles Chart 1 French Singles Chart 1 German Singles Chart 1 Italian Singles Chart 1 New Zealand RIANZ Singles Chart 1 Norwegian Singles Chart 1 Spanish Singles Chart 1 Swedish Singles Chart 1 Swiss Singles Chart 1 UK Singles Chart 1 U.S. Billboard Hot Dance Music/Club Play 11 Chart (2009) Peak position Danish Singles Chart 1 European Hot 100 Singles 1 French Digital Singles Chart 20 Swedish Singles Chart 44 Swiss Singles Chart 4 UK Singles Chart 33

Sertifikatlar Ölkə Sertifikat Satış Almaniya 2x Platinum 1,000,000+ İsveçrə Platinum 50,000+ Birləşmiş Krallıq Platinum 1,000,000+

Qalibiyyət və məğlubiyyətləri

Sələfləri  East 17 "Stay Another Day"	UK Christmas number-one single "Earth Song" 1995	Xələfləri  Spice Girls "2 Become 1"
Sələfləri  "I Believe" / "Up on the Roof" by Robson & Jerome	UK Singles Chart number-one single 3 Dekabr 1995 – 7 Yanvar 1996	Xələfləri  "Jesus to a Child" by Corc Maykl

İstinadlar

1. Taraborrelli, p. 340–344
2. "Blacks who give back". Ebony. 1990. 2012-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#parameter_ignored_suggest); (#apostrophe_markup)
3. Taraborrelli, p. 382
4. George, p. 45–46
5. Harrington, Richard (February 5, 1992). "Jackson to Tour Overseas". The Washington Post. (#accessdate_missing_url)
6. "Stars line up for Clinton celebration". Daily News of Los Angeles. January 19, 1993. (#accessdate_missing_url)
7. Smith, Patricia (January 20, 1992). "Facing the music and the masses at the presidential gala". The Boston Globe. (#accessdate_missing_url)
8. Jackson, Michael. HIStory booklet. Sony BMG. p 36
9. "Jackson disappoints with HIStory". Ledger Enquirer. June 23, 1995. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
10. Grant, Adrian (1998). Michael Jackson : Making History. Omnibus Press. ISBN 0711967237.
11. Pareles, Jon (June 18, 1995). "Pop View; Michael Jackson Is Angry, Understand?". The New York Times. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
12. Hunter, James (August 10, 1995). "Michael Jackson HIStory". Rolling Stone. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
13. Mehle, Michael (June 20, 1995). "Can Michael Jackson make a comeback?". Rocky Mountain News. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
14. "Jackson promises new CD in spring". The Philadelphia Inquirer. February 25, 1995. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
15. Reddy, Deepika (June 23, 1995). "Jackson's latest lives up to his character". The Daily Collegian. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
16. "Is Michael Jackson HIStory?". San Jose Mercury News. June 19, 1995. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
17. "Michael Jackson back from Neverland..." The Sacramento Bee. June 20, 1995. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
18. "HIStory's a Thriller". Contra Costa Times. June 18, 1995. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
19. Hinckley, Davis (December 5, 1995). "Extra! Extra!". New York Daily News. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011. (#apostrophe_markup)
20. British Hit Singles and Albums. Guinness World Records. 2006. səh. 49. ISBN 1-904994-10-5.
21. "M. Jackson – Earth Song (nummer)". www.ultratop.be. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
22. . 2014-04-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-01.
23. http://www.rtl.de/cms/unterhaltung/tv-programm/show/die-ultimative-chartshow/ergebnis_pophymnen.html
24. George, p. 48–50
25. Sylva, Ifedigbo (October 27, 2008). . Nigeria Exchange. July 18, 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
26. Michael Jackson HIStory on Film volume II VHS/DVD
27. Pinkerton, Lee (1997). The Many Faces of Michael Jackson. Music Sales Distribution. səh. 55. ISBN 0711967830.
28. "Brits behaving badly". BBC. March 4, 2003. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
29. McKie, John (February 21, 1996). "Brits brawl as Cocker 'pulps' Jackson chorus". The Independent. London. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
30. Pryor, Fiona (February 14, 2007). "Bad behaviour at the Brit Awards". BBC News. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
31. Street, John (1997). Politics and Popular Culture. Temple University Press. səh. 36. ISBN 1566396034.
32. "Swiss Singles Chart Archives". hitparade.ch. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
33. http://www.billboard.com/charts/hot-100#/artist/michael-jackson/chart-history/4902?f=349&g=Singles
34. "Download French Single Top 50". LesCharts.com. Hung Medien. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
35. "Michael Jackson – Earth Song (song)". SwedishCharts.com. Hung Medien. İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
36. "UK Singles Chart". The Official Charts Company. July 30, 2008 tarixində . İstifadə tarixi: 12 iyun 2011.
37. [1]
38. [2]
39. [3]

Ədəbiyyat

• George, Nelson (2004). Michael Jackson: The Ultimate Collection booklet. Sony BMG.
• Taraborrelli, J. Randy (2004). The Magic and the Madness. Terra Alta, WV: Headline. ISBN 0-330-42005-4.