Dünya Qida Proqramı

Dünya Qida Proqramı (ing. World Food Programme (WFP)) — Birləşmiş Millətlər Təşkilatının tərkib hissəsidir. Bu qurum aclığın aradan qaldırılması və dünya qıda təhlükəsizliyini təmin edən ən böyük BMT təşkilatıdır. Təşkilatın əsası 1961-ci ildə qoyulmuş, baş ofisi Romada yerləşir və 80 ölkədə ofisləri var. 2019-cu ilə qədər 88 ölkədə 97 milyon insana xidmət göstərmişdir ki, bu da 2012-ci ildən bəri ən böyük göstəricidir və fəaliyyətinin üçdə ikisi münaqişə zonalarında həyata keçirilir.

BMT Dünya Qida Proqramı
ing. World Food Programme (WFP)
Növü	Fond
Fəaliyyəti	Aktiv
Yaranma tarixi	1961
Mərkəzi	Roma, İtaliya
Sədr	Devid Bisli
Üzvləri	19,660 (2020)
wfp.org
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Təcili ərzaq yardımına əlavə olaraq, DQP fövqəladə hallara hazırlıq və cavab tədbirləri üçün şəraitin yaradılması, təchizat zəncirlərinin və logistikanın idarə edilməsi, sosial təhlükəsizlik proqramlarının təşviqi və iqlim dəyişikliyinə qarşı davamlılığın gücləndirilməsi kimi texniki yardım və inkişaf yardımı təklif edir. Agentlik eyni zamanda birbaşa nağd pul yardımı və tibbi ləvazimatların əsas təchizatçısıdır və humanitar işçilər üçün sərnişin xidmətləri göstərir.

DQP-ı 17 Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərini yerinə yetirməyi qarşısına məqsəd qoyan və 2030-cu ilə qədər "sıfır aclıq" üçün SDG 2-yə nail olmaq üçün prioritet olan BMT qurumlarından ibarət konsorsium olan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Davamlı İnkişaf Qrupunun icraçı üzvüdür.

Dünya Qida Proqramı 2020-ci ildə münaqişə bölgələrinə ərzaq yardımı göstərmək, ərzaqdan müharibə və münaqişə silahı kimi istifadənin qarşısını almaq istiqamətindəki səylərinə görə sülh üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.

Tarixi

DQP-ı 1961-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) 1960-cı il Konfransından sonra, ABŞ-nin Sülh Naminə Ərzaq Proqramlarının direktoru Corc Makqoverin çoxtərəfli ərzaq yardımı proqramının yaradılmasını təklif etdiyi zaman yaradılmışdır. Dünya Qida Proqramlarının fəaliyyətinə ilk dəfə 1963-cü ildə FAO və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası üç illik eksperimental əsasda, Sudanda Vadi Halfadakı Nubiya əhalisini dəstəkləmək üçün başlanmışdır. 1965-ci ildə proqram davamlı olaraq uzadıldı.

Arxa plan

Ərzaq çatışmazlığı, aclıq, qeyri-kafi qidalanma və qida zəhərlənməsi sağlamlığın pisləşməsinə səbəb olaraq, sonradan təhsil, məşğulluq və yoxsulluq kimi dayanıqlı inkişafın digər sahələrinə təsir göstərdiyinə görə, DQP-ı davamlı inkişaf məqsədlərinin geniş spektri üzərində işləyir.

2020-ci ildə COVID-19 pandemiyası kənd təsərrüfatı istehsalına əhəmiyyətli təzyiq göstərdi, qlobal dəyər və təchizat zəncirini pozdu. Sonradan, bu, ən yoxsul ailələrin ciddi şəkildə təsirləndiyi qida çatışmazlığı və qeyri-adekvat ərzaq təminatı problemlərini gündəmə gətirir. Bunun "2020-ci ildə daha 132 milyon insanın qida çatışmazlığından əziyyət çəkməsinə" səbəb olacağı gözlənilir.

Büdcəsi

DQP-nın büdcəsi əsasən dünya hökumətlərinin, həmçinin korporasiyaların və özəl donorların könüllü ianələri hesabına maliyyələşdirilir. 2019-cu ildə maliyyələşdirmə rekord həddə 8 milyard ABŞ dolları təşkil edib ki, bunlardan da ən böyük donorlar ABŞ (3,4 milyard dollar) və Almaniya (886,6 milyon dollar) olub. 4,1 milyard ABŞ dolları məbləğində maliyyə çatışmazlığı ilə ərzaq təminatı olmayan əhalinin müəyyən edilmiş ehtiyaclarını ödəmək üçün kifayət deyildi.

Təşkilat

İdarəetmə, rəhbərlik və heyət

 

İcraçı direktor Devid Bisli Burkina Fasoda deqradasiyaya uğramış torpaqları bərpa edən qadınlar və kişilərlə görüşür. Foto: DQP/Corc Fominyen

DQP-na 36 üzv dövlətin nümayəndələrindən ibarət icraçı şura tərəfindən idarə olunur və DQP-nın fəaliyyətinə hökumətlərarası dəstəyi, istiqamətləndirməni və nəzarəti təmin edir. Avropa İttifaqı DQP-da daimi müşahidəçidir və əsas donor kimi onun icraçı şurasının işində iştirak edir. Ümumdünya Ərzaq Proqramına BMT Baş Katibi və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO) baş direktoru tərəfindən birgə təyin edilən icraçı direktor rəhbərlik edir. İcraçı direktor müəyyən edilmiş beşillik müddətə təyin edilir və təşkilatın idarə olunmasına, habelə onun proqramlarının, layihələrinin və digər tədbirlərin həyata keçirilməsinə cavabdehdir. Əvvəllər ABŞ-nin Cənubi Karolina ştatının qubernatoru olan Devid Bisli bu vəzifəyə 2017-ci ilin martında təyin edilib. O, qərargahı Romada yerləşən DQP-ı katibliyinə rəhbərlik edir.

2020-ci ilin oktyabr ayında DQP-da 19,660 işçi var idi.

İcraçı direktorların siyahısı

1992-ci ildən bəri bütün icraçı direktorlar Amerikalıdır. Aşağıda Ümumdünya Ərzaq Proqramının icraçı direktoru vəzifəsində çalışmış şəxslərin xronoloji siyahısı verilmişdir:

1. Addek Hendrik Boerma (  Niderland) (may 1962 – dekabr 1967)
2. Suşil K. Dev (  Hindistan) (yanvar 1968 – avqust 1968)
3. Frankiso Akuino (  Salvador) (iyul 1968 – may 1976)
4. Tomas K. M. Robinson (  ABŞ) (may 1976 – June 1977 acting; July 1977 – September 1977)
5. Qarson N. Vogel (  Kanada) (oktyabr 1977 – aprel 1981)
6. Bernardo de Azevedo Brito (  Braziliya) (may 1981 – fevral 1982)
7. Xuan Felipe Yriart (  Uruqvay) (fevral1982 – aprel 1982)
8. Ceyms İnqram (diplomat) (  Avstraliya) (aprel 1982 – aprel 1992)
9. Katerin Bertini (  ABŞ) (aprel 1992 – aprel 2002)
10. Ceyms T. Morris (  ABŞ) (aprel 2002 – aprel 2007)
11. Jozette Şiran (  ABŞ) (April 2007 – aprel 2012)
12. Örsreyn Kazın (  ABŞ) (aprel 2012 – aprel 2017)
13. Devid Bisli (  ABŞ) (aprel 2017 – indiyə kimi)

Məqsədi

Məktəb Yeməkləri Proqramının qlobal kampaniyası, dünyada 300 milyon qidalanmamış uşağa qidalanma və təhsil vermək məqsədi daşıyır. Fövqəladə hallarda, WFP, döyüş əməliyyatları, təbii və texnogen fəlakət qurbanlarına təcili həyat dəstəyi göstərir.

Fəaliyyətləri

Fövqəladə hallar

Ümumdünya Qida Proqramının həyat qurtaran ərzaq yardımının təxminən üçdə ikisi şiddətli ərzaq böhranı ilə üzləşən insanlara verilir. 2020-ci ilin sonuna qədər DQP 20 ölkədə fövqəladə hallar və böhranlarla mübarizə aparırıb. Onun rezonansına adətən qida, nağd pul, qida əlavələri və məktəb qidasının birləşməsi daxildir. DQP hesab edir ki, onun fəaliyyət göstərdiyi ölkələrdə təxminən 272 milyon insan, COVID-19-un ağır təsirləri səbəbindən qida təhlükəsizliyindən məhrumdur və ya belə vəziyyətə düşmə riski altındadır. Ümumdünya Qida Proqramı 73 ölkədə təxminən 97 milyon insana kritik qida və qida yardımı ilə kömək etmək üçün əhatə dairəsini genişləndirib. 2020-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında 67 ölkədə 1,7 milyard ABŞ dolları məbləğində nağd pul yardımı həssas qruplara paylanıb. DQP-ı həmçinin real vaxt rejimində inkişaf edən ehtiyacları izləmək üçün monitorinqini 15-dən 39-a qədər genişləndirib.

 

Qunda əyalətində daşqın qurbanları üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Humanitar Hava Xidməti (UNHAS) helikopterindən ləvazimatlar boşaldılır. Mozambik. Foto: Marko Frattini

Ümumdünya Qida Proqramının ən böyük və ən mürəkkəb təcili cavab tədbirləri Yəməndə davam edən münaqişə, dağılmış iqtisadiyyat və məhv olmuş səhiyyə sisteminin COVID-19 ilə öhdəsindən gələ bilməyəcəyi, dünyanın ən pis aclıq böhranlarından birinə və qıtlığa səbəb olan amillər arasındadır. DQP-ı Suriyada salan vətəndaş müharibəsi zamanı didərgin düşmüş 6,5 milyon insandan 4,5 milyondan çoxuna ərzaq yardımı etmişdir.

DQP-ı həm də qəfil baş verən fövqəladə hallara ilk cavab verən təşkilatdır. 2020-ci ilin iyul ayında Sudanda daşqınlar baş verəndə, o, təxminən 160,000 insana təcili ərzaq yardımı göstərdi. 2019-cu ilin əvvəlində İday siklonu Mozambiki bürüdükdən və daşqınlar təqribən 400.000 hektar məhsulu yuyub apardıqdan sonra DQP-ı insanların həyati əhəmiyyətli ləvazimatlar alması üçün qida və vauçerlərlə təmin etdi, eyni zamanda bərpa, yenidənqurma və dayanıqlığın artırılması işlərini planlaşdırdı.

DQP-nın fövqəladə halları həm də fəlakətlərin potensial təsirini kompensasiya etmək üçün qabaqlayıcıdır. Afrikanın Sahel bölgəsində iqtisadi çətinliklər, iqlim dəyişikliyi və silahlı hərbçiliyin fonunda DQP-nın fəaliyyətlərinə suvarma üçün suyun yığılması və deqradasiyaya uğramış torpaqların bərpası üçün ictimaiyyət və tərəfdaşlarla işləmək və bacarıqların öyrədilməsi vasitəsilə dolanışıq vasitələrinin dəstəklənməsi daxildir. O, ictimaiyyətin fəlakətlərə hazırlaşmasına kömək etmək üçün erkən xəbərdarlıq sistemlərindən istifadə edir. Banqladeşdə baş verən güclü daşqınlar nəticəsində ərzaq ehtiyatı yığmaq kimi tədbirlər üçün fermerlərə nağd pul paylanmasını təmin etdi.

DQP-ı daha böyük ictimaiyyət adından geniş miqyaslı fövqəladə tədbirlərə Loqistik Klaster və Fövqəladə Telekommunikasiya Klasterinin aparıcı agentliyi kimi rəhbərlik edir. O, həmçinin Qida Təhlükəsizliyi Klasterinə rəhbərlik edir. DQP tərəfindən idarə olunan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Humanitar Hava Xidməti (UNHAS) qlobal miqyasda 300-dən çox istiqamətə xidmət göstərir. DQP-ı həmçinin təşkilat və daha geniş humanitar ictimaiyyət üçün təcili ləvazimatları satın alan, saxlayan və daşıyan qlobal mərkəzlər şəbəkəsi olan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Humanitar Cavab Deposunu (UNHRD) idarə edir. DQP-nın maddi-texniki dəstəyi, o cümlədən hava xidməti və mərkəzləri, COVID-19 pandemiyası zamanı DQP-ı və tərəfdaş təşkilatlardan olan heyət və təchizatların kommersiya uçuşlarının mümkün olmadığı ərazilərə çatmasına imkan verdi.

İqlim dəyişikliyi

 

DQP-ı Banqladeşdə daşqınların təsirini azaltmaq üçün qabaqlayıcı tədbirlər gördü. Foto: Asif Mahmud

Ümumdünya Qida Proqramı iqlimlə bağlı artan müraciətlərə cavab vermək üçün hökumətlər və humanitar tərəfdaşlarla işləyir. O, həmçinin humanitar yardıma ehtiyacı olan insanların sayını azaltmaq üçün qabaqlayıcı tədbirlər görür. DQP-ı, 2019-cu ilin iyul ayında Banqladeşdə yağan leysan yağışları ərəfəsində onlara ərzaq almağa, evlərini möhkəmləndirməyə və digər addımlar atmağa imkan verən həssas ailələri nağd pulla təmin etmək üçün proqnozlara əsaslanan maliyyələşdirmədən istifadə etdi. DQP-nın 2019-cu ilin sentyabrında Baham adalarında baş verən Dorian qasırğasına reaksiyasına, fəlakətlərə daha yaxşı hazırlıq və cavab tədbirlərini təmin etmək üçün əvvəlki il yaradılmış Barbadosda regional ofis kömək etdi. Dorian qasırğasından əvvəl DQP ehtiyacların sürətli qiymətləndirilməsini dəstəkləmək üçün ərzaq təhlükəsizliyi, loqistika və fövqəladə telekommunikasiya sahələrində texniki ekspertləri yerləşdirdi. Qiymətləndirmə qrupları həmçinin komandaları mümkün qədər tez yerə çıxarmaq məqsədi ilə ilkin hava kəşfiyyatı missiyasını həyata keçiriblər.

Qidalanma

 

Yəməndə DQP-ı tərəfindən dəstəklənən klinikada uşaqlar arasında qida çatışmazlığının müalicə edilməsi. Foto: İssa-Al-Raqhi.

DQP-ı son illərdə fövqəladə müdaxilələrdən tutmuş, vitamin və mineral çatışmamazlıqları, artıq çəki və piylənmə də daxil olmaqla qida çatışmazlığının bütün formalarının həllinə qədər öz diqqətini ayırmışdır. Ümumdünya Qida Proqramı qidalanmanın ilkin mərhələsindən uşağın doğum gününə qədər ilk 1000 günü hədəfləyən proqramlar vasitəsilə də çıxış edir. O, gənc uşaqlara, hamilə və laktasiya dövrü keçən qadınlara və HİV və vərəmlə yaşayan insanlara yönəlmiş sağlam pəhrizlərə çıxışı təmin edir. It provides access to healthy diets, targeting young children, pregnant and breastfeeding women and people living with HIV and tuberculosis. DQP-ı hökumətlər, digər BMT agentlikləri, QHT-lər və özəl sektorla işləyir, məktəblərin qida ilə təmin edilməsi və qida zənginləşdirilməsini əhatə edən qidalanma müdaxilələrini, siyasətləri və proqramları dəstəkləyir.

Nağd pul yardımı

 

İanə alan Nigeriyalı qadın DQP-nın təsis etdiyi humanitar yardım kartını göstərir. Foto: Pyer Dioff

DQP-ı humanitar cəmiyyətdə ən böyük nağd pul təminatçısıdır. Məqsəd insanlar və donorlar üçün daha yaxşı maliyyəni təmin etməkdir, benefisiarlar üçün qida seçimlərini və pəhriz müxtəlifliyini artırmaq, eyni zamanda yerli kiçik sahibkarlıq istehsalı, pərakəndə satış və maliyyə sektorunu artırmaqdır. Ümumdünya Ərzaq Proqramı və Avropa İttifaqı Türkiyə Hökuməti və Türk Qızıl Ayparası ilə 2016-cı ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən indiyə qədər həyata keçirilən ən böyük humanitar maliyyə proqramlarından biri və Avropa İttifaqının indiyə qədər maliyyələşdirdiyi ən böyük humanitar layihə olan Fövqəladə Sosial Təhlükəsizlik Şəbəkəsini işə salmaq üçün güclərini birləşdirdi. O, fərdi debit kartlarından istifadə edərək qaçqınlara aylıq nağd pul verir. 2019-cu ildə aparılan sorğu göstərib ki, layihə 1,7 milyon qaçqının yoxsulluğa düşməsinin qarşısını almağa kömək edib. Ümumdünya Qida Proqramı 2020-ci ilin aprelində Beynəlxalq Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Cəmiyyətləri Federasiyasının öz rolunu öz üzərinə götürməsi ilə geri çəkildi.

Kiçik fermerlər

Kiçik fermerlər dünya ərzaq məhsullarının çoxunu istehsal edirlər və bu sıfır aclıq dünyasına nail olmaq üçün çox vacibdir. DQP-nın fermerlərə dəstəyi biznes bacarıqlarının öyrədilməsindən tutmuş bazarlara gedən yolların açılmasına qədər davamlı qida sistemlərinin qurulmasına kömək etmək üçün bir sıra fəaliyyətləri əhatə edir. DQP-ı kiçik fermerlərin məlumat, investisiya və dəstək alması üçün kömək edən Farm to Market Alliance-ı təşkil edən qlobal konsorsiumlar sırasındadır ki, onlar bazara çıxarıla bilən artıq məhsul istehsal edib sata və gəlirlərini artıra bilsinlər. DQP-ı kiçik fermerləri 40-dan çox ölkədəki bazarlarla əlaqələ saxlamasına dəstək verir. O, 2019-cu ildə kiçik fermerlərdən 37,2 milyon ABŞ dolları dəyərində 96,600 mt tədarük edib və kiçik təsərrüfatların güzəranının yaxşılaşdırılmasına kömək edib.

2008-ci ildə DQP-ı beşillik Tərəqqi üçün Satınalma (P4P) pilot layihəsini irəliyə sürdü. P4P kiçik təsərrüfat fermerlərinə kənd təsərrüfatı bazarlarına daxil olmaq və bazarda rəqabətədavamlı oyunçu olmaq imkanları təklif etməklə onlara kömək edir. Layihə Afrika, Asiya və Latın Amerikasının 20 ölkəsini əhatə edib və 800.000 fermerə təkmilləşdirilmiş kənd təsərrüfatı istehsalı, məhsul yığımından sonrakı idarəetmə, keyfiyyət təminatı, qrup marketinqi, kənd təsərrüfatının maliyyələşdirilməsi və DQP-ı ilə müqavilələr üzrə təlim keçib. Layihə 366,000 ton ərzaq istehsalı ilə nəticələndi və kiçik fermerlər üçün 148 milyon ABŞ dollarından çox gəlir əldə etdi.

Potensialının artırılması

DQP-ı milli siyasət və proqramların davam etdirilməsində əsas rol oynayan bir sıra dövlət, özəl və vətəndaş cəmiyyəti subyektlərinə bacarıq və biliklərin ötürülməsinə böyük diqqət yetirir. Məqsəd hökumətlərin və digər tərəfdaşların fəliyyətlərində baş verə biləcək hər hansı bir riski idarə etmək və ərzaq təhlükəsizliyini yaxşılaşdırmaq, eyni zamanda iqlim dəyişikliyi və digər problemlərə qarşı erkən xəbərdarlıq və hazırlıq sistemlərinə sərmayə qoymaq üçün potensialını artırmaqdır. Məsələn, Filippinin ən çox iqlim fəlakətinə meyilli əyalətlərində DQP yerli hökumət bölmələrinə fövqəladə hallar üzrə təlim və avadanlıq təqdim edir və Avtomatlaşdırılmış Hava Stansiyalarının qurulmasına köməklik göstərir.

Tərəfdaşlıqlar

DQP-ı minlərlə tərəfdaşla, o cümlədən hökumətlər, özəl sektor, BMT agentlikləri, beynəlxalq maliyyə qrupları, akademik dairələr, QHT-lər və digər vətəndaş cəmiyyəti qrupları ilə işləyir. Dünya üzrə əməkdaşlıq etdiyi 1000-dən çox QHT onun ən böyük tərəfdaşlar qrupunu təşkil edir. DQP-ı Romada yerləşən digər iki qurumla - Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı və Kənd Təsərrüfatının İnkişafı üzrə Beynəlxalq Fondla tərəfdaşlığa böyük əhəmiyyət verir. Agentliklər, 2020-ci ilin oktyabrında rəhbər orqanlarının birgə iclası zamanı, xüsusən də COVID-19 pandemiyasının təsirləri fonunda qlobal aclığa son qoymaq üçün birgə səylərini bir daha təsdiq etdilər. ABŞ-də, Vaşinqtonda yerləşən 501(c)(3) ABŞ Ümumdünya Qida Proqramı təşkilatı Ümumdünya Qida Proqramını dəstəkləyir. Amerika təşkilatı tez-tez DQP-a ianə verir, baxmayaraq ki, ikisi də vergi məqsədləri üçün ayrı-ayrı qurumlardır.

Rəylər

Mükafatları

DQP-ı 2020-ci il Nobel sülh mükafatına "aclıqla mübarizə səylərinə", "münaqişədən təsirlənən ərazilərdə sülhün yaradılmasına verdiyi töhfəyə" və ərzaqdan müharibə silahı kimi istifadənin qarşısının alınması səylərində hərəkətverici qüvvə kimi çıxış etdiyinə görə layiq görüldü. Mükafatı alan icraçı direktor Devid Bisli milyarderləri 30 milyon insanı aclıqdan xilas etmək üçün ehtiyac duyduğu 5 milyard ABŞ dolları məbləğində DQP-a kömək etməyə çağırıb.

Çağırışlar

2018-ci ildə Qlobal İnkişaf Mərkəzi dörd mövzuda qruplaşdırılmış göstəricilərə əsaslanaraq 40 yardım proqramı üzrə: səmərəliliyin artırılması, institutların təşviqi, yüklərin azaldılması, şəffaflıq və öyrənmə və araşdırmada DQP-nı sonuncu sırada yerləşdirdi. Bu göstəricilər Yardımın Effektivliyi üzrə Paris Bəyannaməsində (2005), Fəaliyyət üçün Akkra Gündəliyində (2008) və Busan Tərəfdaşlıq Sazişində (2011) hazırlanmış yardımın effektivliyi prinsiplərinə aiddir.

Münaqişələrin müddətinin artırılması və korrupsiyanın artması kimi gözlənilməz nəticələr də daxil olmaqla, yardımın xalis effektivliyi ilə bağlı geniş ümumi müzakirələr aparılır. DQP-ı bəzi rejimlərlə işləmək üçün çətin qərarlarla üzləşir.

Bəzi sorğular DQP-da daxili mədəniyyət problemlərini, o cümlədən təcavüz problemini işıqlandırdı.

Həmçinin bax

• BMT
• Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatının İnkişafı Fondu
• Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatının İnkişafı Fondu

İstinadlar

1. "WFP: $6.8bn needed in six months to avert famine amid COVID-19". www.aljazeera.com (ingilis). 2022-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-15.
2. WFP. "Mission Statement". WFP. 17 December 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 2 November 2013.
3. Overview 16 noyabr 2018 at the Wayback Machine. WFP.org. Retrieved 19 November 2018
4. "Overview". www.wfp.org (ingilis). 3 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-10.
5. Picheta, Rob. "World Food Programme was created as an experiment. It sent food to 97 million last year". CNN. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-09.
6. "Country Capacity Strengthening | World Food Programme". www.wfp.org. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-10.
7. Afp. "World Food Programme | Five things to know about 2020 Nobel Peace Prize winner". The Hindu (ingilis). 2020-10-09. ISSN 0971-751X. 2021-11-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-15.
8. The organization has been awarded the Nobel Peace Prize 2020 for its efforts to combat hunger, for its contribution to bettering conditions for peace in conflict-affected areas and for acting as a driving force in efforts to prevent the use of food as a weapon of war and conflict Executive Committee 11 may 2011 at the Wayback Machine. Undg.org. Retrieved on 15 January 2012
9. "Zero Hunger". World Food Program. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 10 October 2020.
10. Specia, Megan; Stevis-Gridneff, Matina. "World Food Program Awarded Nobel Peace Prize for Work During Pandemic". The New York Times (ingilis). 2020-10-09. ISSN 0362-4331. 11 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-10.
11. "UN Food Programme – History". World Food Program. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 9 October 2020.
12. Elga Zalite. "World Food Programme – An Overview" (PDF). Stanford University Library. 2 October 2020 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 9 October 2020.
13. Gulseven, Osman; Al Harmoodi, Fatima; Al Falasi, Majid; ALshomali, Ibrahim. "How the COVID-19 Pandemic Will Affect the UN Sustainable Development Goals?". SSRN Electronic Journal (ingilis). 2020. doi:10.2139/ssrn.3592933. ISSN 1556-5068. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 9 October 2020.
14. "UN/DESA Policy Brief #81: Impact of COVID-19 on SDG progress: a statistical perspective | Department of Economic and Social Affairs". www.un.org (ingilis). 2020-08-27. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-24.
15. "Funding and donors". www.wfp.org. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 9 October 2020.
16. "WFP Annual Performance Report for 2019". WFP. 1 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 2 November 2020.
17. "European Union". 10 June 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 May 2016.
18. "Governance and leadership". wfp.org. World Food Programme. 9 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 13 January 2021.
19. "Hunger, Conflict, and Improving the Prospects for Peace". wfp.org. World Food Programme. 23 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 9 January 2021.
20. Khorsandi, Peyvand. "12 things you didn't know about the World Food Programme". World Food Programme. 9 October 2020. 26 July 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 9 January 2021.
21. "WFP Global Update on COVID-19: November 2020". wfp.org. World Food Programme. 23 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 9 January 2021.
22. Hincks, Joseph. "'2021 Is Going To Be Catastrophic.' For the Director of the World Food Programme, Winning the Nobel Peace Prize Is No Cause for Celebration". Time. 9 December 2020. 27 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 January 2021.
23. Pangman, Taylor. "Humanitarian Organizations Addressing Hunger in Syria". Borgen Magazine. 26 October 2020. 4 January 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 11 January 2021.
24. "WFP expands assistance to families struggling in flood-devastated regions of Sudan". World Food Programme. 17 September 2020. 23 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 8 January 2021.
25. "All you need to know about 2020 Nobel Peace Prize winner Word Food Programme". Times of India. 9 October 2020. 24 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 6 January 2021.
26. "World Food Programme Reinforces the Resilience of the Population in the Sahel". United Nations Office for West Africa and the Sahel. 2 March 2020. 25 July 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 January 2021.
27. "WFP provides assistance to communities at risk of monsoon flooding". World Food Programme. 2 July 2020. 23 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 9 January 2021.
28. Chan, Selina. "The chain that coronavirus cannot break". World Food Programme. 31 March 2020. 28 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 9 January 2021.
29. Rowling, Megan. "Analysis: As disaster train gathers speed, efforts gear up to clear the track". Reuters. 23 October 2020. 23 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 7 January 2021.
30. "WFP lends expertise before and after Hurricane Dorian". ReliefWeb. 8 September 2019. 19 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 11 January 2021.
31. Maro, Alice. "Saving lives in the first 1,000 days". World Food Programme. 18 July 2019. İstifadə tarixi: 11 January 2021.
32. "Nutrition". wfp.org. World Food Programme. 28 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 January 2021.
33. "WFP launches seasonal support for 1 million people in Mali". infomigrants.net. 9 July 2020. 22 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 11 January 2021.
34. Ahmad, Reaz. "Bangladesh introduces micronutrient-enriched fortified rice first time in OMS". Dhaka Tribune. 10 August 2020. 22 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 January 2021.
35. Summers, Hannah. "'Why we're paying the rent for a million Syrian refugees'". The Guardian. 26 March 2018. 17 June 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 9 January 2021.
36. "Cash assistance from WFP and the European Union helps keep Syrian refugees in Turkey out of poverty". World Food Programme. 10 March 2020. 22 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 9 January 2021.
37. "Changing lives for smallholder farmers". wfp.org. World Food Programme. 28 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 11 January 2021.
38. "Farm to Market Alliance secures additional public funding from Norway". World Food Programme. 28 December 2020. 23 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 11 January 2021.
39. "Annual performance report for 2019". wfp.org. World Food Programme. 24 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 8 January 2021.
40. Purchase for Progress: Reflections on the pilot, February 2015 11 mart 2016 at the Wayback Machine. WFP.org. Retrieved 8 April 2015.
41. "World Food Programme: Emergency response and preparedness". wfp.org. World Food Programme. 22 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 8 January 2021.
42. "Partner with us". wfp.org. World Food Programme. 2 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 January 2021.
43. "FAO, IFAD and WFP pledge to strengthen collaboration against hunger". ReliefWeb. 12 October 2020. 22 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 January 2021.
44. Funke, Daniel; Dc 20036. "Fact-checking claims about charities linked to Hunter Biden and the Trump children". PolitiFact (ingilis). 2020-10-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-23.
45. Peace Prize, Nobel. "The Nobel Peace Prize 2020". The Nobel Prize. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 9 October 2020.
46. "UN's World Food Programme wins Nobel peace prize". The Guardian. 9 October 2020. 9 October 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 9 October 2020.
47. McNamara, Audrey. "U.N. World Food Program director calls on billionaires to "step up" after Nobel Peace Prize win". CBS News. 10 October 2020. 31 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 11 January 2021.
48. "How Do You Measure Aid Quality and Who Ranks Highest?". Center for Global Development. 15 November 2018. 10 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 11 October 2020.
49. 'Yemen: World Food Programme to cut aid by half in Houthi-controlled areas', BBC, https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-52239645 2020-04-23 at the Wayback Machine
50. Lynch, Colum. "Popular U.N. Food Agency Roiled by Internal Problems, Survey Finds". 25 April 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 9 October 2020.
51. "Senior UN figures under investigation over alleged sexual harassment". The Guardian. 25 January 2018. 24 March 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 9 October 2020.

Xarici keçidlər

• wfp.org
• О визите в Россию Исполнительного директора Всемирной продовольственной программы ООН Д. Бизли (18-20 февраля 2018 г.)