Dini ədəbiyyat — ilahiyyata, dini müqəddəslərin (peyğəmbərlər, imamlar və başqaları) həyat və fəaliyyətinə dair əfsanə, rəvayət və hekayətlər, həmçinin müxtəlif növ janrlarda yazılmış dini məzmunlu bədii əsərlər. Dünya ədəbiyyatında qədim dövrlərdən (əsasən, monoteist dinlərin yayıldığı vaxtdan) yaranmağa başlamışdır (atəşpərəstliyin banisi Zərdüştün, xristianlığın əfsanəvi yaradıcısı İsa peyğəmbərin, islamın əsasını qoyan Məhəmməd peyğəmbərin həyatı ilə bağlı rəvayətlər və s.). Hələ qədimdən müxtəlif dinlərin (bütpərəstlik, hinduizm, buddizm, konfutsiçilik, iudaizm, xristianlıq, manilik, islam və s.) intişar tapdığı bütün ölkələrdə dini ədəbiyyat mövcuddur. İslam dininin yaranması və yayılması Yaxın və Orta Şərq ölkələrində dünya ədəbiyyatın inkişafına zəmin yaratmışdır. İslam dininin banisi Məhəmməd ibn Abdullah (570 - 632) haqqında söylənən çoxlu əhvalat və rəvayətlər dildən-dilə keçərək, əvvəlcə Ərəbistana və Yaxın Şərq ölkələrinə, sonra isə bütün dünyaya yayılmışdır. Yəhudiliyin və xristianlığın müqəddəs kitabı "Bibliya", müsəlmanların müqəddəs kitabı "Quran" dünya ədəbiyyatının klassik abidələridir.
Dini ədəbiyyatın geniş yayılmış janrları hədis, rəvayət, hekayət, risalə və dastanlardır. Mərsiyə, minacat, nət və s. klassik şeir növ və şəkillərindən də geniş istifadə edilir. Azərbaycanda dini ədəbiyyatın ilk nümunələri dini təsəvvürlərin formalaşmağa başladığı çağlarda yaranmışdır. Nuhun gəmisi, İbrahim peyğəmbərin oğlunu qurban kəsməsi, Musa peyğəmbərin Tur dağında Allahla görüşməsi və s. haqqında əfsanə və rəvayətlər xalq arasında geniş yayılmışdır. İslam dininin türk xalqlarına qəbul etdirilməsindən sonra ərəblər içərisində Məhəmməd peyğəmbər barədə yaranan rəvayətlər də tədricən bu xalqların, o cümlədən azərbaycanlıların mənəvi həyatına daxil olmuşdur. Dini ədəbiyyat şiəliyin intişarı ilə bağlı xüsusilə geniş vüsət almışdır: Şah İsmayıl Xətainin ulu babası Şeyx Səfi haqqında mənbələr, Məhəmməd Füzulinin Vaiz Kaşifinin "Şəhadətnamə"sindən və başqa mənbələrdən istifadə yolu ilə yazdığı "Həqiqət üs -şüəda", əsəri, Əbdürrəhman Caminin "Hədisi-ərbəin" əsərinin ana dilinə mənzum tərcüməsi və.s. Mirzə Məhəmməd Tağı Qumrinin Həzrəti Məhəmməd peyğəmbərin əmisi oğlu və kürəkəni Əli, qızı Fatimeyi-Zəhra, nəvələri Həsən və Hüseyn haqqında söylənilən əfsanə və rəvayətlərə əsaslanaraq yazdığı mənzum "Kənz ül-məsaib" ("Müsibətlər xəzinəsi") əsərində, R.Raci, Hüseyn Dəxil Marağayi və başqalarının mərsiyələrində 680-ci ildə Kərbəla yaxınlığında baş vermiş faciəli əsərlər təsvir edilmişdir.
Dünya ədəbiyyatı nümunələrində çox zaman tərki-dünyalıq təbliğ olunurdu. Məsələn, XIX əsrdə buraxılmış "Töhfət ül-məcalis" ("Məclislər töhfəsi"), "Əvbab ül-cinan" ("Cənnət qapıları") kimi hədis kitablarında göstərilirdi ki, bu dünya insana imtahan üçün verilmişdir. İnsanın başlıca vəzifəsi Allaha və peyğəmbərə etiqad bəsləməkdən, dini ayinlərə, şəriətə riayət etməkdən, özünü əbədi olan axirət dünyasına hazırlamaqdan ibarətdir. Mirzə Fətəli Axundzadə, Həsən Bəy Zərdabi,Cəlil Məmmədquluzadə, Mirzə Ələkbər Sabir, Nəriman Nərimanov, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev və başqa Azərbaycan ziyalıları dini fikirləri təhrif olunmuş vəziyyətdə, öz mənafelərinə uyğun olaraq xalqa çatdıran yalançı din xadimlərini ifşa etmiş, mövhumat və [[xurafat| yayan kitabları xalqı cəhalətdə saxlayan, onları ictimai həyatdan uzaqlaşdıran zərərli əsərlər saymış və tənqid etmişlər.
Ədəbiyyat
Məmmədov X. (1987). "Əkinçi"dən "Molla Nəsrəddin"ə qədər. Bakı.
September 14, 2021
dini, ədəbiyyat, ilahiyyata, dini, müqəddəslərin, peyğəmbərlər, imamlar, başqaları, həyat, fəaliyyətinə, dair, əfsanə, rəvayət, hekayətlər, həmçinin, müxtəlif, növ, janrlarda, yazılmış, dini, məzmunlu, bədii, əsərlər, dünya, ədəbiyyatında, qədim, dövrlərdən, ə. Dini edebiyyat ilahiyyata dini muqeddeslerin peygemberler imamlar ve basqalari heyat ve fealiyyetine dair efsane revayet ve hekayetler hemcinin muxtelif nov janrlarda yazilmis dini mezmunlu bedii eserler Dunya edebiyyatinda qedim dovrlerden esasen monoteist dinlerin yayildigi vaxtdan yaranmaga baslamisdir atesperestliyin banisi Zerdustun xristianligin efsanevi yaradicisi Isa peygemberin islamin esasini qoyan Mehemmed peygemberin heyati ile bagli revayetler ve s Hele qedimden muxtelif dinlerin butperestlik hinduizm buddizm konfutsicilik iudaizm xristianliq manilik islam ve s intisar tapdigi butun olkelerde dini edebiyyat movcuddur Islam dininin yaranmasi ve yayilmasi Yaxin ve Orta Serq olkelerinde dunya edebiyyatin inkisafina zemin yaratmisdir Islam dininin banisi Mehemmed ibn Abdullah 570 632 haqqinda soylenen coxlu ehvalat ve revayetler dilden dile kecerek evvelce Erebistana ve Yaxin Serq olkelerine sonra ise butun dunyaya yayilmisdir Yehudiliyin ve xristianligin muqeddes kitabi Bibliya muselmanlarin muqeddes kitabi Quran dunya edebiyyatinin klassik abideleridir Dini edebiyyatin genis yayilmis janrlari hedis revayet hekayet risale ve dastanlardir Mersiye minacat net ve s klassik seir nov ve sekillerinden de genis istifade edilir Azerbaycanda dini edebiyyatin ilk numuneleri dini tesevvurlerin formalasmaga basladigi caglarda yaranmisdir Nuhun gemisi Ibrahim peygemberin oglunu qurban kesmesi Musa peygemberin Tur daginda Allahla gorusmesi ve s haqqinda efsane ve revayetler xalq arasinda genis yayilmisdir Islam dininin turk xalqlarina qebul etdirilmesinden sonra erebler icerisinde Mehemmed peygember barede yaranan revayetler de tedricen bu xalqlarin o cumleden azerbaycanlilarin menevi heyatina daxil olmusdur Dini edebiyyat sieliyin intisari ile bagli xususile genis vuset almisdir Sah Ismayil Xetainin ulu babasi Seyx Sefi haqqinda menbeler Mehemmed Fuzulinin Vaiz Kasifinin Sehadetname sinden ve basqa menbelerden istifade yolu ile yazdigi Heqiqet us sueda eseri Ebdurrehman Caminin Hedisi erbein eserinin ana diline menzum tercumesi ve s Mirze Mehemmed Tagi Qumrinin Hezreti Mehemmed peygemberin emisi oglu ve kurekeni Eli qizi Fatimeyi Zehra neveleri Hesen ve Huseyn haqqinda soylenilen efsane ve revayetlere esaslanaraq yazdigi menzum Kenz ul mesaib Musibetler xezinesi eserinde R Raci Huseyn Dexil Maragayi ve basqalarinin mersiyelerinde 680 ci ilde Kerbela yaxinliginda bas vermis facieli eserler tesvir edilmisdir Dunya edebiyyati numunelerinde cox zaman terki dunyaliq teblig olunurdu Meselen XIX esrde buraxilmis Tohfet ul mecalis Meclisler tohfesi Evbab ul cinan Cennet qapilari kimi hedis kitablarinda gosterilirdi ki bu dunya insana imtahan ucun verilmisdir Insanin baslica vezifesi Allaha ve peygembere etiqad beslemekden dini ayinlere seriete riayet etmekden ozunu ebedi olan axiret dunyasina hazirlamaqdan ibaretdir Mirze Feteli Axundzade Hesen Bey Zerdabi Celil Memmedquluzade Mirze Elekber Sabir Neriman Nerimanov Ebdurrehim bey Haqverdiyev ve basqa Azerbaycan ziyalilari dini fikirleri tehrif olunmus veziyyetde oz menafelerine uygun olaraq xalqa catdiran yalanci din xadimlerini ifsa etmis movhumat ve xurafat yayan kitablari xalqi cehaletde saxlayan onlari ictimai heyatdan uzaqlasdiran zererli eserler saymis ve tenqid etmisler Edebiyyat RedakteMemmedov X 1987 Ekinci den Molla Nesreddin e qeder Baki Menbe https az wikipedia org w index php title Dini edebiyyat amp oldid 5742500, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
