Dekadentçilik və ya Dekadans (fr.decadent — düşük, depressiya) — fransız sözü olub, tənəzzül, düşkünlük mənasında işlənir. XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində ədəbiyyat və incəsənətin vəziyyətini ümumi xarakterizə etmək üçün istifadə olunan termin. XX əsrin birinci yarısında ona sinonim olan "fin de siecle" (fr. Əsrin sonu"), "Jahrhundertwende" (alman dilində "əsrin dəyişməsi"), "Avropanın qürubu", "Avropa gecəsi", "mədəniyyət böhranı" və s. anlayışlar işlənirdi. Termin 1830-cu illərdə Fransada meydana gəlmiş, əvvəlcə romantik incəsənət tənqidçiləri tərəfindən istifadə olunmuşdur. 1780-ci illərdə yayılmağa başlamışdır (Qonkur qardaşları, Pol Verlen və başqaları). Yazıçılardan Aleksandr Aleksandroviç Blok, Pol Verlen, Knut Hamsun, S.George, Zinaida Qippius, Karl Huismans, Q.D.Annunsio, Uilyam Batler Yeyts, Stefan Mallarme, Moris Meterlink, Dmitri Merejkovski, Avqust Strindberq və Oskar Uayldın; bəstəkarlardan Klod Debüssi, Aleksandr Skryabin, Arnold Şönberq və Riçard Ştrausun; rəssamlardan Leon Bakst, Arnold Böklin, Q.Moro, Qustav Klimt, Odilon Redon, Pyer Püvi de Şavann və başqalarının yaradıcılığında dekadent üslubunun xüsusiyyətləri meydana gəldi .
Dekadans üslubunun yaradıcıları köhnə, akademik sənət növlərinə qarşı çıxır, müasir insanın dünyagörüşünü ifadə etmək üçün yeni formalar axtarırdılar. Bu dövrün əsərləri ümidsizlik, bədbinlik, həyatdan imtina, həddindən artıq subyektivlik (oxşar, meylli, şok edici formulalar və kliklərlə - üslub cihazları, plastiklər, kompozisiya konstruksiyaları, vurğu və s.) ilə seçilirdi. Ümumiyyətlə, cəmiyyətdən uzaqlaşma, gündəlik həyata nifrət (taedium vitae) dekadentliyin xarakterik xüsusiyyətləri kimi qəbul edilir və bu üslub nümayəndələrinin yaradıcılığı reallıqdan uzaq sənət poetikası olub, məzmuna deyil, formaya üstünlük verirdilər.
Fridrix Nitsşenin sayəsində termin kulturoloji məna kəsb etmişdi. Dekadans xristian Avropasının ümumi böhranı, İntibah dövründən sonrakı fərdiyyətçilik ilə eyniləşdirilirdi. XX əsrdə dekadans anlayışı yardıcılığın təyinatı haqqında polemikalara səbəb oldu, bu zaman yaxın terminlərlə bir sırada qeyri-ardıcıl işlənirdi (simvolizm; Almaniya və Avstriya-Macarıstanda — modern; Fransada — avanqard; Böyük Britaniya və ABŞ-da — modernizm). XX əsrdə xarici ölkələrdəki marksizm (V.Benyamin, B.Brext, T.Adorno) sovet ideologiyasında dekadansın böhranı haqqında formalaşmış fikirlərə şərik çıxırdı. XX əsrin mədəniyyət modelini modernizm konsepti əsasında quran 1950-70-ci illərin ingilis-alman humanitarları (L.Trillinq, İ.Xay, M.Bredberi və başqaları) üçün dekadans XX əsr ədəbiyyatı və incəsənətində tamamilə təsdiqini tapan, romantizmin aşkar etdiyi normativdən kənar yaradıcılıq təcrübəsinin inkişaf mərhələsi idi. Azərbaycan ədəbiyyatında dekadans termini ilk dəfə 1907-ci ildə Əli bəy Hüseynzadənin redaktorluğu ilə nəşr olunan "Füyuzat" jurnalında işlənmişdir. Əlipaşa Səbur, Əlabbas Müznib, Ümmügülsüm və Səməd Mənsurun yaradıcılığında dekadans təzahürlərinə rast gəlinir.
İstinadlar
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. VI cild. Bakı. 2015.
Ədəbiyyat
The fin de siecle: a reader in cultural history, 1880-1900/Oxf., 2000.
İncəsənət ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
September 16, 2021
dekadentçilik, dekadans, decadent, düşük, depressiya, fransız, sözü, olub, tənəzzül, düşkünlük, mənasında, işlənir, əsrin, sonu, əsrin, əvvəllərində, ədəbiyyat, incəsənətin, vəziyyətini, ümumi, xarakterizə, etmək, üçün, istifadə, olunan, termin, əsrin, birinci. Dekadentcilik ve ya Dekadans fr decadent dusuk depressiya fransiz sozu olub tenezzul duskunluk menasinda islenir XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde edebiyyat ve incesenetin veziyyetini umumi xarakterize etmek ucun istifade olunan termin XX esrin birinci yarisinda ona sinonim olan fin de siecle fr Esrin sonu Jahrhundertwende alman dilinde esrin deyismesi Avropanin qurubu Avropa gecesi medeniyyet bohrani ve s anlayislar islenirdi Termin 1830 cu illerde Fransada meydana gelmis evvelce romantik incesenet tenqidcileri terefinden istifade olunmusdur 1780 ci illerde yayilmaga baslamisdir Qonkur qardaslari Pol Verlen ve basqalari Yazicilardan Aleksandr Aleksandrovic Blok Pol Verlen Knut Hamsun S George Zinaida Qippius Karl Huismans Q D Annunsio Uilyam Batler Yeyts Stefan Mallarme Moris Meterlink Dmitri Merejkovski Avqust Strindberq ve Oskar Uayldin bestekarlardan Klod Debussi Aleksandr Skryabin Arnold Sonberq ve Ricard Strausun ressamlardan Leon Bakst Arnold Boklin Q Moro Qustav Klimt Odilon Redon Pyer Puvi de Savann ve basqalarinin yaradiciliginda dekadent uslubunun xususiyyetleri meydana geldi 1 Dekadans uslubunun yaradicilari kohne akademik senet novlerine qarsi cixir muasir insanin dunyagorusunu ifade etmek ucun yeni formalar axtarirdilar Bu dovrun eserleri umidsizlik bedbinlik heyatdan imtina heddinden artiq subyektivlik oxsar meylli sok edici formulalar ve kliklerle uslub cihazlari plastikler kompozisiya konstruksiyalari vurgu ve s ile secilirdi Umumiyyetle cemiyyetden uzaqlasma gundelik heyata nifret taedium vitae dekadentliyin xarakterik xususiyyetleri kimi qebul edilir ve bu uslub numayendelerinin yaradiciligi realliqdan uzaq senet poetikasi olub mezmuna deyil formaya ustunluk verirdiler Fridrix Nitssenin sayesinde termin kulturoloji mena kesb etmisdi Dekadans xristian Avropasinin umumi bohrani Intibah dovrunden sonraki ferdiyyetcilik ile eynilesdirilirdi XX esrde dekadans anlayisi yardiciligin teyinati haqqinda polemikalara sebeb oldu bu zaman yaxin terminlerle bir sirada qeyri ardicil islenirdi simvolizm Almaniya ve Avstriya Macaristanda modern Fransada avanqard Boyuk Britaniya ve ABS da modernizm XX esrde xarici olkelerdeki marksizm V Benyamin B Brext T Adorno sovet ideologiyasinda dekadansin bohrani haqqinda formalasmis fikirlere serik cixirdi XX esrin medeniyyet modelini modernizm konsepti esasinda quran 1950 70 ci illerin ingilis alman humanitarlari L Trillinq I Xay M Bredberi ve basqalari ucun dekadans XX esr edebiyyati ve incesenetinde tamamile tesdiqini tapan romantizmin askar etdiyi normativden kenar yaradiciliq tecrubesinin inkisaf merhelesi idi Azerbaycan edebiyyatinda dekadans termini ilk defe 1907 ci ilde Eli bey Huseynzadenin redaktorlugu ile nesr olunan Fuyuzat jurnalinda islenmisdir Elipasa Sebur Elabbas Muznib Ummugulsum ve Semed Mensurun yaradiciliginda dekadans tezahurlerine rast gelinir Istinadlar Redakte Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi VI cild Baki 2015 Edebiyyat RedakteThe fin de siecle a reader in cultural history 1880 1900 Oxf 2000 Incesenet ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Dekadentcilik amp oldid 5785616, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
