Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bozor Sobir (tac. Бозор Собир, fars. بازار صابر; d. 20 noyabr 1938, Sufiyen, , Tacik SSR, SSRİ – ö. 1 may 2018, Sietl, Vaşinqton, ABŞ) — Tacikistan-sovet şairi, filoloqu, siyasətçisi, nın üzvü, nin deputatı, Tacikistan Xalq Şairi, Rudəki adına Dövlət Şairlik mükafatı laureatı (1988), laureatı (2013).
| Bozor Sobir | |
|---|---|
| tac. Бозор Собир fars. بازار صابر | |
 Bozor Sobir (2008, Düşənbə) | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Sufiyen, , Tacik SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (79 yaşında) |
| Vəfat yeri | Sietl, Vaşinqton, ABŞ |
| Dəfn yeri | Luçnob qəbiristanlığı, Düşənbə, Tacikistan |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→  Tacikistan→  ABŞ |
| Milliyyəti | tacik |
| Təhsili | Tacikistan Milli Universiteti |
| Fəaliyyəti | Şair, yazıçı, tərcüməçi, filoloq |
| Fəaliyyət illəri | 1960–2018 |
| Əsərlərinin dili | tacik dili |
| Mükafatları | Tacikistan Xalq Şairi Rudəki adına Dövlət Şairlik mükafatı |
| bozorsobir.com | |
Bozor Sobir yazıçılıq fəaliyyətinə SSRİ dövründə başlamışdır. Onun yazdığı şeirlər, kitablar və məqalələr Postsovet məkanında, eləcə də fars, dari, özbək, rus, ukrayn dillərində nəşr olunmuşdur. Onun şairlik üslubunda milliyətçilik, vətənpərvərlik elementləri və güclü siyasi düşüncələr var idi. Onun yazdığı şeirlər müxtəlif Tacikistan bəstəkarları tərəfindən istifadə edilmişdir. Müəllifi olduğu «Biz Siyavuşun nəslindənik» (tac. Аз хуни Сиёвушем) şeirinə musiqi əlavə ediləndən sonra Tacikistanın de-fakto himninə çevrilmişdir. Şeir Tacikistan xalqındakı vətənpərvərlik duyğusunu yenidən canlandırmışdır.
Bozor Sobir qlasnostun yaradılmasından sonra ölkədə müstəqil bir milli identikliyin qurulması üçün başladılan siyasi və mədəni hərəkatlara qoşulmuşdur. O, nın qurucularından biridir və partiyanın ilk sədr müavini olmuşdur. Tacikistan Demokratik Partiyası 1992-ci ildə Demokratik–İslam koalisiyası ilə ölkə hakimiyyətinə rəhbərlik etmişdir. Bu hökumət Rusiyanın hərbi dəstəyi ilə kommunist qüvvələr tərəfindən devrilmişdir. Hökumət çevrilişindən sonra Sobir nin deputatı seçilmişdir. Sobor daha sonra öz istəyi ilə könüllü şəkildə istefa vermişdir və bu günə kimi bunu edən yeganə Tacikistan siyasətçisi olmuşdur. Sobir bir qədər sonra üzv olduğu partiyanı tərk etmişdir.
Bozor Sobir sürgün edildikdən sonra populyarlığını itirməmişdir və Tacikistanda bu günə kimi məşhurdur. Onun və əsərləri haqqında fərqli-fərqli kitablar yazılmışdır.
Bioqrafiya
Bozor Sobir 20 noyabr 1938-ci ildə SSRİ respublikalarından biri olan Tacikistan SSR-nin Orconikicobod rayonunun (daha sonra ) Sufiyen qəsəbəsində anadan olmuşdur. Sobir altı uşaqlı ailənin ən kiçik ortancıl övladı idi. Sobirin atası Böyük Vətən müharibəsi zamanı döyüşlərdə həlak olmuşdur. Buna görə də o, Tacikistanın paytaxtı Düşənbə şəhərindən 15 km uzaqlıqda yerləşən şəhərindəki bir internat məktəbində təhsil almağa göndərilmişdir. O, burada görkəmli Türkiyə şairi Nazim Hikmətlə tanış olmuşdur.
Bozor Sobirin atası vergi yığıcı olaraq işləyirdi. Onun anası evdar qadın idi. Onun qohumları siyasətlə yaxından maraqlanırdı və çoxu tanınmışdır. Bozor Sobirin kiçik qardaşı tanınmış bir riyaziyyatçı idi; onun adına bir məktəb var küçə var. Onun ən kiçik qardaşı deputatlıq üçün öz namizədliyi vermiş, ancaq uğursuz olmuşdur.
1962-ci ildə Sobir Tacikistan Milli Universitetinin filologiya və tacik-fars ədəbiyyatı fakültələrindən məzun olmuşdur.
Yaradıcılıq fəaliyyəti
Bozor Sobir ilk şeiri 1960-cı ildə, hələ universitet tələbəsi ikən yazmışdır. Ali təhsili bitirdikdən sonra Əfqanıstana getmiş və orada bir il tərcüməçi olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Sobir daha sonra Sovet Tacikistanının «Maarif və Mədəniyyət» (tac. «Маориф ва маданият»), «Şərq Sədası» (tac. «Садои Шарқ») və «Ədalət» (tac. «Адолат») kimi məşhur qəzet və jurnallarında redaktor olaraq işləmişdir.
O, Britaniya siyasətçisi və şairi Lord Bayronun, Fransa şairləri Artur Rembonun və Giyom Apollinerin, Çili siyasətçisi və şairi Pablo Nerudanın, Rusiya şairi Sergey Yeseninin və Litva şairi in əsərlərini tərcümə etmişdir. 1979-cu ildə Tacikistan Yazıçılar İttifaqında şeiriyyət və redaksiya konsultantı olaraq işləməyə başlamışdır.
Ölümü
Bozor Sobir 2016-cı ilin dekabr ayında uşaqlarını və nəvələrini ziyarət etmək üçün ABŞ-yə getmişdir, ancaq növbəti xəstəxənada xəstəliyinə tutulduğu aşkarlanmışdır. O, 2018-ci ilin aprel ayında xəstəxanaya yatırılmışdır. Bu hadisədən sonra Tacikistan Prezidenti televiziyada “Xarici İşlər Nazirliyinə, Tacikistanın ABŞ-dəki səfirliyinə və digər vəzifəli şəxslərə şairi ziyarət etmək və ona kömək etməyi” əmrini verdiyini bəyan etmişdir. Şair bir ay sonra ikinci dəfə xəstəxanaya yatırılmışdır və 1 may 2018-ci ildə ABŞ-nin Vaşinqton ştatının Sietl şəhərində vəfat etmişdir.
Təltif və mükafatlar
- Tacikistan Xalq Şairi
- Rudəki adına Dövlət Şairlik mükafatı (1988)
- (2013)
İstinadlar
- "Ceremony of decoration with state awards - Президенти Тоҷикистон - President of Tajikistan - Президент Таджикистана - رئيس جمهورية تاجيكستان". www.president.tj. 2019-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-19.
- "Tajikistan: Former opposition figure poet Bozor Sobie dies at 79". Azadlıq Radiosu. 1 may 2018. 23 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 noyabr 2018.
- "Literatures of Central Asia". 70 (№ 3). World Literature Today. yay 1996: 574.
- Şəhrbonu Tacbaxş. "In new Tajikistan Islam can be a crime". The New York Times. 1993. 2019-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-19.
- "Tajik Opposition Activists Pardoned". 2 (№ 11). The Jamestown Foundation. 17 yanvar 1996. 2021-02-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 noyabr 2018.
- "Поэт должен всегда быть рядом со своим народом: жизненный путь Бозора Собира". ru.sputnik-tj.com. 2018-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-19.
- Bozor Sobir. Tacikistan Milli Muzeyi. 2018-11-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-19.
- Denber, R. Human Rights in Tajikistan: In the Wake of Civil War. Helsinki Watch.
- "Бозор Собир будет похоронен на кладбище Лучоб в Душанбе". ru.sputnik-tj.com. 2018-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-19.
- "Bozor Sobir to be buried next to Loiq Sherali". theworldnews.net. 2019-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-19.
- "Instruction on visiting Bozor Sobir in the United States of America - Президенти Тоҷикистон - President of Tajikistan - Президент Таджикистана - رئيس جمهورية تاجيكستان". www.president.tj. 2019-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-19.
- "Bozor Sobir, Tajik Poet And Former Opposition Figure, Dies". Azadlıq Radiosu.[ölü keçid]
Xarici keçidlər
- Bozor Sobirin bioqrafiyası – rus.ozodi.org saytında (rus.)
- Bozor Sobirin bioqrafiyası – ru.sputnik-tj.com saytında (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bozor Sobir tac Bozor Sobir fars بازار صابر d 20 noyabr 1938 Sufiyen Vahdat Tacik SSR SSRI o 1 may 2018 Sietl Vasinqton ABS Tacikistan sovet sairi filoloqu siyasetcisi Tacikistan Demokrat Partiyasinin uzvu Tacikistan SSR Ali Sovetinin deputati Tacikistan Xalq Sairi Rudeki adina Dovlet Sairlik mukafati laureati 1988 III dereceli Tacikistan Prezidenti Ulduzu ordeni laureati 2013 1 Bozor Sobirtac Bozor Sobir fars بازار صابر Bozor Sobir 2008 Dusenbe Dogum tarixi 20 noyabr 1938 Dogum yeri Sufiyen Vahdat Tacik SSR SSRI Vefat tarixi 1 may 2018 79 yasinda Vefat yeri Sietl Vasinqton ABS Defn yeri Lucnob qebiristanligi Dusenbe Tacikistan Vetendasligi SSRI Tacikistan ABS Milliyyeti tacik Tehsili Tacikistan Milli Universiteti Fealiyyeti Sair yazici tercumeci filoloq Fealiyyet illeri 1960 2018 Eserlerinin dili tacik dili Mukafatlari Tacikistan Xalq Sairi Rudeki adina Dovlet Sairlik mukafati III dereceli Tacikistan Prezidenti Ulduzu ordeni bozorsobir com Bozor Sobir yaziciliq fealiyyetine SSRI dovrunde baslamisdir Onun yazdigi seirler kitablar ve meqaleler Postsovet mekaninda elece de fars dari ozbek rus ukrayn dillerinde nesr olunmusdur 2 3 Onun sairlik uslubunda milliyetcilik vetenperverlik elementleri ve guclu siyasi dusunceler var idi Onun yazdigi seirler muxtelif Tacikistan bestekarlari terefinden istifade edilmisdir Muellifi oldugu Biz Siyavusun neslindenik tac Az huni Siyovushem seirine musiqi elave edilenden sonra Tacikistanin de fakto himnine cevrilmisdir Seir Tacikistan xalqindaki vetenperverlik duygusunu yeniden canlandirmisdir 4 Bozor Sobir qlasnostun yaradilmasindan sonra olkede musteqil bir milli identikliyin qurulmasi ucun basladilan siyasi ve medeni herekatlara qosulmusdur O Tacikistan Demokratik Partiyasinin qurucularindan biridir ve partiyanin ilk sedr muavini olmusdur Tacikistan Demokratik Partiyasi 1992 ci ilde Demokratik Islam koalisiyasi ile olke hakimiyyetine rehberlik etmisdir Bu hokumet Rusiyanin herbi desteyi ile kommunist quvveler terefinden devrilmisdir 5 Hokumet cevrilisinden sonra Sobir Tacikistan SSR Ali Sovetinin deputati secilmisdir 6 Sobor daha sonra oz isteyi ile konullu sekilde istefa vermisdir ve bu gune kimi bunu eden yegane Tacikistan siyasetcisi olmusdur Sobir bir qeder sonra uzv oldugu partiyani terk etmisdir Bozor Sobir surgun edildikden sonra populyarligini itirmemisdir ve Tacikistanda bu gune kimi meshurdur Onun ve eserleri haqqinda ferqli ferqli kitablar yazilmisdir Mundericat 1 Bioqrafiya 2 Yaradiciliq fealiyyeti 3 Olumu 4 Teltif ve mukafatlar 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerBioqrafiyaredakteBozor Sobir 20 noyabr 1938 ci ilde SSRI respublikalarindan biri olan Tacikistan SSR nin Orconikicobod rayonunun daha sonra Vahdat rayonu Sufiyen qesebesinde anadan olmusdur Sobir alti usaqli ailenin en kicik ortancil ovladi idi Sobirin atasi Boyuk Veten muharibesi zamani doyuslerde helak olmusdur Buna gore de o Tacikistanin paytaxti Dusenbe seherinden 15 km uzaqliqda yerlesen Hissar seherindeki bir internat mektebinde tehsil almaga gonderilmisdir 7 O burada gorkemli Turkiye sairi Nazim Hikmetle tanis olmusdur Bozor Sobirin atasi vergi yigici olaraq isleyirdi Onun anasi evdar qadin idi Onun qohumlari siyasetle yaxindan maraqlanirdi ve coxu taninmisdir Bozor Sobirin kicik qardasi Teymur Sobirov taninmis bir riyaziyyatci idi onun adina bir mekteb var kuce var Onun en kicik qardasi deputatliq ucun oz namizedliyi vermis ancaq ugursuz olmusdur 3 1962 ci ilde Sobir Tacikistan Milli Universitetinin filologiya ve tacik fars edebiyyati fakultelerinden mezun olmusdur 7 Yaradiciliq fealiyyetiredakteBozor Sobir ilk seiri 1960 ci ilde hele universitet telebesi iken yazmisdir Ali tehsili bitirdikden sonra Efqanistana getmis ve orada bir il tercumeci olaraq fealiyyet gostermisdir Sobir daha sonra Sovet Tacikistaninin Maarif ve Medeniyyet tac Maorif va madaniyat Serq Sedasi tac Sadoi Shark ve Edalet tac Adolat kimi meshur qezet ve jurnallarinda redaktor olaraq islemisdir O Britaniya siyasetcisi ve sairi Lord Bayronun Fransa sairleri Artur Rembonun ve Giyom Apollinerin Cili siyasetcisi ve sairi Pablo Nerudanin Rusiya sairi Sergey Yeseninin ve Litva sairi Eduardas Mejelaytisin eserlerini tercume etmisdir 7 1979 cu ilde Tacikistan Yazicilar Ittifaqinda seiriyyet ve redaksiya konsultanti olaraq islemeye baslamisdir 8 OlumuredakteBozor Sobir 2016 ci ilin dekabr ayinda usaqlarini ve nevelerini ziyaret etmek ucun ABS ye getmisdir ancaq novbeti xestexenada idiopatik ag ciyer fibrozu xesteliyine tutuldugu askarlanmisdir 9 O 2018 ci ilin aprel ayinda xestexanaya yatirilmisdir 10 Bu hadiseden sonra Tacikistan Prezidenti televiziyada Xarici Isler Nazirliyine Tacikistanin ABS deki sefirliyine ve diger vezifeli sexslere sairi ziyaret etmek ve ona komek etmeyi emrini verdiyini beyan etmisdir 11 Sair bir ay sonra ikinci defe xestexanaya yatirilmisdir ve 1 may 2018 ci ilde ABS nin Vasinqton statinin Sietl seherinde vefat etmisdir 12 Teltif ve mukafatlarredakteTacikistan Xalq Sairi Rudeki adina Dovlet Sairlik mukafati 1988 III dereceli Tacikistan Prezidenti Ulduzu ordeni 2013 Istinadlarredakte Ceremony of decoration with state awards Prezidenti Toҷikiston President of Tajikistan Prezident Tadzhikistana رئيس جمهورية تاجيكستان www president tj 2019 03 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 19 Tajikistan Former opposition figure poet Bozor Sobie dies at 79 Azadliq Radiosu 1 may 2018 23 June 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 noyabr 2018 1 2 Literatures of Central Asia 70 3 World Literature Today yay 1996 574 Sehrbonu Tacbaxs In new Tajikistan Islam can be a crime The New York Times 1993 2019 03 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 19 Tajik Opposition Activists Pardoned 2 11 The Jamestown Foundation 17 yanvar 1996 2021 02 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 noyabr 2018 Poet dolzhen vsegda byt ryadom so svoim narodom zhiznennyj put Bozora Sobira ru sputnik tj com 2018 10 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 19 1 2 3 Bozor Sobir Tacikistan Milli Muzeyi 2018 11 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 19 Denber R Human Rights in Tajikistan In the Wake of Civil War Helsinki Watch Bozor Sobir budet pohoronen na kladbishe Luchob v Dushanbe ru sputnik tj com 2018 10 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 19 Bozor Sobir to be buried next to Loiq Sherali theworldnews net 2019 03 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 19 Instruction on visiting Bozor Sobir in the United States of America Prezidenti Toҷikiston President of Tajikistan Prezident Tadzhikistana رئيس جمهورية تاجيكستان www president tj 2019 03 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 11 19 Bozor Sobir Tajik Poet And Former Opposition Figure Dies Azadliq Radiosu olu kecid Xarici kecidlerredakteBozor Sobirin bioqrafiyasi rus ozodi org saytinda rus Bozor Sobirin bioqrafiyasi ru sputnik tj com saytinda rus Menbe https az wikipedia org w index php title Bozor Sobir amp oldid 8010979