fbpx
Wikipedia

Baş dərisinin üzülməsi

Mart 01, 2022

Baş dərisinin üzülməsi (ing. Scalp) — ölü və ya sağ insanların baş dərilərinin ön və arxa hissədən kəsici-deşici alətlə üzülməsi.

Bir əlində Hindi döyüş baltası (tomahavk) digər əlində isə üzülmüş baş dərisi tutan Hindili döyüşçü (1789)

Bu üsuldan daha çox Şimali Amerikanın yerli aborigen xalqı tərəfindən istifadə edilmişdir. Şimali Amerikada toplum tərəfindən qəbul edilmiş düşüncəyə görə Hindilər müharibədə öldürdükləri düşmənlərindən qənimət əldə etmək niyyəti ilə onların baş dərilərini üzərək özləri ilə aparırdılar. Ancaq iddia edilənin əksinə olaraq bu üsulun istifasinə Hindli döyüşçülər arasında nadir hallarda rast gəlinirdi. Bu adət Şimali Amerikada hələ formalaşmamışdan iki əsr əvvəl Avropada mövcud idi. Xüsusilə Fransa və Böyük Britaniyada edam cəzasına məhkum edilmiş şəxslərin edamından əvvəl müxtəlif işgəncələr verilir və yaşanan işgəncə prosesində məhkum edilən şəxsin baş dərisi üzülürdü. Bəzi Meksika və ABŞ (Arizona) ştatlarında keçmişdə düşmən münasibətlərdə olduqları qızıldərili skalpları üçün düşmənləri tərəfindən ödəmələr belə edilmişdir. ABŞ-da Hindulara qarşı sistemli şəkildə həyata keçirilən Hindu qətliamları zamanı hindular tərəfindən ağdərililərin baş dəriləri üzülmüşkən, 1782-ci ildə baş vermiş Gnadenhütten qətliamı zamanı ağdərililər tərəfindən Lenape hinduların baş dəriləri üzülmüşdür.

Tarixi

Baş dərisinin üzülməsinin ilkin nümunələrinə Şimali Amerika və Avropada hələ eramızdan əvvəlki, illərdə rast gəlinmişdir. İndiki zamanda bəzi tarixçilər baş dərisinin üzülməsi adətinin Şimali Amerikaya sonradan gəlmiş Avropalılar tərəfindən gətirildiyi iddia edilsədə avropalıların Yeni Dünyaya gəlmisindən çox əvvəl yerli hindli qəbilərin arasında belə bir adətin mövcud olmasına aid çoxlu sayda sübut mövcuddur. Xristofor Kolumbun Şimali Amerikanı kəşf edənə qədər orada yaşayan yerli əhali arasında az hallarda belə olsa istifadə edilən baş dərisinin üzülməsi adəti həmin dövrlərdə Cənubi Amerika yerliləri tərəfindən demək olar ki, istifadə edilməmişdir. Bu adət qəbilədən-qəbiləyə və bölgədən-bölgəyə müxtəliflikləri ilə fərqlənir. Şimali Amerikada yaşayan bəzi qəbilərinin başçıları qəbilə döyüşçülərinə döyüşdə öldürdükləri insanların baş dərilərini üzülməsini qadağan etsədə bir digərləri baş dərilərinin özləri ilə gətirilməsini şərt kimi irəli sürmüşdür.

 
Hannah Dustonun şərəfinə ABŞ-ın Nyu-Hempşir ştatının Boskaven şəhərində qoyulmuş heykəl.

XI əsrdə İngiltərənin cənub-qərbində yerləşən Vesseks qraflığının qraflarından biri Qoldvin düşmənlərinin öldürülməsindən sonra baş dəriləninin üzülməsinə göstəriş vermişdir. Altı əsr sonra XVII əsrdə Hollandlar və İngilislər bu adəti sərhəd boyunca yerləşən şəhərlərdə baş verən üsyan rəhbərlərinə qarşı həyata keçirmişdilər. Baş dərisinin üzülməsi yolu ilə şəxsin edam edilməsi insanlarda böyük qorğu və təlaş yaradırdı. Bu səbəbdən xüsusilə ingilislər nəzarəti altında olan torpaqlarda yaşayan qeyri-millətlərə zülm edən bölgə başçılarının gözünü qorxutmaq üçün onların baş dərilərini kütlənin qarşısında üzürdülər.

 
1852-ci ildə çəkilmiş Ölüm ağlayışı adlı tabloda Baş dərisinin üzülməsi səhnəsi təsvir edilmişdir.

Müstəmləkə dönəmlərində tarixə məlum olan ən məşhur baş dərisinin üzülməsi hadisəsi, Puritan ingilis qadını Hannah Dustonun Şimali Amerikada yaşayarkən 1697-ci ildə az yaşlı qızı ilə birlikdə Abenaki hindularına əsir düşməsi və əsirlikdə qaldığı Abenaki ailəsinin gecə ilə bütün ailə fərdlərinin baş dərilərinin üzməsi ilə bağlıdır. İngilislər tərəfindən sonralar bir qəhrəman kimi qəbul edilən Hannah Dustonun şərəfinə ABŞ-ın Nyu-Hempşir ştatının Boskaven şəhərində heykəl qoyulmuşdur. Həmin heykəldə Duston sol əlində Abenaki hindusuna məxsus üzülmüş baş dərisi tutarkən təsvir olunmuşdur. Hannah Duston eyni zamanda şərəfinə ABŞ-da heykəl qoyulmuş ilk qadın qəhrəman hesab olunur. Hannah XIX əsr boyunca Şimali Amerikada Amerikada baş dərisi ovcularının anası (ing. mother of the American tradition of scalp hunting) olaraq adlandırılmışdır.

Qədim dövrlər

Germanlar, Slavyanlar və irandilli xalqlarda olduğu kimi Hind-Avropa xalqlarında da baş dərisinin üzülməsi adətinin tarixən mövcud olduğunu göstərən bir sıra dəlillər mövcuddur. Eramızdan əvvəl V əsrdə Avrasiyada yaşayan Skiflərin belə bir adətə sahib olmaları barədə dövrünün tanınmış tarixçilərindən Herodot yazırdı:

  Skif əsgərləri üzülmüş baş dərilərini, başın ətindən ayıraraq əlləri ilə təmizləyir və yumuşaldırdılar. Yumuşalmış bu dərilərdən müxtəlif məişət işlərinin görülməsində istifadə edilirdi. Eyni zamanda Skiflərdə üzülmüş baş dərilərinin atların ön tərəfindən asılması və döyüşçülərin dizlənirə bağlanması kimi adətlərdə mövcud idi. Üzülmüş baş dərilərinin çoxluğu həmin döyüşçünün cəsarətini və nə qədər yaxşı döyüşçü olmasını göstərirdi.  

Eramızın IV əsrində yaşamış və fəaliyyət göstərmiş Romalı tarixçi Ammianus Marcellinusun izahına görə Alanlarda baş dərisinin üzülməsi adəti geniş yayılmışdır. Alanların nəsilindən olduqları qəbul edilən Osetinlərin Folklorunda baş dərisinin üzülməsinə aid bir necə nağıl və əhvalat mövcuddur.

IX əsrdə yaşamış Abbat (Katoliklərdə aşağı dərəcəli dini rütbə) Emmanuel Domenikin qeydlərində Vesqotlar, Franklar və Anqlosakslar kimi toplumarın döyüş zamanı baş dərisinin üzülməsi kimi adətlərinin olduğunu göstərmişdir. X əsr tarixçisi və dilçisi Fredrik von Adelunqa görə, baş dərisinin üzülməsi Slavyan xalqlarında geniş yayılmışdır.

Koloniyalaşma dövrü

Baş dərisinin üzülməsi adəti Şimali Amerikada koloniyalaşma dönəmlərindən etibarən geniş şəkildə yayılmağa başladı. Bu zamana qədər yerli qəbilələr arasında nadir hallarada istifadə edilən üsulun istifadəsi Pilqremlərin Şimali Amerikaya gəlməsindən sonra artmışdır. Hindi tayfalarının əksəriyyəti İngiltərədən müxtəlif səbəblərə görə çıxmalı olan gəlmələrə qarşı mənfi münasibət bəsləyirdilər. ABŞ İstiqlal müharibəsinə qədər Şimali Amerikaya Avropadan gəlmiş ingilislər və ərazinin yerli əhalisi arasında baş verən döyüşlər zamanı baş dərisinin üzülməsi üsulundan əsasən hindu tayfaları istifadə etmişdir.

Pequot müharibəsində hindi tayfaları əsir götürdükləri gəlmələrin bir çoxunun baş dərisini üzmüşdür. 1760-cı illərin ortalarına qədər indiki ABŞ ərazilərində baş dərisinin üzülməsi müharibədə geniş istifadə edilsədə bu dövrə qədər məsələ ilə bağlı heç bir qanun qəbul edilməmişdi. Koloniyalaşma dönəmində baş dərisinin üzülməsi üsulunu fransızlar alovlandırmışdır. Belə ki, Şimali Amerikaya göndərilən fransız qarnizonları yerli hindilərlə danışığa gedərək döyüş zamanı öldürülən ağların baş dərilərini istəyirdilər. Bunun müqabilində Avropadan gətirilən müxtəlif bəzək əşyaları və silah alan hindilər yarım əsrə yaxın müddət ərzində muzdla baş dərisinin üzülməsi ilə məşğul olmuşdular. Buna cavab olaraq isə Britaniya İmperiyası Şimali Amerikada fəaliyyət göstərən bəzi muzdlu cinayətkarlara hindi baş dərilərinin gətirilməsi müqabilində pul vəd etmişdir.

Baş dərisinin üzülməsi prosesində alət kimi ənənəvi Hindi döyüş baltasından istifadə edilsədə sonralar bu silahı ingilis tacirlərin Avropadan gətirdikləri mətbəx bıçaqları əvəz etmişdir.

Baş dərisi rəqsi

 
Baş dərisi rəqsi adlı ritualı icra edən hindi qəbiləsi.

Döyüş zamanı Hindi tayfaları döyüşdə öldürdükləri insanların baş dərilərini üzdükdən sonra, həmin dəriləri özləri ilə birlikdə kəndlərin aparırdılar. Döyüşdən qayıdan döyüşçülərin şərəfinə Baş dərisi rəqsi (ing. scalp dance) adlandırılan ritual həyata keçirilirdi.. Rəqs əsasən qadınlar tərəfindən icra edilirdi. Kayenlər, Aropahlar və Kayovlar kimi hindi qəbilələrində baş dərisi rəqsi daha məşhur idi. Baş dərisi rəqsi ən dəhşətli formada Komançi qəbiləsində icra edilirdi. Belə ki, Komançilər təkcə müharibədə öldürülən düşmən əsgərlərin yox eyni zamanda da uşaqlara və qadınlara məxsus olan baş dəriləri ilə belə ritual həyata keçirdirdilər.

Florida Hindilərindən olan Apalaçilərdə bir döyüşçünün qəbiləsinə düşmən baş dərisi ilə qayıtması onun cəsarətini və hünərini göstərirdi. Baş dərisinin üzmüş şəxs bununla da adını qəbilənin döyüşçüləri sırasına yazdırmış olurdu və qəbiləyə yeni bir döyüşçünün qoşulması da Baş dərisi rəqsi ritualı ilə həyata keçirilirdi. Apalaçilərdə belə rəqs rituallarını əsasən qəbilənin yaşlı nümayəndələri idarə edirdi və keçmiş döyüşçülər yeni döyüşçünün qəlməsi münasibəti ilə müxtəlif rəqs nömrələri göstərir və bir-biri ilə döyüşərək yeni döyüşçünü ruhlandırırdılar.

Hoçanak qəbiləsində qənimət olaraq ələ keçirilən düşmən baş dərisi ritual keçirilən meydancanın mərkəzində yerləşdirilən qazanın üstünə bərkidilirdi. Daha sonra ritual olaraq bütün gecə rəqs edilir və döyüşlərdə öldürülümüş keçmiş döyüşçülərin ruhları üçün dualar oxunurdu. Hoçanaklar Baş dərisinin ruhu (ing. soul of the scalp) olaraq adlandırdıqları ritualın əsas mahiyyətinə görə rəqslərdən sonra ölmüş döyüşçülərdən birinin ruhu qəbiləyə baş dərisini gətirmiş yeni döyüşcüyə keçirdi.

 
Puritan ingilis qadını Hannah Dustonun əsrlikdə olduğu zaman Abenaki hindi ailəsinin 10 fərdinin baş dərisini üzməsi. (1697)

ABŞ-ın şimal tərəflərinin yarısından çoxusunu gəzmiş Lewis and Clark Expedition kəşf qrupu bir çox yerli hindi qəbilərində baş dərisi rəqsinin keçirildiyinə şahidlik etmişdir. Qrup belə rituallardan birini Lakota Suilərinin ritual gecəsində izləmişdir. Ucunda Omaha Hindi döyüşcüsünə məxsus olan üzülmüş baş dərisi ilə rəqs edən Lakota Suilərindən olan qadınlar, dairənin ətrafında dövrə vurarkən qəbilə kişilərinin döyüşdə göstərdikləri məharətlər və qəhrəmanlıqlar barədə müxtəlif nəğmələr oxuyurdular. Lakotalarılar Baş dərisi rəqsi üçün I-wa-ki-ci Wa-ci-pi terminindən istifadə edirdilər..

Müstəmləkə müharibələri

Yeni İngiltərə və müttəfiqləri olan İrokua Konfederasiyası və Yeni Fransa ilə müttəfiqləri olan Abanaki Konfederasiyası arasında yetmiş beş illik bir dönəmi əhatə edən müharibə dövrlərində bir çox baş dərisinin üzülməsi hadisəsinə rast gəlinmişdir. Bu müharibələrdə ən məşhur baş dərisinin üzülməsi hadisəsi Puritan ingilis qadını Hannah Dustonun Raid on Haverhill adlanan yerdə yeni dünyaya gəlmiş qızaı ilə birlikdə Abenaki hindilərinə əsir düşməsi ilə bağlıdır. Əsir düşdükdən sonra Hannah Duston bir gecə əsrlikdə olan digər iki ingilis qadın ilə birlikdə onları əsir götürən Abenaki hindi ailəsinin 10 fərdini öldürmüş və baş dərilərini üzmüşdür.

Massaçusetsdə baş verən Kral Vilyam müharibəsi zamanı (1689) baş dərisi mükafatı (ing. scalp bounty) adlı mükafat təyin olunmuşdur. 1703-cü ildə Kraliça Anna müharibəsi zamanı Massaçusets Körfəz Koloniyası tərəfindən hər üzülmüş düşmən baş dərisinə görə 60 $ mükafat təyin edilmişdir. 1722-ci ilin 8 avqust günü Father Rale müharibəsində Massaçusets hindilərinin ağlar tərəfindən üzülmüş baş dərilərinə görə mükafat verilmişdir. Con Lovel adlı şəxsin muzdlu döyüşçülərdən ibarət baş dərisi ovçularının olduğu məlumdur. Pul qazanmaq üçün qarşılarına çıxan hindilərin baş dərilərini qopardan qrupun ən məşhur ovu Nyu-Hempşir yaxınlığında baş verən Pequawket müharibəsi zamanı baş vermişdir.

Kral Corc müharibəsi zamanı Fransızlar və onlara müttəfiq olan hindi qəbilələrinin ingilis ailələrinə qarşı etdikləri amansız qətliamlara görə 1744-cü ildən etibarən öldürüləcək qadın və uşaqlarında daxil olduğu bütün hindilərin baş dəriləri üçün mükafat təyin etmişdir.

İstinadlar

  1. William Brandon and Keith Rosenberg, Native American specialists, The American Heritage Book of Indians (1961)
  2. TUSCARAWAS COUNTY was formed from Muskingum, Feb. 15, 1808
  3. Konstantin, Phil, This Day in North American Indian History: Events in the History of North America's Native Peoples, Da Capo Press
  4. Simon Harrison, The European Enlightenment and the Origins of Scalping[ölü keçid]
  5. ↑ James Axtell and William C. Sturtevant (1980) The Unkindest Cut, or Who Invented Scalping. The William and Mary Quarterly, Third Series, Vol. 37, No. 3 (Jul., 1980), pp. 451-472
  6. William Marder (2005), Indians in the Americas: The Untold Story, edited by Paul Tice
  7. Who Scalped Whom? Historians Suggest Indians Were As Much Victims As Perpetrators. By Diane E. Foulds
  8. ^ John Grenier. The First Way of War. University of Cambridge Press. 2005. pp. 40-41
  9. Alfred D. Godley, trans., Heroditus, History, Vol. 4, Cambridge, MA; Harvard University Press, 1963.
  10. Henry Field, Contributions to the anthropology of the Caucasus, Volume 48, p. 45. The Peabody Museum, 1953.
  11. Friedrich Otto Hertz, Amelia Sarah Levetus, W. Entz. Race and civilization. K. Paul, Trench, Trubner & Co., ltd., 1928.
  12. ^ Grenier. 2005. p.39
  13. ^ Goodrich, Thomas (1997). Scalp Dance: Indian Warfare on the High Plains, 1865–1879. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books, p. 242, testimony of scout Billy Jackson
  14. ^ Garrard, Lewis H., ‘’Wah-To-Yah and the Taos Trail” Or Prairie travel and Scalp Dances, with a look at Los Ranchos from Mulesback and the Rocky Mountain Campfire’’, University of Oklahoma Press, Norman OK, p. 157
  15. Thomas Vennum (1994), American Indian Lacrosse: Little Brother of War[ölü keçid], edited by Joseph A. Fitzgerald
  16. Frederick Drimmer (1961), Captured by the Indians: 15 Firsthand Accounts, 1750-1870
  17. W. H. Draper (1915), Indian dances of the Southwest[ölü keçid], American Museum of Natural History
  18. Barbara Fifer and Vicky Soderberg (2001), Along the Trail With Lewis and Clark[ölü keçid], with maps by Joseph A. Mussulman
  19. Eugene Buechel and Paul Manhart (2002), Lakota Dictionary: Lakota-English/English-Lakota
  20. MacLellan. Louisbourg. Appendix: Scalping  ; John Grenier. The first way of war: American war making on the frontier, 1607-1814 Cambridge University Press. 2005.
  21. ^ William Williamson. The History of the State of Maine.Vol 2. pp. 117-118

Mart 01, 2022
baş, dərisinin, üzülməsi, scalp, ölü, sağ, insanların, baş, dərilərinin, arxa, hissədən, kəsici, deşici, alətlə, üzülməsi, əlində, hindi, döyüş, baltası, tomahavk, digər, əlində, isə, üzülmüş, baş, dərisi, tutan, hindili, döyüşçü, 1789, üsuldan, daha, çox, şim. Bas derisinin uzulmesi ing Scalp olu ve ya sag insanlarin bas derilerinin on ve arxa hisseden kesici desici aletle uzulmesi Bir elinde Hindi doyus baltasi tomahavk diger elinde ise uzulmus bas derisi tutan Hindili doyuscu 1789 Bu usuldan daha cox Simali Amerikanin yerli aborigen xalqi terefinden istifade edilmisdir Simali Amerikada toplum terefinden qebul edilmis dusunceye gore Hindiler muharibede oldurdukleri dusmenlerinden qenimet elde etmek niyyeti ile onlarin bas derilerini uzerek ozleri ile aparirdilar Ancaq iddia edilenin eksine olaraq bu usulun istifasine Hindli doyusculer arasinda nadir hallarda rast gelinirdi Bu adet Simali Amerikada hele formalasmamisdan iki esr evvel Avropada movcud idi Xususile Fransa ve Boyuk Britaniyada edam cezasina mehkum edilmis sexslerin edamindan evvel muxtelif isgenceler verilir ve yasanan isgence prosesinde mehkum edilen sexsin bas derisi uzulurdu Bezi Meksika ve ABS Arizona statlarinda kecmisde dusmen munasibetlerde olduqlari qizilderili skalplari ucun dusmenleri terefinden odemeler bele edilmisdir 1 ABS da Hindulara qarsi sistemli sekilde heyata kecirilen Hindu qetliamlari zamani hindular terefinden agderililerin bas derileri uzulmusken 1782 ci ilde bas vermis Gnadenhutten qetliami zamani agderililer terefinden Lenape hindularin bas derileri uzulmusdur 2 3 Mundericat 1 Tarixi 1 1 Qedim dovrler 1 2 Koloniyalasma dovru 2 Bas derisi reqsi 3 Mustemleke muharibeleri 4 IstinadlarTarixi RedakteBas derisinin uzulmesinin ilkin numunelerine Simali Amerika ve Avropada hele eramizdan evvelki illerde rast gelinmisdir Indiki zamanda bezi tarixciler bas derisinin uzulmesi adetinin Simali Amerikaya sonradan gelmis Avropalilar terefinden getirildiyi iddia edilsede avropalilarin Yeni Dunyaya gelmisinden cox evvel yerli hindli qebilerin arasinda bele bir adetin movcud olmasina aid coxlu sayda subut movcuddur 4 Xristofor Kolumbun Simali Amerikani kesf edene qeder orada yasayan yerli ehali arasinda az hallarda bele olsa istifade edilen bas derisinin uzulmesi adeti hemin dovrlerde Cenubi Amerika yerlileri terefinden demek olar ki istifade edilmemisdir 5 Bu adet qebileden qebileye ve bolgeden bolgeye muxteliflikleri ile ferqlenir Simali Amerikada yasayan bezi qebilerinin bascilari qebile doyusculerine doyusde oldurdukleri insanlarin bas derilerini uzulmesini qadagan etsede bir digerleri bas derilerinin ozleri ile getirilmesini sert kimi ireli surmusdur 5 Hannah Dustonun serefine ABS in Nyu Hempsir statinin Boskaven seherinde qoyulmus heykel XI esrde Ingilterenin cenub qerbinde yerlesen Vesseks qrafliginin qraflarindan biri Qoldvin dusmenlerinin oldurulmesinden sonra bas derileninin uzulmesine gosteris vermisdir Alti esr sonra XVII esrde Hollandlar ve Ingilisler bu adeti serhed boyunca yerlesen seherlerde bas veren usyan rehberlerine qarsi heyata kecirmisdiler Bas derisinin uzulmesi yolu ile sexsin edam edilmesi insanlarda boyuk qorgu ve telas yaradirdi Bu sebebden xususile ingilisler nezareti altinda olan torpaqlarda yasayan qeyri milletlere zulm eden bolge bascilarinin gozunu qorxutmaq ucun onlarin bas derilerini kutlenin qarsisinda uzurduler 6 1852 ci ilde cekilmis Olum aglayisi adli tabloda Bas derisinin uzulmesi sehnesi tesvir edilmisdir Mustemleke donemlerinde tarixe melum olan en meshur bas derisinin uzulmesi hadisesi Puritan ingilis qadini Hannah Dustonun Simali Amerikada yasayarken 1697 ci ilde az yasli qizi ile birlikde Abenaki hindularina esir dusmesi ve esirlikde qaldigi Abenaki ailesinin gece ile butun aile ferdlerinin bas derilerinin uzmesi ile baglidir Ingilisler terefinden sonralar bir qehreman kimi qebul edilen Hannah Dustonun serefine ABS in Nyu Hempsir statinin Boskaven seherinde heykel qoyulmusdur Hemin heykelde Duston sol elinde Abenaki hindusuna mexsus uzulmus bas derisi tutarken tesvir olunmusdur 7 Hannah Duston eyni zamanda serefine ABS da heykel qoyulmus ilk qadin qehreman hesab olunur Hannah XIX esr boyunca Simali Amerikada Amerikada bas derisi ovcularinin anasi ing mother of the American tradition of scalp hunting olaraq adlandirilmisdir 8 Qedim dovrler Redakte Germanlar Slavyanlar ve irandilli xalqlarda oldugu kimi Hind Avropa xalqlarinda da bas derisinin uzulmesi adetinin tarixen movcud oldugunu gosteren bir sira deliller movcuddur Eramizdan evvel V esrde Avrasiyada yasayan Skiflerin bele bir adete sahib olmalari barede dovrunun taninmis tarixcilerinden Herodot yazirdi Skif esgerleri uzulmus bas derilerini basin etinden ayiraraq elleri ile temizleyir ve yumusaldirdilar Yumusalmis bu derilerden muxtelif meiset islerinin gorulmesinde istifade edilirdi Eyni zamanda Skiflerde uzulmus bas derilerinin atlarin on terefinden asilmasi ve doyusculerin dizlenire baglanmasi kimi adetlerde movcud idi Uzulmus bas derilerinin coxlugu hemin doyuscunun cesaretini ve ne qeder yaxsi doyuscu olmasini gosterirdi 9 Eramizin IV esrinde yasamis ve fealiyyet gostermis Romali tarixci Ammianus Marcellinusun izahina gore Alanlarda bas derisinin uzulmesi adeti genis yayilmisdir Alanlarin nesilinden olduqlari qebul edilen Osetinlerin Folklorunda bas derisinin uzulmesine aid bir nece nagil ve ehvalat movcuddur 10 IX esrde yasamis Abbat Katoliklerde asagi dereceli dini rutbe Emmanuel Domenikin qeydlerinde Vesqotlar Franklar ve Anqlosakslar kimi toplumarin doyus zamani bas derisinin uzulmesi kimi adetlerinin oldugunu gostermisdir X esr tarixcisi ve dilcisi Fredrik von Adelunqa gore bas derisinin uzulmesi Slavyan xalqlarinda genis yayilmisdir 11 Koloniyalasma dovru Redakte Bas derisinin uzulmesi adeti Simali Amerikada koloniyalasma donemlerinden etibaren genis sekilde yayilmaga basladi Bu zamana qeder yerli qebileler arasinda nadir hallarada istifade edilen usulun istifadesi Pilqremlerin Simali Amerikaya gelmesinden sonra artmisdir Hindi tayfalarinin ekseriyyeti Ingiltereden muxtelif sebeblere gore cixmali olan gelmelere qarsi menfi munasibet besleyirdiler ABS Istiqlal muharibesine qeder Simali Amerikaya Avropadan gelmis ingilisler ve erazinin yerli ehalisi arasinda bas veren doyusler zamani bas derisinin uzulmesi usulundan esasen hindu tayfalari istifade etmisdir Pequot muharibesinde hindi tayfalari esir goturdukleri gelmelerin bir coxunun bas derisini uzmusdur 1760 ci illerin ortalarina qeder indiki ABS erazilerinde bas derisinin uzulmesi muharibede genis istifade edilsede bu dovre qeder mesele ile bagli hec bir qanun qebul edilmemisdi 12 Koloniyalasma doneminde bas derisinin uzulmesi usulunu fransizlar alovlandirmisdir Bele ki Simali Amerikaya gonderilen fransiz qarnizonlari yerli hindilerle danisiga gederek doyus zamani oldurulen aglarin bas derilerini isteyirdiler Bunun muqabilinde Avropadan getirilen muxtelif bezek esyalari ve silah alan hindiler yarim esre yaxin muddet erzinde muzdla bas derisinin uzulmesi ile mesgul olmusdular Buna cavab olaraq ise Britaniya Imperiyasi Simali Amerikada fealiyyet gosteren bezi muzdlu cinayetkarlara hindi bas derilerinin getirilmesi muqabilinde pul ved etmisdir Bas derisinin uzulmesi prosesinde alet kimi enenevi Hindi doyus baltasindan istifade edilsede sonralar bu silahi ingilis tacirlerin Avropadan getirdikleri metbex bicaqlari evez etmisdir Bas derisi reqsi Redakte Bas derisi reqsi adli rituali icra eden hindi qebilesi Doyus zamani Hindi tayfalari doyusde oldurdukleri insanlarin bas derilerini uzdukden sonra hemin derileri ozleri ile birlikde kendlerin aparirdilar Doyusden qayidan doyusculerin serefine Bas derisi reqsi ing scalp dance adlandirilan ritual heyata kecirilirdi 13 14 15 Reqs esasen qadinlar terefinden icra edilirdi 16 Kayenler Aropahlar ve Kayovlar kimi hindi qebilelerinde bas derisi reqsi daha meshur idi Bas derisi reqsi en dehsetli formada Komanci qebilesinde icra edilirdi Bele ki Komanciler tekce muharibede oldurulen dusmen esgerlerin yox eyni zamanda da usaqlara ve qadinlara mexsus olan bas derileri ile bele ritual heyata kecirdirdiler 17 Florida Hindilerinden olan Apalacilerde bir doyuscunun qebilesine dusmen bas derisi ile qayitmasi onun cesaretini ve hunerini gosterirdi Bas derisinin uzmus sexs bununla da adini qebilenin doyusculeri sirasina yazdirmis olurdu ve qebileye yeni bir doyuscunun qosulmasi da Bas derisi reqsi rituali ile heyata kecirilirdi Apalacilerde bele reqs rituallarini esasen qebilenin yasli numayendeleri idare edirdi ve kecmis doyusculer yeni doyuscunun qelmesi munasibeti ile muxtelif reqs nomreleri gosterir ve bir biri ile doyuserek yeni doyuscunu ruhlandirirdilar Hocanak qebilesinde qenimet olaraq ele kecirilen dusmen bas derisi ritual kecirilen meydancanin merkezinde yerlesdirilen qazanin ustune berkidilirdi Daha sonra ritual olaraq butun gece reqs edilir ve doyuslerde oldurulumus kecmis doyusculerin ruhlari ucun dualar oxunurdu Hocanaklar Bas derisinin ruhu ing soul of the scalp olaraq adlandirdiqlari ritualin esas mahiyyetine gore reqslerden sonra olmus doyusculerden birinin ruhu qebileye bas derisini getirmis yeni doyuscuye kecirdi Puritan ingilis qadini Hannah Dustonun esrlikde oldugu zaman Abenaki hindi ailesinin 10 ferdinin bas derisini uzmesi 1697 ABS in simal tereflerinin yarisindan coxusunu gezmis Lewis and Clark Expedition kesf qrupu bir cox yerli hindi qebilerinde bas derisi reqsinin kecirildiyine sahidlik etmisdir Qrup bele rituallardan birini Lakota Suilerinin ritual gecesinde izlemisdir Ucunda Omaha Hindi doyuscusune mexsus olan uzulmus bas derisi ile reqs eden Lakota Suilerinden olan qadinlar dairenin etrafinda dovre vurarken qebile kisilerinin doyusde gosterdikleri meharetler ve qehremanliqlar barede muxtelif negmeler oxuyurdular 18 Lakotalarilar Bas derisi reqsi ucun I wa ki ci Wa ci pi termininden istifade edirdiler 19 Mustemleke muharibeleri RedakteYeni Ingiltere ve muttefiqleri olan Irokua Konfederasiyasi ve Yeni Fransa ile muttefiqleri olan Abanaki Konfederasiyasi arasinda yetmis bes illik bir donemi ehate eden muharibe dovrlerinde bir cox bas derisinin uzulmesi hadisesine rast gelinmisdir 20 Bu muharibelerde en meshur bas derisinin uzulmesi hadisesi Puritan ingilis qadini Hannah Dustonun Raid on Haverhill adlanan yerde yeni dunyaya gelmis qizai ile birlikde Abenaki hindilerine esir dusmesi ile baglidir Esir dusdukden sonra Hannah Duston bir gece esrlikde olan diger iki ingilis qadin ile birlikde onlari esir goturen Abenaki hindi ailesinin 10 ferdini oldurmus ve bas derilerini uzmusdur Massacusetsde bas veren Kral Vilyam muharibesi zamani 1689 bas derisi mukafati ing scalp bounty adli mukafat teyin olunmusdur 1703 cu ilde Kralica Anna muharibesi zamani Massacusets Korfez Koloniyasi terefinden her uzulmus dusmen bas derisine gore 60 mukafat teyin edilmisdir 1722 ci ilin 8 avqust gunu Father Rale muharibesinde Massacusets hindilerinin aglar terefinden uzulmus bas derilerine gore mukafat verilmisdir 21 Con Lovel adli sexsin muzdlu doyusculerden ibaret bas derisi ovcularinin oldugu melumdur Pul qazanmaq ucun qarsilarina cixan hindilerin bas derilerini qopardan qrupun en meshur ovu Nyu Hempsir yaxinliginda bas veren Pequawket muharibesi zamani bas vermisdir Kral Corc muharibesi zamani Fransizlar ve onlara muttefiq olan hindi qebilelerinin ingilis ailelerine qarsi etdikleri amansiz qetliamlara gore 1744 cu ilden etibaren oldurulecek qadin ve usaqlarinda daxil oldugu butun hindilerin bas derileri ucun mukafat teyin etmisdir Istinadlar Redakte William Brandon and Keith Rosenberg Native American specialists The American Heritage Book of Indians 1961 TUSCARAWAS COUNTY was formed from Muskingum Feb 15 1808 Konstantin Phil This Day in North American Indian History Events in the History of North America s Native Peoples Da Capo Press Simon Harrison The European Enlightenment and the Origins of Scalping olu kecid 1 2 James Axtell and William C Sturtevant 1980 The Unkindest Cut or Who Invented Scalping The William and Mary Quarterly Third Series Vol 37 No 3 Jul 1980 pp 451 472 William Marder 2005 Indians in the Americas The Untold Story edited by Paul Tice Who Scalped Whom Historians Suggest Indians Were As Much Victims As Perpetrators By Diane E Foulds John Grenier The First Way of War University of Cambridge Press 2005 pp 40 41 Alfred D Godley trans Heroditus History Vol 4 Cambridge MA Harvard University Press 1963 Henry Field Contributions to the anthropology of the Caucasus Volume 48 p 45 The Peabody Museum 1953 Friedrich Otto Hertz Amelia Sarah Levetus W Entz Race and civilization K Paul Trench Trubner amp Co ltd 1928 Grenier 2005 p 39 Goodrich Thomas 1997 Scalp Dance Indian Warfare on the High Plains 1865 1879 Mechanicsburg PA Stackpole Books p 242 testimony of scout Billy Jackson Garrard Lewis H Wah To Yah and the Taos Trail Or Prairie travel and Scalp Dances with a look at Los Ranchos from Mulesback and the Rocky Mountain Campfire University of Oklahoma Press Norman OK p 157 Thomas Vennum 1994 American Indian Lacrosse Little Brother of War olu kecid edited by Joseph A Fitzgerald Frederick Drimmer 1961 Captured by the Indians 15 Firsthand Accounts 1750 1870 W H Draper 1915 Indian dances of the Southwest olu kecid American Museum of Natural History Barbara Fifer and Vicky Soderberg 2001 Along the Trail With Lewis and Clark olu kecid with maps by Joseph A Mussulman Eugene Buechel and Paul Manhart 2002 Lakota Dictionary Lakota English English Lakota MacLellan Louisbourg Appendix Scalping John Grenier The first way of war American war making on the frontier 1607 1814 Cambridge University Press 2005 William Williamson The History of the State of Maine Vol 2 pp 117 118 Menbe https az wikipedia org w index php title Bas derisinin uzulmesi amp oldid 6157366, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.