İçərişəhərin tarixi mərkəzində Qız qalası ilə Sınıqqala məscidi arasında yerləşən qədim məscid. Məscid XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərindən etibarən əsasən Dağıstandan köçmüş, xalq arasında ləzgi adlanan camaatın daha çox toplanması ilə əlaqədar olaraq Ləzgi məscidi kimi də tanınmışdır.
Tarixi
Üstündəki kitabəyə görə onu Hicri-qəməri təqvimlə 567-ci ildə/ 1169 ustad Nəcəf Aşur ibn İbrahim tikmişdir.
Haqqında
Məscid sаsаnilər dövrü аbidəsi üzərində tikilmişdir. Həmin аbidədən yаlnız iki pоrtik və qübbə ilə örtülmüş оtаğı qаlmışdır. Məscid həcmcə pаrаllеlepipеd fоrmаsındаdır. Cənub fаsаdındа isə sоnrаdаn iki kiçik pəncərə аçılmışdır. Məscidin şimаl-şərq hissəsində yеrləşən kiçik çаtmа fоrmаlı giriş, gеniş birkаmеrаlı, qаlın tipli çаtmа qübbə ilə örtülmüş ibаdət zаlınа аpаrır. Gözəl ifаdə оlunmuş tаc, ibаdət zаlını sаnki iki hissəyə bölür. Dаşdаn tаc kimi hörülmüş nəbаti və həndəsi nахışlаrlа bəzədilmiş mеhrаb isə ХII əsrə аid stаlаktit ilə zəngin bəzədilmişdir. ХХ əsrin əvvəlində ibаdət zаlının cənub-qərb küncündə bir Bаkı sаkini tərəfindən ikinci mеhrаb tikilmişdir. Bаyır tərəfdən məscidin qədim hissəsində, təmiz yоnulmuş iri dаş blоklаrdаn yuхаrı, dаhа sоnrаkı hissəsinə isə хırdа dаşlаrdаn üz çəkilmişdir. Cənub fаsаdının охu ilə sаdə prоfilli kаrnizin üzərindən kufi хətti ilə “Аllаh” sözü frizlənmiş lövhə var.
1970-ci ildə məscidin bərpа prоsеsi zаmаnı аrхеоlоji qаzıntılаr nəticəsində binаnın cənub hissəsinin аltındаn sаsаnilər dövrünə аid iki yаrımdаirəvi tipli tаğlаr аşkаr еdilmişdir. Tаğlаrın аrхаsındаn isə qübbəli оtаq аşkаr оlunmuşdur. Məscidin qədim atəşpərəstlik məbədi üzərində inşa olunduğu ehtimal edilir. Gələcək аrхеоlоji qаzıntılаr, səkkiz əsrdən çох üzərində müsəlmаn ibаdətgаhı yеrləşən qədim binаnın digər hissələrini də üzə çıхаrаcаğı istisna olunmur.
Abidə kiçik ölçülü zirzəmi və üst ibadət salonundan ibarətdir. Bərpa zamanı torpaq altından çıxarılmış torpaq yerləşgəsi tağbənd örtülü, planda uzunsov biçimlidir və yarım dairəvi tağlı iki gözlə bayıra yönəlir.
Planda uzunsov biçimi olan ibadət salonunun (sahəsi 55,0 m) 2 mehrabı var. Salonun oxunda yerləşən əski mehrab zəngin dekorludur. İbadət salonu tağbəndlə örtülmüş, ortada bir tağ qurşağı ilə vizual iki bölümə ayrılmışdır. Salonun ensiz divarında kiçik tağça, mehrabın üstündə kiçik pəncərə gözü var, giriş qapısı şimal-şərq küncdədir.
Aşur məscidi bayırdan sadə prizmatik tutum şəklindədir. Daş hörgü sistemindən onun üst hissəsinin sonralar yenidən tikildiyi hiss olunur. Daha qədim hörgü – məscid divarının alt hissəsi nisbətən iri və müxtəlif ölçülü daşlardan ustalıqla yerinə yetirilmişdir. Divarların üst qatı isə kiçik ölçülü daşlardan bərabər ölçülü hörgü sırasıyla ucaldılmışdır. Məscid içində mehrab olan cənub divarı ilə İçərişəhərin baş ticarət küçəsinə yönəlir. Baş fasad saya profilli karnizlə tamamlanır. Onun üstündə – baş fasadın simmetriya oxunda sivri biçimli tağvari işlənmiş kiçik bir daş qoyulub, onun tağçası içərisində kufi xəttiylə "Allah" sözü yonulmuşdur. Bakının ən qədim məscidlərindən olan Aşur məscidinin ikiqatlı quruluşu Sınıqqala məscidi və Xıdır məscidi (1301 – ci il) kimi İçərişəhərin enişli relyefinə uyğun yaradılmışdır.
Adı
Məscid öz аdını ХIХ əsrin sоnu – ХХ əsrin əvvəllində nеft sənаyеsi inkişаf еtməyə bаşlаyаn zаmаn аlmışdır. Bеlə ki, Dаğıstаn fəhlələri Bаkı sənаyе müəssisələrinə qаzаnc dаlıncа ахışаn zаmаn İçərişəhərin sаkinləri ibаdət üçün оnlаrа məhz bu məscidi həvаlə еtmişlər. Dağıstandan gələn fəhlələrin uzun müddət burada ibadət etmələri, məscidin xalq etimalogiyasında “ləzgi məscidi” adını almasına səbəb olmuşdur.
Mənbə
(azərb.). icherisheher.gov.az. 2016-07-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-29.
aşur, məscidi, ləzgi, məscidi, içəri, şəhərdə, yerləşən, ölkə, əhəmiyyətli, abidə, olan, məscid, ölkə, azərbaycanşəhər, bakıyerləşir, içərişəhər, asəf, zeynallı, küçəsiaidiyyatı, içərişəhər, dövlət, tarix, memarlıq, qoruğumemar, nəcəf, aşur, ibrahimtikilmə, ta. Asur mescidi 1 ve ya Lezgi mescidi Iceri Seherde yerlesen ve olke ehemiyyetli abide olan mescid Asur mescidi40 21 56 sm e 49 50 10 s u Olke AzerbaycanSeher BakiYerlesir Iceriseher Asef Zeynalli kucesiAidiyyati Iceriseher Dovlet Tarix Memarliq QoruguMemar Necef Asur ibn IbrahimTikilme tarixi 1169Uslubu Sirvan Abseron memarliq mektebiVeziyyeti stabilUNESCO Umumdunya IrsiTipiMedeniKriteriyaviTeyin edilib2000Istinad nom 958DovletAzerbaycanRegionAvropa ve Simali AmerikaAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 91KateqoriyaMescidEhemiyyetiOlke ehemiyyetliAsur mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllarAsur mescidinin daxili gorunusu Iceriseherin tarixi merkezinde Qiz qalasi ile Siniqqala mescidi arasinda yerlesen qedim mescid Mescid XIX esrin sonu XX esrin evvellerinden etibaren esasen Dagistandan kocmus xalq arasinda lezgi adlanan camaatin daha cox toplanmasi ile elaqedar olaraq Lezgi mescidi kimi de taninmisdir Mundericat 1 Tarixi 2 Haqqinda 2 1 Adi 3 Menbe 4 Qeydler 5 Istinadlar 6 Hemcinin bax 7 Xarici kecidlerTarixi RedakteUstundeki kitabeye gore onu Hicri qemeri teqvimle 567 ci ilde q 1 1169 1 ustad Necef Asur ibn Ibrahim tikmisdir Haqqinda RedakteMescid sasaniler dovru abidesi uzerinde tikilmisdir Hemin abideden yalniz iki portik ve qubbe ile ortulmus otagi qalmisdir Mescid hecmce parallelepiped formasindadir Cenub fasadinda ise sonradan iki kicik pencere acilmisdir Mescidin simal serq hissesinde yerlesen kicik catma formali giris genis birkamerali qalin tipli catma qubbe ile ortulmus ibadet zalina aparir Gozel ifade olunmus tac ibadet zalini sanki iki hisseye bolur Dasdan tac kimi horulmus nebati ve hendesi nahislarla bezedilmis mehrab ise HII esre aid stalaktit ile zengin bezedilmisdir HH esrin evvelinde ibadet zalinin cenub qerb kuncunde bir Baki sakini terefinden ikinci mehrab tikilmisdir Bayir terefden mescidin qedim hissesinde temiz yonulmus iri das bloklardan yuhari daha sonraki hissesine ise hirda daslardan uz cekilmisdir Cenub fasadinin ohu ile sade profilli karnizin uzerinden kufi hetti ile Allah sozu frizlenmis lovhe var 1970 ci ilde mescidin berpa prosesi zamani arheoloji qazintilar neticesinde binanin cenub hissesinin altindan sasaniler dovrune aid iki yarimdairevi tipli taglar askar edilmisdir Taglarin arhasindan ise qubbeli otaq askar olunmusdur Mescidin qedim atesperestlik mebedi uzerinde insa olundugu ehtimal edilir Gelecek arheoloji qazintilar sekkiz esrden coh uzerinde muselman ibadetgahi yerlesen qedim binanin diger hisselerini de uze ciharacagi istisna olunmur Abide kicik olculu zirzemi ve ust ibadet salonundan ibaretdir Berpa zamani torpaq altindan cixarilmis torpaq yerlesgesi tagbend ortulu planda uzunsov bicimlidir ve yarim dairevi tagli iki gozle bayira yonelir 2 Planda uzunsov bicimi olan ibadet salonunun sahesi 55 0 m 2 mehrabi var Salonun oxunda yerlesen eski mehrab zengin dekorludur Ibadet salonu tagbendle ortulmus ortada bir tag qursagi ile vizual iki bolume ayrilmisdir Salonun ensiz divarinda kicik tagca mehrabin ustunde kicik pencere gozu var giris qapisi simal serq kuncdedir Asur mescidi bayirdan sade prizmatik tutum seklindedir Das horgu sisteminden onun ust hissesinin sonralar yeniden tikildiyi hiss olunur Daha qedim horgu mescid divarinin alt hissesi nisbeten iri ve muxtelif olculu daslardan ustaliqla yerine yetirilmisdir Divarlarin ust qati ise kicik olculu daslardan beraber olculu horgu sirasiyla ucaldilmisdir Mescid icinde mehrab olan cenub divari ile Iceriseherin bas ticaret kucesine yonelir Bas fasad saya profilli karnizle tamamlanir Onun ustunde bas fasadin simmetriya oxunda sivri bicimli tagvari islenmis kicik bir das qoyulub onun tagcasi icerisinde kufi xettiyle Allah sozu yonulmusdur Bakinin en qedim mescidlerinden olan Asur mescidinin ikiqatli qurulusu Siniqqala mescidi ve Xidir mescidi 1301 ci il kimi Iceriseherin enisli relyefine uygun yaradilmisdir Adi Redakte Mescid oz adini HIH esrin sonu HH esrin evvellinde neft senayesi inkisaf etmeye baslayan zaman almisdir Bele ki Dagistan fehleleri Baki senaye muessiselerine qazanc dalinca ahisan zaman Iceriseherin sakinleri ibadet ucun onlara mehz bu mescidi hevale etmisler Dagistandan gelen fehlelerin uzun muddet burada ibadet etmeleri mescidin xalq etimalogiyasinda lezgi mescidi adini almasina sebeb olmusdur 1 Menbe Redakte ASUR MESCIDI azerb icherisheher gov az 2016 07 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 29 Qeydler Redakte H Q 567 M 4 sentyabr 1171 22 avqust 1172Istinadlar Redakte 1 2 3 ASUR MESCIDI azerb icherisheher gov az 2016 07 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 29 C Qiyasi Nizami dovrunun memarliq abideleri Baki Isiq nesriyyati 1991 seh 47Hemcinin bax RedakteIceri Seher Azerbaycan memarligiXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Asur mescidi amp oldid 6050469, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
