fbpx
Wikipedia

Ağstafa rayonu

Avqust 05, 2021

Bu məqalə Ağstafa rayonu haqqındadır. Şəhər üçün Ağstafa səhifəsinə baxın.

Ağstafa rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. 1593-cü ildə Osmanlı Axıstabad sancağı olmuşdur. Ağstafa rayonu 1939-cu ildə təşkil olunmuşdur, 1959-cu ildə ləğv edilərək ərazisi Qazax rayonu ilə birləşdirilmiş, 1990-ci ildə yenidən müstəqil rayon olmuşdur. Respublikanın şimal-qərb hissəsində, Kiçik Qafqazla Qabırrı yaylası arasında, Gəncə-Qazax maili düzənliyində və Ceyrançöl ön-dağlığında yerləşir. Sahəsi 1503,7 km², əhalisi 60,0 min nəfərdir (1. yanvar 2009). Mərkəzi Ağstafa şəhəridir. 1881-ci ildə tikilmiş Bakı-Tbilisi dəmiryolu, həmçinin Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri və Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri rayonun ərazisindən keçir.

Ağstafa rayonu

41°07′08″ şm. e. 45°27′14″ ş. u.

Ölkə
İnzibati mərkəz Ağstafa
İcra başçısı Nizaməddin Quliyev
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 1939
Sahəsi
  • 1.504 km²
Hündürlük
 239 m
Əhalisi
Əhalisi
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu AZ-AGA
Telefon kodu 994 22
Poçt indeksi AZ 0500
Avtomobil nömrəsi 05
Rəsmi sayt
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Ağstafa rayonu 24 yanvar 1939-cu ildə Azərbaycan Respublikasının inzibati rayonlarından biri kimi yaradılmışdır. Respublika ərazisinin 1,74 hissəsini təşkil edən Ağstafa rayonun sahəsi 1504 km² –dir. Ağstafa rayonunun ərazisi 4 dekabr 1959-cu ildə Qazax rayonunun tərkibinə qatılmış, 14 aprel 1990-cı ildən yenidən ayrılaraq inzibati rayona çevrilmişdir. Gürcüstan Respublikası, Ermənistan Respublikası, Tovuz və Qazax rayonları ilə həmsərhəddir. Rayonun ərazisi qərbdən Qazax rayonuyla, şərq və cənub-şərqdən Tovuz rayonuyla, Şimal-qərbdən Gürcüstanın Qardabani, şimaldan Qaraçöp (Saqareco), Şimal-şərqdən Siqnaxi rayonlarıyla, cənubdan Ermənistanın Şəmşəddin (Berd) rayonuyla qonşudur.

Rayonda bir şəhər (Ağstafa), 9 qəsəbə (Vurğun, Poylu, Şəkərli, Ceyrançöl, Saloğlu, Soyuqbulaq, Soyuqbulaqlar, Həzi Aslanov, Qarayazı) və 29 kənd var. Bu yaşayış məntəqələri 29 inzibati ərazi nümayəndəliyi və 29 bələdiyyə vasitəsi ilə idarə olunur.

Rayonun inzibati mərkəzi Ağstafa şəhəridir. 1941-ci ildə şəhər statusu almışdır. Okean səviyyəsindən 300 m hündürlükdə Ağstafa çayının sağ sahilində yerləşən müasir, gündən-günə gözəlləşən Ağstafa şəhərinin əhalisi (01.01.2013-ci il tarixə) 12716 nəfərdir. Rayonun Bakı şəhəri ilə arasındakı olan məsafə 450 km-dir.

Ağstafa rayonu Azərbaycan Respublikasının şimal-qərb hissəsində, Gəncə-Qazax iqtisadi regionunda, Kür çökəkliyi fiziki-coğrafi vilayətində, Böyük və Kiçik Qafqaz sıra dağlarının arasında, Gəncə-Qazax maili düzənliyində yerləşir. Əlverişli təbii-coğrafi mövqedə yerləşən rayon təkcə Azərbaycanda deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqazda ən qədim insan məskənlərindən biridir. Rayon ərazisinin 3510 hektar sahəsini meşəliklər örtür. Bunun da əsas hissəsi Tuqay meşələridir. 9658 hektar sahəni əhatə edən Qarayazı Dövlət qoruğunda adı "Qırmızı kitab"a düşmüş bir sıra bitki və quşlar qorunur.

Rayon Azərbaycanın qərbində, Böyük Qafqaz dağlarının ətəklərində, Gürcüstan və Ermənistanla sərhəddə yerləşir. Rayonun iqlimi mülayimdir. Azərbaycanın ən böyük çayı olan Kür çayı və Kürün qolu – Ağstafaçay, eləcə də bir neçə kiçik çay bu rayonun ərazisindən axır. Candargöl gölü də bu rayonda yerləşir. Səthi, əsasən, düzənlikdir (Gəncə-Qazax və Qarayazı düzləri), cənub-qərb və şimal-şərq hissələri alçaq dağlıqdır. Tabaşir, Paleogen və Antropogen çöküntüləri yayılmışdır. Faydalı qazıntıları: mişar daşı, bentonit gili, çınqıl, qum, sement xammalı və s. Rayonun ərazisindən Kür çayı keçir. Ağstafa və Həsənsu çaylarının aşağı axınları Ağstafa rayonu ərazisindədir. Yovşanlı-şoran-otulu yarımsəhra və çöl bitkiləri, Kür çayı sahilində Tuqay meşələri vardır. Heyvanları: ayı, canavar, tülkü, çöldonuzu, boz dovşan, çölsiçanı və s. Quşları: qırqovul, turac, kəklik, göyərçin və s. Qarayazı Dövlət qoruğu Ağstafa rayonu ərazisindədir.

Relyefi

Azərbaycanın şimal qərb hissəsində, Böyük Qafqazın ətəkləri, Kiçik Qafqazla Qabirri yaylası arasında, Gəncə-Qazax maili düzənliyində və Ceyrançöl öndağlığında yerləşir. Səthi, əsasən, düzənlikdir (Gəncə, Qazax və Qarayazı düzləri). Cənub-qərb, şimal və şimal-şərq hissələri (Yaylacıq silsiləsi, Çobandağ silsiləsi) alçaq dağlıqdır. Şərq hissəsi Çeyrançöl düzüdür. Ən yüksək zirvəsi 1083 metr olub rayonun cənub hissəsindədir.

İqlimi

İqlimi sərt qış və isti yayla xarakterizə olunur. İllik yağıntı 350–700 mm-dir.

Geoloji quruluşu

Rayon ərazisində Tabaşir, Paleogen, Antropogen çöküntüləri yayılmışdır.

Landşaftı

Əsasən, dağ-şabalıdı, dağ-boz qəhvəyi, şabalıdı, açıq-şabalıdı torpaqları daha geniş yayılmışdır. Kiçik Qafqaza aid olan hissəsində dağ meşələri, Kür çayının sahilində isə kiçik sahələrdə tuqay meşələrinin fraqmentlərinə rast gəlinir.

Tarixi

Tədqiqatçıların fikrincə Azərbaycanın təbii-coğrafi mühiti, relyefi, ən azı üç milyon il bundan əvvəl formalaşıb və ən qədim insanın yaranması, formalaşması üçün əlverişli şərait olubdur. Ərazidən tapılan qədim paleolit abidələri bu bölgənin insanın əmələ gəlməsi regionlarından olmasını təsdiqləyir. Töyrətəpə, Şomutəpə, Qarğalar təpəsi və s. bu kimi qədim yaşayış məskənlərində aparılmış arxeoloji araşdırmalar e.ə. VI–V minilliyi əhatə edən bir dövrdə əkinçiliyin, maldarlığın inkişaf etməsini, oturaq həyat tərzinin formalaşmasını və misdən soyuq döymə üsulla müxtəlif əşya və bəzəklərin düzəldiyini aşkar etmişdir. Hazırda rayonun Aşağı Göycəli kəndi ərazisində neolit-tunc dövrünü əhatə edən Töyrətəpə yaşayış yeri, Dağ Kəsəmən kəndi ərazisində tunc-ilk dəmir dövrünə aid olan qədim yaşayış yeri və qəbiristanlıq (Çoban daşı) kimi dünya əhəmiyyətli abidələr mövcuddur. Rayon ərazisində çoxlu sayda qədim məscidlər var. Bundan başqa Qafqaz Albaniyası kilsəsi kimi tikilmiş Keşiş dağ məbədi də Ağstafada yerləşir.

Ağstafa rayonu inzibati rayon kimi 1939-cu ilin 24 yanvarda təşkil olunmuş, 1959-cu il 4 dekabrda ləğv edilib Qazax rayonuna birləşdirilmişdir. 1990-cı ilin aprelindən Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə Qazax rayonundan ayrılaraq yenidən rayon statusu almışdır. Ağstafa rayonu bir şəhər, doqquz qəsəbə və iyirmi doqquz kənddən ibarətdir. 1990-cı ildə Ağstafa rayonu inzibati vahid kimi Qazax rayonunun tərkibindən ayrıldıqdan sonra yaşayış məntəqələrinin bir neçəsinin adı dəyişdirilmişdir. Uzun illər Sovet dövrünün partiya xadimlərinin adını daşıyan və Sovet hakimiyyətini tərənnüm edən yaşayış məntəqələrinin adları yeni adlarla əvəz olunmuşdur. Belə ki, Kalininkənd, Yenikənd, Marsovka, Oraq-Çəkic, V.İ.Lenin adına qəsəbə kimi yer adları dəyişdirilərək, xalqın inkişaf tarixinə və mədəniyyətinə uyğun adlarla əvəz olunmuşdur:

  • Kalininkənd – Vurğun qəsəbəsi adı ilə (1990-cı il),
  • Kirovkənd – Həsənsu kəndi adı ilə (1990-cı il),
  • Yenikənd – Aşağı Kəsəmən kəndi adı ilə (1990-cı il),
  • Marksovka – Xətai kəndi adı ilə (1992-ci il)),
  • Oraq-Çəkic – Qaçaq Kərəm kəndi adlandırılmış,
  • V.İ.Lenin adına qəsəbə Böyük Kəsik kəndi ilə birləşdirilmişdir.

Qarabağ müharibəsi dövründə Ağstafa rayonu 163 nəfər şəhid vermişdir. Onlardan beş nəfəri Milli Qəhrəman adına layiq görülmüşdür. 2004-cü ildə rayonun inzibati bölgüsündə dəyişiklik edilərək yeni yaşayış məntəqələri qeydiyyata alınmışdır. Uzun illər Xutor adlanan yaşayış məntəqəsi Ağgöl adlandırılaraq rayonun yaşayış məntəqələri siyahısına daxil edilmişdir.

Bioloji və zooloji zənginliyi

Flora

Rayonun tuqay meşələri bir neçə zonadan ibarətdir. Kür çayının sahilləri boyunca söyüd, yulğun, böyürtkan, çaytikanı və adi zirinc kollardan ibarət pöhrəliklərə təsadüf edilir. Onlardan sonrakı sıranı ağyarpaq qovaq, titrək və qara qovaq, ağ tut və müxtəlif söyüd növlərindən ibarət olan tuqay meşələri tutur. Ağacları ağəmsə, hüyəmə, mərəvcə, meşəüzümü kimi sarmaşan bitkilərlə sarınmışdır. Böyürtkan, adi birgöz, yulğun, adi nar keçilməz meşəaltı yaradır. Bəzi əraxilərdə meşə çoxyaruslu struktura malikdir. Birinci yarus hündürlüyü 20–25 metrə çatan qovaq ağaclarından ibarət olur. İkinci yarusda 12–15 metr hündürlüyə malik söyüd və tut ağacları yerləşir. Üçüncü yarus hündürlüyü 7–8 metr olan tut, iydə, yemişan və qarağacdan ibarətdir.

Ot örtüyü sıx olub, əsasən, topal, ətirşah, dalamaz, gicitkan, dilqanadan və yabanı kök növlərindən təşkil olunmuşdur. Qovaq və söyüd ağaclarından yuxarıdakı zona uzunsaplaq palıd, saqqızağac, ağ tutdan ibarətdir. Meşəaltı zona müxtəlif növ yemişan, adi zirinc, zoğal, əzgil, qaratikan kollarından ibarətdir. Buradakı qarağacların orta ömrü 60–70 il, palıd ağaclarının isə 90 ildir. Burada hündürlüyü 35–40 metrə, gövdəsinin diametri 2.5 metrə çatan nəhəng ağaclar az deyil.

Çeyrançöl ərazisində yarımsəhra bitkiləri geniş yayılmışdır. Buranın yovşanlıqları zəngin flora müxtəlifliyinə (190 cinsə aid olan 300-ə yaxın borulu bitki növü) malikdir.

Çeyrançöl yovşanlıqlarında rast gəlinən 4 növ Azərbaycan endemləridir. Bunlar qınlı xaşa, lebedur məsməsi, eyxler tülpanı və karyagin yemliyi növləridir. Burada, həmçinin 13 Qafqaz endemi vardır.

Fauna

Kür çayı balıqlarla zəngindir. Bunlar, əsasən, Kür xramulyası, çəki, naxa, qalınalın, durnabalıq, mursa, qızılxallı, kür şirbiti, qıjovçu və gümüşcə növləridir. Ərazidə qaban, boz dovşan, çölsiçanı və başqa heyvan növlərinə rast gəlinir. Yırtıcılardan ayı, canavar, adi tülkü, porsuq, meşə pişiyi və çaqqala daha çox rast gəlinir.

Quşlardan qırqovul, turac, boz kəklik, göyərçin, qızılı qızlarquşu, susüpürən, murad-quşu, adi alaçöhrə, almabaş qaraördək, kiçik ağvağ və digərlərinə daha çox rast gəlinir. Qarayazı Dövlət Təbiət Qoruğu Ağstafa rayonu ərazisindədir.

Abidələri

Rayon ərazisində çoxsaylı arxeoloji və tarixi abidələr var. Onların arasında [Aşağı Kəsəmən] kəndindəki Töyrətəpə adlı, tunc dövrünə aid insan məskəni və Dağ Kəsəmən kəndində tunc dövrünün sonu – dəmir dövrünün əvvəlinə aid Çobandaşlı adlı məskən dünya əhəmiyyətli abidələr sırasına daxil edilmişdir.

Bu cür abidələrlə rayonun başqa yerlərində da rast gəlmək olar. Köçəsgər kəndinin yaxınlığında Molla Nağı təpəsi (daş dövrü), tunc və dəmir dövrlərinə aid Durnatəpə, Böyüktəpə, Şiş Quzeyi Piri və orta əsrlərə aid Haca Dağ Piri adlı abidələr, Ağstafa şəhərinin yaxınlığında tunc və dəmir dövrlərinə aid Cantəpə, Yastıtpə qədim yaşayış yerləri. Aşağı Kəsəmən, Tatlı, Yuxarı Göycəli, Həsənsu kəndlərini də qeyd etməliyik.

Arxeoloji qazıntılar zamanı bu ərazidə tapılmış küpələr, boyunbağılar, kasalar, vazalar, müxtəlif məişət əşyaları yerli diyarşünaslıq muzeyində saxlanır. Memarlıq abidələri xüsusi maraq doğurur: XVII əsrə aid qüllə, Qıraq Kəsəmən kəndində XIX əsrə aid məscidlər, Kolxəlfəli, Qarahəsən, Dağ Kəsəmən və başqa kəndlərdə XIX əsrdə tikilmiş məscidlər və s.

Tarixi və memarlıq abidələrinin siyahısı

Daş dövrünə aid olan abidələr:

  1. Paleolit düşərgəsi yaşayış yeri (paleolit) – Köçəsgər kəndi
  2. Açıq paleolit düşərgəsi (paleolit) – Tatlı kəndi
  3. Töyrətəpə yaşayış yeri (neolit – tunc dövrü) – Aşağı Kəsəmən kəndi
  4. I Şomutəpə yaşayış yeri (neolit) – Ağstafa şəhəri
  5. Qarğalar təpəsi yaşayış yeri (neolit) – Qırılı kəndi
  6. Arzamastəpə yaşayış yeri (neolit) – Vurğun qəsəbəsi
  7. Molla Nağı təpəsi (daş dövrü – eneolit) – Köçəsgər kəndi
  8. Kiçik təpə yaşayış yeri (daş, eneolit və tunc) – Aşağı Kəsəmən kəndi
  9. Çəpiş təpəsi yaşayış yeri (eneolit – tunc) – Həsənsu çayının ətrafı
  10. Çinlitəpə yaşayış yeri (eneolit) – Tatlı kəndi

Tunc dövrünə aid olan abidələr:

  1. Qədim yaşayış yeri və qəbiristanlıq (çoban daşı) (tunc – ilk dəmir dövrü) – Dağkəsəmən kəndi
  2. Cantəpə yaşayış yeri (tunc) – Ağstafa şəhəri
  3. Sarı qaznaq qəbiristanlığı (tunc) – Köçəsgər kəndi
  4. Alcaqtəpə yaşayış yeri (tunc-dəmir) – Tatlı kəndi
  5. Alcaqtəpə yaşayış yeri (tunc) – Tatlı kəndi
  6. Qabaqtəpə yaşayı yeri (tunc-dəmir) – Pirili kəndi
  7. Yastıtəpə yaşayış yeri (son tunc) – Ağstafa şəhəri
  8. Durnatəpə yaşayış yeri (son tunc – ilk dəmir) – Köçəsgər kəndi
  9. Böyüktəpə yaşayış yeri (son tunc – ilk dəmir) – Köçəsgər kəndi
  10. Hasarlıtəpə yaşayış yeri (son tunc – dəmir) – Yuxarı Göyçəli kəndi
  11. Sarıtəpə yaşayış yeri (son tunc – dəmir) – Yuxarı Göyçəli kəndi
  12. Qoşatəpə yaşayış yeri (son tunc – dəmir) – Yuxarı Göyçəli kəndi
  13. Hasarlıqala qədim yaşayış yeri (son tunc – dəmir) – Tatlı kəndi
  14. II Şomutəpə yaşayış yeri (tunc – ilk dəmir) – Yuxarı Göyçəli kəndi
  15. Nadir bəy təpəsi yaşayış yeri (son tunc) – Həsənsu kəndi
  16. Ağalıq təpəsi yaşayış yeri (son tunc – ilk dəmir) – Ağstafa-Qazax şosse yolu
  17. Arançı təpəsi yaşayış yeri (son tunc – dəmir) – Ağstafa-Dağkəsəmən yolu
  18. Dəyirmantəpə yaşayış yeri (son tunc – ilk orta əsr) – Dağkəsəmən yolu
  19. Ağtəpə yaşayış yeri (son tunc – antik dövr) – Aşağı Göyçəli kəndi
  20. Maraltəpə yaşayış yeri (son tunc – antik) – Aşağı Göyçəli kəndi
  21. Şiş Quzey piri (dəmir dövrü) – Köçəsgər kəndi
  22. Nekropol (antik dövr) – Pirili kəndi

Orta əsrlərə aid olan abidələr:

  1. Tatlı Alban məbədi (ilk orta əsrlər) – Yuxarı Göyçəli və Tatlı kəndləri arasında
  2. Haça dağ airi tikilisi (orta əsrlər) – Köçəsgər kəndi
  3. Yaşayış yeri (IV–VII əsrlər) – Dağkəsəmən kəndi
  4. Kəhriz (XIX əsr) – Kolxələfli kəndi

Əhalisi

  Əsas məqalələr: Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (1999) və Azərbaycan əhalisinin siyahıyaalınması (2009)

Ağstafa rayonunun əhalisi 01.01.2013-cü il tarixə 82702 min nəfər təşkil edir. Rayon əhalisinin 20435-i şəhərdə, 62267-i kənddə yaşayır. Rayon əhalisinin 40711-ni kişilər, 41991-ni qadınlar təşkil edir. Rayon əhalisinin milli tərkibində azərbaycanlılarla yanaşı rus, gürcü, kürd türk və digər millətlərin nümayəndələri də vardır. Hazırda məşğul əhalinin sayı 38953 nəfərdir, o cümlədən kənd təsərrüfatı sahəsində 16809 nəfər, sənayedə çalışanların sayı 170 nəfər, tikintidə 218 nəfər, təhsil, mədəniyyətdə 3718 nəfər, səhiyyə, sosial təminatda 1105 nəfər, nəqliyyat-rabitədə 632 nəfər, ticarət və ictimai-iaşədə 927 nəfər, kreditləşmə, maliyyə və sığorta sahəsində 22 nəfər, idarəetmə orqanlarının aparatında 324 nəfər, digər təşkilatlarda 14971 nəfərdir. Məşğul əhalinin 5890 nəfəri dövlət, 33063 nəfəri qeyri dövlət sahələrində çalışanlardır. Ağstafa rayonunda Dağlıq Qarabağ və digər işğal olunmuş ərazilərdən 94 ailə(302 nəfər) müvəqqəti məskunlaşmışdır. Rayon ərazisində məskunlaşmış qaçqınların ümumi sayı 465 ailə, 1706 nəfərdir.

Bələdiyyələr

Ağstafa rayonunda bələdiyyələr ilk dəfə 1999-cu ildə yaranmışdır. Rayonun 39 yaşayış məntəqəsində 29 bələdiyyə fəaliyyət göstərir. 1 şəhər, 4 qəsəbə, 24 kənd bələdiyyələri yerli özünüidarəetmə orqanı kimi şəhər, qəsəbə və kəndlərin idarə olunmasında iştirak edir. Onlar Ağstafa (şəhər), Ağgöl, Aşağı Göycəli, Aşağı Kəsəmən, Böyük Kəsik, Dağ Kəsəmən, Düzqışlaq, Eynallı, Göycəli, Həsənsu, Kolxəlfəli, Köhnəqışlaq, Köçvəlili, Köçəsgər, Muğanlı, Pirili, Poylu, Poylu (qəsəbə), Qarahəsənli, Qarayazı (qəsəbə), Qıraq Kəsəmən, Qırılı, Sadıqlı, Saloğlu (qəsəbə), Tatlı, Vurğun (qəsəbə), Xılxına, Xətai və Zəlimxan bələdiyyələridir.

Mədəniyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri

Hazırda rayonda 39 kitabxana, 13 mədəniyyət evi, 1 musiqi məktəbi, 3 muzey, 1 rəsm qalereyası, 25 klub vardır. Rayon əhalisinə Mərkəzi xəstəxana, 1 kənd xəstəxanası, 18 kənd həkim məntəqəsi, 15 kənd tibb məntəqəsi səhiyyə xidməti göstərir. Rayon Təhsil Şöbəsində gənc nəslin təlim tərbiyəsi ilə 1745 müəllim məşğul olur. Rayonda 39 ümumtəhsil məktəbi, 4 məktəbdənkənar tədris müəssisəsi, 34 uşaq bağçası fəaliyyət göstərir. Ağstafa şəhərində möhtəşəm Heydər Əliyev adına mədəniyyət və istirahət pakı, müasir tələblərə cavab verən Səməd Vurğun, Mehdi Mustafayev, Gənclər parkları yerli sakinlərin, eləcə də rayonumuza gələn qonaqların ən sevimli istirahət güşələridir. Ağstafa şəhərində fəaliyyət göstərən möhtəşəm Heydər Əliyev Mərkəzi, Heydər Əliyev adına mədəniyyət və istirahət parkında fəaliyyət göstərən Gənclər Mərkəzi, Yay kinoteatrı, Səməd Vurğun adına parkda fəaliyyət göstərən "Yazıçılar Evi" müxtəlif tədbirlərin yüksək səviyyədə keçirilməsi üçün ən müasir standartlara cavab verən avadanlıqlarla təhciz edilmişdir. Əhalini fasiləsiz olaraq elektrik enerjisi ilə təmin etmək üçün rayon ərazisində 9 yarımstansiya, 366 KTM və TM fəaliyyət göstərir. 8 TM və KTM –də ÖİN kabelləşmə işləri aparılmışdır 2 ədəd yeni TM quraşdırılmışdır.

Həmçinin bax: Mədəniyyət müəssisələrinin siyahısı Təhsil müəssisələrinin siyahısı Körpələr evi-uşaq bağçalarının siyahısı Səhiyyə müəssisələrinin siyahısı

İnfrastruktur

Rayonun 18 yaşayış məntəqəsində 10857 abonent qazla təmin olunmuşdur. 2012-ci il ərzində 458 abonentin mənzilinə qaz sayğacları quraşdırılaraq təbii qazla təmin edilmişdir.Rayonun müxtəlif istiqamətlərində 6985 p/m müxtəlif diametrli qaz xətləri çəkilmişdir.

Rayonun ərazisində 599,2 km yol şəbəkəsi vardır ki, onlardan 130,6 km-i mərkəzi, 468,6 km-i isə yerli daxili yollardır. Rayon ərazisindən Bakı-Tbilisi dəmiryolu xətti keçir ki, onun da 60,0 km-i rayon ərazisinə düşür. Bakı-Tbilisi baş yolu üzərində Ağstafa-Qazax mənzilinin 8,0 km-i rayon ərazisinə düşür.

2012-ci ilin iyul ayının 1-nə olan məlumata görə Ağstafa TKQ-ı üzrə EATS –in ümumi tutumu 7344 ədəd əhalinin istifadəsində olan nömrələrin sayı 6277 ədədə çatmışdır. Bütün EATs-də ümumi tutumu 1136 port olan genişzolaqlı internet xidməti (ADSL) quraşdırılaraq rayon üzrə ADSL istifadəçilərinin sayı 704 nəfərə çatmışdır. Bu istiqamətdə işlər davam etdirilir. Poylu-Düzqışlaq-Kolayır avtomobil yolunun tikintisi üçün layihə-smeta sənədləri hazırlanır və yaxın müddətdə tikintisinə başlanılması planlaşdırılmışdır. Hazırda Ağstafa şəhərində Azərbaycanın tarixi və müasir memarlıq abidələri parkının və Həsənsu kəndi yaxınlığında Pein bal mərkəzinin tikintisi işləri aparılır.

Qəsəbələr/Kəndlər

Əhalisinin 25%-i şəhər əhalisi, 75%-ni isə kənd əhalisi təşkil edir. Ağstafa rayonu 1 şəhər, 9 qəsəbə, 29 kənd olmaqla 39 yaşayış məntəqəsindən ibarətdir. Qəsəbələri: Vurğun, Şəkərli, Poylu, Ceyrançöl, Saloğlu, Qarayazı, Soyuqbulaq, Soyuqbulaqlar, Həzi Aslanov. Kəndləri: Poylu, Qıraq Kəsəmən, Zəlimxan, Aşağı Kəsəmən (Yenikənd), Dağ Kəsəmən, Köçəsgər, Tatlı, Göycəli, Köhnəqışlaq, Yaradullu, Düzqışlaq, Qarahəsənli, Mollacəfərli, Xılxına, Kolayır, Pirili, Kolxəlfəli, Muğanlı, Sadıqlı, Köçvəlli, Həsənsu, Xətai, Yenigün, Aşağı Göycəli, Qaçaq Kərəm, Eynallı, Göycəli, Qırılı, Böyük Kəsik, Ağgöl, M.Mikayılov adına Qoyunçuluq sovxozudur.

İqtisadiyyat

Ağstafa rayonunun ərazisi 1504 kv.km, əhalisi 01.10.2013-cü il tarixə rəsmi qeydiyyatda 83.3 min nəfərdir. Rayonda 1 şəhər, 9 qəsəbə və 29 kənd yaşayış məntəqəsi vardır. Yaşayış məntəqələri 29 inzibati ərazi dairəsi və 29 bələdiyyə vasitəsi ilə idarə olunur. Rayon ərazisində 132 idarə, müəssisə və təşkilat, 5 bank filialı, 2 bank olmayan kredit təşkilatı, 4 mehmanxana fəaliyyət göstərir. Məşğul əhalinin əsas hissəsi kənd təsərrüfatında, rayonda fəaliyyət göstərən sənaye, tikinti, nəqliyyat, rabitə, ticarət, ictimai-iaşə xidməti sahəsində çalışır.

Hazırda məşğul əhalinin sayı 41019 nəfərdir, o cümlədən kənd təsərrüfatı sahəsində 16903 nəfər, sənayedə çalışanların sayı 170 nəfər, tikintidə 228 nəfər, təhsil, mədəniyyətdə 3718 nəfər, səhiyyə, sosial təminatda 1105 nəfər, nəqliyyat-rabitədə 723 nəfər, ticarət və ictimai-iaşədə 1018 nəfər, kreditləşmə, maliyyə və sığorta sahəsində 22 nəfər, idarəetmə orqanlarının aparatında 324 nəfər, digər təşkilatlarda 16751 nəfərdir. Məşğul əhalinin 6064 nəfəri dövlət, 34955 nəfəri qeyri dövlət sahələrində çalışanlardır.

2013-cü ilin doqquz ayı ərzində Ağstafa rayonu üzrə ümumi məhsul buraxılışının həcmi 90.9 milyon manat olmuşdur, bu ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 8.0 faiz çoxdur. Adambaşına düşən ümumi məhsul buraxılışının həcmi 6.8 faiz artmışdır. Cari ilin ötən dövrü ərzində sənaye məhsulu 2.6 milyon manat, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3.3 faiz çox, kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi 35.6 milyon manat, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 5.6 faiz çox, əsas kapitala yönəldilən investisiyaların həcmi 30.7 milyon manat, əvvəlki ilə nisbətən 11.3 faiz çox, tikintidə 15.0 faiz, rabitə xidmətində 14.5 faiz, ticarətdə 4.6 faiz artım olmuşdur. Keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin həcmi 6.7 faiz, pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 4.6 faiz artmışdır. Rayon üzrə orta aylıq nominal əmək haqqı 217.40 manata çatdırılmışdır. Ümumi məhsul buraxılışının tərkibində qeyri-dövlət sektorunun xüsusi çəkisi 66.4 faiz təşkil edir.

Ağstafa rayonu üzrə 2013-cü ilin doqquz ayı ərzində yerli gəlirlər üzrə proqnoz 2656 min manata qarşı 2699 min manat və ya 101.6 faiz yerinə yetirilmişdir Büdcəyə daxil olan vəsaitlər ilk növbədə əmək haqqına və ona bərabər tutulan xərclərə yönəldilmişdir. Ağstafa rayon Əhalinin Sosial Müdafiəsi Mərkəzində 4100 nəfər sosial müavinət alan qeydə alınmışdır. Sosial məişət xidməti sektorunda 276 nəfər tənha və ahıl vətəndaşlar xidmət uçotuna götürülmüşdür. Cari ilin doqquz ayı ərzində Ünvanlı Sosial Yardım almaq üçün 1259 ailəyə təyinat aparılmışdır. Təyinat aparılan ailə üzvülərinin sayı 5606 nəfər, hər ailəyə ödənilən yardımın məbləği 114 manat 65 qəpik, bir nəfərə düşən sosial yardımın məbləği 25 manat 75 qəpik təşkil edir. Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Ağstafa rayon şöbəsi 12252 nəfər əmək pensiyaçısına xidmət edir. Cari ilin 9 ayı ərzində 367 nəfərə əmək pensiyası təyin edilmişdir, bir nəfərə düşən orta aylıq pensiyanın məbləği 157 manat 18 qəpik təşkil edir. 2013-cü ilin doqquz ayı ərzində rayon ərazisində fəaliyyət göstərən banklar və bank olmayan kredit təşkilatları vasitəsilə cəmi 14.0 milyon manat, Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaiti hesabına rayon üzrə sahibkarlıq subyektlərinə müvəkkil kredit təşkilatları tərəfindən 46 layihə üzrə 548.0 min manat güzəştli kreditlər verilmişdir. Cari ilin ötən dövrü ərzində əhalinin banklardakı əmanətləri 317.2 min manat və 185.0 min ABŞ dolları həcmində olmuşdur. "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009–2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın icrası Ağstafa rayonunda tədbirlər planına uyğun olaraq həyata keçirilir. Dövlət Proqramı çərçivəsində həyata keçirilmiş bir sıra tədbirlər nəticəsində 2013-cü ilin doqquz ayı ərzində 604 nəfər yeni iş yerləri ilə təmin olunmuşdur. İşlə təmin olunanların (388 nəfər) 64.2 faizi daimi işlərdə işləyənlərdir. Nəzərinizə çatdırım ki, ikinci Dövlət Proqramı çərçivəsində rayon üzrə 3065 yeni iş yerləri açılmışdır, bundan 2041 daimi iş yerləridir.

Həyata keçirilmiş bir sıra tədbirlər nəticəsində 01.10.2013-cü il tarixədək 1774 nəfər yeni iş yerləri ilə təmin olunmuşdur. Bundan 1084 nəfəri yeni yaradılmış, 690 nəfəri isə infrastrukturun yaxşılaşdırılması və abadlıq işlərində işləyənlərdir.

Əhalinin sağlam həyat şəraitinin yaxşılaşdırıllması məqsədi ilə sosial yönümlü obyektlərin tikintisinə geniş yer verilir. Ağstafa şəhərində heç bir kommunal şəraiti olamayan qəzalı binalarda yaşayan əhalinin mənzil şəraitlərinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə yeni müasir çoxmənzilli yaşayış binalarının, məktəb və məktəbəqədər müəssisələrin yeni binalarının tikintisi ön plana çəkilmişdir. Rayonda elə bir sahə, kənd və ya küçə yoxdur ki, orada yenilik olmasın, Ağstafa sanki böyük bir tikinti meydançasını xatırladır. Kommunal şəraiti olmayan binalarda yaşayan sakinlərin mənzil şəraitlərinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə Ağstafa şəhərində 1 ədəd 16 mənzilli və 2 ədəd 40 və 48 mənzilli yaşayış binalarında son tamamlama işləri aparılır. Rayonun Soyuqbulaq qəsəbəsində 220, Göycəli kəndində 360 şagird yerlik məktəb binası, Köçəsgər kənd 1 saylı orta məktəbinin qəzalı korpusun əvəzində yenisi tikilib istifadəyə verilmiş, mövcud korpusda bərpa güçləndirmə və əsaslı təmir işləri aparılmışdır. Ağstafa şəhərində 115 yerlik uşaq bağçası-körpələr evinin tikintisi başa çatdırılmış, 4 saylı uşaq bağçası körpələr evinin dam örtüyü dəyişdirilmiş və təmir işləri aparılmış, 48 mənzilli 5 mərtəbəli yaşayış binasının birinci mərtəbəsində 3 saylı uşaq bağçası-körpələr evinin köçürülməsi üçün yeni uşaq bağçası inşa olunmuşdur. Ağstafa şəhəri üçün ən vacib infrastruktur obyektlərindən olan su və kanalizasiya təchizatı layihəsi uğurla həyata keçirilir. Rayonun Eynallı və Kolxəlfəli kəndlərində yeni məktəb binalarının tikintisinə başlanılmışdır. Respublika əhəmiyyətli Ağstafa-Böyük Kəsik-Sadıqlı-Gürcüstanla dövlət sərhədi avtomobil yolu və Poylu-Düzqışlaq-Kolayır avtomobil yollarının tikintisi keyfiyyətlə həyata keçirilir.

Ağstafa Qaz İstismar Sahəsi tərəfindən cari ilin 9 ayı ərzində ümumi əhali abonentlərinin sayı 11422-ə çatdırılmışdır. Rayonda aparılan abadlıq-quruculuq işləri ilə əlaqədar şəhərin 20 yanvar küçəsindən keçən müxtəlif diametrli yerüstü paylayıcı qaz xətlərinin istiqaməti qismən dəyişdirilərək yeraltı çəkilməsi başa çatdırılmışdır. Rayonun Qaçaq Kərəm və Dağ Kəsəmən kəndlərində abonentlərin təbii qaz təchizatının normal həyata keçirilməsi, Aşağı Kəsəmən kəndinin bir hissəsində yaşanan problemin qismən aradan qaldırılması üçün dövrələmə qaz xətti çəkilmişdir. Rayonun Aşağı Göycəli, Xılxına, Mollacəfərli, Qarahəsənli, Düzqışlaq və Kolayır kəndlərində əhaliyə təbii qaz yanacağının verilməsi təmin edilmişdir. Hazırda rayonun Qırılı, Kolxəlfəli və Pirili kəndlərində qazlaşdırma işləri aparılır.

2013-ci ilin ötən 9 ayı ərzində Ağstafa Telekommunikasiya Qovşağı tərəfindən 257 abonentə telefon çəkilmiş, rayon mərkəzində 487 abonentə internet verilmiş, Köçəsgər, S.Vurğun, Dağ Kəsəmən, Poylu, Qıraq Kəsəmən, Eynallı, Muğanlı kəndlərinə internet verilmiş və bu gün qovşaq üzrə cəmi 1509 abonent sürətli internetdən istifadə edir. Rayon iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edir. Rayon üzrə iribuynuzlu mal-qaranın baş sayı 25826, xırda buynuzlu davarların baş sayı 171944-ə çatmışdır. Ət istehsalı 179 ton, süd istehsalı 756 ton, yun istehsalı 9 ton, yumurta istehsalı 137 min ədəd artmışdır.

"Ağstafa Aqroservis" MMC-nin istifadəyə verilməsi rayonda aqrotexniki xidmətlərin müasir standartlara uyğun qurulmasına, məhsuldarlığın artırılması və torpaq ehtiyatlarından daha səmərəli istifadəyə imkan yaradır. "Ağstafasüd" ASC-də 2142 hektar taxıl sahəsinin hər hektarından 33.4 sentner məhsul tədarük edilmişdir ki, bu da rayonun taxıl sahələrinin göstəricilərindən 5.6 sentner çoxdur.

Avtomobil və dəmir yolları

Ağstafa rayonu daxilində dəmir yolu I və II kateqoriyadan ibarətdir. Baş yollar I kateqoriyaya aiddir. Bu da Qardabani-Böyük Kəsik mənzilinin 43 km-dən Tatlı-Tovuz mənzilinin 102 km-dək uzunluğunda olan ərazinin 95 km-ni təşkil edir. Qazax budaq qolu üzrə dəmir yolları isə II kateqoriyaya aiddir. Bu da stansiya Ağstafanın 2-ci km-dən Yeni Poylu-Qazax mənzilinin 7-ci km-dək uzunluğunda olan ərazinin 6 km-ni təşkil edir.

Ağstafa rayonu ərazisində avtomobil yolları üç hissədən, respublika əhəmiyyətli yollardan, yerli əhəmiyyətli yollardan və şəhər yollarından ibarətdir. Respublika əhəmiyyətli yollar Bakı-Ələt-Qazax-Gürcüstan ilə dövlət sərhəddinə qədər II kateqoriya olmaqla uzunluğu 20 km, Ağstafa-Poylu-Gürcüstan ilə dövlət sərhəddinə qədər III kateqoriya olmaqla uzunluğu 54 km təşkil edir.

Yerli əhəmiyyətli yollar III və IV kateqoriyaya mənsub olmaqla cəmi 109 km təşkil edir.

Şəhər yollarının uzunluğu isə 67,6 km-dir.

Rayon üzrə yolların uzunluğu 565,12 km-dir.

Qoruqları

Qarayazı Dövlət Təbiət Qoruğunun sahəsi 9572 hektardır. Əsasən Tuqay meşəliyidir. 6794 meşə ilə örtülü sahəsi var.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 19.12.2007-ci il tarixli 2363 saylı sərəncamına əsasən Ağstafa rayonunun ərazisində yerləşən Keşikçidağ silsiləsinin bir hissəsini əhatə edən mağaralar kompleksinin Azərbaycan Respublikasının "Keşikçidağ" Dövlət tarix-mədəniyyət qoruğu elan edilmişdir. Həmin sərəncamın 30-cü bəndinə əsasən Azərbaycan Respublikasının "Keşikçidağ" Dövlət tarix-mədəniyyət qoruğu Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm nazirliyinin tabeliyinə verilmişdir. Ağstafa Rayonu İcra Hakimiyyəti tərəfindən qoruğun fəaliyyət göstərməsi üçün Ağstafa şəhərinin mərkəzində Mənzil İstismar Sahəsinin balansında olan binada 3 otaq ayrılmışdır.

Görkəmli şəxsləri

  • Əliheydər Hüseynli (1994-2020)- 2-ci Qarabağ Müharibəsi şəhidi
  • Nəriman Həsənzadə (1932) şair, dramaturq, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının üzvü (1954), filologiya elmləri namizədi (1965), Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi (1981), Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin deputatı (1990–1995), Mətbuat və İnformasiya nazirinin birinci müavini (1991–2001), Azərbaycanın xalq şairi (2005), Heydər Əliyev mükafatı laureatı(2017)[1], "İlin şairi" makafatı laureatı (2010), "Şərəf" ordenli. Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının (Azərbaycan bölməsi) müxbir üzvü (2002), 2004-cü ildən isə akademiki.
  • İsrafil ağa Kərbəlayev (1866–1917) — XX əsrin əvvəllərinə kimi Qazax qəzasının tanınmış bəylərindən, xeyriyyəçi. Qaçaq Kərəm ilə qan düşməni olmuşdur.
  • Balasöyün — XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində tanınmış qaçaq. Qaçaq Kərəmin silahdaşı və bibisi oğludur. Xalq şairi Hüseyn Arifin babasıdır (ata babası).
  • İsfəndiyar Haqqıxlı — tanınmış qaçaq. Qaçaq Kərəmin silahdaşı.
  • Səməd ağa Ağamalıoğlu (1867–1930) — məşhur inqilabçı, Azəbaycan MİK sədrinin müavini (1921), Azərbaycan SSR MİK sədri (Spiker), ZSFSR MİK sədrlərindən biri (1922–1929), Ümumittifaq Yeni Türk əlifbası komitəsinin sədri.
  • Mehdi Mustafayev (1914–1979) — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Dövlət Meşə Təsərrüfatı Komitəsinin sədri (1948–1979), Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur.
  • Süleyman Tatlıyev (1925) — Nazirlər Sovetində işlər idarəsinin müdiri (1970–1978), Nazirlər Soveti sədrinin I müavini (1978–1985), Respublika Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin sədri (1985–1989), Azərbaycan Respublikası Ticarət və Sənaye Palatasının prezidenti (1994-cü ildən), SSRİ və Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur.
  • Hüseyn Arif (1924–1994) — Azərbaycanın xalq şairi, əməkdar incəsənət xadimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Ağsaqqallar Şurasının üzvü, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri (1984–1994). "Qızıl oraq" mükafatı (1971), Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı laureatı (1978).
  • İsa Muğanna (1928) — Azərbaycanın xalq yazıçısı, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi, bir çox filmlərin ssenari müəllifi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi, "İstiqlal" ordenli Prezident təqaüdçüsü.
  • Eyvaz Qələmçəli (1929–2003) — şair, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
  • Həmid Abbas (1935–1999) — şair, jurnalist, tərcüməçi, əməkdar incəsənt xadimi, Azərbaycan KP MK-da məsul işçi (1970–1981), Mədəniyyət İşçiləri Müstəqil Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin sədri (1981–1999), Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü.
  • Fərman Eyvazlı (yazıçı) (1930–1996) — yazıçı, jurnalist, "Azərnəşr"də tərcüməçi (1965–1976), Azərbaycan Jurnalistlər İttifaqında şöbə müdiri (1967–1996), Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
  • Nüsrət Kəsəmənli (1946–2003) — şair, Respublika Lenin komsomolu mükafatı laureatı, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında Həmkarlar Komitəsinin sədri (1981–1984), "Azərbaycanfilm" kinostudiasında baş redaktor.
  • Salatın Əhmədli (1956) — ədəbiyyatşünas, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
  • Hümmət Əlizadə (1907–1941) ədəbiyyatşünas
  • Aslan Qəhrəmanlı (1939–2014) — Azərbaycan yazıçısı, dramaturq, fizika-riyaziyyat elmləri namizədi, Azərbaycan Universitetinin rektoru (2011–2012)
  • İlyas Abdullayev (1913–1985) — Azərbaycan SSR EA-nın akademiki, Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti sədrinin müavini (1948–1950), kənd təsərrüfatı naziri (!950–1953), Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini (1954–1958), Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri (Spiker) (1958–1959), SSRİ və Azərbaycan SSR Ali Sovetlərinin deputatı olmuşdur.
  • Məqsəd Səttarov (1925–2000) — fəlsəfə elmləri doktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, AMEA Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunda şöbə müdiri (1972–2000).
  • Nizami Cəfərov (1959) — filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan MEA-nın müxbir üzvü, əməkdar elm xadimi, Milli Məclisin deputatı, Atatürk Mərkəzinin direktoru.
  • Mustafa Hacıqasımov (1883–1969) — tibb elmləri doktoru, professor, Azərbaycan SSR-nın əməkdar həkimi, əməkdar elm xadimi, respublikanın baş ginekoloqu (1952–1956).
  • Tofiq Hüseynov (professor) (1938) — Alim, filologiya elmləri doktoru, Professor, Bakı Dövlət Universitetinin Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı kafedrasının müdiri.
  • Şəmsəddin Cəfərov (1925–1976) — Azərbaycanlı alim, fəlsəfə elmlər doktoru, professor. İkinci dünya müharibəsi zamanı göstərdiyi xidmətlərə görə "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı laureatı. Azərbaycan Ali və Orta İxtisas Təhsil Nazirliyinin Elmi-tədqiqat şöbəsinin rəisi.
  • Arif Ələkbərov (1965) — iqtisad elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin "Kommersiya" fakultəsinin dekanı (2001–2004), 2011-ci ildən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Sosial-iqtisadi və texnika elmləri şöbəsinin müdiri
  • Müseyib Allahverdiyev (1909–1969) — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (1945), tağım komandiri.
  • Rafiq Alıcanov (1965–1993) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
  • Əjdər Babayev (1950–1995) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
  • İlham Həsənov (1976–1995) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
  • Novruz Qurbanov (1975–1995) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
  • Arif Qədiməliyev (1975–1995) — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.
  • Habil Əzizov (1968–1990) — "20 Yanvar" şəhidi. Ölümündən sonra "20 Yanvar Şəhidi" fəxri adına layiq görülüb.
  • Elmira Əmrahqızı (1952–1998) — Tanınmış Azərbaycan jurnalisti, "Azadlıq" radiosunun Bakı nümayəndəliyinin rəhbəri (1993–1998), "Qızıl qələm" mükafatı laureatı. "Həsən Bəy Zərdabi" və "İlin qadını" mükafatlarına layiq görülüb.
  • Eldar Namazov (1956) — Azərbaycan Respublikası Prezidentinin katibliyinin rəhbəri, prezidentin köməkçisi (xarici siyasət, daxili siyasət, milli təhlükəsizlik, mübahisələrin həll olunması, ictimai əlaqələr məsələləri üzrə) (1993–1999)
  • Həsənəli Qədimov (1942–2015) — Ağstafa Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı (1995–2000), "Azərpoçt" MMC-də baş direktorun maliyyə məsələləri üzrə müavini (2006–2015)
  • Çoban Əfqan (Ələkbər Namazov) (1866–1924) — Azərbaycan aşığı.
  • İslam Fəziyev (1909-) — Azərbaycan aşığı, Azərbaycan Aşıqlarının II və III Qurultaylarının iştirakçısı.
  • Aşıq Ədhəm Ərəbov (1912-) — Azərbaycan aşığı. Aşıqların III Qurultayında iştirak edib.
  • Aslan Aslanov (aşıq) (1928) — Azərbaycan aşığı, Ağstafa rayon Mədəniyyət evində aşıqların bədii rəhbəri (1957). Azərbaycan Aşıqlarının III və IV Qurultaylarının iştirakçısı olub.
  • Baba Mirzəyev (Baba Mahmudoğlu) (1940) — müğənni, Azərbaycanın xalq artisti.
  • Vidadi Əliyev (1945) – Azərbaycan aktyoru, Azərbaycanın əməkdar artisti (1978), 2007-ci ildə Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının Qızıl medalına layiq görülüb. 2013-cü ildə "Tərəqqi" medalı ilə təltif edilib.
  • Tariyel Qasımov (1939) — aktyor, Azərbaycanın xalq artisti.
  • Sabir Məmmədov (1961) — Azərbaycanlı aktyor.

Görüntülər

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • Ağstafa rayonu poçt indeksləri — Poçt indekslərin axtarış sistemi — Azərbaycan 2015-05-08 at the Wayback Machine

İstinadlar

  1. ↑ . Qərib Məmmədov, Elman Yusifov, Mahmud Xəlilov, Vüqar Kərimov. AZƏRBAYCAN: EKOTURİZM POTENSİALI. II cild. Şərq-Qərb nəşriyyatı, Bakı-2015  (azərb.)
  2. Şəhidlər tariximizin şanlı səhifəsidir

Mənbə

  • Şamil Cəmşidov. "Ağstafa nə deməkdir?" //Odlar yurdu.- 1992, yanvar.- № 3.- səh. 3.
  • Azərbaycan haqqında ətraflı məlumat
  • [1] wikimapia.org

Avqust 05, 2021
ağstafa, rayonu, məqalə, haqqındadır, şəhər, üçün, ağstafa, səhifəsinə, baxın, azərbaycan, respublikasında, inzibati, ərazi, vahidi, 1593, ildə, osmanlı, axıstabad, sancağı, olmuşdur, 1939, ildə, təşkil, olunmuşdur, 1959, ildə, ləğv, edilərək, ərazisi, qazax, . Bu meqale Agstafa rayonu haqqindadir Seher ucun Agstafa sehifesine baxin Agstafa rayonu Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahidi 1593 cu ilde Osmanli Axistabad sancagi olmusdur Agstafa rayonu 1939 cu ilde teskil olunmusdur 1959 cu ilde legv edilerek erazisi Qazax rayonu ile birlesdirilmis 1990 ci ilde yeniden musteqil rayon olmusdur Respublikanin simal qerb hissesinde Kicik Qafqazla Qabirri yaylasi arasinda Gence Qazax maili duzenliyinde ve Ceyrancol on dagliginda yerlesir Sahesi 1503 7 km ehalisi 60 0 min neferdir 1 yanvar 2009 Merkezi Agstafa seheridir 1881 ci ilde tikilmis Baki Tbilisi demiryolu hemcinin Baki Tbilisi Ceyhan neft kemeri ve Baki Tbilisi Erzurum qaz kemeri rayonun erazisinden kecir Agstafa rayonu41 07 08 sm e 45 27 14 s u Olke AzerbaycanInzibati merkez AgstafaIcra bascisi Nizameddin QuliyevTarixi ve cografiyasiYaradilib 1939Sahesi 1 504 km Hundurluk 239 mEhalisiEhalisi 88 379 nef 1 yanvar 2020 Reqemsal identifikatorlarISO kodu AZ AGATelefon kodu 994 22Poct indeksi AZ 0500Avtomobil nomresi 05Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Cografiyasi 1 1 Relyefi 1 2 Iqlimi 1 3 Geoloji qurulusu 1 4 Landsafti 2 Tarixi 3 Bioloji ve zooloji zenginliyi 3 1 Flora 3 2 Fauna 4 Abideleri 5 Tarixi ve memarliq abidelerinin siyahisi 6 Ehalisi 7 Belediyyeler 8 Medeniyyet tehsil ve sehiyye muessiseleri 9 Infrastruktur 10 Qesebeler Kendler 11 Iqtisadiyyat 12 Avtomobil ve demir yollari 13 Qoruqlari 14 Gorkemli sexsleri 15 Goruntuler 16 Hemcinin bax 17 Xarici kecidler 18 Istinadlar 19 MenbeCografiyasi RedakteAgstafa rayonu 24 yanvar 1939 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin inzibati rayonlarindan biri kimi yaradilmisdir Respublika erazisinin 1 74 hissesini teskil eden Agstafa rayonun sahesi 1504 km dir Agstafa rayonunun erazisi 4 dekabr 1959 cu ilde Qazax rayonunun terkibine qatilmis 14 aprel 1990 ci ilden yeniden ayrilaraq inzibati rayona cevrilmisdir Gurcustan Respublikasi Ermenistan Respublikasi Tovuz ve Qazax rayonlari ile hemserheddir Rayonun erazisi qerbden Qazax rayonuyla serq ve cenub serqden Tovuz rayonuyla Simal qerbden Gurcustanin Qardabani simaldan Qaracop Saqareco Simal serqden Siqnaxi rayonlariyla cenubdan Ermenistanin Semseddin Berd rayonuyla qonsudur Rayonda bir seher Agstafa 9 qesebe Vurgun Poylu Sekerli Ceyrancol Saloglu Soyuqbulaq Soyuqbulaqlar Hezi Aslanov Qarayazi ve 29 kend var Bu yasayis menteqeleri 29 inzibati erazi numayendeliyi ve 29 belediyye vasitesi ile idare olunur Rayonun inzibati merkezi Agstafa seheridir 1941 ci ilde seher statusu almisdir Okean seviyyesinden 300 m hundurlukde Agstafa cayinin sag sahilinde yerlesen muasir gunden gune gozellesen Agstafa seherinin ehalisi 01 01 2013 ci il tarixe 12716 neferdir Rayonun Baki seheri ile arasindaki olan mesafe 450 km dir Agstafa rayonu Azerbaycan Respublikasinin simal qerb hissesinde Gence Qazax iqtisadi regionunda Kur cokekliyi fiziki cografi vilayetinde Boyuk ve Kicik Qafqaz sira daglarinin arasinda Gence Qazax maili duzenliyinde yerlesir Elverisli tebii cografi movqede yerlesen rayon tekce Azerbaycanda deyil butovlukde Cenubi Qafqazda en qedim insan meskenlerinden biridir Rayon erazisinin 3510 hektar sahesini meselikler ortur Bunun da esas hissesi Tuqay meseleridir 9658 hektar saheni ehate eden Qarayazi Dovlet qorugunda adi Qirmizi kitab a dusmus bir sira bitki ve quslar qorunur Rayon Azerbaycanin qerbinde Boyuk Qafqaz daglarinin eteklerinde Gurcustan ve Ermenistanla serhedde yerlesir Rayonun iqlimi mulayimdir Azerbaycanin en boyuk cayi olan Kur cayi ve Kurun qolu Agstafacay elece de bir nece kicik cay bu rayonun erazisinden axir Candargol golu de bu rayonda yerlesir Sethi esasen duzenlikdir Gence Qazax ve Qarayazi duzleri cenub qerb ve simal serq hisseleri alcaq dagliqdir Tabasir Paleogen ve Antropogen cokuntuleri yayilmisdir Faydali qazintilari misar dasi bentonit gili cinqil qum sement xammali ve s Rayonun erazisinden Kur cayi kecir Agstafa ve Hesensu caylarinin asagi axinlari Agstafa rayonu erazisindedir Yovsanli soran otulu yarimsehra ve col bitkileri Kur cayi sahilinde Tuqay meseleri vardir Heyvanlari ayi canavar tulku coldonuzu boz dovsan colsicani ve s Quslari qirqovul turac keklik goyercin ve s Qarayazi Dovlet qorugu Agstafa rayonu erazisindedir Relyefi Redakte Azerbaycanin simal qerb hissesinde Boyuk Qafqazin etekleri Kicik Qafqazla Qabirri yaylasi arasinda Gence Qazax maili duzenliyinde ve Ceyrancol ondagliginda yerlesir Sethi esasen duzenlikdir Gence Qazax ve Qarayazi duzleri Cenub qerb simal ve simal serq hisseleri Yaylaciq silsilesi Cobandag silsilesi alcaq dagliqdir Serq hissesi Ceyrancol duzudur En yuksek zirvesi 1083 metr olub rayonun cenub hissesindedir 1 Iqlimi Redakte Iqlimi sert qis ve isti yayla xarakterize olunur Illik yaginti 350 700 mm dir Geoloji qurulusu Redakte Rayon erazisinde Tabasir Paleogen Antropogen cokuntuleri yayilmisdir 1 Landsafti Redakte Esasen dag sabalidi dag boz qehveyi sabalidi aciq sabalidi torpaqlari daha genis yayilmisdir Kicik Qafqaza aid olan hissesinde dag meseleri Kur cayinin sahilinde ise kicik sahelerde tuqay meselerinin fraqmentlerine rast gelinir 1 Tarixi RedakteTedqiqatcilarin fikrince Azerbaycanin tebii cografi muhiti relyefi en azi uc milyon il bundan evvel formalasib ve en qedim insanin yaranmasi formalasmasi ucun elverisli serait olubdur Eraziden tapilan qedim paleolit abideleri bu bolgenin insanin emele gelmesi regionlarindan olmasini tesdiqleyir Toyretepe Somutepe Qargalar tepesi ve s bu kimi qedim yasayis meskenlerinde aparilmis arxeoloji arasdirmalar e e VI V minilliyi ehate eden bir dovrde ekinciliyin maldarligin inkisaf etmesini oturaq heyat terzinin formalasmasini ve misden soyuq doyme usulla muxtelif esya ve bezeklerin duzeldiyini askar etmisdir Hazirda rayonun Asagi Goyceli kendi erazisinde neolit tunc dovrunu ehate eden Toyretepe yasayis yeri Dag Kesemen kendi erazisinde tunc ilk demir dovrune aid olan qedim yasayis yeri ve qebiristanliq Coban dasi kimi dunya ehemiyyetli abideler movcuddur Rayon erazisinde coxlu sayda qedim mescidler var Bundan basqa Qafqaz Albaniyasi kilsesi kimi tikilmis Kesis dag mebedi de Agstafada yerlesir Agstafa rayonu inzibati rayon kimi 1939 cu ilin 24 yanvarda teskil olunmus 1959 cu il 4 dekabrda legv edilib Qazax rayonuna birlesdirilmisdir 1990 ci ilin aprelinden Azerbaycan SSR Nazirler Sovetinin qerari ile Qazax rayonundan ayrilaraq yeniden rayon statusu almisdir Agstafa rayonu bir seher doqquz qesebe ve iyirmi doqquz kendden ibaretdir 1990 ci ilde Agstafa rayonu inzibati vahid kimi Qazax rayonunun terkibinden ayrildiqdan sonra yasayis menteqelerinin bir necesinin adi deyisdirilmisdir Uzun iller Sovet dovrunun partiya xadimlerinin adini dasiyan ve Sovet hakimiyyetini terennum eden yasayis menteqelerinin adlari yeni adlarla evez olunmusdur Bele ki Kalininkend Yenikend Marsovka Oraq Cekic V I Lenin adina qesebe kimi yer adlari deyisdirilerek xalqin inkisaf tarixine ve medeniyyetine uygun adlarla evez olunmusdur Kalininkend Vurgun qesebesi adi ile 1990 ci il Kirovkend Hesensu kendi adi ile 1990 ci il Yenikend Asagi Kesemen kendi adi ile 1990 ci il Marksovka Xetai kendi adi ile 1992 ci il Oraq Cekic Qacaq Kerem kendi adlandirilmis V I Lenin adina qesebe Boyuk Kesik kendi ile birlesdirilmisdir Qarabag muharibesi dovrunde Agstafa rayonu 163 nefer sehid vermisdir Onlardan bes neferi Milli Qehreman adina layiq gorulmusdur 2 2004 cu ilde rayonun inzibati bolgusunde deyisiklik edilerek yeni yasayis menteqeleri qeydiyyata alinmisdir Uzun iller Xutor adlanan yasayis menteqesi Aggol adlandirilaraq rayonun yasayis menteqeleri siyahisina daxil edilmisdir Bioloji ve zooloji zenginliyi RedakteFlora Redakte Rayonun tuqay meseleri bir nece zonadan ibaretdir Kur cayinin sahilleri boyunca soyud yulgun boyurtkan caytikani ve adi zirinc kollardan ibaret pohreliklere tesaduf edilir Onlardan sonraki sirani agyarpaq qovaq titrek ve qara qovaq ag tut ve muxtelif soyud novlerinden ibaret olan tuqay meseleri tutur Agaclari agemse huyeme merevce meseuzumu kimi sarmasan bitkilerle sarinmisdir Boyurtkan adi birgoz yulgun adi nar kecilmez mesealti yaradir Bezi eraxilerde mese coxyaruslu struktura malikdir Birinci yarus hundurluyu 20 25 metre catan qovaq agaclarindan ibaret olur Ikinci yarusda 12 15 metr hundurluye malik soyud ve tut agaclari yerlesir Ucuncu yarus hundurluyu 7 8 metr olan tut iyde yemisan ve qaragacdan ibaretdir Ot ortuyu six olub esasen topal etirsah dalamaz gicitkan dilqanadan ve yabani kok novlerinden teskil olunmusdur Qovaq ve soyud agaclarindan yuxaridaki zona uzunsaplaq palid saqqizagac ag tutdan ibaretdir Mesealti zona muxtelif nov yemisan adi zirinc zogal ezgil qaratikan kollarindan ibaretdir Buradaki qaragaclarin orta omru 60 70 il palid agaclarinin ise 90 ildir Burada hundurluyu 35 40 metre govdesinin diametri 2 5 metre catan neheng agaclar az deyil Ceyrancol erazisinde yarimsehra bitkileri genis yayilmisdir Buranin yovsanliqlari zengin flora muxtelifliyine 190 cinse aid olan 300 e yaxin borulu bitki novu malikdir Ceyrancol yovsanliqlarinda rast gelinen 4 nov Azerbaycan endemleridir Bunlar qinli xasa lebedur mesmesi eyxler tulpani ve karyagin yemliyi novleridir Burada hemcinin 13 Qafqaz endemi vardir 1 Fauna Redakte Kur cayi baliqlarla zengindir Bunlar esasen Kur xramulyasi ceki naxa qalinalin durnabaliq mursa qizilxalli kur sirbiti qijovcu ve gumusce novleridir Erazide qaban boz dovsan colsicani ve basqa heyvan novlerine rast gelinir Yirticilardan ayi canavar adi tulku porsuq mese pisiyi ve caqqala daha cox rast gelinir Quslardan qirqovul turac boz keklik goyercin qizili qizlarqusu susupuren murad qusu adi alacohre almabas qaraordek kicik agvag ve digerlerine daha cox rast gelinir Qarayazi Dovlet Tebiet Qorugu Agstafa rayonu erazisindedir 1 Abideleri RedakteRayon erazisinde coxsayli arxeoloji ve tarixi abideler var Onlarin arasinda Asagi Kesemen kendindeki Toyretepe adli tunc dovrune aid insan meskeni ve Dag Kesemen kendinde tunc dovrunun sonu demir dovrunun evveline aid Cobandasli adli mesken dunya ehemiyyetli abideler sirasina daxil edilmisdir Bu cur abidelerle rayonun basqa yerlerinde da rast gelmek olar Kocesger kendinin yaxinliginda Molla Nagi tepesi das dovru tunc ve demir dovrlerine aid Durnatepe Boyuktepe Sis Quzeyi Piri ve orta esrlere aid Haca Dag Piri adli abideler Agstafa seherinin yaxinliginda tunc ve demir dovrlerine aid Cantepe Yastitpe qedim yasayis yerleri Asagi Kesemen Tatli Yuxari Goyceli Hesensu kendlerini de qeyd etmeliyik Arxeoloji qazintilar zamani bu erazide tapilmis kupeler boyunbagilar kasalar vazalar muxtelif meiset esyalari yerli diyarsunasliq muzeyinde saxlanir Memarliq abideleri xususi maraq dogurur XVII esre aid qulle Qiraq Kesemen kendinde XIX esre aid mescidler Kolxelfeli Qarahesen Dag Kesemen ve basqa kendlerde XIX esrde tikilmis mescidler ve s Tarixi ve memarliq abidelerinin siyahisi RedakteDas dovrune aid olan abideler Paleolit dusergesi yasayis yeri paleolit Kocesger kendi Aciq paleolit dusergesi paleolit Tatli kendi Toyretepe yasayis yeri neolit tunc dovru Asagi Kesemen kendi I Somutepe yasayis yeri neolit Agstafa seheri Qargalar tepesi yasayis yeri neolit Qirili kendi Arzamastepe yasayis yeri neolit Vurgun qesebesi Molla Nagi tepesi das dovru eneolit Kocesger kendi Kicik tepe yasayis yeri das eneolit ve tunc Asagi Kesemen kendi Cepis tepesi yasayis yeri eneolit tunc Hesensu cayinin etrafi Cinlitepe yasayis yeri eneolit Tatli kendiTunc dovrune aid olan abideler Qedim yasayis yeri ve qebiristanliq coban dasi tunc ilk demir dovru Dagkesemen kendi Cantepe yasayis yeri tunc Agstafa seheri Sari qaznaq qebiristanligi tunc Kocesger kendi Alcaqtepe yasayis yeri tunc demir Tatli kendi Alcaqtepe yasayis yeri tunc Tatli kendi Qabaqtepe yasayi yeri tunc demir Pirili kendi Yastitepe yasayis yeri son tunc Agstafa seheri Durnatepe yasayis yeri son tunc ilk demir Kocesger kendi Boyuktepe yasayis yeri son tunc ilk demir Kocesger kendi Hasarlitepe yasayis yeri son tunc demir Yuxari Goyceli kendi Saritepe yasayis yeri son tunc demir Yuxari Goyceli kendi Qosatepe yasayis yeri son tunc demir Yuxari Goyceli kendi Hasarliqala qedim yasayis yeri son tunc demir Tatli kendi II Somutepe yasayis yeri tunc ilk demir Yuxari Goyceli kendi Nadir bey tepesi yasayis yeri son tunc Hesensu kendi Agaliq tepesi yasayis yeri son tunc ilk demir Agstafa Qazax sosse yolu Aranci tepesi yasayis yeri son tunc demir Agstafa Dagkesemen yolu Deyirmantepe yasayis yeri son tunc ilk orta esr Dagkesemen yolu Agtepe yasayis yeri son tunc antik dovr Asagi Goyceli kendi Maraltepe yasayis yeri son tunc antik Asagi Goyceli kendi Sis Quzey piri demir dovru Kocesger kendi Nekropol antik dovr Pirili kendiOrta esrlere aid olan abideler Tatli Alban mebedi ilk orta esrler Yuxari Goyceli ve Tatli kendleri arasinda Haca dag airi tikilisi orta esrler Kocesger kendi Yasayis yeri IV VII esrler Dagkesemen kendi Kehriz XIX esr Kolxelefli kendiEhalisi Redakte Esas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 Agstafa rayonunun ehalisi 01 01 2013 cu il tarixe 82702 min nefer teskil edir Rayon ehalisinin 20435 i seherde 62267 i kendde yasayir Rayon ehalisinin 40711 ni kisiler 41991 ni qadinlar teskil edir Rayon ehalisinin milli terkibinde azerbaycanlilarla yanasi rus gurcu kurd turk ve diger milletlerin numayendeleri de vardir Hazirda mesgul ehalinin sayi 38953 neferdir o cumleden kend teserrufati sahesinde 16809 nefer senayede calisanlarin sayi 170 nefer tikintide 218 nefer tehsil medeniyyetde 3718 nefer sehiyye sosial teminatda 1105 nefer neqliyyat rabitede 632 nefer ticaret ve ictimai iasede 927 nefer kreditlesme maliyye ve sigorta sahesinde 22 nefer idareetme orqanlarinin aparatinda 324 nefer diger teskilatlarda 14971 neferdir Mesgul ehalinin 5890 neferi dovlet 33063 neferi qeyri dovlet sahelerinde calisanlardir Agstafa rayonunda Dagliq Qarabag ve diger isgal olunmus erazilerden 94 aile 302 nefer muveqqeti meskunlasmisdir Rayon erazisinde meskunlasmis qacqinlarin umumi sayi 465 aile 1706 neferdir Belediyyeler RedakteAgstafa rayonunda belediyyeler ilk defe 1999 cu ilde yaranmisdir Rayonun 39 yasayis menteqesinde 29 belediyye fealiyyet gosterir 1 seher 4 qesebe 24 kend belediyyeleri yerli ozunuidareetme orqani kimi seher qesebe ve kendlerin idare olunmasinda istirak edir Onlar Agstafa seher Aggol Asagi Goyceli Asagi Kesemen Boyuk Kesik Dag Kesemen Duzqislaq Eynalli Goyceli Hesensu Kolxelfeli Kohneqislaq Kocvelili Kocesger Muganli Pirili Poylu Poylu qesebe Qarahesenli Qarayazi qesebe Qiraq Kesemen Qirili Sadiqli Saloglu qesebe Tatli Vurgun qesebe Xilxina Xetai ve Zelimxan belediyyeleridir Medeniyyet tehsil ve sehiyye muessiseleri RedakteHazirda rayonda 39 kitabxana 13 medeniyyet evi 1 musiqi mektebi 3 muzey 1 resm qalereyasi 25 klub vardir Rayon ehalisine Merkezi xestexana 1 kend xestexanasi 18 kend hekim menteqesi 15 kend tibb menteqesi sehiyye xidmeti gosterir Rayon Tehsil Sobesinde genc neslin telim terbiyesi ile 1745 muellim mesgul olur Rayonda 39 umumtehsil mektebi 4 mektebdenkenar tedris muessisesi 34 usaq bagcasi fealiyyet gosterir Agstafa seherinde mohtesem Heyder Eliyev adina medeniyyet ve istirahet paki muasir teleblere cavab veren Semed Vurgun Mehdi Mustafayev Gencler parklari yerli sakinlerin elece de rayonumuza gelen qonaqlarin en sevimli istirahet guseleridir Agstafa seherinde fealiyyet gosteren mohtesem Heyder Eliyev Merkezi Heyder Eliyev adina medeniyyet ve istirahet parkinda fealiyyet gosteren Gencler Merkezi Yay kinoteatri Semed Vurgun adina parkda fealiyyet gosteren Yazicilar Evi muxtelif tedbirlerin yuksek seviyyede kecirilmesi ucun en muasir standartlara cavab veren avadanliqlarla tehciz edilmisdir Ehalini fasilesiz olaraq elektrik enerjisi ile temin etmek ucun rayon erazisinde 9 yarimstansiya 366 KTM ve TM fealiyyet gosterir 8 TM ve KTM de OIN kabellesme isleri aparilmisdir 2 eded yeni TM qurasdirilmisdir Hemcinin bax Medeniyyet muessiselerinin siyahisi Tehsil muessiselerinin siyahisi Korpeler evi usaq bagcalarinin siyahisi Sehiyye muessiselerinin siyahisiInfrastruktur RedakteRayonun 18 yasayis menteqesinde 10857 abonent qazla temin olunmusdur 2012 ci il erzinde 458 abonentin menziline qaz saygaclari qurasdirilaraq tebii qazla temin edilmisdir Rayonun muxtelif istiqametlerinde 6985 p m muxtelif diametrli qaz xetleri cekilmisdir Rayonun erazisinde 599 2 km yol sebekesi vardir ki onlardan 130 6 km i merkezi 468 6 km i ise yerli daxili yollardir Rayon erazisinden Baki Tbilisi demiryolu xetti kecir ki onun da 60 0 km i rayon erazisine dusur Baki Tbilisi bas yolu uzerinde Agstafa Qazax menzilinin 8 0 km i rayon erazisine dusur 2012 ci ilin iyul ayinin 1 ne olan melumata gore Agstafa TKQ i uzre EATS in umumi tutumu 7344 eded ehalinin istifadesinde olan nomrelerin sayi 6277 edede catmisdir Butun EATs de umumi tutumu 1136 port olan geniszolaqli internet xidmeti ADSL qurasdirilaraq rayon uzre ADSL istifadecilerinin sayi 704 nefere catmisdir Bu istiqametde isler davam etdirilir Poylu Duzqislaq Kolayir avtomobil yolunun tikintisi ucun layihe smeta senedleri hazirlanir ve yaxin muddetde tikintisine baslanilmasi planlasdirilmisdir Hazirda Agstafa seherinde Azerbaycanin tarixi ve muasir memarliq abideleri parkinin ve Hesensu kendi yaxinliginda Pein bal merkezinin tikintisi isleri aparilir Qesebeler Kendler RedakteEhalisinin 25 i seher ehalisi 75 ni ise kend ehalisi teskil edir Agstafa rayonu 1 seher 9 qesebe 29 kend olmaqla 39 yasayis menteqesinden ibaretdir Qesebeleri Vurgun Sekerli Poylu Ceyrancol Saloglu Qarayazi Soyuqbulaq Soyuqbulaqlar Hezi Aslanov Kendleri Poylu Qiraq Kesemen Zelimxan Asagi Kesemen Yenikend Dag Kesemen Kocesger Tatli Goyceli Kohneqislaq Yaradullu Duzqislaq Qarahesenli Mollaceferli Xilxina Kolayir Pirili Kolxelfeli Muganli Sadiqli Kocvelli Hesensu Xetai Yenigun Asagi Goyceli Qacaq Kerem Eynalli Goyceli Qirili Boyuk Kesik Aggol M Mikayilov adina Qoyunculuq sovxozudur Iqtisadiyyat RedakteAgstafa rayonunun erazisi 1504 kv km ehalisi 01 10 2013 cu il tarixe resmi qeydiyyatda 83 3 min neferdir Rayonda 1 seher 9 qesebe ve 29 kend yasayis menteqesi vardir Yasayis menteqeleri 29 inzibati erazi dairesi ve 29 belediyye vasitesi ile idare olunur Rayon erazisinde 132 idare muessise ve teskilat 5 bank filiali 2 bank olmayan kredit teskilati 4 mehmanxana fealiyyet gosterir Mesgul ehalinin esas hissesi kend teserrufatinda rayonda fealiyyet gosteren senaye tikinti neqliyyat rabite ticaret ictimai iase xidmeti sahesinde calisir Hazirda mesgul ehalinin sayi 41019 neferdir o cumleden kend teserrufati sahesinde 16903 nefer senayede calisanlarin sayi 170 nefer tikintide 228 nefer tehsil medeniyyetde 3718 nefer sehiyye sosial teminatda 1105 nefer neqliyyat rabitede 723 nefer ticaret ve ictimai iasede 1018 nefer kreditlesme maliyye ve sigorta sahesinde 22 nefer idareetme orqanlarinin aparatinda 324 nefer diger teskilatlarda 16751 neferdir Mesgul ehalinin 6064 neferi dovlet 34955 neferi qeyri dovlet sahelerinde calisanlardir 2013 cu ilin doqquz ayi erzinde Agstafa rayonu uzre umumi mehsul buraxilisinin hecmi 90 9 milyon manat olmusdur bu oten ilin eyni dovru ile muqayisede 8 0 faiz coxdur Adambasina dusen umumi mehsul buraxilisinin hecmi 6 8 faiz artmisdir Cari ilin oten dovru erzinde senaye mehsulu 2 6 milyon manat oten ilin eyni dovru ile muqayisede 3 3 faiz cox kend teserrufati mehsullarinin hecmi 35 6 milyon manat oten ilin eyni dovru ile muqayisede 5 6 faiz cox esas kapitala yoneldilen investisiyalarin hecmi 30 7 milyon manat evvelki ile nisbeten 11 3 faiz cox tikintide 15 0 faiz rabite xidmetinde 14 5 faiz ticaretde 4 6 faiz artim olmusdur Kecen ilin eyni dovru ile muqayisede ehaliye gosterilen pullu xidmetlerin hecmi 6 7 faiz perakende emtee dovriyyesi 4 6 faiz artmisdir Rayon uzre orta ayliq nominal emek haqqi 217 40 manata catdirilmisdir Umumi mehsul buraxilisinin terkibinde qeyri dovlet sektorunun xususi cekisi 66 4 faiz teskil edir Agstafa rayonu uzre 2013 cu ilin doqquz ayi erzinde yerli gelirler uzre proqnoz 2656 min manata qarsi 2699 min manat ve ya 101 6 faiz yerine yetirilmisdir Budceye daxil olan vesaitler ilk novbede emek haqqina ve ona beraber tutulan xerclere yoneldilmisdir Agstafa rayon Ehalinin Sosial Mudafiesi Merkezinde 4100 nefer sosial muavinet alan qeyde alinmisdir Sosial meiset xidmeti sektorunda 276 nefer tenha ve ahil vetendaslar xidmet ucotuna goturulmusdur Cari ilin doqquz ayi erzinde Unvanli Sosial Yardim almaq ucun 1259 aileye teyinat aparilmisdir Teyinat aparilan aile uzvulerinin sayi 5606 nefer her aileye odenilen yardimin meblegi 114 manat 65 qepik bir nefere dusen sosial yardimin meblegi 25 manat 75 qepik teskil edir Dovlet Sosial Mudafie Fondunun Agstafa rayon sobesi 12252 nefer emek pensiyacisina xidmet edir Cari ilin 9 ayi erzinde 367 nefere emek pensiyasi teyin edilmisdir bir nefere dusen orta ayliq pensiyanin meblegi 157 manat 18 qepik teskil edir 2013 cu ilin doqquz ayi erzinde rayon erazisinde fealiyyet gosteren banklar ve bank olmayan kredit teskilatlari vasitesile cemi 14 0 milyon manat Sahibkarliga Komek Milli Fondunun vesaiti hesabina rayon uzre sahibkarliq subyektlerine muvekkil kredit teskilatlari terefinden 46 layihe uzre 548 0 min manat guzestli kreditler verilmisdir Cari ilin oten dovru erzinde ehalinin banklardaki emanetleri 317 2 min manat ve 185 0 min ABS dollari hecminde olmusdur Azerbaycan Respublikasi regionlarinin 2009 2013 cu illerde sosial iqtisadi inkisafi Dovlet Proqrami nin icrasi Agstafa rayonunda tedbirler planina uygun olaraq heyata kecirilir Dovlet Proqrami cercivesinde heyata kecirilmis bir sira tedbirler neticesinde 2013 cu ilin doqquz ayi erzinde 604 nefer yeni is yerleri ile temin olunmusdur Isle temin olunanlarin 388 nefer 64 2 faizi daimi islerde isleyenlerdir Nezerinize catdirim ki ikinci Dovlet Proqrami cercivesinde rayon uzre 3065 yeni is yerleri acilmisdir bundan 2041 daimi is yerleridir Heyata kecirilmis bir sira tedbirler neticesinde 01 10 2013 cu il tarixedek 1774 nefer yeni is yerleri ile temin olunmusdur Bundan 1084 neferi yeni yaradilmis 690 neferi ise infrastrukturun yaxsilasdirilmasi ve abadliq islerinde isleyenlerdir Ehalinin saglam heyat seraitinin yaxsilasdirillmasi meqsedi ile sosial yonumlu obyektlerin tikintisine genis yer verilir Agstafa seherinde hec bir kommunal seraiti olamayan qezali binalarda yasayan ehalinin menzil seraitlerinin yaxsilasdirilmasi meqsedi ile yeni muasir coxmenzilli yasayis binalarinin mekteb ve mektebeqeder muessiselerin yeni binalarinin tikintisi on plana cekilmisdir Rayonda ele bir sahe kend ve ya kuce yoxdur ki orada yenilik olmasin Agstafa sanki boyuk bir tikinti meydancasini xatirladir Kommunal seraiti olmayan binalarda yasayan sakinlerin menzil seraitlerinin yaxsilasdirilmasi meqsedi ile Agstafa seherinde 1 eded 16 menzilli ve 2 eded 40 ve 48 menzilli yasayis binalarinda son tamamlama isleri aparilir Rayonun Soyuqbulaq qesebesinde 220 Goyceli kendinde 360 sagird yerlik mekteb binasi Kocesger kend 1 sayli orta mektebinin qezali korpusun evezinde yenisi tikilib istifadeye verilmis movcud korpusda berpa guclendirme ve esasli temir isleri aparilmisdir Agstafa seherinde 115 yerlik usaq bagcasi korpeler evinin tikintisi basa catdirilmis 4 sayli usaq bagcasi korpeler evinin dam ortuyu deyisdirilmis ve temir isleri aparilmis 48 menzilli 5 mertebeli yasayis binasinin birinci mertebesinde 3 sayli usaq bagcasi korpeler evinin kocurulmesi ucun yeni usaq bagcasi insa olunmusdur Agstafa seheri ucun en vacib infrastruktur obyektlerinden olan su ve kanalizasiya techizati layihesi ugurla heyata kecirilir Rayonun Eynalli ve Kolxelfeli kendlerinde yeni mekteb binalarinin tikintisine baslanilmisdir Respublika ehemiyyetli Agstafa Boyuk Kesik Sadiqli Gurcustanla dovlet serhedi avtomobil yolu ve Poylu Duzqislaq Kolayir avtomobil yollarinin tikintisi keyfiyyetle heyata kecirilir Agstafa Qaz Istismar Sahesi terefinden cari ilin 9 ayi erzinde umumi ehali abonentlerinin sayi 11422 e catdirilmisdir Rayonda aparilan abadliq quruculuq isleri ile elaqedar seherin 20 yanvar kucesinden kecen muxtelif diametrli yerustu paylayici qaz xetlerinin istiqameti qismen deyisdirilerek yeralti cekilmesi basa catdirilmisdir Rayonun Qacaq Kerem ve Dag Kesemen kendlerinde abonentlerin tebii qaz techizatinin normal heyata kecirilmesi Asagi Kesemen kendinin bir hissesinde yasanan problemin qismen aradan qaldirilmasi ucun dovreleme qaz xetti cekilmisdir Rayonun Asagi Goyceli Xilxina Mollaceferli Qarahesenli Duzqislaq ve Kolayir kendlerinde ehaliye tebii qaz yanacaginin verilmesi temin edilmisdir Hazirda rayonun Qirili Kolxelfeli ve Pirili kendlerinde qazlasdirma isleri aparilir 2013 ci ilin oten 9 ayi erzinde Agstafa Telekommunikasiya Qovsagi terefinden 257 abonente telefon cekilmis rayon merkezinde 487 abonente internet verilmis Kocesger S Vurgun Dag Kesemen Poylu Qiraq Kesemen Eynalli Muganli kendlerine internet verilmis ve bu gun qovsaq uzre cemi 1509 abonent suretli internetden istifade edir Rayon iqtisadiyyatinin esasini kend teserrufati teskil edir Rayon uzre iribuynuzlu mal qaranin bas sayi 25826 xirda buynuzlu davarlarin bas sayi 171944 e catmisdir Et istehsali 179 ton sud istehsali 756 ton yun istehsali 9 ton yumurta istehsali 137 min eded artmisdir Agstafa Aqroservis MMC nin istifadeye verilmesi rayonda aqrotexniki xidmetlerin muasir standartlara uygun qurulmasina mehsuldarligin artirilmasi ve torpaq ehtiyatlarindan daha semereli istifadeye imkan yaradir Agstafasud ASC de 2142 hektar taxil sahesinin her hektarindan 33 4 sentner mehsul tedaruk edilmisdir ki bu da rayonun taxil sahelerinin gostericilerinden 5 6 sentner coxdur Avtomobil ve demir yollari RedakteAgstafa rayonu daxilinde demir yolu I ve II kateqoriyadan ibaretdir Bas yollar I kateqoriyaya aiddir Bu da Qardabani Boyuk Kesik menzilinin 43 km den Tatli Tovuz menzilinin 102 km dek uzunlugunda olan erazinin 95 km ni teskil edir Qazax budaq qolu uzre demir yollari ise II kateqoriyaya aiddir Bu da stansiya Agstafanin 2 ci km den Yeni Poylu Qazax menzilinin 7 ci km dek uzunlugunda olan erazinin 6 km ni teskil edir Agstafa rayonu erazisinde avtomobil yollari uc hisseden respublika ehemiyyetli yollardan yerli ehemiyyetli yollardan ve seher yollarindan ibaretdir Respublika ehemiyyetli yollar Baki Elet Qazax Gurcustan ile dovlet serheddine qeder II kateqoriya olmaqla uzunlugu 20 km Agstafa Poylu Gurcustan ile dovlet serheddine qeder III kateqoriya olmaqla uzunlugu 54 km teskil edir Yerli ehemiyyetli yollar III ve IV kateqoriyaya mensub olmaqla cemi 109 km teskil edir Seher yollarinin uzunlugu ise 67 6 km dir Rayon uzre yollarin uzunlugu 565 12 km dir Qoruqlari RedakteQarayazi Dovlet Tebiet Qorugunun sahesi 9572 hektardir Esasen Tuqay meseliyidir 6794 mese ile ortulu sahesi var Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 19 12 2007 ci il tarixli 2363 sayli serencamina esasen Agstafa rayonunun erazisinde yerlesen Kesikcidag silsilesinin bir hissesini ehate eden magaralar kompleksinin Azerbaycan Respublikasinin Kesikcidag Dovlet tarix medeniyyet qorugu elan edilmisdir Hemin serencamin 30 cu bendine esasen Azerbaycan Respublikasinin Kesikcidag Dovlet tarix medeniyyet qorugu Azerbaycan Respublikasinin Medeniyyet ve Turizm nazirliyinin tabeliyine verilmisdir Agstafa Rayonu Icra Hakimiyyeti terefinden qorugun fealiyyet gostermesi ucun Agstafa seherinin merkezinde Menzil Istismar Sahesinin balansinda olan binada 3 otaq ayrilmisdir Gorkemli sexsleri RedakteEliheyder Huseynli 1994 2020 2 ci Qarabag Muharibesi sehidi Neriman Hesenzade 1932 sair dramaturq Azerbaycan Yazicilar Ittifaqinin uzvu 1954 filologiya elmleri namizedi 1965 Azerbaycanin emekdar incesenet xadimi 1981 Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin deputati 1990 1995 Metbuat ve Informasiya nazirinin birinci muavini 1991 2001 Azerbaycanin xalq sairi 2005 Heyder Eliyev mukafati laureati 2017 1 Ilin sairi makafati laureati 2010 Seref ordenli Beynelxalq Elmler Akademiyasinin Azerbaycan bolmesi muxbir uzvu 2002 2004 cu ilden ise akademiki Israfil aga Kerbelayev 1866 1917 XX esrin evvellerine kimi Qazax qezasinin taninmis beylerinden xeyriyyeci Qacaq Kerem ile qan dusmeni olmusdur Balasoyun XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde taninmis qacaq Qacaq Keremin silahdasi ve bibisi ogludur Xalq sairi Huseyn Arifin babasidir ata babasi Isfendiyar Haqqixli taninmis qacaq Qacaq Keremin silahdasi Semed aga Agamalioglu 1867 1930 meshur inqilabci Azebaycan MIK sedrinin muavini 1921 Azerbaycan SSR MIK sedri Spiker ZSFSR MIK sedrlerinden biri 1922 1929 Umumittifaq Yeni Turk elifbasi komitesinin sedri Mehdi Mustafayev 1914 1979 Sosialist Emeyi Qehremani Dovlet Mese Teserrufati Komitesinin sedri 1948 1979 Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati olmusdur Suleyman Tatliyev 1925 Nazirler Sovetinde isler idaresinin mudiri 1970 1978 Nazirler Soveti sedrinin I muavini 1978 1985 Respublika Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin sedri 1985 1989 Azerbaycan Respublikasi Ticaret ve Senaye Palatasinin prezidenti 1994 cu ilden SSRI ve Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati olmusdur Huseyn Arif 1924 1994 Azerbaycanin xalq sairi emekdar incesenet xadimi Azerbaycan Yazicilar Birliyinin Agsaqqallar Surasinin uzvu Azerbaycan Asiqlar Birliyinin sedri 1984 1994 Qizil oraq mukafati 1971 Azerbaycan SSR Dovlet Mukafati laureati 1978 Isa Muganna 1928 Azerbaycanin xalq yazicisi Azerbaycanin emekdar incesenet xadimi bir cox filmlerin ssenari muellifi Azerbaycan Yazicilar Birliyinin katibi Istiqlal ordenli Prezident teqaudcusu Eyvaz Qelemceli 1929 2003 sair Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Hemid Abbas 1935 1999 sair jurnalist tercumeci emekdar incesent xadimi Azerbaycan KP MK da mesul isci 1970 1981 Medeniyyet Iscileri Musteqil Hemkarlar Ittifaqi Respublika Komitesinin sedri 1981 1999 Azerbaycan Yazicilar Birliyinin ve Azerbaycan Jurnalistler Birliyinin uzvu Ferman Eyvazli yazici 1930 1996 yazici jurnalist Azernesr de tercumeci 1965 1976 Azerbaycan Jurnalistler Ittifaqinda sobe mudiri 1967 1996 Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Nusret Kesemenli 1946 2003 sair Respublika Lenin komsomolu mukafati laureati Azerbaycan Yazicilar Ittifaqinda Hemkarlar Komitesinin sedri 1981 1984 Azerbaycanfilm kinostudiasinda bas redaktor Salatin Ehmedli 1956 edebiyyatsunas filologiya uzre felsefe doktoru Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Hummet Elizade 1907 1941 edebiyyatsunas Aslan Qehremanli 1939 2014 Azerbaycan yazicisi dramaturq fizika riyaziyyat elmleri namizedi Azerbaycan Universitetinin rektoru 2011 2012 Ilyas Abdullayev 1913 1985 Azerbaycan SSR EA nin akademiki Azerbaycan SSR Nazirler Soveti sedrinin muavini 1948 1950 kend teserrufati naziri 950 1953 Nazirler Soveti sedrinin birinci muavini 1954 1958 Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin sedri Spiker 1958 1959 SSRI ve Azerbaycan SSR Ali Sovetlerinin deputati olmusdur Meqsed Settarov 1925 2000 felsefe elmleri doktoru AMEA nin muxbir uzvu AMEA Felsefe ve Huquq Institutunda sobe mudiri 1972 2000 Nizami Ceferov 1959 filologiya elmleri doktoru professor Azerbaycan MEA nin muxbir uzvu emekdar elm xadimi Milli Meclisin deputati Ataturk Merkezinin direktoru Mustafa Haciqasimov 1883 1969 tibb elmleri doktoru professor Azerbaycan SSR nin emekdar hekimi emekdar elm xadimi respublikanin bas ginekoloqu 1952 1956 Tofiq Huseynov professor 1938 Alim filologiya elmleri doktoru Professor Baki Dovlet Universitetinin Muasir Azerbaycan edebiyyati kafedrasinin mudiri Semseddin Ceferov 1925 1976 Azerbaycanli alim felsefe elmler doktoru professor Ikinci dunya muharibesi zamani gosterdiyi xidmetlere gore Qafqazin mudafiesine gore medali laureati Azerbaycan Ali ve Orta Ixtisas Tehsil Nazirliyinin Elmi tedqiqat sobesinin reisi Arif Elekberov 1965 iqtisad elmleri doktoru professor Azerbaycan Dovlet Iqtisad Universitetinin Kommersiya fakultesinin dekani 2001 2004 2011 ci ilden Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda Ali Attestasiya Komissiyasinin Sosial iqtisadi ve texnika elmleri sobesinin mudiri Museyib Allahverdiyev 1909 1969 Sovet Ittifaqi Qehremani 1945 tagim komandiri Rafiq Alicanov 1965 1993 Azerbaycanin Milli Qehremani Ejder Babayev 1950 1995 Azerbaycanin Milli Qehremani Ilham Hesenov 1976 1995 Azerbaycanin Milli Qehremani Novruz Qurbanov 1975 1995 Azerbaycanin Milli Qehremani Arif Qedimeliyev 1975 1995 Azerbaycanin Milli Qehremani Habil Ezizov 1968 1990 20 Yanvar sehidi Olumunden sonra 20 Yanvar Sehidi fexri adina layiq gorulub Elmira Emrahqizi 1952 1998 Taninmis Azerbaycan jurnalisti Azadliq radiosunun Baki numayendeliyinin rehberi 1993 1998 Qizil qelem mukafati laureati Hesen Bey Zerdabi ve Ilin qadini mukafatlarina layiq gorulub Eldar Namazov 1956 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin katibliyinin rehberi prezidentin komekcisi xarici siyaset daxili siyaset milli tehlukesizlik mubahiselerin hell olunmasi ictimai elaqeler meseleleri uzre 1993 1999 Heseneli Qedimov 1942 2015 Agstafa Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi 1995 2000 Azerpoct MMC de bas direktorun maliyye meseleleri uzre muavini 2006 2015 Coban Efqan Elekber Namazov 1866 1924 Azerbaycan asigi Islam Feziyev 1909 Azerbaycan asigi Azerbaycan Asiqlarinin II ve III Qurultaylarinin istirakcisi Asiq Edhem Erebov 1912 Azerbaycan asigi Asiqlarin III Qurultayinda istirak edib Aslan Aslanov asiq 1928 Azerbaycan asigi Agstafa rayon Medeniyyet evinde asiqlarin bedii rehberi 1957 Azerbaycan Asiqlarinin III ve IV Qurultaylarinin istirakcisi olub Baba Mirzeyev Baba Mahmudoglu 1940 mugenni Azerbaycanin xalq artisti Vidadi Eliyev 1945 Azerbaycan aktyoru Azerbaycanin emekdar artisti 1978 2007 ci ilde Azerbaycan Teatr Xadimleri Ittifaqinin Qizil medalina layiq gorulub 2013 cu ilde Tereqqi medali ile teltif edilib Tariyel Qasimov 1939 aktyor Azerbaycanin xalq artisti Sabir Memmedov 1961 Azerbaycanli aktyor Goruntuler Redakte Agstafa un istehsal zavodu Ceyrancol Gurcustan serheddinin gorunusu Kesikcidag monastir kompleksiHemcinin bax RedakteAgstafaXarici kecidler RedakteAgstafa rayonu poct indeksleri Poct indekslerin axtaris sistemi Azerbaycan Arxivlesdirilib 2015 05 08 at the Wayback MachineIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 Qerib Memmedov Elman Yusifov Mahmud Xelilov Vuqar Kerimov AZERBAYCAN EKOTURIZM POTENSIALI II cild Serq Qerb nesriyyati Baki 2015 azerb Sehidler tariximizin sanli sehifesidirMenbe RedakteSamil Cemsidov Agstafa ne demekdir Odlar yurdu 1992 yanvar 3 seh 3 Azerbaycan haqqinda etrafli melumat 1 wikimapia orgMenbe https az wikipedia org w index php title Agstafa rayonu amp oldid 6043825, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.