Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Dəli Kür — 1969-cu ildə yazıçı İsmayıl Şıxlının eyniadlı romanı əsasında Hüseyn Seyidzadənin çəkdiyi tammetrajlı bədii filmi.
| Dəli Kür | |
|---|---|
 Filmin afişası | |
| Janr | dram |
| Rejissor | Hüseyn Seyidzadə |
| Əsərin müəllifi | İsmayıl Şıxlı |
| Ssenari müəllifi | İsmayıl Şıxlı |
| Baş rollarda | Ələddin Abbasov Eldar Əliyev Məlik Dadaşov Leyla Bədirbəyli Liya Eliava Zemfira Sadıqova Məmməd Bürcəliyev Fikrət Əliyev Ceyhun Mirzəyev |
| Operator | İqor Boqdanov |
| Bəstəkar | Cahangir Cahangirov |
| Rəssam | Nadir Zeynalov |
| İstehsalçı | |
| İlk baxış tarixi | 13 aprel 1969 |
| Filmin növü | tammetrajlı bədii film |
| Müddət | 93,5 dəqiqə |
| Ölkələr |  Azərbaycan SSR |
| Dil | azərbaycanca |
| İl | 1969 |
| Texniki məlumatlar | 10 hissə 2559 metr genişekranlı 35 mm |
| Rəng | ağ-qara |
| Çəkiliş yeri | Qazax Şamaxı, Çuxuryurd Şamaxı, Dədəgünəş kəndi Bakı (kinostudiyanın pavilyonu) Qori, Gürcüstan |
| IMDb | ID1279422 |
Məzmun
Kinoromanda keçən əsrin əvvəllərində Azərbaycanın qabaqcıl ziyalılarının formalaşmasından, ilk mütərəqqi pedaqoqların fəaliyyətindən, qabaqcıl ziyalıların Zaqafqaziya xalqlarına göstərdikləri köməkdən və insanlarda azadlıq şüurunun formalaşmasından söhbət gedir.
Film haqqında
- Film aktrisa kinoda ilk işidir.
- Film aktyor Cahangir Mehdiyevin kinoda ilk işidir.
- Film Elçin Şıxlının kinoda ilk işidir.
- Cahandar ağa İsmayıl Şıxlının babası olub.
- Film yazıçı İsmayıl Şıxlının eyniadlı romanının motivləri əsasında lentə alınmışdır.
- Filmin sonluğunu rejissor Hüseyn Seyidzadə ilkin variantda belə çəkmişdi: Cahandar ağa kazak başçısını qamçıladıqdan sonra kazaklarla vuruş başlayır və kazaklar onu arxadan güllələyir. Lakin sovet kinotənqidçiləri bunu qəbul etmir və qeyd edirlər ki, necə olursa olsun bir azərbaycanlı rusu döyə bilməz. Buna görə də rejissor məcbur olur həmin səhnəni kəssin, sonda Allahyar Cahandarı öldürür, çox gözəl çəkilən filmin sonluğu bərbad hala gətirilir. Kazak başçısını oynayan məşhur aktyorumuz Yusif Vəliyevin adı titrlərdə olsa da kinoda onun obrazını görə bilmirik.
- Artıq film tamaşıçıların ixtiyarına buraxılmağa hazır idi ki, rejissor problemlə üzləşdi. Belə ki, sovetlər dönəmində "Azərbaycanfilm"in istehsalı olan bütün filmlərin ekrana buraxılması üçün Moskvanın razılığı lazım idi. Moskva isə "Dəli Kür"ün finalının dəyişdirilməsini tələb edirdi. Hüseyn Seyidzadə bununla bağlı o vaxtlar verdiyi müsahibələrindən birində deyirdi: "Dəli Kür" çəkilib qurtarandan sonra SSRİ Dövlət Kino Komitəsinə təhvil verildi. Biz filmi Moskvada göstərərkən rəhbərlik finalı dəyişdirməyi məsləhət gördü. Mənə üstü örtülü dedilər ki, əks təqdirdə film, ümumiyyətlə, ekrana buraxılmayacaq". Ümumiyyətlə, o vaxtlar haqsız hücum və tənqidlərə məruz qalan Hüseyn Seyidzadə başa düşürdü ki, əgər çəkdiyi dördüncü bədii filmin – "Dəli Kür"ün finalı dəyişdirilməsə, onun yaradıcılığında da uzun bir fasilə yarana bilərdi. Kinorejissor çox fikirləşdikdən sonra güzəştə gedir və filmin finalı dəyişdirilir. Yaxşı ki, filmdən çıxarılan epizod qorunub saxlanılmış və kinoşünas Aydın Kazımzadə tərəfindən tapılaraq Azərbaycan Dövlət Film Fonduna təhvil verilmişdir. Sovetlər Birliyinin tərkibində olan bir respublikanın öz milli bayramını təmtəraqlı surətdə qeyd etməsi ağla sığan bir şey deyildi. Hüseyn Seyidzadə cəsarətlə "Dəli Kür"də Novruz bayramını çox gözəl bir təmtəraqla çəkərək təqdim etdi. Filmdəki rus ziyalısının yumurta döyüşünü xatırlayın. Görün nə gözəl səhnədir. Sonralar həmin səhnəni tənqid edənlər də çox oldu. Ancaq əsas olan o idi ki, Hüseyn milli bayramın bütün gözəlliklərini təsvir edə bilmişdi…"
Filmin heyəti
Film üzərində işləyənlər
- Ssenari müəllifi: İsmayıl Şıxlı
- Quruluşçu rejissor: Hüseyn Seyidzadə
- Quruluşçu operator: İqor Boqdanov
- Quruluşçu rəssam: Nadir Zeynalov
- Bəstəkar: Cahangir Cahangirov
- Səs operatoru: Akif Nuriyev
- Rejissor: Ramiz Əliyev, Əbdül Mahmudov
- Redaktor: İsa Hüseynov
- Geyim rəssamı: Bədurə Əfqanlı
- Qrim rəssamı: V. Arapov
- Dekor rəssamı: T. Abdullazadə
- Montaj edən: Y. Fomina
- Quraşdırılmış səhnələrin operatoru: N. Xarbikov
- Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı: Eduard Abdullayev
- Rejissor assistenti: Əşrəf Mamayev, M. Tağıyev
- Operator assistenti: Yuri Varnovski
- Mahnıların Mətninin Müəllifi: Rəfiq Zəka Xəndan (Rəfiq Zəka kimi), Tələt Əyyubov
- Kamançada Çalır: Habil Əliyev
- Filmin direktoru: Davud Zöhrabov
- Xoreoqrafiya Müəllifi: Əlibaba Abdullayev (titrlərdə yoxdur)
- Mahnı ifa edən: Gülağa Məmmədov (titrlərdə yoxdur)
Rollarda
- Ələddin Abbasov — Cahandar ağa
- Eldar Əliyev — Rus Əhməd
- — Çernyayevski
- Məlik Dadaşov — Molla Sadıq
- Leyla Bədirbəyli — Zərnigar
- Liya Eliava — Şahnigar
- Zemfira Sadıqova — Mələk
- Məmməd Bürcəliyev — Allahyar
- Fikrət Əliyev — Şamxal
- Ceyhun Mirzəyev — Osman
- Reyhan Müslümova — Salatın
- — Pakizə
- İsmayıl Osmanlı — Məmmədəli
- Müxlis Cənizadə — Kipiani
- — Semyonov
- — Polis rəisi
- Ənvər Həsənov — Luka
- Məmməd Əlili — Molla Səfi
- Mirzə Babayev — Kəndli kişi
- Nəsibə Zeynalova — Kəndli qadın
- Muxtar Avşarov — Allahyarın dostu
- — Allahyarın dostu
- — Petrov
- Sona İbrahimova
- Q. Əsgəri
- Yusif Vəliyev — Məlik
- D. Yolçiyev
- H. Atabalayev
- Sergey Yakuşev
- Əliağa Ağayev — Kənd sakini
- Məmməd Sadıqov — Kənd sakini
- Ömür Nağıyev — Tələbə
- Kamil Qubuşov — Kənd sakini
- Cabbar Əliyev — Kənd sakini
- Cahangir Mehdiyev — Papaq atan
- Qorxmaz Əlilicanzadə — Mollaxana şagirdi
- Elçin Şıxlı — Mollaxana şagirdi
Filmi səsləndirənlər
- Həsənağa Salayev — Cahandar Ağa (Ələddin Abbasov) (titrlərdə yoxdur)
- Şahmar Ələkbərov — Rus Əhməd (Eldar Əliyev)
- Həsənağa Turabov — Çernyayevski () (titrlərdə yoxdur)
- — Mələk (Zemfira Sadıqova) (titrlərdə yoxdur)
- Sadıq Hüseynov — Allahyar (Məmməd Bürcəliyev) (titrlərdə yoxdur)
- Elxan Ağahüseynoğlu — Mollaxana şagirdi (Cahangir Novruzov) (titrlərdə yoxdur)
- Hüseynağa Sadıqov — Petrov () (titrlərdə yoxdur)
- Səməndər Rzayev — Polis rəisi () (titrlərdə yoxdur)
- Həsən Əbluc — Kipiani (Müxlis Cənizadə) (titrlərdə yoxdur)
- Həsən Məmmədov — Rus (titrlərdə yoxdur)
- Kamil Qubuşov — Semyonov () (titrlərdə yoxdur)
- Rafiq Əzimov — Luka (Ənvər Həsənov) (titrlərdə yoxdur)
- Ramiz Məlikov — Şamxal (Fikrət Əliyev) (titrlərdə yoxdur)
İstinadlar
- Ənvər Həsənovun müsahibəsi. Aydın Kazımzadə. “Kinosalnamə” [Hüseyn Seyidzadənin "Dəli Kür" filminin çəkilişləri haqqında] //Mədəniyyət TV.- 2016.- 26 mart.
- "Dəli Kür"də Moskvanı narahat edən epizod: Əbdül Mahmudov filmin pərdəarxası məqamlarından danışır //Azadlıq.- 2014.- 3 noyabr.- S.14.
- Cəfərli, A. Cahandar ağa İsmayıl Şıxlının babası idi: [İsmayıl Şıxlının öz romanı olan "Dəli Kür" də bəzi məqamlara toxunması haqqında] //Ədalət.- 2012.- 4 oktyabr.- S. 8.
- Aqşin Babayev, Aydın Kazımov. Azərbaycan kino sənətində ədəbi əsərlərin təcəssümü. Bakı, 2000, səh. 126.
- "Dəli Kür: Adil İsgəndərov ata minmək istəmədi və Cahandar ağadan imtina etdi", Ekspress qəzeti, 17.04.2003, Ulduzə Qaraqızı.
- Kinomuzun Cahandar ağası əbədiyyətə qovuşdu: Gəncədə Xalq artisti Ələddin Abbasovla vida mərasimi keçirilib: [Gəncə Dövlət Dram Teatrının mərhum aktyoru] //Mədəniyyət.- 2014.- 16 iyul.- S.7.
- Azəri, L. "Dəli Kür"ün Mələyi: Zemfira Sadıqovanın 75 illiyi qeyd olundu: [Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilim" kinostudiyasında] //Mədəniyyət.- 2014.- 16 iyul.-S.4.
Mənbə
- "Qara gözlərin sorağında" [İ. Şıxlının "Dəli Kür" romanının ekranlaşdırılması haqqında] //Bakı.- 1968.- 24 avqust.
- Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.
- Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 383; 511.
- İmanova, S. "Dəli Kür"də millilik amili" //Mədəniyyət.- 1999.- fevral.
- Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 143; 162–164.
- İsmayılova, P. "Dəli Kür"də səhvlər var: Ələddin Abbasov: "Bu yaşda oturaq bir rol olsa, oynayardım": [Kino-aktyor Ələddin Aslan oğlu Abbasov haqqında] //Həftə içi.- 2011.- 6 yanvar.- S. 6.
- Hacımusalı, O. "Dəli Kür"də Cahandar ağa obrazı: [Xalq artisti Ələddin Abbasovun canlandırdığı obraz haqqında] //Xalq cəbhəsi.- 2011.- 12 oktyabr.- S. 13.
Xarici keçidlər
- Filmi izlə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Deli Kur 1969 cu ilde yazici Ismayil Sixlinin eyniadli romani esasinda Huseyn Seyidzadenin cekdiyi tammetrajli bedii filmi Deli KurFilmin afisasiJanr dramRejissor Huseyn SeyidzadeEserin muellifi Ismayil SixliSsenari muellifi Ismayil SixliBas rollarda Eleddin Abbasov Eldar Eliyev Melik Dadasov Leyla Bedirbeyli Liya Eliava Zemfira Sadiqova Memmed Burceliyev Fikret Eliyev Ceyhun MirzeyevOperator Iqor BoqdanovBestekar Cahangir CahangirovRessam Nadir ZeynalovIstehsalci Azerbaycanfilm KinostudiyasiIlk baxis tarixi 13 aprel 1969Filmin novu tammetrajli bedii filmMuddet 93 5 deqiqeOlkeler Azerbaycan SSRDil azerbaycancaIl 1969Texniki melumatlar 10 hisse 2559 metr genisekranli 35 mmReng ag qaraCekilis yeri Qazax Samaxi Cuxuryurd Samaxi Dedegunes kendi Baki kinostudiyanin pavilyonu Qori GurcustanIMDb ID1279422MezmunKinoromanda kecen esrin evvellerinde Azerbaycanin qabaqcil ziyalilarinin formalasmasindan ilk mutereqqi pedaqoqlarin fealiyyetinden qabaqcil ziyalilarin Zaqafqaziya xalqlarina gosterdikleri komekden ve insanlarda azadliq suurunun formalasmasindan sohbet gedir Film haqqindaFilm aktrisa kinoda ilk isidir Film aktyor Cahangir Mehdiyevin kinoda ilk isidir Film Elcin Sixlinin kinoda ilk isidir Cahandar aga Ismayil Sixlinin babasi olub Film yazici Ismayil Sixlinin eyniadli romaninin motivleri esasinda lente alinmisdir Filmin sonlugunu rejissor Huseyn Seyidzade ilkin variantda bele cekmisdi Cahandar aga kazak bascisini qamciladiqdan sonra kazaklarla vurus baslayir ve kazaklar onu arxadan gulleleyir Lakin sovet kinotenqidcileri bunu qebul etmir ve qeyd edirler ki nece olursa olsun bir azerbaycanli rusu doye bilmez Buna gore de rejissor mecbur olur hemin sehneni kessin sonda Allahyar Cahandari oldurur cox gozel cekilen filmin sonlugu berbad hala getirilir Kazak bascisini oynayan meshur aktyorumuz Yusif Veliyevin adi titrlerde olsa da kinoda onun obrazini gore bilmirik Artiq film tamasicilarin ixtiyarina buraxilmaga hazir idi ki rejissor problemle uzlesdi Bele ki sovetler doneminde Azerbaycanfilm in istehsali olan butun filmlerin ekrana buraxilmasi ucun Moskvanin raziligi lazim idi Moskva ise Deli Kur un finalinin deyisdirilmesini teleb edirdi Huseyn Seyidzade bununla bagli o vaxtlar verdiyi musahibelerinden birinde deyirdi Deli Kur cekilib qurtarandan sonra SSRI Dovlet Kino Komitesine tehvil verildi Biz filmi Moskvada gostererken rehberlik finali deyisdirmeyi meslehet gordu Mene ustu ortulu dediler ki eks teqdirde film umumiyyetle ekrana buraxilmayacaq Umumiyyetle o vaxtlar haqsiz hucum ve tenqidlere meruz qalan Huseyn Seyidzade basa dusurdu ki eger cekdiyi dorduncu bedii filmin Deli Kur un finali deyisdirilmese onun yaradiciliginda da uzun bir fasile yarana bilerdi Kinorejissor cox fikirlesdikden sonra guzeste gedir ve filmin finali deyisdirilir Yaxsi ki filmden cixarilan epizod qorunub saxlanilmis ve kinosunas Aydin Kazimzade terefinden tapilaraq Azerbaycan Dovlet Film Fonduna tehvil verilmisdir Sovetler Birliyinin terkibinde olan bir respublikanin oz milli bayramini temteraqli suretde qeyd etmesi agla sigan bir sey deyildi Huseyn Seyidzade cesaretle Deli Kur de Novruz bayramini cox gozel bir temteraqla cekerek teqdim etdi Filmdeki rus ziyalisinin yumurta doyusunu xatirlayin Gorun ne gozel sehnedir Sonralar hemin sehneni tenqid edenler de cox oldu Ancaq esas olan o idi ki Huseyn milli bayramin butun gozelliklerini tesvir ede bilmisdi Filmin heyetiFilm uzerinde isleyenler Ssenari muellifi Ismayil Sixli Quruluscu rejissor Huseyn Seyidzade Quruluscu operator Iqor Boqdanov Quruluscu ressam Nadir Zeynalov Bestekar Cahangir Cahangirov Ses operatoru Akif Nuriyev Rejissor Ramiz Eliyev Ebdul Mahmudov Redaktor Isa Huseynov Geyim ressami Bedure Efqanli Qrim ressami V Arapov Dekor ressami T Abdullazade Montaj eden Y Fomina Qurasdirilmis sehnelerin operatoru N Xarbikov Qurasdirilmis sehnelerin ressami Eduard Abdullayev Rejissor assistenti Esref Mamayev M Tagiyev Operator assistenti Yuri Varnovski Mahnilarin Metninin Muellifi Refiq Zeka Xendan Refiq Zeka kimi Telet Eyyubov Kamancada Calir Habil Eliyev Filmin direktoru Davud Zohrabov Xoreoqrafiya Muellifi Elibaba Abdullayev titrlerde yoxdur Mahni ifa eden Gulaga Memmedov titrlerde yoxdur Rollarda Eleddin Abbasov Cahandar aga Eldar Eliyev Rus Ehmed Cernyayevski Melik Dadasov Molla Sadiq Leyla Bedirbeyli Zernigar Liya Eliava Sahnigar Zemfira Sadiqova Melek Memmed Burceliyev Allahyar Fikret Eliyev Samxal Ceyhun Mirzeyev Osman Reyhan Muslumova Salatin Pakize Ismayil Osmanli Memmedeli Muxlis Cenizade Kipiani Semyonov Polis reisi Enver Hesenov Luka Memmed Elili Molla Sefi Mirze Babayev Kendli kisi Nesibe Zeynalova Kendli qadin Muxtar Avsarov Allahyarin dostu Allahyarin dostu Petrov Sona Ibrahimova Q Esgeri Yusif Veliyev Melik D Yolciyev H Atabalayev Sergey Yakusev Eliaga Agayev Kend sakini Memmed Sadiqov Kend sakini Omur Nagiyev Telebe Kamil Qubusov Kend sakini Cabbar Eliyev Kend sakini Cahangir Mehdiyev Papaq atan Qorxmaz Elilicanzade Mollaxana sagirdi Elcin Sixli Mollaxana sagirdiFilmi seslendirenler Hesenaga Salayev Cahandar Aga Eleddin Abbasov titrlerde yoxdur Sahmar Elekberov Rus Ehmed Eldar Eliyev Hesenaga Turabov Cernyayevski titrlerde yoxdur Melek Zemfira Sadiqova titrlerde yoxdur Sadiq Huseynov Allahyar Memmed Burceliyev titrlerde yoxdur Elxan Agahuseynoglu Mollaxana sagirdi Cahangir Novruzov titrlerde yoxdur Huseynaga Sadiqov Petrov titrlerde yoxdur Semender Rzayev Polis reisi titrlerde yoxdur Hesen Ebluc Kipiani Muxlis Cenizade titrlerde yoxdur Hesen Memmedov Rus titrlerde yoxdur Kamil Qubusov Semyonov titrlerde yoxdur Rafiq Ezimov Luka Enver Hesenov titrlerde yoxdur Ramiz Melikov Samxal Fikret Eliyev titrlerde yoxdur IstinadlarEnver Hesenovun musahibesi Aydin Kazimzade Kinosalname Huseyn Seyidzadenin Deli Kur filminin cekilisleri haqqinda Medeniyyet TV 2016 26 mart Deli Kur de Moskvani narahat eden epizod Ebdul Mahmudov filmin perdearxasi meqamlarindan danisir Azadliq 2014 3 noyabr S 14 Ceferli A Cahandar aga Ismayil Sixlinin babasi idi Ismayil Sixlinin oz romani olan Deli Kur de bezi meqamlara toxunmasi haqqinda Edalet 2012 4 oktyabr S 8 Aqsin Babayev Aydin Kazimov Azerbaycan kino senetinde edebi eserlerin tecessumu Baki 2000 seh 126 Deli Kur Adil Isgenderov ata minmek istemedi ve Cahandar agadan imtina etdi Ekspress qezeti 17 04 2003 Ulduze Qaraqizi Kinomuzun Cahandar agasi ebediyyete qovusdu Gencede Xalq artisti Eleddin Abbasovla vida merasimi kecirilib Gence Dovlet Dram Teatrinin merhum aktyoru Medeniyyet 2014 16 iyul S 7 Azeri L Deli Kur un Meleyi Zemfira Sadiqovanin 75 illiyi qeyd olundu Cefer Cabbarli adina Azerbaycanfilim kinostudiyasinda Medeniyyet 2014 16 iyul S 4 Menbe Qara gozlerin soraginda I Sixlinin Deli Kur romaninin ekranlasdirilmasi haqqinda Baki 1968 24 avqust Azerbajdzhanskoj SSR kinematografiya Kino Enciklopedicheskij slovar Gl red S I Yutkevich Redkol Yu S Afanasev V E Baskakov I V Vajsfeld i dr Moskva Sovetskaya enciklopediya 1987 str 13 Kino Enciklopedicheskij slovar Gl red S I Yutkevich Redkol Yu S Afanasev V E Baskakov I V Vajsfeld i dr Moskva Sovetskaya enciklopediya 1987 str 383 511 Imanova S Deli Kur de millilik amili Medeniyyet 1999 fevral Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi C Cabbarli adina Azerbaycanfilm kinostudiyasi Aydin Kazimzade Bizim Azerbaycanfilm 1923 2003 cu iller Baki Mutercim 2004 seh 143 162 164 Ismayilova P Deli Kur de sehvler var Eleddin Abbasov Bu yasda oturaq bir rol olsa oynayardim Kino aktyor Eleddin Aslan oglu Abbasov haqqinda Hefte ici 2011 6 yanvar S 6 Hacimusali O Deli Kur de Cahandar aga obrazi Xalq artisti Eleddin Abbasovun canlandirdigi obraz haqqinda Xalq cebhesi 2011 12 oktyabr S 13 Xarici kecidlerFilmi izle