Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) — 1989-cu il iyulun 16-da Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpa edilməsi üçün Əbülfəz Elçibəy və 14 nəfər tərəfindən gizli iclasda Azərbaycan Xalq Cəbhəsi adı altında təsis edilən, 1996-ci il sentyabrın 1-də Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası adı altında rəsmi qeydiyyata alınan siyasi partiya.

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası
Qurucu	Əbülfəz Elçibəy
Sədri	Əli Kərimli
Sədr müavinləri	Seymur Həzi
Quruluş tarixi	16 iyul 1989
Qeydiyyat tarixi	1 sentyabr 1995
Baş qərargah	Bakı
İdeologiya	Liberalizm
Üzv sayı	50 000 nəfər
Kabinetdə	0 / 35
Parlamentdə	0 / 125
Bələdiyyədə	0 / 15.156
Saytı	axcp.az
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Haqqında

1989–1990, 1990–1992 və 1992–1993-cü illərdə bir neçə ziddiyyətli mərhələdən keçən (xalq hərəkatının genişlənməsi, siyasi uğurlar və parçalanmalar, 20 yanvar faciəsi və dirçəliş, siyasi hakimiyyət və devrilmə) AXC sonrakı illərdə də siyasi sistemdə aparıcı mövqelərdə olub.

AXC-nin varisi 1995-ci ildə yaradılmış, hazırda Əli Kərimlinin sədr olduğu Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasıdır.

Adında Xalq Cəbhəsi olan daha iki partiya var – Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası (sədri Mirmahmud Mirəlioğlu) və Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (sədri Qüdrət Həsənquliyev).

Tarixi

1989-cu il iyulun 16-da Bakı şəhərində baş tutan gizli iclasda 15 nəfər tərəfindən Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpa edilməsi üçün Azərbaycan Xalq Cəbhəsi quruldu. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Əbülfəz Elçibəy, Pənah Hüseynov,Hikmət Hacızadə,Tofiq Qasımov, İsa Qəmbər ,Zərdüşt Əlizadə,Leyla Yunus, Etibar Məmmədov, Rəhim Qazıyev, Nəcəf Nəcəfov, Yusif Səmədoğlu, Sabit Bağırov, Sülhəddin Əkbər, Ələkrəm Hümbətov və Nemət Pənahlı tərəfindən qurulub.

AXCP-nin parçalanması

İslahatçılar və Klassiklər

2000-ci ildə Əbülfəz Elçibəyin ölümündən sonra AXCP 2 qola bölünür: konservativ (Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası) və reformist-proqressiv (Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası). 2000-ci ildən etibarən Əli Kərimli Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədridir.

Etimad Qurultayı Təşkilat Komitəsi

19 avqust 2015-ci ildə Əli Kərimlidən narazı qüvvələr AXCP-də sabiq müavin olan Razi Nurullayev və tərəfdarları AXCP Etimad Qurultayı Təşkilat Komitəsi (AXCP EQTK) yaratdıqlarını bəyan ediblər.27 sentyabr 2015-ci ildə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (AXCP) qurultayında Əli Kərimlinin növbəti dəfə sədr seçilməsindən sonra AXCP EQTK bu qurultayı və seçkiləri tanımayıb, 17 oktyabr 2015-ci ildə qurultay keçirib və Razi Nurullayevi AXCP sədri seçib.

Razi Nurullayev 2020-ci il 29 iyul tarixində partiyasının qurultayında AXCP adından imtina etmiş və yeni Milli Cəbhə Partiyasını təsis etmişdir.

Birləşmə

2010-cu ildə AXCP və Müsavat birləşmək qərarı almışdı. Lakin daha sonra bu birləşmə gerçəkləşmədi.

Seçkilərdə İştirakı

Parlament Seçkiləri (Azərbaycan)

1995, 2000, 2005, 2010 və 2015-ci illərdə baş tutan Parlament seçimlərində mübarizə aparan Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası, 125 üzvdən ibarət olan Milli Məclisdə, 1995-ci ildə 4 nəfərlə, 2000-ci ildə isə 7 nəfərlə təmsil olunub.

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası 2005-ci il noyabrın 6-da baş tutan Milli Məclisə III çağırış seçimləri üçün "Azadlıq" İttifaqının həmtəsisçilərindən biri oldu. "Azadlıq" İttifaqına Müsavat Partiyası, Azərbaycan Liberal Partiyası, Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası və Azərbaycan Demokrat Partiyası daxil oldu. Avropa Şurası Parlament Assambleyasının rəyinə əsasən seçimlərdə "Azadlıq" İttifaqı qalib gəldi. MSK-nın açıqladığı rəsmi nəticələrə əsasən isə Milli Məclisdə YAP 60 nəfərlə, "Azadlıq" İttifaqı isə 6 nəfərlə təmsil olunmaq hüququ qazandı. Əli Kərimli isə "Azadlıq" İttifaqının 58 üzvünün Milli Məclisdə təmsil olunmaq hüququ qazandığını iddia edirdi.

İl	Sədr	Nəticələri	Mövqe
		Yer
1990	Əbülfəz Elçibəy	45 / 360	Müxalifət
1995	Əbülfəz Elçibəy	4 / 125	Müxalifət
2000	Əli Kərimli	7 / 125	Müxalifət
2005	Əli Kərimli	0 / 125	Məğlub
2010	Əli Kərimli	0 / 125	Məğlub
2015	Əli Kərimli	0 / 125	Boykot
2020	Əli Kərimli	0 / 125	Boykot

Parlament seçkiləri (Naxçıvan)

İl	Sədr	Nəticələri	Mövqe
		Yer
1995	Əbülfəz Elçibəy		Ana Müxalifət
2000	Əli Kərimli	1 / 45	Ana Müxalifət
2005	Əli Kərimli	2 / 45	Ana müxalifət
2010	Əli Kərimli	1 / 45	Ana Müxalifət
2015	Əli Kərimli	0 / 45	Boykot
2020	Əli Kərimli	0 / 45	Boykot

Prezident Seçkiləri

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əbülfəz Elçibəy 1992-ci ildə baş tutan Prezident seçimlərində qalib gəlib və 1992–1993-cü illərdə Azərbaycan Prezidenti olub.

İl	Namizəd	Nəticələri			Nəticə
		Səs	%	Yer
1992	Əbülfəz Elçibəy	1 830 448	60.90 %	1.	Seçildi
1993					Boykot
1998					Boykot
2003	Etibar Məmmədov	70,638	2.9 %	4.	Məğlub
2008					Boykot
2013	Cəmil Həsənli	204 642	5.53 %	2.	Məğlub
2018					Boykot

Rəhbərlik

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının Rəhbərliyi
Əli Kərimli	Seymur Həzi
Sədr	Sədr müavini

Sədrləri

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası sədri 1989–2000-ci illərdə Əbülfəz Elçibəy olub. 2000-ci ildən isə AXCP-nin sədri Əli Kərimlidir.

Sıra	Rəhbər	Müddət
		Başlama	Bitmə
Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədrləri
1.	Əbülfəz Qədirqulu oğlu Elçibəy	16 İyul 1989	22 Avqust 2000
2.	Əli Əmirhüseyn oğlu Kərimli	22 Avqust 2000	hal-hazırda

Təşkilatlar

AXCP Qadınlar Şurası

2002-ci il yanvarın 12-dən Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının Qadınlar Şurası mövcuddur. AXCP Qadınlar Şurasının sədri Solmaz Hüseynovadır.

AXCP Gənclər Komitəsi

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının Gənclər Komitəsi mövcuddur. AXCP Gənclər Komitəsinin sədri Emil Səlimovdur.

Təltifləri

1990-cı ilin fevral ayında Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin İdarə Heyətinin qərarı ilə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi "Məhəmməd Əmin Rəsulzadə mükafatı" təsis edildi. İdarə Heyəti Məhəmməd Əmin Rəsulzadə mükafatını ilk olaraq milli-azadlıq hərəkatındakı xidmətlərinə görə iki şəxsə: görkəmli alim, vətənpərvər Xudu Məmmədova (ölümündən sonra) və "Azadlıq" radiosunun baş redaktoru Mirzə Xəzərə verilməsi qərarını yekdilliklə qəbul etdi. Qərar Əbülfəz Elçibəy tərəfindən imzalandı və eyni gün İdarə Heyətinin üzvü, görkəmli yazıçı və ictimai-xadim Yusif Səmədoğlunun səsi ilə bu xəbər "Azadlıq" radiosundan yayıldı.

Rəmzləri

 

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının rəsmi logosunun təsviri belədir:

Logosu

• Ağ bayrağın ortasında qara rəngdə AHC sözü yazılıb.
• AHC (Azərbaycan Halq Cəbhəsi).
• C hərfinin daxilində isə Azərbaycan bayrağı var.

Qərargahı

AXCP 2006-cı ilə qədər Bakı şəhəri, Xaqani küçəsi 33 ünvanında yerləşən binada fəaliyyət göstərib. 2006-cı ilin noyabrında binanın dövlət tərəfindən Hesablama Palatasının balansına verilməsi nəticəsində 23 noyabr 2006-cı ildən partiya qərargahsız qalıb. Bunun qanunsuz olduğunu iddia edən partiya məsələ ilə əlaqədar məhkəməyə müraciət edib. Dövlət tərəfindən partiyaya Keşlə qəsəbəsində qərargah təklif olunsa da partiya tərəfindən bundan imtina edilib. Partiyanın qərargahsız fəaliyyət göstərdiyi dönəmdə toplantılar digər siyasi partiyaların qərargahlarında keçirilib. 2013-cü ildə Nərimanov rayonu, Tələt Şıxaliyev küçəsi 8 ünvanındakı ikimərtəbəli bina icarəyə götürülərək, partiyanın qərargahına çevrilib. 3 mart 2014-cü ildə partiyanın qərargahı yerləşən binada partlayış baş verib. Bu səbəb əsas gətirilərək 5 mart 2014-cü ildə qərargah dövlət tərəfindən sökülüb.

2016-cı ilin oktyabr ayının 11-də "Şərq" bazarının arxasında, Tələt Şıxəliyev 8 ünvanında yerləşən mənzil icarəyə götürülüb.

AXC bazasında yaradılan siyasi təşkilatlar

Azərbaycanda bir çox tanınan siyasi vaxtilə AXC-nin bazasında yaradılıblar.

Siyahı

1. Müsavat Partiyası (Partiyalaşmadan öncə)
2. Müasir Müsavat Partiyası
3. Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (P.ö.)
4. Ana Vətən Partiyası (P.ö.)
5. Milli Dirçəliş Hərəkatı Partiyası
6. Vəhdət Partiyası (P.ö.)
7. Sosial Demokrat Partiyası (P.ö.)
8. Aydınlar Partiyası
9. Böyük Quruluş Partiyası
10. Ədalət Partiyası
11. Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası (P.ö.)
12. Klassik Xalq Cəbhəsi Partiyası
13. Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası
14. Azadlıq Partiyası
15. Azərbaycan Xalq Partiyası
16. Demokratik İslahatlar Partiyası
17. Milli Demokrat Partiyası (Azərbaycan) (P.ö.)
18. Azərbaycan İslam Partiyası (P.ö.)
19. Milli Dövlətçilik Partiyası

İstinadlar

1. "AXCP EQTK" (azərb.). axcp.biz. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01.
2. "Əli Kərimli AXCP-nin qurultayında yenidən sədr seçilib" (azərb.). Sputnik. 2015-09-27. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01.
3. Cavanşir Abbaslı (2015-09-28). "Əli Kərimli yenidən AXCP sədri seçildi" (azərb.). musavat.com. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01.
4. Elçin Mehdiyev (2015-09-28). "Razi Nurullayev: Əli Kərimli növbəti siyasi şouya əl atdı" (azərb.). trend.az. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01.
5. Röya Rəfiyeva (2015-10-18). "Razi Nurullayev qurultay keçirdi və sədr oldu- FOTOLAR" (azərb.). musavat.com. 2017-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-01.
6. Razi Nurullayev (2015-10-27). "AXCP Etimad Qurultayı 18 Oktyabr 2015-ci il - Yeni siyasi tarix" (azərb.). YouTube/Razi Nurullayev. İstifadə tarixi: 2017-08-01.
7. http://azpolitika.info/?p=599119
8. . 2020-07-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-12.
9. 1 millətvəkili KXCP-dən seçilsə də, rəsmi qeydiyyatda AXCP deputatı olmuşdur.KXCP 2007-ci ildə qeydiyyatdan keçdi.
10. 1 millətvəkili KXCP-dən seçilsə də, Naxçıvan MSK onu AXCP deputatı olaraq elan etmişdir.
11. Mehdi Məmmədovun xatirələri^{[ölü keçid]}
12. Elnur Məmmədli (2009-12-05). "Partiyaların simvolları – ARAŞDIRMA" ( (azərb.)). lent.az. 2009-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-13.
13. Elnur Məmmədli (2010-02-04). "Partiyalarımız hara sığınır? – ARAŞDIRMA" ( (azərb.)). lent.az. 2010-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-20.
14. Natiq Ədilov (2013-11-10). "AXCP: 7 illik həsrətə son!" ( (azərb.)). azadliq.info. 2016-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-13.
15. "AXCP yeni qərargaha köçüb" ( (azərb.)). azadliq.org. 2013-10-12. 2016-04-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-20.
16. Ramin DEKO (2014-03-05). "AXCP-nin partladılmış qərargahını uçurtdular FOTO/VİDEO" ( (azərb.)). azadliq.info. 2019-12-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-13.

Xarici keçidlər