Antivitaminlər – quruluşca vitaminlərlə eyni olan, lakin tamamilə əks bioloji təsir göstərən, habelə vitamin molekullarının strukturunu dəyişdirməklə onların təsirini aradan qaldıran maddələr. Quruluşca vitaminlərlə eyni olan maddələr hüceyrəyə daxil olaraq vitaminlərlə rəqabətə girir (kofermentlərin biosintezində və fermentlərin əmələ gəlməsində) və fermentlərin strukturunda vitaminlərin yerini tutur, lakin onların funksiyasını yerinə yetirmir. Bununla əlaqədar olaraq vitamin çatışmazlığı əlamətləri inkişaf edir. Antivitaminlərə, həmçinin vitaminlərlə birləşən və ya onları parçalayan maddələr (tiamini parçalayan I və II tiaminaza; biotinlə birləşən yumurtazülalı – avidin və s. də aiddir. Bəzi antivitaminlər antimikrob və ya kanserostatik təsirə malik olduqları üçün onlardan kimyəvi müalicə vasitəsi kimi istifadə olunur. Məs., bədxassəli şişlərin müalicəsində istifadə olunan metatreksat fol turşusunun antaqonistidir; vərəm əleyhinə istifadə olunan bir çox preparatlar (ftivazid, izoniazid, saluzid) B6 vitamininin aktivliyini itirir. Antivitaminlər vitaminlərin analoqu olub, antikoferment təsir göstərir. Ainivitaminlər vitaminlərin törəmələri olan kofermentləri əvəz edir və beləliklə, onların çatışmazlığı fermentativ reaksiyaların funksiyasını yerinə yetirmir. Başqa sözlə, antivitaminlərə vitaminlərin orqanizmdəki təsirini zəiflədən maddə kimi baxmaq olar. Antivitaminlərin bu xassəsindən istifadə edərək, avitaminoza tutulmuş heyvanlarda infeksiya və şiş xəstəliklərini müalicə etmək olar. Hazırda antivitaminlərin iki qrupa bölünməsi təklif edilir:
Nativ vitaminlərin quruluşuna oxşar antivitaminlər. Bu qrup antivitaminlər vitaminlər ilə qarşılıqlı rəqabətdə olurlar;
Vitaminlərin dəyişikliyə uğraması ilə əlaqədar antivitaminlər vitaminlərin sorulmasına, daşınmasına və onların bioloji fəaliyyətinin təsirini azaldırlar. Beləliklə, antivitamin termini ilə istifadə olunan bütün maddələr təsir mexanizmindən asılı olaraq, vitaminlərin bioloji fəallığının azaldılması və ya onun təsirinin tamamilə yox olmasına xidmət edir.
Vitaminlərin quruluşuna oxşar antivitaminlər mahiyyət etibarilə antimetabolitlər olub, apofermentlər ilə qarşılıqlı təsirdə olaraq, aktiv olmayan ferment sistemi yaradırlar. Bununla da, nəticədə vitaminin aktivliyi zəiflədilir. Digər tərəfdən vitaminin quruluşuna oxşar antivitaminlər həqiqətən də avitamoz prosesini inkişaf etdirir və vitaminlərin fermentlərlə, zülallarla birləşmiş əlaqəsini parçalayır və onun fizioloji xassəsini yox edir. Buna misal olaraq B1 vitamini molekulunu parçalayan I və II tiaminazanın, vitamin C-ni parçalayan aksorbatoksidazanı, biotinin bioloji qeyri-fəal komplekslə əlaqəsini parçalayan abidon zülalını göstərmək olar. Qeyd edilən əksər antivitaminlər tibbdə biokimyəvi və fizioloji proseslərin istiqamətlənməsində müalicəvi vasitə kimi dikumarol, varfarin, tromeksandan istifadə olunur. Tiaminin antivitamini oksitiamin piri- və neopiritamindir. Vitamin B2-nin (riboflavın) antivitaminin aterbin, akrixin, qalaktoflavın və izoriboflavindir. Qeyd edilən antivitaminlər B2 ilə rəqabətdə olaraq FAD kofermentinin sintezinə mane olur. B6 vitaminin (piridoksin) antivitamini dezoksipiridoksin, sikloserin, izoniazid vərəmin mikrobakterialarına antibakterial təsir edənlərdir. Fol turşusunun antivitaminləri amin və ametopterinlərdir. B12 vitaminin antivitamini onun törəməsi 2-aminometilpropanol-B12-dir. Nikotin turşusunun antivitaminləri izoniazid, 3-asetilpiridin, sulfamid preparatları və p-aminobenzoy turşusudur. Bütün qeyd edilən antivitaminlər şişəleyhinə və antibakterial vasitə kimi istifadə olunur. Onlar hüceyrədə zülal və nuklein turşularının sintezinə mane olurlar.
İstinadlar
A.M. Məhərrəmov, M.Ə.Allahverdiyev. Həyat fəaliyyətinin kimyəvi əsasları, Ali məktəblər üçün dərslik, Bakı: «Bakı Universiteti» nəşriyyatı, 2009, 288 s.
antivitaminlər, quruluşca, vitaminlərlə, eyni, olan, lakin, tamamilə, əks, bioloji, təsir, göstərən, habelə, vitamin, molekullarının, strukturunu, dəyişdirməklə, onların, təsirini, aradan, qaldıran, maddələr, quruluşca, vitaminlərlə, eyni, olan, maddələr, hüce. Antivitaminler qurulusca vitaminlerle eyni olan lakin tamamile eks bioloji tesir gosteren habele vitamin molekullarinin strukturunu deyisdirmekle onlarin tesirini aradan qaldiran maddeler Qurulusca vitaminlerle eyni olan maddeler huceyreye daxil olaraq vitaminlerle reqabete girir kofermentlerin biosintezinde ve fermentlerin emele gelmesinde ve fermentlerin strukturunda vitaminlerin yerini tutur lakin onlarin funksiyasini yerine yetirmir Bununla elaqedar olaraq vitamin catismazligi elametleri inkisaf edir Antivitaminlere hemcinin vitaminlerle birlesen ve ya onlari parcalayan maddeler tiamini parcalayan I ve II tiaminaza biotinle birlesen yumurta zulali avidin ve s de aiddir Bezi antivitaminler antimikrob ve ya kanserostatik tesire malik olduqlari ucun onlardan kimyevi mualice vasitesi kimi istifade olunur Mes bedxasseli sislerin mualicesinde istifade olunan metatreksat fol tursusunun antaqonistidir verem eleyhine istifade olunan bir cox preparatlar ftivazid izoniazid saluzid B6 vitamininin aktivliyini itirir 1 Antivitaminler vitaminlerin analoqu olub antikoferment tesir gosterir Ainivitaminler vitaminlerin toremeleri olan kofermentleri evez edir ve belelikle onlarin catismazligi fermentativ reaksiyalarin funksiyasini yerine yetirmir Basqa sozle antivitaminlere vitaminlerin orqanizmdeki tesirini zeifleden madde kimi baxmaq olar Antivitaminlerin bu xassesinden istifade ederek avitaminoza tutulmus heyvanlarda infeksiya ve sis xesteliklerini mualice etmek olar Hazirda antivitaminlerin iki qrupa bolunmesi teklif edilir Nativ vitaminlerin qurulusuna oxsar antivitaminler Bu qrup antivitaminler vitaminler ile qarsiliqli reqabetde olurlar Vitaminlerin deyisikliye ugramasi ile elaqedar antivitaminler vitaminlerin sorulmasina dasinmasina ve onlarin bioloji fealiyyetinin tesirini azaldirlar Belelikle antivitamin termini ile istifade olunan butun maddeler tesir mexanizminden asili olaraq vitaminlerin bioloji fealliginin azaldilmasi ve ya onun tesirinin tamamile yox olmasina xidmet edir Vitaminlerin qurulusuna oxsar antivitaminler mahiyyet etibarile antimetabolitler olub apofermentler ile qarsiliqli tesirde olaraq aktiv olmayan ferment sistemi yaradirlar Bununla da neticede vitaminin aktivliyi zeifledilir Diger terefden vitaminin qurulusuna oxsar antivitaminler heqiqeten de avitamoz prosesini inkisaf etdirir ve vitaminlerin fermentlerle zulallarla birlesmis elaqesini parcalayir ve onun fizioloji xassesini yox edir Buna misal olaraq B1 vitamini molekulunu parcalayan I ve II tiaminazanin vitamin C ni parcalayan aksorbatoksidazani biotinin bioloji qeyri feal kompleksle elaqesini parcalayan abidon zulalini gostermek olar Qeyd edilen ekser antivitaminler tibbde biokimyevi ve fizioloji proseslerin istiqametlenmesinde mualicevi vasite kimi dikumarol varfarin tromeksandan istifade olunur Tiaminin antivitamini oksitiamin piri ve neopiritamindir Vitamin B2 nin riboflavin antivitaminin aterbin akrixin qalaktoflavin ve izoriboflavindir Qeyd edilen antivitaminler B2 ile reqabetde olaraq FAD kofermentinin sintezine mane olur B6 vitaminin piridoksin antivitamini dezoksipiridoksin sikloserin izoniazid veremin mikrobakterialarina antibakterial tesir edenlerdir Fol tursusunun antivitaminleri amin ve ametopterinlerdir B12 vitaminin antivitamini onun toremesi 2 aminometilpropanol B12 dir Nikotin tursusunun antivitaminleri izoniazid 3 asetilpiridin sulfamid preparatlari ve p aminobenzoy tursusudur Butun qeyd edilen antivitaminler siseleyhine ve antibakterial vasite kimi istifade olunur Onlar huceyrede zulal ve nuklein tursularinin sintezine mane olurlar Istinadlar RedakteA M Meherremov M E Allahverdiyev Heyat fealiyyetinin kimyevi esaslari Ali mektebler ucun derslik Baki Baki Universiteti nesriyyati 2009 288 s Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 552 ISBN 978 9952 441 02 4 Menbe https az wikipedia org w index php title Antivitaminler amp oldid 6059604, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
