fbpx
Wikipedia

Alp rozaliyası

Alp rozaliyası (lat. Rosalia longicorn / Rosalia alpina) — sərtqanadlılar dəstəsinin uzunbığlar fəsiləsinə aid növ. Təbii şəraitdə sayı azalır.

?Alp rozaliyası
Rosalia alpina
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:İlkağızlılar
Ranqsız:Ecdysozoa
Tip:Buğumayaqlılar
Sinif:Həşəratlar
Yarımsinif:Qanadlılar
İnfrasinif:Yeniqanadlılar
Dəstə:Sərtqanadlılar
Növ: Alp rozaliyası
Elmi adı
Rosalia alpina Linn., 1758
Mühafizə statusu
Nəsli kəsilməkdə olan növlər
Nəsli kəsilmə təhlükəsi olanlar
Endangered (IUCN 3.1) Endangered: 19743

Şəkil
axtarışı
ITIS  
NCBI  
EOL  

Təsviri

Bədənin uzunluğu 15 – 28 mm-dir. Ön döş bozumtul – mavidir, ön tərəfdə iri qara ləkəlidir. Bədən boz və ya göyümtül – bozdur, qanadüstlükləri bozumtul – mavi olub, qara ləkəlidir, ləkələrin kənarları açıq rənglidir. İri qara ləkələr qanadüstlüklərin ortasında, kiçik qara ləkələr isə arxasında yerləşir. Ləkələrin şəkli müxtəlif fərdlərdə dəyişkən ola bilər. Bığcıqlar 11 buğumludur, mavidir. Hər buğumun qalın hissəsi qara rəngli olub, tükcüklüdür. Bığcıqlar dişilərdə bədən uzunluğunda, erkək fərdlərdə isə bədəndən 1,5 – 2 dəfə uzundur.

Yayılması

Azərbaycanda Böyük QafqazKiçik Qafqazda hündürlüyü 1500 m-ə qədər yüksəklikdə enliyarpaqlı meşələrdə rast gəlinir. Bundan əlavə onlara Qərbi Avropa, Cənubi – Qərbi Ukrayna, Kırım, Qafqaz, SuriyaFələstin ərazilərində rast gəlinir.

Həyat tərzi

Yarpaqlı meşələrin rütubətli yerlərində, yıxılmış ağacların gövdələri üzərində yaşayır. Fıstıq ağacına üstünlük verirlər. Yaşlı böcəklər iyulda görünür və avqust ayının sonuna qeder yaşayır. Sürfəsi qışlayır. Generasiya 3 illikdir. Gündüzlər daha fəaldırlar. Növün bioloji xüsusiyyətləri öyrənilməmişdir.

Sayı

2002-ci ildə İ.Q.Kərimova tərəfindən Şabran rayonunun Zeyvə kəndində 3 fərd, 2011-ci ildə Ş.M.Məhərrəmova tərəfindən Qax rayonunda 2 fərd qeydə alınmışdır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Meşələrin qırılması, çürüməkdə olan fıstıq ağacı kötüklərinin kökündən çıxarılıb böcəklərin yaşayış yerlərindən ərazidən uzaqlaşdırılması.

Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər

Beynəlxalq Təbiəti mühafizə Cəmiyyətinin Qırmızı Siyahısına, Avropa Qırmızı Siyaısına, Bern Konvensiyasının II Əlavəsinə salınmışdır. Çexiya, Polşa, Rusiya Federasiyasının Qırmızı kitabına və Azərbaycanın Qırmızı kitabıbnın I nəşrinə daxil edilmişdir.

Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər

Meşə təsərrüfatı tədbirlərini nizamlamaq, köhnə ağacların kəsilməsini məhdudlaşdırmaq, ağac (xüsusilə də fıstıq ağacının) kötüklərini meşədən kənarlaşdırmamaq, böcəyin yayıldığı ərazilərdə qoruq təşkil etmək lazımdır. Onun sayi və yayılma arealı barədə yeni məlumatların əldə edilməsi üçün hər il yasayis ərazilərinə monitorinqlər təşkil edilməlidir.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Qırmızı Kitabı, II cild, Bakı, 2013
  2. Плавильщиков Н.Н. Жуки-дровосеки \\ Фауна СССР. Насекомые – жесткокрылые, т. XXI, ч. 2, М.-Л., 1940, 781 с.;
  3. Kərimova İ.Q., Hüseynova E.A., Məhərrəmova Ş.M. Azərbaycanın neftlə çirklənməyə məruz qalmış şimal-şərq meşələrində nadir böcək növləri \\ Az.MEA, Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Aqrar Elm mərkəzi \\ Az.elmi tədqiqat Bitki Mühafizəsi institutu, Görkəmli alim – entomoloq S.R.Məmmədovanın 80-illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiyanın materialları, Gəncə, 2005, с. 103 – 107.

Ədəbiyyat

  1. Azərbaycan Qırmızı Kitabı, II cild, Bakı, 2013
  2. Kərimova İ.Q., Hüseynova E.A., Məhərrəmova Ş.M. Azərbaycanın neftlə çirklənməyə məruz qalmış şimal-şərq meşələrində nadir böcək növləri \\ Az.MEA, Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Aqrar Elm mərkəzi \\ Az.elmi tədqiqat Bitki Mühafizəsi institutu, Görkəmli alim – entomoloq S.R.Məmmədovanın 80-illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiyanın materialları, Gəncə, 2005, с. 103 – 107.
  3. Плавильщиков Н.Н. Жуки-дровосеки \\ Фауна СССР. Насекомые – жесткокрылые, т. XXI, ч. 2, М.-Л., 1940, 781 с.;
  4. Гусейнова Э.А, Керимова И.Г., Магеррамова Ш.М., Тозлу Г. Некоторые краснокнижные виды жуков Северо-Восточного Азербайджана сегодня \\ Конференция посвещенной году гор, Грузия, 2002, c. 80 - 81;

rozaliyası, rosalia, longicorn, rosalia, alpina, sərtqanadlılar, dəstəsinin, uzunbığlar, fəsiləsinə, növ, təbii, şəraitdə, sayı, azalır, rosalia, alpinaelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, ilkağızlıla. Alp rozaliyasi lat Rosalia longicorn Rosalia alpina sertqanadlilar destesinin uzunbiglar fesilesine aid nov Tebii seraitde sayi azalir 1 Alp rozaliyasiRosalia alpinaElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme IlkagizlilarRanqsiz EcdysozoaTip BugumayaqlilarSinif HeseratlarYarimsinif QanadlilarInfrasinif YeniqanadlilarDeste SertqanadlilarNov Alp rozaliyasiElmi adiRosalia alpina Linn 1758Muhafize statusuNesli kesilme tehlukesi olanlarEndangered IUCN 3 1 Endangered 19743SekilaxtarisiITIS 704386NCBI 1400418EOL 1035881 Mundericat 1 Tesviri 2 Yayilmasi 3 Heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler 7 Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler 8 Istinadlar 9 EdebiyyatTesviri RedakteBedenin uzunlugu 15 28 mm dir On dos bozumtul mavidir on terefde iri qara lekelidir Beden boz ve ya goyumtul bozdur qanadustlukleri bozumtul mavi olub qara lekelidir lekelerin kenarlari aciq renglidir Iri qara lekeler qanadustluklerin ortasinda kicik qara lekeler ise arxasinda yerlesir Lekelerin sekli muxtelif ferdlerde deyisken ola biler 2 Bigciqlar 11 bugumludur mavidir Her bugumun qalin hissesi qara rengli olub tukcukludur Bigciqlar disilerde beden uzunlugunda erkek ferdlerde ise bedenden 1 5 2 defe uzundur Yayilmasi RedakteAzerbaycanda Boyuk Qafqaz ve Kicik Qafqazda hundurluyu 1500 m e qeder yukseklikde enliyarpaqli meselerde rast gelinir Bundan elave onlara Qerbi Avropa Cenubi Qerbi Ukrayna Kirim Qafqaz Suriya ve Felestin erazilerinde rast gelinir Heyat terzi RedakteYarpaqli meselerin rutubetli yerlerinde yixilmis agaclarin govdeleri uzerinde yasayir Fistiq agacina ustunluk verirler Yasli bocekler iyulda gorunur ve avqust ayinin sonuna qeder yasayir Surfesi qislayir Generasiya 3 illikdir Gunduzler daha fealdirlar Novun bioloji xususiyyetleri oyrenilmemisdir Sayi Redakte2002 ci ilde I Q Kerimova terefinden Sabran rayonunun Zeyve kendinde 3 ferd 2011 ci ilde S M Meherremova terefinden Qax rayonunda 2 ferd qeyde alinmisdir 3 Mehdudlasdirici amiller RedakteMeselerin qirilmasi curumekde olan fistiq agaci kotuklerinin kokunden cixarilib boceklerin yasayis yerlerinden eraziden uzaqlasdirilmasi Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler RedakteBeynelxalq Tebieti muhafize Cemiyyetinin Qirmizi Siyahisina Avropa Qirmizi Siyaisina Bern Konvensiyasinin II Elavesine salinmisdir Cexiya Polsa Rusiya Federasiyasinin Qirmizi kitabina ve Azerbaycanin Qirmizi kitabibnin I nesrine daxil edilmisdir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler RedakteMese teserrufati tedbirlerini nizamlamaq kohne agaclarin kesilmesini mehdudlasdirmaq agac xususile de fistiq agacinin kotuklerini meseden kenarlasdirmamaq boceyin yayildigi erazilerde qoruq teskil etmek lazimdir Onun sayi ve yayilma areali barede yeni melumatlarin elde edilmesi ucun her il yasayis erazilerine monitorinqler teskil edilmelidir Istinadlar Redakte Azerbaycan Qirmizi Kitabi II cild Baki 2013 Plavilshikov N N Zhuki drovoseki Fauna SSSR Nasekomye zhestkokrylye t XXI ch 2 M L 1940 781 s Kerimova I Q Huseynova E A Meherremova S M Azerbaycanin neftle cirklenmeye meruz qalmis simal serq meselerinde nadir bocek novleri Az MEA Azerbaycan Kend Teserrufati Nazirliyi Aqrar Elm merkezi Az elmi tedqiqat Bitki Muhafizesi institutu Gorkemli alim entomoloq S R Memmedovanin 80 illik yubileyine hesr olunmus elmi sessiyanin materiallari Gence 2005 s 103 107 Edebiyyat RedakteAzerbaycan Qirmizi Kitabi II cild Baki 2013 Kerimova I Q Huseynova E A Meherremova S M Azerbaycanin neftle cirklenmeye meruz qalmis simal serq meselerinde nadir bocek novleri Az MEA Azerbaycan Kend Teserrufati Nazirliyi Aqrar Elm merkezi Az elmi tedqiqat Bitki Muhafizesi institutu Gorkemli alim entomoloq S R Memmedovanin 80 illik yubileyine hesr olunmus elmi sessiyanin materiallari Gence 2005 s 103 107 Plavilshikov N N Zhuki drovoseki Fauna SSSR Nasekomye zhestkokrylye t XXI ch 2 M L 1940 781 s Gusejnova E A Kerimova I G Magerramova Sh M Tozlu G Nekotorye krasnoknizhnye vidy zhukov Severo Vostochnogo Azerbajdzhana segodnya Konferenciya posveshennoj godu gor Gruziya 2002 c 80 81 Menbe https az wikipedia org w index php title Alp rozaliyasi amp oldid 5327866, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.