Orta və Cənubi Xəzərdə yayılıb. Buzaçi yarıçıxışının ətrafında və Prorva-Çilov dili adaları ətrafında da rast gəlinir.
Morfoloji əlamətləri
Digər siyənəklərlə müqayisədə iri olub uzunluğu 45-47 sm-ə çatır. Böyük ağzı vardır. Yuxarı çənə şaquli istiqamətdə gözün kənarlarına kimi uzanır. Dişləri yaxşı inkişaf edib. Belində 15-19 şüa üzgəci (ilk 3-4 şüa şaxəsizdir), anal 19-23 (ilk 3-4 şüa şaxəsizdir), yan xətt pulcuqlarının sayı 51-54-dür. Bədəni üstdən yaşıl rəngə çalır.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Şortəhərsu balığı olub, güclü şirinləşmiş sulardan qaçır. Dənizin orta hissəsində şimala doğru hərəkət edərək şərq sahili boyunca daha böyük miqdarda, qərb sahillərində isə bir qədər az rast gəlinir. Yetkin dolgin siyənəkləri xırda kilkələrlə, aterinlərlə, xullarla, qismən xərçəngkimilərlə qidalanır.
Çoxalması
Kürü verən balıqların əksəriyyətinin uzunluğu 25-33 sm, kütləsi isə 243-584 q olur. Dolgin siyənəyi Xəzər dənizinin şirinsulu hissələrindən başqa dənizin hər yerində yayılmışdır. İsti keçən qış fəsillərində Orta və Cənubi Xəzərdə, soyuq keçən qış dövründə isə əsasən Cənubi Xəzərdə yaşayır. Cənubi Xəzərdə qışlayan dolgin siyənəkləri yazda martın axırı, aprelin əvvəlində suda temperatur 6-8°C çatdıqda Orta Xəzərin qərb sahili ilə çoxalmaq üçün Şimali Xəzərə kütləvi miqrasiya edir. Dolgin siyənəyinin erkəyi 2 yaşında cinsi yetişkənliyə çatır, ancaq tam inkişaf erkəklərdə 3 yaşında, dişilərdə isə 3-4 yaşında olur. Dolgin siyənəyinin kürü verməsi balığın inkişafı və yaşının artması ilə əlaqədar 67 mindən 360 min ədədə qədər olur. O, kürüsünü dənizin 1-3 m dərinliyində, suda temperatur 14-16°C, duzluluq isə 4,8-10,7 % olduqda tökür.Kürü tökdükdən sonra siyənəklər Orta Xəzərin qərb sahilləri boyu əks istiqamətdə miqrasiya edir. Bu dövrdə siyənəklər 9-25 m dərinliyə və 15-20°C temperaturu olan sulara üstünlük verir.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Müasir şəraitdə dolgin siyənəklərini atma torlar vasitəsilə Orta Xəzərin qərb sahillərində (Xudat, Yalama və Dağıstan) ovlayırlar. Son vaxtlarda hər il 80-100 ton dolgin siyənəyi ovlanır. Xəzərdə siyənəklərin ovu ənənəvi üsulla aparıldıqda, çoxlu sayda nərə körpələri və karplar tutulduğuna görə, qadağan olunub. Bununla əlaqədar dənizdə siyənəklərin selektiv ov üsullarının tapılması istiqamətində tədqiqat işləri aparılır.
Yarımnövləri
Aşağıdakı yarımnövlərə bölünür:
A. b. agrachanica (Mikhailovskaya,1941), Qərbi Xəzər, qışda cənub-şərq
A. b. autumnalis (Berg, 1915), Cənubi Xəzər
A. b. brashnikovi (Borodin, 1904), Bütün Xəzər, yazda Şimali xəzər
A. b. grimmi (Borodin, 1904), Xəzərin şərqi ilə cənubu arasında.
A. b. orientalis (Mikhailovskaya,1941), Xəzərin şərqi ilə cənubu arasında.
A. b. sarensis (Mikhailovskaya,1941), Xəzərin qərbi ilə cənubu arasında.
Ədəbiyyat
Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 75.
Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 .
İstinadlar
Книга:Пятиязычный словарь названий животных. Рыбы|страницы=577
Əsgerov F.S., Zaytsev Y.Y., Qasımov R.Y., Quliyev Z. «Biomüxtəliflik: Xəzərin əsrarəngiz balıqları» “Bəşər-XXI” nəşriyyatı, Bakı, 2003, səh49.
Igor S. Zonn, Aleksey N Kosarev, Michael H. Glantz & Andrey G. Kostianoy, The Caspian Sea Encyclopedia, p. K 256
Xarici keçidlər
Dolgin siyənəyi (rus.)
September 06, 2021
dolgin, siyənəyi, alosa, braschnikowi, siyənək, cinsinin, nümayəndəsidir, alosa, braschnikowielmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinifüstü, balıqlarsin. Dolgin siyeneyi lat Alosa braschnikowi siyenek cinsinin numayendesidir Dolgin siyeneyiAlosa braschnikowiElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinifustu BaliqlarSinif Sumuklu baliqlarYarimsinif Suauzgecli baliqlarDeste SiyenekkimilerFesile SiyeneklerCins AlosaNov Dolgin siyeneyiElmi adiAlosa braschnikowiSinonimlerFishbase 1 Alosa braschnikowii Borodin 1904 Alosa braschnikowii agrachanica Mikhailovsky 1941 Alosa braschnikowii autumnalis Berg 1915 Alosa braschnikowii grimmi Borodin 1904 Alosa braschnikowii nirchi Morozov 1928 Alosa braschnikowii orientalis Mikhailovsky 1941 Alosa braschnikowii sarensis Mikhailovsky 1941 Alosa brashnikovi Borodin 1904 Alosa brashnikowiii kisselewitschi Bulgakov 1926 Caspialosa brashnikovi Borodin 1904 Caspialosa brashnikovi agrachanica Mikhailovsky 1941 Caspialosa brashnikovi autumnalis Berg 1915 Caspialosa brashnikovi derzhavini Tarasevich 1946 Caspialosa brashnikovi kenderlensis Budamshin 1938 Caspialosa brashnikovi orientalis Mikhailovsky 1941 Caspialosa brashnikovi sarensis Mikhailovsky 1941 Caspialosa caspia nigra Kisselevitz 1923 Caspialosa kisselevitschi Bulgakov 1926 Caspialosa kisselevitshi Bulgakov 1926 Caspialosa nirchi Morozov 1928 Clupea caspiopontica braschnikowi Borodin 1904 Clupea caspiopontica grimmi Borodin 1904 Clupeonella leucocephala Berg 1913VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 615815NCBI 2729427EOL 46562376 Mundericat 1 Yayilmasi 2 Morfoloji elametleri 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Coxalmasi 5 Teserrufat ehemiyyeti 6 Yarimnovleri 7 Edebiyyat 8 Istinadlar 9 Xarici kecidlerYayilmasi RedakteOrta ve Cenubi Xezerde yayilib Buzaci yaricixisinin etrafinda ve Prorva Cilov dili adalari etrafinda da rast gelinir Morfoloji elametleri RedakteDiger siyeneklerle muqayisede iri olub uzunlugu 45 47 sm e catir Boyuk agzi vardir Yuxari cene saquli istiqametde gozun kenarlarina kimi uzanir Disleri yaxsi inkisaf edib Belinde 15 19 sua uzgeci ilk 3 4 sua saxesizdir anal 19 23 ilk 3 4 sua saxesizdir yan xett pulcuqlarinin sayi 51 54 dur Bedeni ustden yasil renge calir Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteSortehersu baligi olub guclu sirinlesmis sulardan qacir Denizin orta hissesinde simala dogru hereket ederek serq sahili boyunca daha boyuk miqdarda qerb sahillerinde ise bir qeder az rast gelinir Yetkin dolgin siyenekleri xirda kilkelerle aterinlerle xullarla qismen xercengkimilerle qidalanir Coxalmasi RedakteKuru veren baliqlarin ekseriyyetinin uzunlugu 25 33 sm kutlesi ise 243 584 q olur Dolgin siyeneyi Xezer denizinin sirinsulu hisselerinden basqa denizin her yerinde yayilmisdir Isti kecen qis fesillerinde Orta ve Cenubi Xezerde soyuq kecen qis dovrunde ise esasen Cenubi Xezerde yasayir Cenubi Xezerde qislayan dolgin siyenekleri yazda martin axiri aprelin evvelinde suda temperatur 6 8 C catdiqda Orta Xezerin qerb sahili ile coxalmaq ucun Simali Xezere kutlevi miqrasiya edir Dolgin siyeneyinin erkeyi 2 yasinda cinsi yetiskenliye catir ancaq tam inkisaf erkeklerde 3 yasinda disilerde ise 3 4 yasinda olur Dolgin siyeneyinin kuru vermesi baligin inkisafi ve yasinin artmasi ile elaqedar 67 minden 360 min edede qeder olur O kurusunu denizin 1 3 m derinliyinde suda temperatur 14 16 C duzluluq ise 4 8 10 7 olduqda tokur Kuru tokdukden sonra siyenekler Orta Xezerin qerb sahilleri boyu eks istiqametde miqrasiya edir Bu dovrde siyenekler 9 25 m derinliye ve 15 20 C temperaturu olan sulara ustunluk verir Teserrufat ehemiyyeti RedakteMuasir seraitde dolgin siyeneklerini atma torlar vasitesile Orta Xezerin qerb sahillerinde Xudat Yalama ve Dagistan ovlayirlar Son vaxtlarda her il 80 100 ton dolgin siyeneyi ovlanir Xezerde siyeneklerin ovu enenevi usulla aparildiqda coxlu sayda nere korpeleri ve karplar tutulduguna gore qadagan olunub Bununla elaqedar denizde siyeneklerin selektiv ov usullarinin tapilmasi istiqametinde tedqiqat isleri aparilir 2 Yarimnovleri RedakteAsagidaki yarimnovlere bolunur A b agrachanica Mikhailovskaya 1941 Qerbi Xezer qisda cenub serq A b autumnalis Berg 1915 Cenubi Xezer A b brashnikovi Borodin 1904 Butun Xezer yazda Simali xezer A b grimmi Borodin 1904 Xezerin serqi ile cenubu arasinda A b kisselevitshi Bulgakov 1926 A b nirchi Morosov 1928 Turkmenbasi korfezi 3 A b orientalis Mikhailovskaya 1941 Xezerin serqi ile cenubu arasinda A b sarensis Mikhailovskaya 1941 Xezerin qerbi ile cenubu arasinda Edebiyyat RedakteAzerbaycanin heyvanlar alemi Onurgalilar III cild Baki Elm 2004 s 75 Ebdurrehmanov Y E Azerbaycan faunasi Baliqlar VII cild Baki Elm 1966 224 Istinadlar Redakte Kniga Pyatiyazychnyj slovar nazvanij zhivotnyh Ryby stranicy 577 Esgerov F S Zaytsev Y Y Qasimov R Y Quliyev Z Biomuxteliflik Xezerin esrarengiz baliqlari Beser XXI nesriyyati Baki 2003 seh49 Igor S Zonn Aleksey N Kosarev Michael H Glantz amp Andrey G Kostianoy The Caspian Sea Encyclopedia p K 256Xarici kecidler RedakteDolgin siyeneyi rus Menbe https az wikipedia org w index php title Dolgin siyeneyi amp oldid 5335479, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
