fbpx
Wikipedia

Adəm

Avqust 06, 2021

Adəm (ivr. אָדָם‏‎‎ insan, yun. Ἀδάμ, ərəb. آدم‎‎‎) — Tövrata, Zəbura, İncilə və Qurana görə Allahın yaratdığı ilk insan və insan nəslinin ulu babası. Səmavi kitablarda qeyd olunmuş informasiyalara əsasən Adəm və Həvvanın üçüncü oğlu — Şeys peyğəmbər Adəmin yaradılmasının 130-cu ilində dünyaya göz açmışdır. Yəni Adəm peyğəmbərin mövludu (yaranması) yəhudi dininə görə bizim eradan əvvəl təqribən 3800-cü ilə, xristian dininə (pravoslavlara) görə isə eradan əvvəl təqribən 5409-cu ilə təsadüf edir. Həvvanın əri, Habilin, Qabilin və Şeysin atası. Tanrıya itaət etməyərək xeyirlə şəri bilmə ağacının meyvəsini dadandan sonra cənnətdən qovulmuşdu.

Adəm
ivr. אדם‎
ərəb. آدم‎‎

Mikelancelonun Sikstin kapellasının tavanında çəkdiyi Adəmin yaradılması freskası
Rütbə Peyğəmbər
Doğum tarixi * yəhudi dininə görə: eradan əvvəl təqribən 3800-cü il;
* xristian dininə (pravoslavlara) görə: eradan əvvəl təqribən 5409-cu il
Doğum yeri
Xatirə günü 24 dekabr
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yəhudiliyə görə, Adəm və Həvva bütün bəşəri obrazı əks etdirərək, tam həcmdə insani münasibətləri göstərilər, onların hekayəsi bəşəriyyətin tarixi örnəyi kimi baxıla bilər.

Xristian dininə görə, Adəm insanın Tanrı ilə münasibətdəki rəmzidir. O, mütləq salehlik və şəxsi ölümsüzlük sahibi idi, amma o, yoldan çıxdığı üçün, bunların hamısını əldən verdi. Onun bu qüsuru öz gələcək nəsilinə, yəni insanlara təsir etdi. İlkin günah yalnız "ikinci Adəm" olan İsa tərəfindən yuyula bilindi. Adəmin Bibliyada olan hekayəsi Xristian dininin arvadın kişiyə tabeliyi (Yaradılış. 3:16) və İlk günah haqqında ehkam kimi müddəaların əsasını qoydu.

İslamda, Bəhailikdə peyğəmbər kimi anılır.

Adəmin Bibliyada olan hekayəsi dünya mədəniyyətinə və incəsənətinə Ədən bağı, Xeyirlə şəri bilmə ağacı, Həyat ağacı və başqa böyük sayda simvollar verdi.

Müqəddəs Yazılarda

 
"Adəmin yaradılması" Monreal kilsəsinin mozaikası, XII əsr

Əhdi Ətiqdə

Tövratda (Yaradılış. 2–4) ilk insan cütünün həyatı kifayət qədər ətraflı təsvir olunub. Əsas süjet elementlərinə Adəm və Həvvanın yaradılışı, nəfs və yoldan çıxma, Ədəndən qovulma, həmçinin Ədən bağçasından kənarda insanların dünya üzrə yerləşdirilməsi daxildi.

Yaradılış (1:1–29; 2:7)

Yaradılış kitabında Dünyanın və insanların yaradılışı haqda iki paralel hekayə var.

  • Birinci hekayə: 1:1 — 2:3;
  • İkinci hekayə: 2:4 — 3:24.

Birinci rəvayətə (Yaradılış. 1:26–29) əsasən, Allah altıncı yaradılış gününün sonunda insanların ulu babaları olan qadın və kişini "Öz bənzərində" yaratdı, onlara yer və bütün canlı varlıqlar üzərində hakimlik ixtiyarı verildi (Yaradılış. 1:27).

İkinci paralel hekayəyə (Yaradılış. 2:7–25; 3:1–24) əsasən Allah insanı (adamı) "torpaqdan yaratdı" və "onun burnuna həyat nəfəsi üfürdü" və Ədən bağına saldı (Yaradılış. 2:7).

Ədəndə həyat (Yaradılış. 2:8–25)

 
Adəm heyvanlara ad verir (Nikolay Anapavsasa monastırın freskası, Meteora)

Allah Adəmə Ədəndə köçürdü və birinci adama tapşırdı ki, "bağı becərsin və ona qulluq etsin" (Yaradılış. 2:15). Ədən bağının bitkiləri arasında iki xüsusi ağac vardır: Həyat ağacı və Xeyirlə şəri bilmə ağacı. Allah Adəmə "bağdakı bütün ağacların meyvəsindən" (Yaradılış. 2:16) yeyə bilmək icazəsini verdi, yalnız Xeyirlə şəri bilmə ağacının meyvəsini yemək qadağan etdi və xəbərdarlıq verdi ki, itaətsizliyinin aqibəti ölüm olacaq (Yaradılış. 2:17).

Sonra Allah insanın yanına bütün yaratdığı heyvanları və quşları gətirdi ki, Adəmə onlara ad versin (Yaradılış. 2:19), lakin " Lakin insan üçün münasib bir köməkçi tapılmadı" (Yaradılış. 2:19). Onda Allah Adəmi yatırtdı, onun qabırğasından birini götürüb, ondan ilk qadını Həvvanı yaratdı, hansıki ilk insanın arvadı oldu: "Onların hər ikisi, kişi də, arvadı da çılpaq idi, ancaq bundan utanmırdılar" (Yaradılış. 2:21–25).

Yoldan çıxma və Ədəndən qovulma (Yaradılış. 3)

 
"Həvvanın yaradılışı və cənnətdən qovulma", Mikelancelo, Sikstin kapellası, 1508–1512 illər

İlan isə "Allahın yaratdığı bütün vəhşi heyvanlardan ən ehtiyatlısı" (Yaradılış. 3:1) kələyi və hiyləyi ilə Həvvanı qadağan edilmiş ağacın meyvəsini dadması üçün çalışırdı (Yaradılış. 3:1–5). Qadın isə Allah bu ağacın meyvəsini yeməyə qadağan edib, çünki onu yeyən öləcək deyərək imtina edirdi. İlan Həvvanı inandırmağa çalışırdı ki, ölüm olmayacaq: " gözləriniz açılacaq və siz xeyirlə şəri bilərək Allah kimi olacaqsınız" (Yaradılış. 3:5). Nəhayət, qadın ilanın nəsihətlərinə uydu və bundan sonra Adəmə də meyvəni dadmağa verdi. (Yaradılış. 3:16). Nəticədə, Adəm və Həvva xeyir və şəri gördülər, öz çılpaqlığını dərk elədilər və Allahdan gizləndilər (Yaradılış. 3:1–7).

Günahın işləməsinin ardından hər kəsə cəza təyin edildi: ilan lənətləndi, qarnı üstə sürünməyə və torpaq yeməyə məcbur edildi (Yaradılış. 3:14–15); qadına "ağrı içində" uşaq doğmaq və ərinin tabeliyində olmaq cəzası verildi; kişiyə isə onun yer üzündəki həyatının bütün günlərində kədərlə və alın təri ilə çalışmaq məcburiyyəti verildi. (Yaradılış. 3:16–19). İnsanlar ölümsüzlüklərini itirdilər və onlara deyildi ki, "Torpaqsan, torpağa da qayıdacaqsan"" (Yaradılış. 3:19)

Bundan sonra Allah cütlüyə dəridən uzun paltar verdi və insanı Ədən bağından göndərdi ki, " yaradıldığı torpağı əkib-becərsin" (Yaradılış. 3–23). İnsanlar Həyat ağacının meyvəsinin dadını bilməsin deyə, bağın girişinə "kərrublar və aramsız fırlanan yanar qılınc qoydu." (Yardılış. 3:23–24).

Ədən qovulmasından sonra (Yaradılış. 4 — 5:5)

 
"Adəmin vəfatı" Pyero della Françeskanın freskası, Arezzodaki San-Françesko bazilikası

Adəmin həyatı Ədən qovulmasından sonra tamamilə dəyişdi, o, əzab və ağır işlər dolu həyatı sürməyə məhkum edilmişdi. İndi Adəm ölümü gözləyərək yaşıyırdı və "lənətlənmiş" yerdə özünə ruzi axtarırdı (Yaradılış. 3:17–19).

Adəm arvadı Həvva ilə yaxınlıq etdi. O da, hamilə qalıb Qabili doğdu. Sonra Həvva yenə hamilə qaldı və Adəmin ikinci oğlunu Habili dünyaya gətirdi (Yaradlılış. 4:1–2). 130 (230) yaşında üçüncü oğlunu Şeysi peydahladı, hansı ki Nuhun ulu babası olaraq, bununla da bütöv bəşəriyyətin əcdadlarından biri oldu. Adəmin digər oğullarının nəsilləri Böyük tufan zamanı həlak oldular (Yaradılış. 7:21)

Yaradılış kitabının 5-ci fəslində Adəmin gələcək nəvələri sadalanır, bu sadalanmaya Adəmin özündən tutmuş Nuha qədər bütün Əhdi Ətiq patriaxlar daxildi, həmçinin onların neçə il yaşadıqları da göstərilib. Tufandan öncə hər patriarxlar kimi Adəm də həyatın müasir ölçülərinə görə, uzun ömür yaşıyıb. Şeysin doğumundan sonra o, daha 800 (700) il yaşadı, və onun başqa oğul və qızları oldu (Yaradılış. 5:1–4) və Bibliya hekayəsinə görə, 930 yaşında vəfat etdi (Yaradılış. 5:5).

Əhdi Ətiqənin apokriflərində

E.ə. 170-ci ildə yazılan Sirak kitabında Adəm Bibliyanın böyük dindarlarına aid edilir və başqaları ilə müqaisədə o, daha üstün tutulur (Sirak. 49:18 (tr.)).

Quranda

 
"Adəm və Həvva", İran miniatüru, XVI əsr

İncildə Adəm barədə sistemləşdirilmiş hekayə.varkən, Quranda Adəmin adı bir neçə surələrdə çəkilir. Onun adı qeyd edildiyi ayələr Quranın başqa başqa hissələrinə səpələnib.

Qurani-Kərimdə insanın Allaha oxşar olduğu və onun simasında yaradıldığı əqidəsi yoxdu. Kitabda daha çox Allah insanı öz düşündüyü tərzdə yaratdığı deyilir. Həmçinin, Quranda qeyd olunur ki, göylərin, yerin və başqa varlıqların yaranışından sonra Allah taala onların ən üstününü, ən şərəflisini, yəni insanı yaradaraq onu özünə yer üzündə xəlifə və canişin seçdi (Bəqərə. 30 2016-12-01 at the Wayback Machine).

Səcdə surəsində (6–7 ayə 2016-12-16 at the Wayback Machine) deyilir ki, Allah Adəmi palçıqdan yaratdı. Bəqərə surəsində Adəmin təyinatı daha dolğun şəkildə açıqlanır (Allah mələklərə deyir ki, yer üzündə canişini qoymaq istəyir), həmçinin rəvayət olunur ki, bütün mələklər Adəm qarşısında səcdəyə düşdülər cin Şeytandan (İblisdən) başqa, hansınaki mələklər arasında yaşamaq xüsusi üstünlüyü verilmişdir, taki o, qiyam etmədiyinə qədər. Həmçinin, surədə Adəm və Həvva cütlüyün cənnət bağında həyatından danışılır. Allah bağda müəyyən ağaca doğru yaxınlaşmağı qadağan edir (Əraf surəsi. 19 2016-12-12 at the Wayback Machine)

Əraf surəsində İblisin Adəmi və onun arvadını qadağan edilmiş ağacın meyvəsini yemələri üçün (118–123 ayələr 2016-12-12 at the Wayback Machine) necə yoldan çıxartdığı haqda danışılır. Quran günahkarların hər ikisini bərabər xətalı görür. Nəticədə insanlar Allah tərəfindən cənnət bağından qovulurlar. Həmçinin Quranda deyilir ki, Allah Adəmin günahını hətta onu yerə göndərməkdən öncə bağışlamışdı (Taha surəsi, 121–122 ayələr 2017-05-28 at the Wayback Machine)

Maidə surəsində (5:27 2017-01-22 at the Wayback Machine ayə) Adəmin oğulları haqda bəhs olunur. Quranda ilk insan ömrünün sürəkliliyi haqqında məlumat yoxdur.

Adəmin yaranışı və İblisin itaətdən boyun qaçırması

Allah və mələklər arasında olan bu müxtəsər söhbətdən sonra Allah taala Adəmi, bəşəriyyətin atasını və insan növünün yaranışını başladı. Quranda qeyd olunmuşdur ki, Allah insanı gildən yaratdı, sonra öz ruhundan ona üfürdü, onun ardınca mələklərə ona səcdə etməyi əmr etdi və onlar da İblisdən başqa hamılıqla səcdə edərək Allahın fərmanına öz tabeliklərini bildirdilər. Təkcə İblis, Adəmə qarşı olan həsəd və təkəbbürün nəticəsində, Allahın əmrindən boyun qaçıraraq Qiyamət gününə qədər Allah dərgahından qovuldu (Əraf surəsi. 12–15 2016-12-12 at the Wayback Machine). Qovulan İblis söz verdi ki, insanları daima yoldan çıxartmağa və günah işləməyə sövq edəcək. (Əraf surəsi. 16–17 2016-12-12 at the Wayback Machine)

Əsmanın (Allahın adları) təlimi

Allah insanı yaratdıqdan sonra öz elm nurundan onun qəlbinə salmağı iradə etdi, bu səbəbdən də əsmanı (adlar, ya rəmzlər və həqiqətləri) ona öyrətdi. Göylərin, yerlərin, hətta mələklərin belə onun əzəmətinə dözə bilmədiyi əmanəti (əsmanı) ona tapşırdı. Bununla belə, onların yaranışın sirrindən etdikləri suala başqa bir izahlı cavab olmasını başa düşdülər və bu məxluqun bu qədər əzəmətli olmasını dərk etdilər. (Bəqərə surəsi. 31–33 2016-12-01 at the Wayback Machine)

Həvvanın yaranışı

Beləliklə Adəm, bəşəriyyətin atası yarandı, bütün mələklər ona səcdə etdilər və Allahın böyük məqamı olan xəlifəliyə nail oldu. Amma yaşayışın davamı üçün bir sıra ehtiyacları, qərizələri var idi. Allah bunları hikmət üzündən onun vücudunda xəlq etmişdi və bu qüvvələr insan üçün yeni-yeni ehtiyaclara səbəb oldu. Başqa bir tərəfdən bu əhəmiyyətli xilqətin məqsədi təkcə Adəm deyildi, bəlkə Allah bu növün təqvalı və ixlaslı bəndələrində olan həqiqi qiymətini mələklərə göstərmək üçün onun nəslinin artmasını istədi. Bu istəyin reallaşması üçün həmin növdən olan başqa bir vücuda ehtiyac duyuldu və insan nəsli bu iki vücuddan artdı.

Adəmin təklikdən əziyyət çəkməsindən əlavə onun qəlbinin sakitliyi və canının rahatlığı üçün özünə həmsöhbət istəyirdi. Buna görə də Allah taala Adəmin xilqətindən artıq qalmış gildən Həvvanı yaratdı və onun bədəninə ruh üfürdü. Eyni ilə Adəm kimi onun yaranışını kamilləşdirdi.

Adəm ilə Həvva Behiştdə

Adəm ilə Həvva Allah-taalanın icazəsi ilə behiştdə məskunlaşaraq onun müxtəlif ləzzətli nemətlərindən bəhrələndilər.

Şeytan bütün bədbəxtçiliyinin və Allah dərgahından qovulmasının Adəm tərəfindən olmasını bilirdi. Onunla düşmənçiliyi qəlbində özünə yer etmişdi və istəyirdi ki, hər nəyin bahasına olursa olsun onu və övladlarını düz yoldan azdırsın. Hətta insanları özü kimi cəhənnəmlik edəcəyi üçün Allaha and da içmişdir. Şeytanın Adəm və Həvvanı behiştdən çıxartmaq üçün nə kimi planlar çəkdi, neçə cür dona girdi, ya bir yolla behiştə daxil oldu və ya xaricdən qəlblərinə vəsvəsə saldı, dəqiq məlum deyil. Quran və səhih rəvayətlərdə bu barədə məlumat yoxdur. Amma qeyri-mötəbər rəvayətlərdə tovuz quşu, ya ilan şəklində behiştə girməsi qeyd olunur.

Şeytan öz hədəfinə yetişmək üçün nəsihət verən bir şəxs kimi zahir olaraq cütlütə demişdir ki, Allahın ağaca yaxınlaşmağa qadağan etməsinin səbəbi Allahın Adəmin və Həvvanın mələkə dönəcəyindən, və onların əbədi həyat yaşayacaqlarından qorxduğu üçündü. Hiyləsinin baş tutması üçün sözlərinin ardınca yalandan and içərək dedi: -"Mənim sizə xeyirxahlıq və yaxşılıqdan başqa bir niyyətim yoxdur." Nəhayət İblisin hiyləsilə Həvva və Adəm qadağan olunmuş ağaca yaxınlaşıb ona əl vurdular, və bu əməl onların behişt nemətlərindən məhrum olmasına və oradan qovulmaqlarına səbəb oldu (Əraf surəsi. 24–25 2016-12-12 at the Wayback Machine).

Adəm və Həvvanın tövbəsi

Bir müddət keçdikdə Adəm və Həvva etdiklərindən peşman oldular və behiştin hədsiz nemətlərinin həsrətində qaldılar (Əraf surəsi. 22–23 2016-12-12 at the Wayback Machine)

Allah onların səadətə yetişməsi və onları özünə cəlb etməsi üçün tövbə, istiğfar və əfv istəmə yolunu göstərdi. Bəzi alimlərin[hansı?] dediyinə görə, tövbə və istiğfarın günahı aradan aparması, Allahın Adəmə təlim verdiyi əsma elminin bir hissəsidir. Bu surə ilə Quranda Allahın mərhəmətli, tövbə qəbul edən və bağışlayan olduğu göstərilir (Bəqərə surəsi. 37 2016-12-01 at the Wayback Machine).

Xronologiya

Yəhudi təqviminə əsasən Adəm ə.e. 3760-ci ildə yaradıldı.

Xristian ənənəsində Adəmin yaradılışı İsanın Adəmdən olan İncildəki nəsil şəcərəsinə əsasən hesablanır (Luka. 3), buna görə də xristianlığda Adəmin yaradılış tarixinin çoxsaylı versiyaları var.

Yubileylərin kitabına əsasən, Adəm yaradıldığı ölkədə 40 gün keçirtdi, ondan sonra Ədən bağına gətirildi. Adəm və Həvva Ədəndə 7 il keçirtdilər, yoldan çıxarma isə ikinci ayının 17-ci günündə baş verdı. Qabil ikinci yubileyin üçüncü həftəsində (yəni dünya yaranandan 64–70-ci illərdə) anadan oldu, Habil dördüncü həftədə, qızı İqlima isə beşinci həftədə. Adəmin oğullarının ümumi sayı 12 idi.

Hələ antik dövrdə fikir səslənmişdir ki, patriarxların böyük ömür uzunluğu əslində onu bildiri ki, 10 ili bir il kimi hesablamaq lazımdı, həmdə fikir var idi ki, onları ay ayları ilə hesablamaq lazımdı (930 ay ayları. = 930*29,5/365,25 = 75,11 il). Bununla belə, bu versiya bir sıra faktlarla uzlaşmır, məsələn, Tövratda Böyük Tufanı təsvir etmədən öncə deyilir: "Mən ətdən-qandan olan insana sonsuzadək dözməyəcəyəm.Onun ömrünə yüz iyirmi il qalıb" (Yaradılış. 6:3)

Ənənəvi rəvayətlər

Yəhudi ənənələrində

Adəmin həyat və yaradılış tarixi təxminən III əsrdə yazılan "Bereşit Rabah" adlı Yaradılış kitabının aqqada midraşında ətraflı göstərilir, həmçinin Talmudun müxtəlif elmi əsərlərində.

Yaradılış

Midraşda izah edilir ki, Tanrının göydə olan mələklər və eləcə də aşağıda olan heyvan və digər məxluqlar sayı kifayət qədərdi, ona görə də ona insan lazım idi ki, bu iki yuxarı və aşağı dünyaları özündə birləşdirsin.

İnsan yaradılışı haqqında hekayə Tanrının bu sözləri ilə başlayır: "Bizə bənzəyən insan yaradaq" (Yaradılış. 1:26). İudaizmin ekzegetikası Tanrının adının cəm şəkildə çəkilməsinin bir neçə şəkildə izah edir. Ən çox yayılmış izaha əsasən, insanı yaratmazdan öncə Tanrı mələklərlə məsləhətləşir. Tanaxın klassik şərhçisi Naşi (XII əsr) bundan nəticə çıxardır ki, Tanrı mülayim xarakterlidır, çünki Tanrı mələklərin insana paxıllıq etməsindən ehtiyatlanaraq, Adəmin yaradılışı zamanı mələklərlə söhbət edir. Midraşın sözlərinə görə, Musanın, Tanrının günahkarlara niyə Onun tək olmasına şübhələnmək üçün əsas verir haqda anlaşılmaz sualına Yaradan cavab verir ki, O, Özü haqda qəsdən cəm halda danışır.

Bereşit Rabbah midraşı Tanrının mələklərlə müzakirəsini zəbur şeirini təfsir edərək belə təsvir edir: "Məhəbbətlə sədaqət görüşəcək, salehliklə sülh öpüşəcək; Sədaqət yerdən cücərəcək, doğruluq göylərdən boylanacaq" (Zəbur. 85: 10–11)

İstinadlar

  1. Əhdi-Ətiq
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1845"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19786"></a>
  2. http://www.jstor.org/stable/40547407
  3. http://fineartamerica.com/art/drawings/garden+of+eden/canvas+prints
  4. Şeys peyğəmbər
  5. Kantor M. The Jewish Time Line Encyclopedia, New Updated Edition — 2004. — P. 7. — ISBN 978-0-87668-229-6
  6. Сиф
  7. ↑ "Yaradılış 1:1–31" jw
  8. mötərizədəki məlumat Septuagintada olan versiyaya əsaslanıb
  9. Avrelius.De ciuitate Dei contra paganos (Tanrının şəhəri), XVI kitab, 12-ci fəsil
  10. Leo Taksil. "La Bible amusante" 3-cü fəsil
  11. Zoqar, Yaradılış. 55b
  12. Talmud, Sanhedrin 38b
  13. ↑ Bereşit Rabbah Midraşı, 8
  14. Bereşit Rabbah Midraşı, 17:4; Bamiddar Rabbah Midraşı, 19:3; Kohelet Rabbah Midraşı, 7:1 və s.
  15. Raşinin Yaradılış.1-ə şərhi

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • "Adəm və Həvvanın neçə övladı var idi?" (azərb.). islamquest.net. 2011-05-31. 2017-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-02-24.
  • (azərb.). islam.az. 2013-06-15. 2017-03-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-24.
Qurandakı peyğəmbərlər
Adəm  • Şeys  • İdris  • Nuh  • Hud  • Saleh  • İbrahim  • İsmail  • İshaq  • Lut  • Yaqub  • Yusif  • Əyyub  • Şüeyb  • Musa  • Harun  • Davud  • Süleyman  • Yunis  • Zəkəriyya  • Yəhya  • İsa  • Məhəmməd
Ayrıca bax: Allah , Din , İslam , Quran

Avqust 06, 2021
adəm, insan, Ἀδάμ, ərəb, آدم, tövrata, zəbura, incilə, qurana, görə, allahın, yaratdığı, insan, insan, nəslinin, babası, səmavi, kitablarda, qeyd, olunmuş, informasiyalara, əsasən, həvvanın, üçüncü, oğlu, şeys, peyğəmbər, yaradılmasının, ilində, dünyaya, göz, . Adem ivr א ד ם insan yun Ἀdam ereb آدم Tovrata Zebura Incile ve Qurana gore Allahin yaratdigi ilk insan ve insan neslinin ulu babasi Semavi kitablarda qeyd olunmus informasiyalara esasen Adem ve Hevvanin ucuncu oglu Seys peygember Ademin yaradilmasinin 130 cu ilinde dunyaya goz acmisdir Yeni Adem peygemberin movludu yaranmasi yehudi dinine gore bizim eradan evvel teqriben 3800 cu ile xristian dinine pravoslavlara gore ise eradan evvel teqriben 5409 cu ile tesaduf edir 4 5 6 Hevvanin eri Habilin Qabilin ve Seysin atasi Tanriya itaet etmeyerek xeyirle seri bilme agacinin meyvesini dadandan sonra cennetden qovulmusdu Ademivr אדם ereb آدم Mikelancelonun Sikstin kapellasinin tavaninda cekdiyi Ademin yaradilmasi freskasiRutbe PeygemberDogum tarixi yehudi dinine gore eradan evvel teqriben 3800 cu il xristian dinine pravoslavlara gore eradan evvel teqriben 5409 cu ilDogum yeri Eden bagi 1 2 3 Xatire gunu 24 dekabr Vikianbarda elaqeli mediafayllarYehudiliye gore Adem ve Hevva butun beseri obrazi eks etdirerek tam hecmde insani munasibetleri gosteriler onlarin hekayesi beseriyyetin tarixi orneyi kimi baxila biler Xristian dinine gore Adem insanin Tanri ile munasibetdeki remzidir O mutleq salehlik ve sexsi olumsuzluk sahibi idi amma o yoldan cixdigi ucun bunlarin hamisini elden verdi Onun bu qusuru oz gelecek nesiline yeni insanlara tesir etdi Ilkin gunah yalniz ikinci Adem olan Isa terefinden yuyula bilindi Ademin Bibliyada olan hekayesi Xristian dininin arvadin kisiye tabeliyi Yaradilis 3 16 ve Ilk gunah haqqinda ehkam kimi muddealarin esasini qoydu Islamda Behailikde peygember kimi anilir Ademin Bibliyada olan hekayesi dunya medeniyyetine ve incesenetine Eden bagi Xeyirle seri bilme agaci Heyat agaci ve basqa boyuk sayda simvollar verdi Mundericat 1 Muqeddes Yazilarda 1 1 Ehdi Etiqde 1 1 1 Yaradilis 1 1 29 2 7 1 1 2 Edende heyat Yaradilis 2 8 25 1 1 3 Yoldan cixma ve Edenden qovulma Yaradilis 3 1 1 4 Eden qovulmasindan sonra Yaradilis 4 5 5 1 2 Ehdi Etiqenin apokriflerinde 1 3 Quranda 1 3 1 Ademin yaranisi ve Iblisin itaetden boyun qacirmasi 1 3 2 Esmanin Allahin adlari telimi 1 3 3 Hevvanin yaranisi 1 3 4 Adem ile Hevva Behistde 1 3 5 Adem ve Hevvanin tovbesi 2 Xronologiya 3 Enenevi revayetler 3 1 Yehudi enenelerinde 3 1 1 Yaradilis 4 Istinadlar 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidlerMuqeddes Yazilarda Redakte Ademin yaradilmasi Monreal kilsesinin mozaikasi XII esr Ehdi Etiqde Redakte Tovratda Yaradilis 2 4 ilk insan cutunun heyati kifayet qeder etrafli tesvir olunub Esas sujet elementlerine Adem ve Hevvanin yaradilisi nefs ve yoldan cixma Edenden qovulma hemcinin Eden bagcasindan kenarda insanlarin dunya uzre yerlesdirilmesi daxildi Yaradilis 1 1 29 2 7 Redakte Yaradilis kitabinda Dunyanin ve insanlarin yaradilisi haqda iki paralel hekaye var Birinci hekaye 1 1 2 3 Ikinci hekaye 2 4 3 24 Birinci revayete Yaradilis 1 26 29 esasen 7 Allah altinci yaradilis gununun sonunda insanlarin ulu babalari olan qadin ve kisini Oz benzerinde yaratdi 7 onlara yer ve butun canli varliqlar uzerinde hakimlik ixtiyari verildi Yaradilis 1 27 Ikinci paralel hekayeye Yaradilis 2 7 25 3 1 24 esasen Allah insani adami torpaqdan yaratdi ve onun burnuna heyat nefesi ufurdu ve Eden bagina saldi Yaradilis 2 7 Edende heyat Yaradilis 2 8 25 Redakte Adem heyvanlara ad verir Nikolay Anapavsasa monastirin freskasi Meteora Allah Ademe Edende kocurdu ve birinci adama tapsirdi ki bagi becersin ve ona qulluq etsin Yaradilis 2 15 Eden baginin bitkileri arasinda iki xususi agac vardir Heyat agaci ve Xeyirle seri bilme agaci Allah Ademe bagdaki butun agaclarin meyvesinden Yaradilis 2 16 yeye bilmek icazesini verdi yalniz Xeyirle seri bilme agacinin meyvesini yemek qadagan etdi ve xeberdarliq verdi ki itaetsizliyinin aqibeti olum olacaq Yaradilis 2 17 Sonra Allah insanin yanina butun yaratdigi heyvanlari ve quslari getirdi ki Ademe onlara ad versin Yaradilis 2 19 lakin Lakin insan ucun munasib bir komekci tapilmadi Yaradilis 2 19 Onda Allah Ademi yatirtdi onun qabirgasindan birini goturub ondan ilk qadini Hevvani yaratdi hansiki ilk insanin arvadi oldu Onlarin her ikisi kisi de arvadi da cilpaq idi ancaq bundan utanmirdilar Yaradilis 2 21 25 Yoldan cixma ve Edenden qovulma Yaradilis 3 Redakte Hevvanin yaradilisi ve cennetden qovulma Mikelancelo Sikstin kapellasi 1508 1512 iller Ilan ise Allahin yaratdigi butun vehsi heyvanlardan en ehtiyatlisi Yaradilis 3 1 keleyi ve hiyleyi ile Hevvani qadagan edilmis agacin meyvesini dadmasi ucun calisirdi Yaradilis 3 1 5 Qadin ise Allah bu agacin meyvesini yemeye qadagan edib cunki onu yeyen olecek deyerek imtina edirdi Ilan Hevvani inandirmaga calisirdi ki olum olmayacaq gozleriniz acilacaq ve siz xeyirle seri bilerek Allah kimi olacaqsiniz Yaradilis 3 5 Nehayet qadin ilanin nesihetlerine uydu ve bundan sonra Ademe de meyveni dadmaga verdi Yaradilis 3 16 Neticede Adem ve Hevva xeyir ve seri gorduler oz cilpaqligini derk elediler ve Allahdan gizlendiler Yaradilis 3 1 7 Gunahin islemesinin ardindan her kese ceza teyin edildi ilan lenetlendi qarni uste surunmeye ve torpaq yemeye mecbur edildi Yaradilis 3 14 15 qadina agri icinde usaq dogmaq ve erinin tabeliyinde olmaq cezasi verildi kisiye ise onun yer uzundeki heyatinin butun gunlerinde kederle ve alin teri ile calismaq mecburiyyeti verildi Yaradilis 3 16 19 Insanlar olumsuzluklerini itirdiler ve onlara deyildi ki Torpaqsan torpaga da qayidacaqsan Yaradilis 3 19 Bundan sonra Allah cutluye deriden uzun paltar verdi ve insani Eden bagindan gonderdi ki yaradildigi torpagi ekib becersin Yaradilis 3 23 Insanlar Heyat agacinin meyvesinin dadini bilmesin deye bagin girisine kerrublar ve aramsiz firlanan yanar qilinc qoydu Yardilis 3 23 24 Eden qovulmasindan sonra Yaradilis 4 5 5 Redakte Ademin vefati Pyero della Franceskanin freskasi Arezzodaki San Francesko bazilikasi Ademin heyati Eden qovulmasindan sonra tamamile deyisdi o ezab ve agir isler dolu heyati surmeye mehkum edilmisdi Indi Adem olumu gozleyerek yasiyirdi ve lenetlenmis yerde ozune ruzi axtarirdi Yaradilis 3 17 19 Adem arvadi Hevva ile yaxinliq etdi O da hamile qalib Qabili dogdu Sonra Hevva yene hamile qaldi ve Ademin ikinci oglunu Habili dunyaya getirdi Yaradlilis 4 1 2 130 230 8 yasinda ucuncu oglunu Seysi peydahladi hansi ki Nuhun ulu babasi olaraq bununla da butov beseriyyetin ecdadlarindan biri oldu Ademin diger ogullarinin nesilleri Boyuk tufan zamani helak oldular Yaradilis 7 21 Yaradilis kitabinin 5 ci feslinde Ademin gelecek neveleri sadalanir bu sadalanmaya Ademin ozunden tutmus Nuha qeder butun Ehdi Etiq patriaxlar daxildi hemcinin onlarin nece il yasadiqlari da gosterilib Tufandan once her patriarxlar kimi Adem de heyatin muasir olculerine gore uzun omur yasiyib Seysin dogumundan sonra o daha 800 700 il yasadi ve onun basqa ogul ve qizlari oldu Yaradilis 5 1 4 ve Bibliya hekayesine gore 930 yasinda vefat etdi Yaradilis 5 5 Ehdi Etiqenin apokriflerinde Redakte E e 170 ci ilde yazilan Sirak kitabinda Adem Bibliyanin boyuk dindarlarina aid edilir ve basqalari ile muqaisede o daha ustun tutulur Sirak 49 18 tr Quranda Redakte Adem ve Hevva Iran miniaturu XVI esr Incilde Adem barede sistemlesdirilmis hekaye varken Quranda Ademin adi bir nece surelerde cekilir Onun adi qeyd edildiyi ayeler Quranin basqa basqa hisselerine sepelenib Qurani Kerimde insanin Allaha oxsar oldugu ve onun simasinda yaradildigi eqidesi yoxdu Kitabda daha cox Allah insani oz dusunduyu terzde yaratdigi deyilir Hemcinin Quranda qeyd olunur ki goylerin yerin ve basqa varliqlarin yaranisindan sonra Allah taala onlarin en ustununu en sereflisini yeni insani yaradaraq onu ozune yer uzunde xelife ve canisin secdi Beqere 30 Arxivlesdirilib 2016 12 01 at the Wayback Machine Secde suresinde 6 7 aye Arxivlesdirilib 2016 12 16 at the Wayback Machine deyilir ki Allah Ademi palciqdan yaratdi Beqere suresinde Ademin teyinati daha dolgun sekilde aciqlanir Allah meleklere deyir ki yer uzunde canisini qoymaq isteyir hemcinin revayet olunur ki butun melekler Adem qarsisinda secdeye dusduler cin Seytandan Iblisden basqa hansinaki melekler arasinda yasamaq xususi ustunluyu verilmisdir taki o qiyam etmediyine qeder Hemcinin surede Adem ve Hevva cutluyun cennet baginda heyatindan danisilir Allah bagda mueyyen agaca dogru yaxinlasmagi qadagan edir Eraf suresi 19 Arxivlesdirilib 2016 12 12 at the Wayback Machine Eraf suresinde Iblisin Ademi ve onun arvadini qadagan edilmis agacin meyvesini yemeleri ucun 118 123 ayeler Arxivlesdirilib 2016 12 12 at the Wayback Machine nece yoldan cixartdigi haqda danisilir Quran gunahkarlarin her ikisini beraber xetali gorur Neticede insanlar Allah terefinden cennet bagindan qovulurlar Hemcinin Quranda deyilir ki Allah Ademin gunahini hetta onu yere gondermekden once bagislamisdi Taha suresi 121 122 ayeler Arxivlesdirilib 2017 05 28 at the Wayback Machine Maide suresinde 5 27 Arxivlesdirilib 2017 01 22 at the Wayback Machine aye Ademin ogullari haqda behs olunur Quranda ilk insan omrunun surekliliyi haqqinda melumat yoxdur Ademin yaranisi ve Iblisin itaetden boyun qacirmasi Redakte Allah ve melekler arasinda olan bu muxteser sohbetden sonra Allah taala Ademi beseriyyetin atasini ve insan novunun yaranisini basladi Quranda qeyd olunmusdur ki Allah insani gilden yaratdi sonra oz ruhundan ona ufurdu onun ardinca meleklere ona secde etmeyi emr etdi ve onlar da Iblisden basqa hamiliqla secde ederek Allahin fermanina oz tabeliklerini bildirdiler Tekce Iblis Ademe qarsi olan hesed ve tekebburun neticesinde Allahin emrinden boyun qaciraraq Qiyamet gunune qeder Allah dergahindan qovuldu Eraf suresi 12 15 Arxivlesdirilib 2016 12 12 at the Wayback Machine Qovulan Iblis soz verdi ki insanlari daima yoldan cixartmaga ve gunah islemeye sovq edecek Eraf suresi 16 17 Arxivlesdirilib 2016 12 12 at the Wayback Machine Esmanin Allahin adlari telimi Redakte Allah insani yaratdiqdan sonra oz elm nurundan onun qelbine salmagi irade etdi bu sebebden de esmani adlar ya remzler ve heqiqetleri ona oyretdi Goylerin yerlerin hetta meleklerin bele onun ezemetine doze bilmediyi emaneti esmani ona tapsirdi Bununla bele onlarin yaranisin sirrinden etdikleri suala basqa bir izahli cavab olmasini basa dusduler ve bu mexluqun bu qeder ezemetli olmasini derk etdiler Beqere suresi 31 33 Arxivlesdirilib 2016 12 01 at the Wayback Machine Hevvanin yaranisi Redakte Belelikle Adem beseriyyetin atasi yarandi butun melekler ona secde etdiler ve Allahin boyuk meqami olan xelifeliye nail oldu Amma yasayisin davami ucun bir sira ehtiyaclari qerizeleri var idi Allah bunlari hikmet uzunden onun vucudunda xelq etmisdi ve bu quvveler insan ucun yeni yeni ehtiyaclara sebeb oldu Basqa bir terefden bu ehemiyyetli xilqetin meqsedi tekce Adem deyildi belke Allah bu novun teqvali ve ixlasli bendelerinde olan heqiqi qiymetini meleklere gostermek ucun onun neslinin artmasini istedi Bu isteyin reallasmasi ucun hemin novden olan basqa bir vucuda ehtiyac duyuldu ve insan nesli bu iki vucuddan artdi Ademin teklikden eziyyet cekmesinden elave onun qelbinin sakitliyi ve caninin rahatligi ucun ozune hemsohbet isteyirdi Buna gore de Allah taala Ademin xilqetinden artiq qalmis gilden Hevvani yaratdi ve onun bedenine ruh ufurdu Eyni ile Adem kimi onun yaranisini kamillesdirdi Adem ile Hevva Behistde Redakte Adem ile Hevva Allah taalanin icazesi ile behistde meskunlasaraq onun muxtelif lezzetli nemetlerinden behrelendiler Seytan butun bedbextciliyinin ve Allah dergahindan qovulmasinin Adem terefinden olmasini bilirdi Onunla dusmenciliyi qelbinde ozune yer etmisdi ve isteyirdi ki her neyin bahasina olursa olsun onu ve ovladlarini duz yoldan azdirsin Hetta insanlari ozu kimi cehennemlik edeceyi ucun Allaha and da icmisdir Seytanin Adem ve Hevvani behistden cixartmaq ucun ne kimi planlar cekdi nece cur dona girdi ya bir yolla behiste daxil oldu ve ya xaricden qelblerine vesvese saldi deqiq melum deyil Quran ve sehih revayetlerde bu barede melumat yoxdur Amma qeyri moteber revayetlerde tovuz qusu ya ilan seklinde behiste girmesi qeyd olunur Seytan oz hedefine yetismek ucun nesihet veren bir sexs kimi zahir olaraq cutlute demisdir ki Allahin agaca yaxinlasmaga qadagan etmesinin sebebi Allahin Ademin ve Hevvanin meleke doneceyinden ve onlarin ebedi heyat yasayacaqlarindan qorxdugu ucundu Hiylesinin bas tutmasi ucun sozlerinin ardinca yalandan and icerek dedi Menim size xeyirxahliq ve yaxsiliqdan basqa bir niyyetim yoxdur Nehayet Iblisin hiylesile Hevva ve Adem qadagan olunmus agaca yaxinlasib ona el vurdular ve bu emel onlarin behist nemetlerinden mehrum olmasina ve oradan qovulmaqlarina sebeb oldu Eraf suresi 24 25 Arxivlesdirilib 2016 12 12 at the Wayback Machine Adem ve Hevvanin tovbesi Redakte Bir muddet kecdikde Adem ve Hevva etdiklerinden pesman oldular ve behistin hedsiz nemetlerinin hesretinde qaldilar Eraf suresi 22 23 Arxivlesdirilib 2016 12 12 at the Wayback Machine Allah onlarin seadete yetismesi ve onlari ozune celb etmesi ucun tovbe istigfar ve efv isteme yolunu gosterdi Bezi alimlerin hansi dediyine gore tovbe ve istigfarin gunahi aradan aparmasi Allahin Ademe telim verdiyi esma elminin bir hissesidir Bu sure ile Quranda Allahin merhemetli tovbe qebul eden ve bagislayan oldugu gosterilir Beqere suresi 37 Arxivlesdirilib 2016 12 01 at the Wayback Machine Xronologiya RedakteYehudi teqvimine esasen Adem e e 3760 ci ilde yaradildi Xristian enenesinde Ademin yaradilisi Isanin Ademden olan Incildeki nesil seceresine esasen hesablanir Luka 3 buna gore de xristianligda Ademin yaradilis tarixinin coxsayli versiyalari var Yubileylerin kitabina esasen Adem yaradildigi olkede 40 gun kecirtdi ondan sonra Eden bagina getirildi Adem ve Hevva Edende 7 il kecirtdiler yoldan cixarma ise ikinci ayinin 17 ci gununde bas verdi Qabil ikinci yubileyin ucuncu heftesinde yeni dunya yaranandan 64 70 ci illerde anadan oldu Habil dorduncu heftede qizi Iqlima ise besinci heftede Ademin ogullarinin umumi sayi 12 idi Hele antik dovrde fikir seslenmisdir ki patriarxlarin boyuk omur uzunlugu eslinde onu bildiri ki 10 ili bir il kimi hesablamaq lazimdi 9 hemde fikir var idi ki onlari ay aylari ile hesablamaq lazimdi 10 930 ay aylari 930 29 5 365 25 75 11 il Bununla bele bu versiya bir sira faktlarla uzlasmir meselen Tovratda Boyuk Tufani tesvir etmeden once deyilir Men etden qandan olan insana sonsuzadek dozmeyeceyem Onun omrune yuz iyirmi il qalib Yaradilis 6 3 Enenevi revayetler RedakteYehudi enenelerinde Redakte Ademin heyat ve yaradilis tarixi texminen III esrde yazilan Beresit Rabah adli Yaradilis kitabinin aqqada midrasinda etrafli gosterilir hemcinin Talmudun muxtelif elmi eserlerinde Yaradilis Redakte Midrasda izah edilir ki Tanrinin goyde olan melekler ve elece de asagida olan heyvan ve diger mexluqlar sayi kifayet qederdi ona gore de ona insan lazim idi ki bu iki yuxari ve asagi dunyalari ozunde birlesdirsin 11 Insan yaradilisi haqqinda hekaye Tanrinin bu sozleri ile baslayir Bize benzeyen insan yaradaq Yaradilis 1 26 Iudaizmin ekzegetikasi Tanrinin adinin cem sekilde cekilmesinin bir nece sekilde izah edir En cox yayilmis izaha esasen 12 13 14 insani yaratmazdan once Tanri meleklerle meslehetlesir Tanaxin klassik serhcisi Nasi XII esr 15 bundan netice cixardir ki Tanri mulayim xarakterlidir cunki Tanri meleklerin insana paxilliq etmesinden ehtiyatlanaraq Ademin yaradilisi zamani meleklerle sohbet edir Midrasin sozlerine gore 13 Musanin Tanrinin gunahkarlara niye Onun tek olmasina subhelenmek ucun esas verir haqda anlasilmaz sualina Yaradan cavab verir ki O Ozu haqda qesden cem halda danisir Beresit Rabbah midrasi Tanrinin meleklerle muzakiresini zebur seirini tefsir ederek bele tesvir edir Mehebbetle sedaqet gorusecek salehlikle sulh opusecek Sedaqet yerden cucerecek dogruluq goylerden boylanacaq Zebur 85 10 11 Istinadlar Redakte Ehdi Etiq lt a href https wikidata org wiki Track Q1845 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19786 gt lt a gt http www jstor org stable 40547407 http fineartamerica com art drawings garden of eden canvas prints Seys peygember Kantor M The Jewish Time Line Encyclopedia New Updated Edition 2004 P 7 ISBN 978 0 87668 229 6 Sif 1 2 Yaradilis 1 1 31 jw moterizedeki melumat Septuagintada olan versiyaya esaslanib Avrelius De ciuitate Dei contra paganos Tanrinin seheri XVI kitab 12 ci fesil Leo Taksil La Bible amusante 3 cu fesil Zoqar Yaradilis 55b Talmud Sanhedrin 38b 1 2 Beresit Rabbah Midrasi 8 Beresit Rabbah Midrasi 17 4 Bamiddar Rabbah Midrasi 19 3 Kohelet Rabbah Midrasi 7 1 ve s Rasinin Yaradilis 1 e serhiHemcinin bax RedakteHevvaXarici kecidler Redakte Adem ve Hevvanin nece ovladi var idi azerb islamquest net 2011 05 31 2017 03 08 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 02 24 Ademle e Hevvanin nesli nece artib azerb islam az 2013 06 15 2017 03 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 02 24 Qurandaki peygemberlerAdem Seys Idris Nuh Hud Saleh Ibrahim Ismail Ishaq Lut Yaqub Yusif Eyyub Sueyb Musa Harun Davud Suleyman Yunis Zekeriyya Yehya Isa MehemmedAyrica bax Allah Din Islam QuranMenbe https az wikipedia org w index php title Adem amp oldid 5897732, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.