fbpx
Wikipedia

2012-ci ildə Azərbaycan-Ermənistan sərhəd münaqişələri

Avqust 15, 2021

Ermənistan və Azərbaycan silahlı qüvvələri arasında 2012-ci il sərhəd toqquşmaları iyun ayının əvvəllərində baş verdi. Qarşıdurmalar hər iki tərəfin itkilər verməsi ilə nəticələndi.

2012-ci ildə Azərbaycan-Ermənistan sərhəd münaqişələri

     Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfindən idarə edilən ərazi     Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası tərəfindən iddia edilən, ancaq Azərbaycan Respublikası tərəfindən idarə edilən ərazi
Tarix 25 Aprel – 4 iyun 2012
(1 ay 1 həftə 3 gün)
Yeri Ermənistan-Azərbaycan sərhədi və təmas xətti, Dağlıq Qarabağ, Azərbaycan
Münaqişə tərəfləri
Komandan(lar)
Ölənlər və yaralananlar

 Ermənistan 3 əsgər öldü, 6 yaralı
Dağlıq Qarabağ Respublikası 1 əsgər öldü, 2 yaralı

 Azərbaycan 5 əsgər öldü
Çoxlu yaralı

Arxa plan

 
Azərbaycan-Ermənistan sərhəddi və Qarabağ

İki ölkə 1990-cı illərin əvvəllərindən Dağlıq Qarabağ anklavı uğrunda müharibə aparırdı, gərginlik isə son vaxtlar daha artdı. 2011-ci ilin əvvəllərindən bəri Ermənistanla Azərbaycan arasında baş verən atışmalarda 63 nəfər həlak olmuşdur.

Ən son gərginlik Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin Tavuş vilayəti ilə Qazax rayonu arasında keçən hissəsində gücləndi və aprel ayında mənşəyi bilinməyən sərhədyanı atışmalara çevrildi.

Bundan əvvəl Azərbaycan digər silah bazarlarından kənarda qaldıqdan sonra İsraildən 1,6 milyard ABŞ dolları dəyərində hərbi texnika almasından sonra Dağlıq Qarabağın işğalına son qoymaq məqsədi ilə müdafiə xərclərini artırdığı qeyd edilmişdi. Ermənistan-Rusiya əlaqələri və Ermənistan-Amerika münasibətləri də Azərbaycanın silah əldə etmək səylərinə maneə törədir.

İyunun 2-də, ATƏT-in planlaşdırılan monitorinq səfərindən bir neçə saat sonra Azərbaycandan gələn atışla Nerkin Karmirarghbyur sakininin odlu silahdan yaralandığına dair məlumatlara cavab olaraq, ATƏT-in monitorinq rəsmiləri Tavuş bölgəsində təmas xətti boyunca baş verən son hadisələri araşdırmaq üçün birtərəfli sahə monitorinqi missiyası həyata keçirdi. Aygepar, Musa və Nerkin Karmiraghbyur kəndlərində bombardman və atəş izlərinə aid foto və video qeydlər aparmağa başladılar.

Hadisələr

İlk qarşıdurmalar iyunun 4-də erkən saatlarda baş verdi və Tavuş vilayətinin Berdavan və Çinari kəndləri yaxınlığında üç erməni əsgərinin öldürülməsi və altısının yaralanması ilə başladı. Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin həmin gün yayımladığı açıqlamada Azərbaycan qüvvələrinin Tavuş bölgəsinin şimal tərəfinə təşkil etdikləri hücumları dəf edərkən Ermənistan əsgərlərinin öldüyünü və eyni zamanda "düşmənin də hücum zamanı itkilər verdiyi və hücumun da dəf edildiyi" bildirildi.

Ertəsi gün Azərbaycanın qərbində yerləşən Qazax rayonundakı Aşağı Əskipara yaxınlığında dörd azərbaycanlı əsgər öldürüldü. Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin açıqlamasında, Tavuş vilayətinin Voskepar kəndi yaxınlığındakı erməni mövqelərinə soxulmağa cəhd göstərən 15–20 əsgərdən ibarət bir birliyin bir hissəsi olduqları bildirilirdi. Eyni regionda ayrı bir silahlı hücum nəticəsində beşinci Azərbaycan əsgəri öldürüldü.

Başlanğıcda, Azərbaycan sərhəddəki atışma və ya hər hansı bir azərbaycanlının ölümü ilə bağlı iddiaları rədd etdi və üç erməni əsgərinin ölümü ilə bağlı hadisəni "Ermənistan ordusundakı daxili fikir ayrılıqları" nəticəsində baş verdiyini bildirdi. Daha sonra Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi 5 iyun atışmasını təsdiqlədi və baş vermiş qarşıdurma zamanı dörd Azərbaycanlı əsgərin öldüyünü, həlak olan beşinci azərbaycanlı əsgərin isə sonra öldürüldüyü və onun uzaqdan atılan atəş nəticəsində vurulduğu bildirilmişdir. Azərbaycan döyüşlərin Ermənistandan olan təxribatçı qrupun Asağı Əskipara kəndindəki mövqelərdən Azərbaycan ərazisinə nüfuz etməyə çalışması nəticəsində baş verdiyini bildirmişdir.

Dağlıq Qarabağ Müdafiə Nazirliyinin yaydığı məlumata görə 6 iyunda Azərbaycan əsgərləri Horadiz yaxınlığındakı mövqelərdən Dağlıq Qarabağa sızmağa cəhd etmişdirlər. Bu hücum nəticəsində bir Qarabağ əsgəri öldürülmüş, ikisi yaralanmışdır. Panorama ertəsi gün Azərbaycan tərəfdən atışmanın başladıldığını bildirmişdir.

Reaksiyalar

Hadisələrin başlanğıcında ABŞ Dövlət Katibi Hillari Klinton üç Cənubi Qafqaz dövlətinə səfəri çərçivəsində Ermənistanda idi. Hər iki tərəf bir-birlərini onun Qafqaz səfəri ilə üst-üstə düşən hərbi təxribatlarda günahlandırdı. 4 iyunda Ermənistanda olarkən və 4 iyun ölümlərini eşitdikdən sonra Klinton bir mətbuat konfransında "Gərginliyin artması və gənc əsgərlərin və günahsız mülki şəxslərin mənasız ölümü təhlükəsi məni çox narahat edir. Zor tətbiq etmək Dağlıq Qarabağ münaqişəsini həlli yolu deyildir və bu səbəbdən güc tətbiq edilməməlidir" demişdir. Prezident Serj Sarkisyana da bu fikirlərini Bakıda olarkən bildirəcəyini demişdir. Həmin mətbuat konfransında çıxış edən Ermənistanın xarici işlər naziri Edvard Nalbandyan "Hər gün Azərbaycan və Dağlıq Qarabağın təmas xəttində azərbaycanlılar tərəfindən pozuntuların olması ilə Azərbaycan kifayətlənmir. Gərginliyi artırmağa, bununla da gərginliyi ən yüksək səviyyədə saxlamağa çalışırlar. Ermənistanla Azərbaycan arasındakı sərhəddəki vəziyyət, danışıqlar prosesini xeyli pozur, eyni zamanda regional sabitliyi də təhdid edir. Bu cür fəaliyyətlərin bütün mümkün nəticələrinə görə məsuliyyət Azərbaycan tərəfindədir" demişdir.

İyunun 6-da Bakıda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə danışıqlardan sonra Klinton "şiddət və qisas dövrü bitməlidir" demişdir.

İyunun 8-də Azərbaycan Baş nazirinin müavini Əli Həsənov Azərbaycan qüvvələrinin "Dağlıq Qarabağı erməni işğalçılarından təmizləməyə hazır olduqlarını" bildirmişdir.

ATƏT-in Minsk Qrupuna həmsədrlik edən ABŞ, Rusiya və Fransa diplomatlar belə dedilər;

  Bu cür mənasız hərəkətlər tərəflərin güc tətbiq etməkdən çəkinmək və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə həllinə dair öhdəliklərini pozur və 23 Yanvar 2012-ci il tarixli Prezidentlər [İlham] Əliyev, Sarkisyan və [Dmitri] Medvedevin ortaq bəyanatının ruhuna ziddir.  

Media

Beynəlxalq təşkilatların zorakılığı hansı tərəf başlatmışdırsa həmin tərəfi "adlandırma və utandırma" açıqlamaları verməməsindən bəhs edən Thomas de Waal, sahədəki ATƏT-in nəzarətçilərinin azlığı (altı) və hər iki tərəfdəki əsgərlərin 20.000 nəfər olduğu üçün güc tətbiqinin birinci hansı tərəfdən tətbiqinin də müəyyənləşdirilməsinin çətin olduğunu bildirmişdir.

Ermənistan mətbuatı Azərbaycanın məqsədinin sərhəd boyu gərginliyi artırmaq, bununla da Azərbaycanın ATƏT-in Minsk qrupunu vəziyyəti idarə edə bilməməkdə və sülhə zəmanət verməməkdə ittiham edə bilməsi olduğunu irəli sürdü. Bundan sonra Azərbaycan Qarabağ məsələsini ATƏT-dən Birləşmiş Millətlər Təşkilatına təhvil verməyə çalışacaq, çünki bu təşkilat Azərbaycanın Sovet ərazilərində çəkilmiş sərhədləri daxilində ərazi bütövlüyünü tanıyır. Həmçinin, 2012-ci ildə Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvlüyünə seçilmişdir.

İstinadlar

  1. ↑ "Serious Escalation In Armenia-Azerbaijan Violence Greets Clinton". EurasiaNet.org. İstifadə tarixi: 2012-06-07.
  2. ↑ . ArmeniaNow.com. 2016-04-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-04.
  3. Joshua Kucera (2012-06-11). "Azerbaijan jockeys for new geopolitical weight". Al Jazeera English. İstifadə tarixi: 2016-06-04.
  4. "Zhirayr Reyisyan: Situation in Aleppo Armenian districts is comparatively quiet | ARMENPRESS Armenian News Agency". Armenpress.am. İstifadə tarixi: 2016-06-04.
  5. ↑ "Archived copy". 2013-01-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-12.
  6. Эдвард Налбандян: Азербайджан пытается перекинуть напряжение на границу с Арменией (Russian). Yerkramas.org. 2012-05-30. 2013-04-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-07.
  7. "Armenian forces kill five Azerbaijani troops on border". BBC. İstifadə tarixi: 2012-06-07.
  8. Another Enemy Incursion in Tavoush; Armenian Forces Kill 5 Azerbaijani Soldiers http://hetq.am/eng/news/15184/another-enemy--incursion-in-tavoush;-armenian-forces-kill-5-azerbaijani-soldiers.html
  9. ↑ "Ermənistan 3 əsgərinin öldürüldüyünü bildirir". Azadliq.org. İstifadə tarixi: 2012-06-07.
  10. Maarif Çingizoğlu. "5 Azərbaycan əsgəri həlak olub". Azadliq.org. İstifadə tarixi: 2012-06-07.
  11. "Another diversion attack by Azerbaijan - Society - Panorama | Armenian news". Panorama.am. İstifadə tarixi: 2012-06-07.
  12. ↑ "One Killed, Two Wounded In Nagorno-Karabakh Clashes". Rferl.org. İstifadə tarixi: 2012-06-07.
  13. Source Panorama.am. "Azeri forces fired thousands of shots at NKR Defense Army positions on June 6–7 - Panorama | Armenian news". Panorama.am. İstifadə tarixi: 2016-06-04.
  14. . ArmeniaNow.com. 2016-05-11. 2016-08-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-04.
  15. "Clashes between Armenia and Azerbaijan alarm Clinton". Bbc.co.uk. İstifadə tarixi: 2012-06-07.
  16. Sputnik. "Azeri Army 'Ready' to Flush Armenians Out of Karabakh". En.rian.ru. İstifadə tarixi: 2016-06-04.
  17. "Statement of the OSCE Minsk Group Co-Chairs". İstifadə tarixi: 15 June 2012.

Avqust 15, 2021
2012, ildə, azərbaycan, ermənistan, sərhəd, münaqişələri, ermənistan, azərbaycan, silahlı, qüvvələri, arasında, 2012, sərhəd, toqquşmaları, iyun, ayının, əvvəllərində, baş, verdi, qarşıdurmalar, hər, tərəfin, itkilər, verməsi, ilə, nəticələndi, qondarma, dağlı. Ermenistan ve Azerbaycan silahli quvveleri arasinda 2012 ci il serhed toqqusmalari iyun ayinin evvellerinde bas verdi Qarsidurmalar her iki terefin itkiler vermesi ile neticelendi 2012 ci ilde Azerbaycan Ermenistan serhed munaqiseleri Qondarma Dagliq Qarabag Respublikasi terefinden idare edilen erazi Qondarma Dagliq Qarabag Respublikasi terefinden iddia edilen ancaq Azerbaycan Respublikasi terefinden idare edilen eraziTarix 25 Aprel 4 iyun 2012 1 ay 1 hefte 3 gun Yeri Ermenistan Azerbaycan serhedi ve temas xetti Dagliq Qarabag AzerbaycanMunaqise terefleri Ermenistan Dagliq Qarabag Respublikasi AzerbaycanKomandan lar Ermenistan Serj Sarkisyan Dagliq Qarabag Respublikasi Bako Saakyan Azerbaycan Ilham EliyevOlenler ve yaralananlar Ermenistan 3 esger oldu 6 yaraliDagliq Qarabag Respublikasi 1 esger oldu 2 yarali Azerbaycan 5 esger olduCoxlu yarali Mundericat 1 Arxa plan 2 Hadiseler 3 Reaksiyalar 3 1 Media 4 IstinadlarArxa plan Redakte Azerbaycan Ermenistan serheddi ve Qarabag Iki olke 1990 ci illerin evvellerinden Dagliq Qarabag anklavi ugrunda muharibe aparirdi gerginlik ise son vaxtlar daha artdi 2011 ci ilin evvellerinden beri Ermenistanla Azerbaycan arasinda bas veren atismalarda 63 nefer helak olmusdur 1 En son gerginlik Ermenistan Azerbaycan serhedinin Tavus vilayeti ile Qazax rayonu arasinda kecen hissesinde guclendi ve aprel ayinda menseyi bilinmeyen serhedyani atismalara cevrildi 2 Bundan evvel Azerbaycan diger silah bazarlarindan kenarda qaldiqdan sonra Israilden 1 6 milyard ABS dollari deyerinde herbi texnika almasindan sonra Dagliq Qarabagin isgalina son qoymaq meqsedi ile mudafie xerclerini artirdigi qeyd edilmisdi Ermenistan Rusiya elaqeleri ve Ermenistan Amerika munasibetleri de Azerbaycanin silah elde etmek seylerine manee toredir 3 Iyunun 2 de ATET in planlasdirilan monitorinq seferinden bir nece saat sonra Azerbaycandan gelen atisla Nerkin Karmirarghbyur sakininin odlu silahdan yaralandigina dair melumatlara cavab olaraq ATET in monitorinq resmileri Tavus bolgesinde temas xetti boyunca bas veren son hadiseleri arasdirmaq ucun birterefli sahe monitorinqi missiyasi heyata kecirdi Aygepar Musa ve Nerkin Karmiraghbyur kendlerinde bombardman ve ates izlerine aid foto ve video qeydler aparmaga basladilar 4 Hadiseler RedakteIlk qarsidurmalar iyunun 4 de erken saatlarda bas verdi ve Tavus vilayetinin Berdavan ve Cinari kendleri yaxinliginda uc ermeni esgerinin oldurulmesi ve altisinin yaralanmasi ile basladi Ermenistan Mudafie Nazirliyinin hemin gun yayimladigi aciqlamada Azerbaycan quvvelerinin Tavus bolgesinin simal terefine teskil etdikleri hucumlari def ederken Ermenistan esgerlerinin olduyunu ve eyni zamanda dusmenin de hucum zamani itkiler verdiyi ve hucumun da def edildiyi bildirildi 5 6 Ertesi gun Azerbaycanin qerbinde yerlesen Qazax rayonundaki Asagi Eskipara yaxinliginda dord azerbaycanli esger olduruldu Ermenistan Mudafie Nazirliyinin aciqlamasinda Tavus vilayetinin Voskepar kendi yaxinligindaki ermeni movqelerine soxulmaga cehd gosteren 15 20 esgerden ibaret bir birliyin bir hissesi olduqlari bildirilirdi Eyni regionda ayri bir silahli hucum neticesinde besinci Azerbaycan esgeri olduruldu 7 8 Baslangicda Azerbaycan serheddeki atisma ve ya her hansi bir azerbaycanlinin olumu ile bagli iddialari redd etdi ve uc ermeni esgerinin olumu ile bagli hadiseni Ermenistan ordusundaki daxili fikir ayriliqlari neticesinde bas verdiyini bildirdi 9 Daha sonra Azerbaycan Mudafie Nazirliyi 5 iyun atismasini tesdiqledi ve bas vermis qarsidurma zamani dord Azerbaycanli esgerin olduyunu helak olan besinci azerbaycanli esgerin ise sonra oldurulduyu ve onun uzaqdan atilan ates neticesinde vuruldugu bildirilmisdir Azerbaycan doyuslerin Ermenistandan olan texribatci qrupun Asagi Eskipara kendindeki movqelerden Azerbaycan erazisine nufuz etmeye calismasi neticesinde bas verdiyini bildirmisdir 10 Dagliq Qarabag Mudafie Nazirliyinin yaydigi melumata gore 6 iyunda Azerbaycan esgerleri Horadiz yaxinligindaki movqelerden Dagliq Qarabaga sizmaga cehd etmisdirler 11 12 Bu hucum neticesinde bir Qarabag esgeri oldurulmus ikisi yaralanmisdir 12 Panorama ertesi gun Azerbaycan terefden atismanin basladildigini bildirmisdir 13 Reaksiyalar RedakteHadiselerin baslangicinda ABS Dovlet Katibi Hillari Klinton uc Cenubi Qafqaz dovletine seferi cercivesinde Ermenistanda idi 1 Her iki teref bir birlerini onun Qafqaz seferi ile ust uste dusen herbi texribatlarda gunahlandirdi 9 4 iyunda Ermenistanda olarken ve 4 iyun olumlerini esitdikden sonra Klinton bir metbuat konfransinda Gerginliyin artmasi ve genc esgerlerin ve gunahsiz mulki sexslerin menasiz olumu tehlukesi meni cox narahat edir Zor tetbiq etmek Dagliq Qarabag munaqisesini helli yolu deyildir ve bu sebebden guc tetbiq edilmemelidir demisdir Prezident Serj Sarkisyana da bu fikirlerini Bakida olarken bildireceyini demisdir 5 Hemin metbuat konfransinda cixis eden Ermenistanin xarici isler naziri Edvard Nalbandyan Her gun Azerbaycan ve Dagliq Qarabagin temas xettinde azerbaycanlilar terefinden pozuntularin olmasi ile Azerbaycan kifayetlenmir Gerginliyi artirmaga bununla da gerginliyi en yuksek seviyyede saxlamaga calisirlar Ermenistanla Azerbaycan arasindaki serheddeki veziyyet danisiqlar prosesini xeyli pozur eyni zamanda regional sabitliyi de tehdid edir Bu cur fealiyyetlerin butun mumkun neticelerine gore mesuliyyet Azerbaycan terefindedir demisdir 14 Iyunun 6 da Bakida Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyevle danisiqlardan sonra Klinton siddet ve qisas dovru bitmelidir demisdir 15 Iyunun 8 de Azerbaycan Bas nazirinin muavini Eli Hesenov Azerbaycan quvvelerinin Dagliq Qarabagi ermeni isgalcilarindan temizlemeye hazir olduqlarini bildirmisdir 16 ATET in Minsk Qrupuna hemsedrlik eden ABS Rusiya ve Fransa diplomatlar bele dediler Bu cur menasiz hereketler tereflerin guc tetbiq etmekden cekinmek ve Dagliq Qarabag munaqisesinin sulh yolu ile helline dair ohdeliklerini pozur ve 23 Yanvar 2012 ci il tarixli Prezidentler Ilham Eliyev Sarkisyan ve Dmitri Medvedevin ortaq beyanatinin ruhuna ziddir 17 Media Redakte Beynelxalq teskilatlarin zorakiligi hansi teref baslatmisdirsa hemin terefi adlandirma ve utandirma aciqlamalari vermemesinden behs eden Thomas de Waal sahedeki ATET in nezaretcilerinin azligi alti ve her iki terefdeki esgerlerin 20 000 nefer oldugu ucun guc tetbiqinin birinci hansi terefden tetbiqinin de mueyyenlesdirilmesinin cetin oldugunu bildirmisdir 1 Ermenistan metbuati Azerbaycanin meqsedinin serhed boyu gerginliyi artirmaq bununla da Azerbaycanin ATET in Minsk qrupunu veziyyeti idare ede bilmemekde ve sulhe zemanet vermemekde ittiham ede bilmesi oldugunu ireli surdu Bundan sonra Azerbaycan Qarabag meselesini ATET den Birlesmis Milletler Teskilatina tehvil vermeye calisacaq cunki bu teskilat Azerbaycanin Sovet erazilerinde cekilmis serhedleri daxilinde erazi butovluyunu taniyir Hemcinin 2012 ci ilde Azerbaycan BMT Tehlukesizlik Surasinin qeyri daimi uzvluyune secilmisdir 2 Istinadlar Redakte 1 2 3 Serious Escalation In Armenia Azerbaijan Violence Greets Clinton EurasiaNet org Istifade tarixi 2012 06 07 1 2 Analysis Azerbaijan pumps up tension on border to shift Karabakh issue from MG to UN Analysis ArmeniaNow com 2016 04 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 06 04 Joshua Kucera 2012 06 11 Azerbaijan jockeys for new geopolitical weight Al Jazeera English Istifade tarixi 2016 06 04 Zhirayr Reyisyan Situation in Aleppo Armenian districts is comparatively quiet ARMENPRESS Armenian News Agency Armenpress am Istifade tarixi 2016 06 04 1 2 Archived copy 2013 01 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 06 12 Edvard Nalbandyan Azerbajdzhan pytaetsya perekinut napryazhenie na granicu s Armeniej Russian Yerkramas org 2012 05 30 2013 04 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 06 07 Armenian forces kill five Azerbaijani troops on border BBC Istifade tarixi 2012 06 07 Another Enemy Incursion in Tavoush Armenian Forces Kill 5 Azerbaijani Soldiers http hetq am eng news 15184 another enemy incursion in tavoush armenian forces kill 5 azerbaijani soldiers html 1 2 Ermenistan 3 esgerinin oldurulduyunu bildirir Azadliq org Istifade tarixi 2012 06 07 Maarif Cingizoglu 5 Azerbaycan esgeri helak olub Azadliq org Istifade tarixi 2012 06 07 Another diversion attack by Azerbaijan Society Panorama Armenian news Panorama am Istifade tarixi 2012 06 07 1 2 One Killed Two Wounded In Nagorno Karabakh Clashes Rferl org Istifade tarixi 2012 06 07 Source Panorama am Azeri forces fired thousands of shots at NKR Defense Army positions on June 6 7 Panorama Armenian news Panorama am Istifade tarixi 2016 06 04 On the warpath Armenia calls on U S EU to threaten Azerbaijan with sanctions in case of repeated acts of sabotage Analysis ArmeniaNow com 2016 05 11 2016 08 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 06 04 Clashes between Armenia and Azerbaijan alarm Clinton Bbc co uk Istifade tarixi 2012 06 07 Sputnik Azeri Army Ready to Flush Armenians Out of Karabakh En rian ru Istifade tarixi 2016 06 04 Statement of the OSCE Minsk Group Co Chairs Istifade tarixi 15 June 2012 Menbe https az wikipedia org w index php title 2012 ci ilde Azerbaycan Ermenistan serhed munaqiseleri amp oldid 6029570, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.