Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
6G — 6-cı nəsil kabelsiz mobil şəbəkə texnologiyası.
6G telekommunikasiya sahəsində mobil məlumat şəbəkələrini dəstəkləyən simsiz rabitə texnologiyaları üçün inkişaf edən altıncı nəsil standartıdır. Mütəxəssislər güman edirlər ki, bu standart 5G-dən əhəmiyyətli dərəcədə daha sürətli olacaq. 6G şəbəkəsi özündən əvvəlkilər kimi, xidmət sahəsinin mobil hücrələr adlanan kiçik coğrafi ərazilərə bölünən genişzolaqlı mobil şəbəkə olacaq. Bir neçə şirkət (, , Apple, , , Huawei, , , LG, Nokia, , Samsung, Vi, Xiaomi), tədqiqat institutları (, ) və ölkələr (ABŞ, Avropa İttifaqı ölkələri, Rusiya, Çin, Hindistan, Yaponiya, Cənubi Koreya, Sinqapur və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri) 6G şəbəkəsinə maraq göstərirlər.
6G şəbəkəsi özündən əvvəlki texnologiyalara nisbətən daha fərqli olacaq. Belə ki, hər yerdə mövcud olan ani kommunikasiya, geniş yayılmış intellekt və əşyaların interneti (IoT) kimi cari mobil hücrə istifadə edən nümunələrdən daha çox tətbiqləri dəstəkləyəcəyi gözlənilir. Mobil şəbəkə operatorlarının 6G üçün çevik və mərkəzləşdirilməmiş (desentralizasiya) qəbul edəcəyi gözlənilir. 6G ilə yerli spektrin lisenziyalaşdırılması, spektr və infrastrukturun paylaşılması, , süni intellekt, qısa paket rabitəsi və blokçeyn texnologiyaları ilə dəstəklənən ağıllı avtomatlaşdırılmış idarəetmə gözlənilir.
2023-cü ildən etibarən, 6G texnologiyası üçün ümumi qəbul olunmuş hər hansı bir dövlət və ya qeyri-dövlət standartı mövcud deyil və lakin inkişaf etmə mərhələsindədir.
Terahertz və millimetr dalğalarının inkişafı
Bəzi fərziyyələrə görə, 6G texnologiyasında (30 ilə 300 GHz) və (300 ila 3000 GHz) istifadə edilə bilər. Bununla belə, bu tezliklərin dalğa yayılması 1G, , 3G və 4G-də istifadə edilən radio dalğalarından daha həssas olan 5G və Wi-Fi-da (təxminən 2-30 GHz) istifadə edilən mikrodalğalı tezliklərə nisbətən maneələrə qarşı daha həssasdır.
"Next G Alyansı" 2020-ci ilin oktyabrında (ATIS) tərəfindən yaradıldı. Bu ittifaq , , , , T-Mobile, Microsoft, Samsung və başqa böyük şirkətlərdən ibarətdir. Alyansın məqsədi növbəti 10 il ərzində 6G və Şimali Amerikanın mobil texnologiyası liderliyini irəli aparmaqdır."
2022-ci ilin yanvarında Çinin (Purple Mountain Observatory of China) iddia etdi ki, tədqiqat qrupu laboratoriya şəraitində ilk dəfə terahertz tezlik diapazonunda saniyədə 206,25 giqabit (Gbit/s) məlumat sürətinə çatıb ki, bu da 6G mobil rabitənin əsasını təşkil edir.
2022-ci ilin fevralında çinli tədqiqatçılar milimetr dalğalarını istifadə edərək rekord sürətlə məlumat ötürmək mümkün olduğunu iddia edirlər. Optik burulğanın milimetr dalğaları çox yüksək frekanslı radio dalğalarının elə bir növüdür ki, onların spinləri döngələr sürətlə dəyişir. Araşdırmaçılar 1 terabayt məlumatı 1 km (3,300 fit) məsafəyə bir saniyədə ötürmək bacarığını əldə etdiklərini deyirlər. Radio dalğalarının fırlanma potensialı ilk dəfə 1909-cu ildə ingilis fizik tərəfindən açıqlandı, lakin istifadəsi çətin oldu. Zhang və həmkarları bildiriblər ki, onların nailiyyətləri son bir neçə onillikdə dünya üzrə bir çox tədqiqat qrupunun gərgin əməyi əsasında qurulub. Avropadakı tədqiqatçılar 1990-cı illərdə optik burulğan dalğalarından istifadə edərək ilk rabitə təcrübələrini həyata keçirdilər. Əsas problem ondadır ki, fırlanan dalğaların ölçüsü məsafə ilə artır və zəifləyən siqnal yüksək sürətli məlumat ötürülməsini çətinləşdirir. Çin komandası daha çox məlumat daşımaq üçün dalğaların üç fərqli rejimdə fırlanmasını təmin edən, daha fokuslanmış burulğan şüası yaratmaq üçün unikal ötürücü qurdu. Onlar bölünmə zamanı böyük miqdarda məlumatı daşıyan və deşifrə edə bilən yüksək performanslı qəbuledici cihaz hazırladı.
İstinadlar
- Fisher, Tim. "6G: What It Is & When to Expect It". Lifewire. 17 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 April 2022.
- Khan, Danish. "Airtel, Vi push for work on 6G tech". The Economic Times. January 2022. 2022-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-10-20.
- "Indian Telecom Jio partners with University of Oulu over development of 6G technology". indianexpress. January 21, 2022. October 31, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 21, 2023.
- "Opinion: Think 5G is exciting? Just wait for 6G". CNN. 10 February 2020. 17 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 August 2023.
- Kharpal, Arjun. "China starts development of 6G, having just turned on its 5G mobile network". CNBC. November 7, 2019. November 17, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 21, 2023.
- Andy Boxall; Tyler Lacoma. "What is 6G, how fast will it be, and when is it coming?". DigitalTrends. January 21, 2021. November 17, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 18, 2021.
- Li, Jane. "Forget about 5G, China has kicked off its development of 6G". Quartz. 7 November 2019. 12 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 August 2023.
- "India to get 6G by 2023 end or 2024, India's communications minister says while the country still waits for 5G rollout". Business Insider. 2021-12-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-28.
- "DoT to seek TRAI comment on use of 95GHz-3THz airwaves". TeleGeography. 2022-11-11. 2022-11-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-11-16.
- Dohler, M.; Mahmoodi, T.; Lema, M. A.; Condoluci, M.; Sardis, F.; Antonakoglou, K.; Aghvami, H. Internet of skills, where robotics meets AI, 5G and the Tactile Internet // 2017 European Conference on Networks and Communications (EuCNC). 2017. 1–5. doi:10.1109/EuCNC.2017.7980645. ISBN . 2023-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
- Saad, W.; Bennis, M.; Chen, M. "A Vision of 6G Wireless Systems: Applications, Trends, Technologies, and Open Research Problems". IEEE Network. 34 (3). 2020: 134–142. doi:10.1109/MNET.001.1900287. ISSN 1558-156X. 2023-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
- Yang, H.; Alphones, A.; Xiong, Z.; Niyato, D.; Zhao, J.; Wu, K. "Artificial-Intelligence-Enabled Intelligent 6G Networks". IEEE Network. 34 (6). 2020: 272–280. arXiv:1912.05744. doi:10.1109/MNET.011.2000195. ISSN 1558-156X. 2023-07-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
- Xiao, Y.; Shi, G.; Li, Y.; Saad, W.; Poor, H. V. "Toward Self-Learning Edge Intelligence in 6G". IEEE Communications Magazine. 58 (12). 2020: 34–40. arXiv:2010.00176. doi:10.1109/MCOM.001.2000388. ISSN 1558-1896. 2023-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
- Guo, W. "Explainable Artificial Intelligence for 6G: Improving Trust between Human and Machine". IEEE Communications Magazine. 58 (6). 2020: 39–45. doi:10.1109/MCOM.001.2000050. hdl:1826/15857. 2023-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-21.
- Wolfe, Marcella. "ATIS Launches Next G Alliance to Advance North American Leadership in 6G". . October 13, 2020. February 22, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 18, 2021.
- Kumar, Nitesh. "6G|What Is 6G?|6G In India|Which Country Has 6G Network?|6G Application". techbyte.co.in. 21 January 2022. 23 January 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 January 2022.
- Chen, Stephen. "Race to 6G: Chinese researchers declare data streaming record with whirling radio waves". South China Morning Post. 2022-02-10. 2023-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-23.
Xarici keçidlər
- Sharma, Ankush. "6G Companies: Telecom Players Kickstart Research Activities". GreyB (ingilis). 2020-11-09. İstifadə tarixi: 2021-06-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
6G 6 ci nesil kabelsiz mobil sebeke texnologiyasi 6G telekommunikasiya sahesinde mobil melumat sebekelerini destekleyen simsiz rabite texnologiyalari ucun inkisaf eden altinci nesil mobil rabite standartidir Mutexessisler guman edirler ki bu standart 5G den ehemiyyetli derecede daha suretli olacaq 1 6G sebekesi ozunden evvelkiler kimi xidmet sahesinin mobil hucreler adlanan kicik cografi erazilere bolunen geniszolaqli mobil sebeke olacaq Bir nece sirket Airtel Anritsu Apple Ericsson Fly Huawei Jio Keysight LG Nokia NTT Docomo Samsung Vi Xiaomi tedqiqat institutlari Texnologiya Innovasiya Institutu Universitetlerarasi Mikroelektronika Merkezi ve olkeler ABS Avropa Ittifaqi olkeleri Rusiya Cin Hindistan Yaponiya Cenubi Koreya Sinqapur ve Birlesmis Ereb Emirlikleri 6G sebekesine maraq gosterirler 2 3 4 5 6 7 1 8 9 6G sebekesi ozunden evvelki texnologiyalara nisbeten daha ferqli olacaq Bele ki her yerde movcud olan ani kommunikasiya genis yayilmis intellekt ve esyalarin interneti IoT kimi cari mobil hucre istifade eden numunelerden daha cox tetbiqleri destekleyeceyi gozlenilir 10 Mobil sebeke operatorlarinin 6G ucun cevik ve merkezlesdirilmemis desentralizasiya biznes modelini qebul edeceyi gozlenilir 6G ile yerli spektrin lisenziyalasdirilmasi spektr ve infrastrukturun paylasilmasi mobil periferik hesablama suni intellekt qisa paket rabitesi ve blokceyn texnologiyalari ile desteklenen agilli avtomatlasdirilmis idareetme gozlenilir 11 12 13 14 2023 cu ilden etibaren 6G texnologiyasi ucun umumi qebul olunmus her hansi bir dovlet ve ya qeyri dovlet standarti movcud deyil ve lakin inkisaf etme merhelesindedir Terahertz ve millimetr dalgalarinin inkisafiredakteBezi ferziyyelere gore 6G texnologiyasinda milimetr dalgalari 30 ile 300 GHz ve terahertz radiasiyasi 300 ila 3000 GHz istifade edile biler Bununla bele bu tezliklerin dalga yayilmasi 1G 2G 3G ve 4G de istifade edilen radio dalgalarindan daha hessas olan 5G ve Wi Fi da texminen 2 30 GHz istifade edilen mikrodalgali tezliklere nisbeten maneelere qarsi daha hessasdir Next G Alyansi 2020 ci ilin oktyabrinda Alliance for Telecommunications Industry Solutions ATIS terefinden yaradildi Bu ittifaq AT amp T Ericsson Telus Verizon T Mobile Microsoft Samsung ve basqa boyuk sirketlerden ibaretdir Alyansin meqsedi novbeti 10 il erzinde 6G ve Simali Amerikanin mobil texnologiyasi liderliyini ireli aparmaqdir 15 2022 ci ilin yanvarinda Cinin Benovseyi Dag Resedxanasi Purple Mountain Observatory of China iddia etdi ki tedqiqat qrupu laboratoriya seraitinde ilk defe terahertz tezlik diapazonunda saniyede 206 25 giqabit Gbit s melumat suretine catib ki bu da 6G mobil rabitenin esasini teskil edir 16 2022 ci ilin fevralinda cinli tedqiqatcilar optik burulgan milimetr dalgalarini istifade ederek rekord suretle melumat oturmek mumkun oldugunu iddia edirler Optik burulganin milimetr dalgalari cox yuksek frekansli radio dalgalarinin ele bir novudur ki onlarin spinleri dongeler suretle deyisir Arasdirmacilar 1 terabayt melumati 1 km 3 300 fit mesafeye bir saniyede oturmek bacarigini elde etdiklerini deyirler Radio dalgalarinin firlanma potensiali ilk defe 1909 cu ilde ingilis fizik Con Henri Poyntinq terefinden aciqlandi lakin istifadesi cetin oldu Zhang ve hemkarlari bildiribler ki onlarin nailiyyetleri son bir nece onillikde dunya uzre bir cox tedqiqat qrupunun gergin emeyi esasinda qurulub Avropadaki tedqiqatcilar 1990 ci illerde optik burulgan dalgalarindan istifade ederek ilk rabite tecrubelerini heyata kecirdiler Esas problem ondadir ki firlanan dalgalarin olcusu mesafe ile artir ve zeifleyen siqnal yuksek suretli melumat oturulmesini cetinlesdirir Cin komandasi daha cox melumat dasimaq ucun dalgalarin uc ferqli rejimde firlanmasini temin eden daha fokuslanmis burulgan suasi yaratmaq ucun unikal oturucu qurdu Onlar bolunme zamani boyuk miqdarda melumati dasiyan ve desifre ede bilen yuksek performansli qebuledici cihaz hazirladi 17 Istinadlarredakte 1 2 Fisher Tim 6G What It Is amp When to Expect It Lifewire 17 November 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 April 2022 Khan Danish Airtel Vi push for work on 6G tech The Economic Times January 2022 2022 10 20 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 10 20 Indian Telecom Jio partners with University of Oulu over development of 6G technology indianexpress January 21 2022 October 31 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi August 21 2023 Rappaport Theodore S Opinion Think 5G is exciting Just wait for 6G CNN 10 February 2020 17 November 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 August 2023 Kharpal Arjun China starts development of 6G having just turned on its 5G mobile network CNBC November 7 2019 November 17 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi August 21 2023 Andy Boxall Tyler Lacoma What is 6G how fast will it be and when is it coming DigitalTrends January 21 2021 November 17 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi February 18 2021 Li Jane Forget about 5G China has kicked off its development of 6G Quartz 7 November 2019 12 November 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 August 2023 India to get 6G by 2023 end or 2024 India s communications minister says while the country still waits for 5G rollout Business Insider 2021 12 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 12 28 DoT to seek TRAI comment on use of 95GHz 3THz airwaves TeleGeography 2022 11 11 2022 11 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 11 16 Dohler M Mahmoodi T Lema M A Condoluci M Sardis F Antonakoglou K Aghvami H Internet of skills where robotics meets AI 5G and the Tactile Internet 2017 European Conference on Networks and Communications EuCNC 2017 1 5 doi 10 1109 EuCNC 2017 7980645 ISBN 978 1 5386 3873 6 2023 04 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 08 21 Saad W Bennis M Chen M A Vision of 6G Wireless Systems Applications Trends Technologies and Open Research Problems IEEE Network 34 3 2020 134 142 doi 10 1109 MNET 001 1900287 ISSN 1558 156X 2023 04 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 08 21 Yang H Alphones A Xiong Z Niyato D Zhao J Wu K Artificial Intelligence Enabled Intelligent 6G Networks IEEE Network 34 6 2020 272 280 arXiv 1912 05744 doi 10 1109 MNET 011 2000195 ISSN 1558 156X 2023 07 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 08 21 Xiao Y Shi G Li Y Saad W Poor H V Toward Self Learning Edge Intelligence in 6G IEEE Communications Magazine 58 12 2020 34 40 arXiv 2010 00176 doi 10 1109 MCOM 001 2000388 ISSN 1558 1896 2023 04 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 08 21 Guo W Explainable Artificial Intelligence for 6G Improving Trust between Human and Machine IEEE Communications Magazine 58 6 2020 39 45 doi 10 1109 MCOM 001 2000050 hdl 1826 15857 2023 04 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 08 21 Wolfe Marcella ATIS Launches Next G Alliance to Advance North American Leadership in 6G Atis October 13 2020 February 22 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi February 18 2021 Kumar Nitesh 6G What Is 6G 6G In India Which Country Has 6G Network 6G Application techbyte co in 21 January 2022 23 January 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 January 2022 Chen Stephen Race to 6G Chinese researchers declare data streaming record with whirling radio waves South China Morning Post 2022 02 10 2023 07 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 08 23 Xarici kecidlerredakteSharma Ankush 6G Companies Telecom Players Kickstart Research Activities GreyB ingilis 2020 11 09 Istifade tarixi 2021 06 02 Menbe https az wikipedia org w index php title 6G amp oldid 7677360