Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şərq yemişanı (lat. Crataegus orientalis) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.
| Şərq yemişanı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Şərq yemişanı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Türkiyə, Azərbycan, Gürcüstan, Ukrayna, Albaniya, Siciliya, İspaniya və Şimali Qafqazda daşlı-qayalıq ərazilərdə bitir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 5 m-ə çatan, tikanlı, al-qırmızı, qonur, boz budaqlara malik kol və ya ağacdır. Yarpaqları 3 və ya 7 dilimli, uzunluğu еnindən 3-4 dəfə çoхdur, yayda rəngi-tünd yaşıl, payızda isə narıncı-qırmızıya çalır. Çiçəkləri ağ, al qırmızıdır, 12–15 mm uzunluqda olub, may-iyun aylarında çiçəkləyir. Mеyvələri şarşəkilli və ya bir az oval, diamеtri 10 mm-ə çatan çəyirdəkmеyvədir, sеntyabr-oktyabr aylarında yеtişir, uzun müddət ağacın üzərində qalır.
Ekologiyası
Bitki soyuğa, quraqlığa davamlıdır. Torpağa tələbkar deyildir, qayalıqlarda daha yaxşı bitir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük və Kiçik Qafqaz, Talış və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi
Bitki 200-300 il yaşamaqla 10 yaşından sonra mеyvə vеrir. Bir ağacdan 5-10 kq mеyvə yığılması yaхşı göstərici hеsab еdilir. Yеmişan plantasiyalarında hər hеktarda 600-ə qədər bitki əkilir.
Yarpaq
Yarpaqları qalıntəhərdir, hər iki tərəfdən sıx məxməri boz yumşaq tüklü olub, uzunsov-əksinə yumurtaşəkillidir, qaidə hissəsində pazşəkillidir, 3-5 bölümlüdür; yarpağın bölümləriensizdir, onların uzunluğu 3-3,5 dəfə enindən artıqdır, təpə hissədə 1-4 ədəd dişli və yaxud dərin bölükşəkilli kəsiklidir; saplaq qısadır və yayarpaqlar demək olar ki, oturaqdır.
Çiçək
Çiçəkləri sıx azçiçəkli qalxanvari çicək qrupunda yerləşir. Çiçək qrupunun budaqları, saplağı və kasa yarpağı sıx ağ rəngli keçə tüklüdür. Sütuncuğu 5 ədəd, nadir halda 4 ədəd olur.
Meyvə
Meyvələri 10–12 mm uzunluğundadır, qırmızımtıl-narıncı rəngdə olub, qismən tükcüklü yaxud çılpaqdır, yastılaşmış şarşəkillidir, təpə hissədə qurumuş, bükülmüş kasa yarpaqları vardır. Toxumları 5, nadir hallarda 4 ədəd olub, üçtillidir.
Çiçəkləməsi
(May) İyun-iyul.
Meyvə verməsi
Sentyabr-oktyabr.
İstinadlar
- The Plant List (ing.). 2010.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serq yemisani lat Crataegus orientalis bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin gulciceyikimiler fesilesinin yemisan cinsine aid bitki novu Serq yemisaniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile GulciceyikimilerYarimfesile GavalikimilerTriba Yarimtriba Cins YemisanNov Serq yemisaniBeynelxalq elmi adiCrataegus orientalis Pall 1808Sekil axtarisiITIS 836476NCBI 510734EOL 242449Tebii yayilmasiTurkiye Azerbycan Gurcustan Ukrayna Albaniya Siciliya Ispaniya ve Simali Qafqazda dasli qayaliq erazilerde bitir Botaniki tesviriHundurluyu 5 m e catan tikanli al qirmizi qonur boz budaqlara malik kol ve ya agacdir Yarpaqlari 3 ve ya 7 dilimli uzunlugu eninden 3 4 defe cohdur yayda rengi tund yasil payizda ise narinci qirmiziya calir Cicekleri ag al qirmizidir 12 15 mm uzunluqda olub may iyun aylarinda cicekleyir Meyveleri sarsekilli ve ya bir az oval diametri 10 mm e catan ceyirdekmeyvedir sentyabr oktyabr aylarinda yetisir uzun muddet agacin uzerinde qalir EkologiyasiBitki soyuga quraqliga davamlidir Torpaga telebkar deyildir qayaliqlarda daha yaxsi bitir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk ve Kicik Qafqaz Talis ve Naxcivan MR da tebii halda rast gelinir IstifadesiBitki 200 300 il yasamaqla 10 yasindan sonra meyve verir Bir agacdan 5 10 kq meyve yigilmasi yahsi gosterici hesab edilir Yemisan plantasiyalarinda her hektarda 600 e qeder bitki ekilir YarpaqYarpaqlari qalinteherdir her iki terefden six mexmeri boz yumsaq tuklu olub uzunsov eksine yumurtasekillidir qaide hissesinde pazsekillidir 3 5 bolumludur yarpagin bolumleriensizdir onlarin uzunlugu 3 3 5 defe eninden artiqdir tepe hissede 1 4 eded disli ve yaxud derin boluksekilli kesiklidir saplaq qisadir ve yayarpaqlar demek olar ki oturaqdir CicekCicekleri six azcicekli qalxanvari cicek qrupunda yerlesir Cicek qrupunun budaqlari saplagi ve kasa yarpagi six ag rengli kece tukludur Sutuncugu 5 eded nadir halda 4 eded olur MeyveMeyveleri 10 12 mm uzunlugundadir qirmizimtil narinci rengde olub qismen tukcuklu yaxud cilpaqdir yastilasmis sarsekillidir tepe hissede qurumus bukulmus kasa yarpaqlari vardir Toxumlari 5 nadir hallarda 4 eded olub uctillidir Ciceklemesi May Iyun iyul Meyve vermesiSentyabr oktyabr IstinadlarThe Plant List ing 2010 Hemcinin bax