fbpx
Wikipedia

Şönborn sarayı

September 09, 2021

Şönborn sarayı (çex. Schönbornský palác) - Praqanın Mala Strana rayonunda, Trjişte meydanı № 365 və Vlaşska küçəsində yerləşən barokko üslublu saraydır. O, 1958-ci ildən Çex Respublikasının mədəniyyət abidəsi kimi qorunur. 1925-ci ildən burada ABŞ səfirliyinin iqamətgahı yerləşdirilmişdi; binaya giriş imkanı yalnız səfirliyin əməkdaşlarına verilir. Saray kompleksinin ərazisinə iri terraslaşmış bağ və Petrşin təpəsinin yamaclarında yerləşmiş erkən barokko üslublu qlorietta (Qlorietta - açıq pavilyonlu kolonnadadır) daxildir. Sarayın adı kübar nəsildən olan onun sonuncu sahibinin soyadından götürülüb.

Şönborn sarayı
çex. Schönbornský palác na Malé Straně
50°05′13″ şm. e. 14°24′04″ ş. u.
Ölkə Çexiya
Status Çexiya prezidenti və Birinci xanımının xüsusi nəzarəti altındadır.
Şəhər Praqa
Aidiyyatı Şönbornlar
Kolloredo-Valdzee
Memar Covanni Battista Alliprandi
Bartolomeo Skotti
Tikilmə tarixi 1715-1718
Üslubu barokko memarlığı
Çexiyanın milli irsi
İstinad nöm.1-781
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

 
Sarayın əsas girişi üzərində ABŞ bayrağı dalğalanır.
 
Qırmızı qalxan üzərindəki qızıl aslan və ağ buludlar Şönborn sülaləsinin gerbi hesab olunur.

Saray Otuzillik müharibə (1618-1648) zamanı dağıdılmış beş İntibah üslublu evin yerində inşa olunmuşdu. Buna görə də, sarayın maketi və planı nisbətən mürəkkəb və qeyri-ardıcıl olaraq səciyyələnir. Sarayın hər xarici, həm də daxili tərtıbatında ondan öncəki digər binalardan, eləcə də 1640-1900-cu illəri əhatə edən bütün inkişaf dövründən xeyli fraqmentlər tapıla bilər. Belə ki, 2001-ci ilin iyul ayında səfirliyin konsulluq şöbəsində aparılan yenidənqurma işləri zamanı, nəfis barokko üslublu tavan işləmələri aşkar edilmişdi.

XVII əsrin ortalarında, hazırki sarayın yerləşdiyi torpaqlar Malta ordeninin böyük prioru və avstriyalı general Rudolf Kolloredo-Valdze (1585-1657) tərəfindən satın alınmışdı; o, qarnizon hərbi komendantı kimi isveç qoşunlarının 1648-ci ildə Praqa şəhərinə etdikləri basqına qədər Köhnə şəhəri şəxsən müdafiə edirdi. Saray 1643-1656-cı illər arasında tikilmişdi. O, sarayın ətraf ərazisində, yəni Petrşin təpəsindəki köhnə üzümlük sahəsini məhv edərək, 1660-cı ildə burada geniş terraslaşdırılmış bağın əsasını qoyur. Petrşinin ən yüksək nöqtəsində isə, erkən barokko üslubunda gözəl qlorietta yaradılmışdı.

Saray və ətrafındakı bağ XVII əsrin ikinci yarısında Praqanın ən tanınmış və vacib binalarından biri idi; bunu kardinal Harrax özünün gündəliklərinə və xarici turistlərin səyahət qeydlərinə istinadən qeyd etmişdi. Şönborn bağı ilk növbədə öz bədii tərtibatına və şəhər ilə Praqa qəsrinə açılan möhtəşəm mənzərəsinə görə məşhur idi. Qlorietta Vltava çayının sahilində, bugünki Kampa adasında bayram günləri keçirilən atəşvəşanlığı izləmək üçün ən sevimli yerlərdən biri idi. Barokko üslublu daha erkən sarayın müəllifliyi Praqada şöhrət qazanmış italiyalı memar Covanni Pieroninin layihəsinə aid etmək olar, Kolloredo ailəsi onunla çox yaxşı münasibətdə idilər.

1715–1718-ci illərdə saray Habsburq diplomatı Yeronim Kolloredo Valdzenin şəxsi mülkünə çevrilmişdi. Məhz onun dövründə, memarlar Covanni Battista Alliprandi, Bartolomeo Skotti, eləcə də çox güman ki, Santini tərəfindən saray barokko üslubunda bəzədilmişdi. Bunlar əsasən sarayın hər mərtəbəsinin və küçəyə açılan fasadın mürəkkəb prokompovka elementləri ilə yenidən qurulması idi. Küçə fasadının ümumi görünüşü (çoxsaylı klenak və frontonların yaradılması) Santininin tipik memarlıq xüsusiyyətlərini daşıyır. Beləliklə, italyan əsilli çex memarının bu böyük sarayın yenidən qurulmasında çox böyük əməyi olduğunu qeyd etmək olar. İnteryerdə və sarayı əhatə edən bağda aparılan əsas dəyişikliklər memar Alliprandi ilə bağlıdır. Sarayda daha qədim daxili tərtibat elementlərindən şərti olaraq Cakomo Antonio Korbelliniyə aid edilən oyma tavan düzəlişlərini qeyd etmək olar.

Sonrakı illərdə sarayın sahibləri, yəni bir neçə aristokrat sülaləsi tədricən bir-birini əvəzləyirdi. 1794-cü ildə saray Şönborn qraf ailəsi tərəfindən alınmış və buna uyğun olaraq da bina hal-hazırda həmin sülalənin adını daşıyır. Lakin XX əsrdə baş vermiş iqtisadi böhran ilə əlaqədar, Şönborn ailəsi sarayın nömrələrini icarəyə verməyə başlayır. Buranın ən məşhur icarədarlarından biri yazıçı Frans Kafka idi - o, 1917-ci ildə bir neçə ay müddətinə sarayın iki otağını kirayə götürmüşdü. Kafka o vaxtkı sevgilisi Feliçia Bauerə göndərdiyi məktubda bunları yazmışdır:

Mən daşınmaz əmlak agentliyinə getdim və orada mənə demək olar ki, dərhal ən gözəl saraylarından birində icarəyə verilən mənzil barədə danışdılar. Yeni mənzildə iki yataq otağı vardır, vanna kiçik olduğundan isə, hollun yarısı ona əlavə olunmuşdu. İldə altı yüz kron ödəməliyəm. Bu, sadəcə olaraq arzuya oxşayırdı. Mən otaqlara baxmaq üçün oraya getdim. Nömrələr hündür və gözəldir, divarları isə qırmızı və qızılı rəngdədir, elə bil ki, Versal sarayıdır. Dörd pəncərə sakit və gizli daxili həyətə, biri isə gül bağçasına açılır. Bağlar necə də gözəldir! Saraya əsas girişdən daxil olan zaman, necə aristokratik bir məkana ayaq basdığıma inana bilmirdim. Böyük qövs boyunca yerləşən və kariatidlərin əhatəsində olan ikinci darvazadan yavaş-yavaş və əzəmətlə aşağıya doğru enən xiyabana (bağa) və möhkəm daş pilləkənlərə çox gözəl mənzərə açılır. Amma mənim köçdiyim mənzilin bir kiçik bir çatışmamazlığı var - buranın əvvəlki sahibi, cavan bir cənab öz həyat yoldaşından ayrılaraq, gənc qulluqçu oğlanla birgə yaşamağı gərara alır və bir neçə ay müddətində burada yaşayır. Bu hadisə yuxarı instansiyalara çatdırıldıqdan sonra isə, o (yəni həmin dövlət qulluqçusu və buranın sahibi), öz tutduğu vəzifəsindən azad edilərək Praqanı tərk etməyə məcbur olur. Qısa müddət ərzində köhnə sahib mənzilin təmirinə külli miqdarda pul xərclədiyindən, belə asanlıqla oranı tərk etmək istəmirdi. İndi isə ən azı, hamam ləvazimatlarını, divarda asılmış xalçanı satmaq üçün, eləcə də elektrik enerjisinin topladığı xərclərin heç olmasa qismən ödəyə bilən bir adamı axtarırlar. Mən bu məsələdə özümü nümunə gətirmirəm. Mənim bildiyimə görə, onların hamısı 650 kron eləyir. Bu o qədər də yüksək məbləğ olmasa da, soyuq mənzil və mənim lüks dadım üçün həddindən artıq çox idi. Hər halda, mənzildə lazımi mebellərim də yoxdur. Bu mənim nəzərimdən qaçmayan daha bir detal idi. Bununla belə, həmin sarayın üçüncü mərtəbəsində bilavasitə saray inzibatçısı tərəfindən icarəyə verilən daha bir mənzil var idi, onun kifayət qədər aşağı tavanı olması ilə bərabər, Hradçanı rayonunun köndələn dar küçələrinə əsrarəngiz mənzərə açılırdı. Bu mənzilin otağı daha sadə döşənməsinə baxmayaraq, mən orada bir müddət gənc qrafinya ilə qonaq qismində yaşayırdıq - görünür, o ümumilikdə sadə tələblər əsasında buraya köçmüşdü. Gənc qadın bütün lazımi əşyaları özü ilə gətirmişdi. Bura mənim çox xoşuma gəldi və ilk dəfə mənzilə gələndə həmin qadını görərək, buranın artıq alındığı düşünərək qorxdum. Lakin tanımadığım bir qadınla birlikdə yaşayacağımı anladıqdan sonra, bir az çaşqınlıq hissinə düçar oldum...

Frans Kafka uzun düşüncələrdən sonra, nəhayət saraydakı mənzildə məskunlaşmağı qərara alır, ancaq fakt odur ki, nömrələrin kifayət qədər qışda isidilmədiyindən, bu onda vərəmin inkişafına səbəb olmuşdu və Kafka tezliklə saraydan düz qocalar evinə köçürülmüşdü.

1919-cu ildə sonuncu sahib Karl Yohann Şönborn öz sarayını amerikalı milionerçi Çarli Riçard Kreynin oğlu Riçar Teller Kreynə satmışdı - Riçard Teller 1919-1921-ci illərdə ABŞ-ın Çexoslovakiyadakı ilk səfiri idi. Onun atası Çarli Riçard, Yan Masarikin (daha sonralar isə Tomaş Masarikin) yaxın dostu idi və buna görə də onun Çexoslovakiya dövlətinin yaranmasında böyük rolu olmuşdu. T.G. Masarik slavyanşünaslardan ruh yüksəkliyi ilə dolu idi və bun görə də, Kreyn 1902-ci ildə onu Çikaqo şəhərində keçirilən mühazirəyə dəvət etmişdi. Burada Masarik Orta Qərbdə məskunlaşmış slavyan icmaları ilə tanış olur. Məhz Çarlz Riçard Kreyn Masarikin ABŞ-ın 28-ci prezidenti Vudro Vilsonla görüşünü təşkil etmiş və bu görüş nəticəsində Masarik Çexoslovakiya dövlətinin yaranmasında yeni bir dəstək tapmışdı.

Riçard Teller Kreyn tərəfindən saray 117 000 dollara alınmışdı. Bu retrospektivdə sarayın qiymətinin öz səbəbləri var idi - reprezentativ ərazinin yoxluğu və çoxsaylı kirayəçilər (100 nömrədən 80-i kirayə edilmişdi). Vaşinqtona qayıtdıqdan sonra, Riçard ABŞ hökumətinə bu sarayı təklif edərək, onu 1924-cü ildə 125 000 dollara aldığı bildirir. Və məhz onun təşəbbüsü ilə, binada amerika səfirlərinin qərargahı və konsulluğu yaradılır. İkinci dünya müharibəsi zamanı, saray İsveçrə prokurorluğu tərəfindən idarə olunurdu və onlar binanın ümumi durumuna laqeyd yanaşırdılar. Müharibədən sonra, amerikalılar sarayı çox acınacaqlı halda aşkar edirlər; görünür məhz bu səbəbdən də, ABŞ səfiri Lourens A. Steynhard özünə daha prezentabelli binanı axtarmalı olur. 1945-ci ilin sentyabr ayında o Çexoslovakiya dövlətindən Praqa-Bubeneç rayonunda yerləşən Otto Peşkanın villasını icarəyə götürür, 1948-ci ildə isə, bina tam olaraq ABŞ hökuməti tərəfindən satın alınmışdı.

1945-ci ildən Şönborn sarayı yalnız ofis kimi xidmət göstərir və bura yalnız səfirlik işçilərinə və səfirliyə dəvət olunan qonaqlar üçün açıq olur.

2001-ci ilin iyul ayında səfirliyin konsulluq şöbəsində aparılan təmir-yenidənqurma işləri zamanı renessans üslubuna aid tavam işləmələri aşkar edilmişdi. Tikinti işləri dərhal dayandırılır və konsulluq bu hadisə barədə sənət tarixçilərinə məlumat verirlər. Sənətşünaslar aşkar edilən sənət əsərinin XVII əsrin əvvəlinə aid edir və tavanın taxta şəklində olduğu dövrdə vu bəzəklərin əhəmiyyətli estetik element olduğunu bildirirlər. Tavanın mühafizə olunması üçün tezliklə plan tərtib olunur və artıq 2006-cı ildə o restavravrasiya edilir.

Təsvir

 
Mala Strana və Petrşinə Praqa qəsrinin pəncərəsindən açılan mənzərə (1812). Akvarel, müəllif Jan-Batist İzabey

Saray kompleksi üç daxili həyətin ətrafında salınmış dörd ayrı qanaddan (fligeldən) ibarətdir. Üç mərtəbəli binanın damında ayrıca gözəl köşk də yaradılıbdır. Dünyanın ən qədim və gözəl şəhərlərindən sayılan Praqanın Vlaşska küçəsinə açılan sarayın əsas fasadı, özündə memar Santininin bir çox əlamətlərini daşıyır.

İki daş toskan sütunun əhatəsində olan sadə giriş hissəsinin üzərində ballüstradalı eyvan quraşdırılıb. Fasad dik pilyastrlarla bir neçə hissəyə bölünüb; onun hər mərtəbəsində rustovka bucağı və trapesiyaşəkilli təhriflər təkrarlanır. İri trapesiaşəkilli təhrif mövzusu fasadın üçlü tətbiqində əks olunur. Birinci mərtəbənin pəncərələri novşəkilli bosaj üzərinə qaldırılıb və xüsusi "boşluqlara" yerləşdirilib. Birinci mərtəbədə ("Piano nobile" - yəni parad mərtəbə) pəncərələr ətrafında qabarıq seqmentli və əyri frontonlu pəncərə qutuları sistemi yerləşir - burada vertikal yastı element incə pəncərə qutusu ilə kontrast yaradır. Birinci və ikinci mərtəbələrin arasında Şönborn sülaləsinin rəngli gerbi yerləşdirilib.

Üçüncü mərtəbənin mərkəzi çıxıntıları, allüziv qalxan və trapesiyaşəkilli təhriflər, bilərəkdən pəncərələrin üzərindəki kiçik ölçülü və düzbucaq formalı çıxığlara yerləşdirilib. Damın iki şöbəsi, eləcə də baxış pavilyonun yanlarındakı böyük və oval açıq dəliklər axıcı və sadə formaya malikdir. Sarayın detalları hesab olunan lövhələrin və kallus pəncərələrin xarici görünüşü sapa və dolayı xüsusiyyətlərə malikdir. Sarayın damı qırmızı gil kirəmitlərdən yığılıb.

Mala Stranada Santini tərəfindən inşa edilən digər saraylarla müqayisədə (məsələn, Morzin sarayı (1713-1714)), təkcə Şönborn sarayının təmkinlik və ciddilik təəssüratı yaratdığını görmək olar. Daxili həyətin zəngin yapma dekorasiyası arasında ziddiyyət yaratmaq üçün, memar sarayın küçəyə doğru açılan əsas fasadında bədii tərtibatlardan çox az istifadə etmişdi. Sarayın həyətə açılan fasadı dekorativ zolaqlarla, pəncərələrin yanları isə barokko üslubunda hazırlanmış amoretto fiqurları və girlyand elementlərlə bəzədilmişdi. Bu hissə heykəltəraşlıq portalı ilə tamamlanır. Binanın xarici fasadı erkən barokko üslubunda tərtib olunub; həyətdən olan portal-giriş isə, nəqqaşlıq elementləri və heykəllər ilə bəzədilib. Bu heykəllər əslində iki cüt atlant (və ya kariatid) fiqurudur (onların müəllifi M.B. Braun hesab olunur).

Müəllifliklə bağlı mübahisələr

Sarayın müəlliflik məsələsi hələ də müəyyənləşdirilməyib. Kolloredo ailəsi barokko memarlığı ilə çalışan hər iki liderlər ilə (Alliprandi və J. B. Santini ilə) yaxın təmasda idi. Çox güman ki, Alliprandi 1712-ci ildə Çexiyanın şərqində yerləşən Kolloredo ailəsinin Opoçno mülkündə də çalışmışdı. Bundan başqa o həmin mülkün yaxınlığında yerləşən renessans üslublu Müqəddəs Üçlük kilsəsini modifikasiya etmişdi (1716-cı ildə). Alliprandinin Şönborn sarayında fəaliyyəti 1709–1710-cu illərdə yazılı şəkildə sənədləşdirilmişdi. 1718-ci ildə o, Santini ilə birgə Opoçnaya çağırılmışdı - buradakı qəsrdə o düzəlişlər edərək ətraf ərazidə digər kiçik binaların təklif etmişdi (plan həyata keçməmişdir). Santiniyə sarayın proyektini tərtib etmək sifariş olunmuşdu.

Bir çox mütəxəssislər hesab edirlər ki, sarayın fasadı Santini üçün səciyyəvi olan dinamik və ifadəli üsluba uyğun əlamətləri daşımır, əksinə, o daha çox Alliprandinin sülh və sakit xarakterini özündə əks etdirir. Lakin bu fərziyələr Santini əməyinin yalnız bir rakurs anlayışına əsaslanır. Hazırda bu mürəkkəb qarşılıqlı tədricilik sistemini və hakin dominant elementin seçimi ilə, müxtəlif əlavələr və memarlıq üslublarının fərqliliyinə baxmayaraq, onun ümumi çalışma metodunu aşkarlamaq o qədər də çətin deyil (məsələn, Praqa qəsrindəki Kapitul dekanatlığı (1706), Mala Stranadakı Morzin sarayı (1713–1714), Mala Stranadakı Tun-Hohenşteyn sarayı (1716)).

Q.B. Alliprandi Vyana-oriyentalist memarlıq üslubunun (gecikmiş barokkodan klassisizmə keçid) təbliğatçısı idi; bu üslubun müəllifi Y. L. fon Hildebrandt və Y. B. Fişer fon Erlax (1656–1723) kimi məşhur və istedadlı memarlar idi. Alliprandi trapesiyaşəkilli bosaj texnikasını, eləcə də Santini kimi künc çıxıntılı rustika və başqa buna bənzər memarlıq elementlərini geniş tətbiq edirdi. Bununla belə, onun ən səciyyəvi memarlıq elementi hər iki mərtəbənin arasında silindrik dayaq ilə fasadının morfologiyası və dam üzərində yerləşən qüllənin xüsusi vurğulanmasıdır (məsələn, Hradçanıdakı Şternberq sarayı 1700–1708, Mala Stranadakı Lobkovitz sarayı 1703–1707, Libitsi u Melnikada yerləşən qəsr 1700-1706, Veltrusı qəsri 1711). Məhz bu memarlıq detallarını memar öz binalarının bir çoxunda tətbiq etməyi sevir. O, həmçinin fasadın sadə və rəvan səthə malik olmasının tərəfdarı idi. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, Şönborn sarayında memar Alliprandinin tərc etdiyi heç bir memarlıq motivini aşkar etmək olmur.

Bağ

 
Şönborn sarayının Qloriettası, bura 1919-cu ildən ABŞ-ın Praqadakı səfirliyinə verilmişdi.

Sarayın arxasında 2.68 hektar sahəsi olan terraslı italyan bağı uzanır. Bağ Petrşin yüksəkliyində bir zamanlar mövcud olmuş üzüm bağlarının yerində yaradılmışdır. Bağın əsas özəlliyi, saray binasından terras bağlara kimi uzanan və atlı gəzintilər üçün uyğunlaşdırılmış pilləkənli yoldur. Qraf Kolloredo-Valdzee 16 noyabr 1632-ci ildə baş vermiş Lützen döyüşündə hər iki ayağını itirdiyindən, bağdan öz sarayına maneəsiz daxil olmağı arzulayırdı və buna görə də, o, bağ, birinci terras və saray binasını birləşdirəcək xüsusi enişə malik pilləkənin inşasını sifariş edir. Barokko üslublu bağın yaradılmasında və bəzədilməsində memarlar J. B. Santini-Ayxel və C. B. Alliprandinin böyük əməyi olmuşdur. Tikinti işləri başa çatdıqdan sonra, Şönborn bağı təsirli landşaft görkəmini əldə etmişdi.

Bağ ABŞ bayrağının dalğalandığı qlorietta adlı köşk-arkada ilə tamamlanan iki terrasa bölünüb. Kommunist dövründə bu yer bir çoxları üçün azadlıq və demokratiyanın simvolu idi. Qloriyetta Rudolf Kolloredo-Valdzeyə məxsus kiçik şərb evciyinin yerində XVII əsrdə inşa olunmuşdu. Arkadanın inşaatçısı memar Covanni de Qalliano Pieroni (1586-1654) idi, Rudolf Kolloredo onun Praqa şəhərində çalışan ən istedadlı memarlarından biri olduğu yaxşı bilirdi.

Qloriettanın damında pəncərələri hər dörd tərəfə açılan kiçik bir otaq yerləşir. Onun tavanı XVII əsrin ortalarına aid rəsmlərlə bəzədilmişdir; əsərlərin müəllifi çox güman ki, həmçinin qonşu Strahov monastırında çalışmış Anton Stivensdir (Entoni Stivens Ştaynfels, 1618-1672). Qlorietta həmçinin bir müddət baxış pavilyonu olaraq xidmət göstərmişdir - məhz buradan Praqanın bütün memarlıq dominantlarını görmək olar.

12-18 avqust 2013-cü ildə keçirilən Praga Pride (Praqa gey paradı) zamanı, ABŞ səfirliyi LGBT şəxsləri dəstəkləmək üçün, qloriettanı göy qurşağı bayrağının rənglərinə uyğun olaraq işıqlandırılmışdı.

İstinadlar

  1. http://2gis.cz/praha/geo/12948484583911673/center/14.401199%2C50.087523/zoom/17/ Schönbornský palác, Tržiště, 365/15 / Vlašská, 365/1 Malá Strana, Praha 1, město Praha
  2. Hrabě Hugo-Damián ze Schönbornu je otcem římskokatolického kardinála Kryštofa Schönborna
  3. http://chcidoameriky.cz/velvyslanectvi-spojenych-statu-americkych-v-praze/ v Praze - Sídlem velvyslanectví Spojených států amerických v Praze je Schönbornský palác na Malé straně. Velvyslanci USA sídlí v rezidenci velvyslanců USA v Bubenči na Praze 6.
  4. United States Department of State, Bureau of Overseas Buildings Operations (1 May 2010). The Secretary of State's Register of Culturally Significant Property (PDF). Washington, DC. 3. İstifadə tarixi: 2011-06-10.
  5. . Embassy of the United States, Prague, Czech Republic. United States Department of State. 2014-12-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-06-10. Richard Crane, the first U.S. Ambassador to Czechoslovakia, sold the Palace to the United States Government in 1925 for $117,000.
  6. US-Botschaft Prag: Geschichte des Palais Schönborn 2014-12-16 at the Wayback Machine (engl.)

Ədəbiyyat

  • Brigitte Hauger, The Schoenborn Palace: A History of the American Chancery Building in Prague, 1976
  • Pavel Preiss, Italští umělci v Praze, Praha, 1986
  • Milan Buben, Colloredo-Mannsfeldové- Střední Evropa, Praha, 1992
  • Mojmír Horyna, Jan Blažej Santini-Aichel, Praha, 1998
  • Pavel Vlček, Umělecké památky Prahy 3. – Malá Strana, Praha, 1999
  • Emanuel Poche, Prahou krok za krokem, nakladatelství Ladislav Horáček – Paseka v Praze a Litomyšli, 2001

Xarici keçidlər

  Vikianbarda Şönborn sarayı ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • Schönbornský palác (Velvyslanectví USA v Praze) 2013-07-18 at the Wayback Machine
  • Gloriet velvyslanectví se rozsvítil na podporu festivalu Prague Pride duhovými barvami (Velvyslanectví USA v Praze) 2013-11-30 at the Wayback Machine
  • Fotogalerie zahrady Schönbornského paláce a výhled z glorietu

September 09, 2021
şönborn, sarayı, çex, schönbornský, palác, praqanın, mala, strana, rayonunda, trjişte, meydanı, vlaşska, küçəsində, yerləşən, barokko, üslublu, saraydır, 1958, ildən, çex, respublikasının, mədəniyyət, abidəsi, kimi, qorunur, 1925, ildən, burada, abş, səfirliyi. Sonborn sarayi cex Schonbornsky palac Praqanin Mala Strana rayonunda Trjiste meydani 365 ve Vlasska kucesinde yerlesen barokko uslublu saraydir 1 O 1958 ci ilden Cex Respublikasinin medeniyyet abidesi kimi qorunur 1925 ci ilden burada ABS sefirliyinin iqametgahi yerlesdirilmisdi binaya giris imkani yalniz sefirliyin emekdaslarina verilir Saray kompleksinin erazisine iri terraslasmis bag ve Petrsin tepesinin yamaclarinda yerlesmis erken barokko uslublu qlorietta Qlorietta aciq pavilyonlu kolonnadadir daxildir Sarayin adi kubar nesilden olan onun sonuncu sahibinin soyadindan goturulub Sonborn sarayicex Schonbornsky palac na Male Strane50 05 13 sm e 14 24 04 s u Olke CexiyaStatus Cexiya prezidenti ve Birinci xaniminin xususi nezareti altindadir Seher PraqaAidiyyati Sonbornlar Kolloredo ValdzeeMemar Covanni Battista AlliprandiBartolomeo SkottiTikilme tarixi 1715 1718Uslubu barokko memarligiCexiyanin milli irsiIstinad nom 1 781 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarix 2 Tesvir 3 Muelliflikle bagli mubahiseler 4 Bag 5 Istinadlar 6 Edebiyyat 7 Xarici kecidlerTarix Redakte Sarayin esas girisi uzerinde ABS bayragi dalgalanir Qirmizi qalxan uzerindeki qizil aslan ve ag buludlar Sonborn sulalesinin gerbi hesab olunur Saray Otuzillik muharibe 1618 1648 zamani dagidilmis bes Intibah uslublu evin yerinde insa olunmusdu Buna gore de sarayin maketi ve plani nisbeten murekkeb ve qeyri ardicil olaraq seciyyelenir Sarayin her xarici hem de daxili tertibatinda ondan onceki diger binalardan elece de 1640 1900 cu illeri ehate eden butun inkisaf dovrunden xeyli fraqmentler tapila biler Bele ki 2001 ci ilin iyul ayinda sefirliyin konsulluq sobesinde aparilan yenidenqurma isleri zamani nefis barokko uslublu tavan islemeleri askar edilmisdi XVII esrin ortalarinda hazirki sarayin yerlesdiyi torpaqlar Malta ordeninin boyuk prioru ve avstriyali general Rudolf Kolloredo Valdze 1585 1657 terefinden satin alinmisdi o qarnizon herbi komendanti kimi isvec qosunlarinin 1648 ci ilde Praqa seherine etdikleri basqina qeder Kohne seheri sexsen mudafie edirdi Saray 1643 1656 ci iller arasinda tikilmisdi O sarayin etraf erazisinde yeni Petrsin tepesindeki kohne uzumluk sahesini mehv ederek 1660 ci ilde burada genis terraslasdirilmis bagin esasini qoyur Petrsinin en yuksek noqtesinde ise erken barokko uslubunda gozel qlorietta yaradilmisdi Saray ve etrafindaki bag XVII esrin ikinci yarisinda Praqanin en taninmis ve vacib binalarindan biri idi bunu kardinal Harrax ozunun gundeliklerine ve xarici turistlerin seyahet qeydlerine istinaden qeyd etmisdi 2 Sonborn bagi ilk novbede oz bedii tertibatina ve seher ile Praqa qesrine acilan mohtesem menzeresine gore meshur idi Qlorietta Vltava cayinin sahilinde bugunki Kampa adasinda bayram gunleri kecirilen atesvesanligi izlemek ucun en sevimli yerlerden biri idi Barokko uslublu daha erken sarayin muellifliyi Praqada sohret qazanmis italiyali memar Covanni Pieroninin layihesine aid etmek olar Kolloredo ailesi onunla cox yaxsi munasibetde idiler 1715 1718 ci illerde saray Habsburq diplomati Yeronim Kolloredo Valdzenin sexsi mulkune cevrilmisdi Mehz onun dovrunde memarlar Covanni Battista Alliprandi Bartolomeo Skotti elece de cox guman ki Santini terefinden saray barokko uslubunda bezedilmisdi Bunlar esasen sarayin her mertebesinin ve kuceye acilan fasadin murekkeb prokompovka elementleri ile yeniden qurulmasi idi Kuce fasadinin umumi gorunusu coxsayli klenak ve frontonlarin yaradilmasi Santininin tipik memarliq xususiyyetlerini dasiyir Belelikle italyan esilli cex memarinin bu boyuk sarayin yeniden qurulmasinda cox boyuk emeyi oldugunu qeyd etmek olar Interyerde ve sarayi ehate eden bagda aparilan esas deyisiklikler memar Alliprandi ile baglidir Sarayda daha qedim daxili tertibat elementlerinden serti olaraq Cakomo Antonio Korbelliniye aid edilen oyma tavan duzelislerini qeyd etmek olar Sonraki illerde sarayin sahibleri yeni bir nece aristokrat sulalesi tedricen bir birini evezleyirdi 1794 cu ilde saray Sonborn qraf ailesi terefinden alinmis ve buna uygun olaraq da bina hal hazirda hemin sulalenin adini dasiyir Lakin XX esrde bas vermis iqtisadi bohran ile elaqedar Sonborn ailesi sarayin nomrelerini icareye vermeye baslayir Buranin en meshur icaredarlarindan biri yazici Frans Kafka idi o 1917 ci ilde bir nece ay muddetine sarayin iki otagini kiraye goturmusdu Kafka o vaxtki sevgilisi Felicia Bauere gonderdiyi mektubda bunlari yazmisdir Men dasinmaz emlak agentliyine getdim ve orada mene demek olar ki derhal en gozel saraylarindan birinde icareye verilen menzil barede danisdilar Yeni menzilde iki yataq otagi vardir vanna kicik oldugundan ise hollun yarisi ona elave olunmusdu Ilde alti yuz kron odemeliyem Bu sadece olaraq arzuya oxsayirdi Men otaqlara baxmaq ucun oraya getdim Nomreler hundur ve gozeldir divarlari ise qirmizi ve qizili rengdedir ele bil ki Versal sarayidir Dord pencere sakit ve gizli daxili heyete biri ise gul bagcasina acilir Baglar nece de gozeldir Saraya esas girisden daxil olan zaman nece aristokratik bir mekana ayaq basdigima inana bilmirdim Boyuk qovs boyunca yerlesen ve kariatidlerin ehatesinde olan ikinci darvazadan yavas yavas ve ezemetle asagiya dogru enen xiyabana baga ve mohkem das pillekenlere cox gozel menzere acilir Amma menim kocdiyim menzilin bir kicik bir catismamazligi var buranin evvelki sahibi cavan bir cenab oz heyat yoldasindan ayrilaraq genc qulluqcu oglanla birge yasamagi gerara alir ve bir nece ay muddetinde burada yasayir Bu hadise yuxari instansiyalara catdirildiqdan sonra ise o yeni hemin dovlet qulluqcusu ve buranin sahibi oz tutdugu vezifesinden azad edilerek Praqani terk etmeye mecbur olur Qisa muddet erzinde kohne sahib menzilin temirine kulli miqdarda pul xerclediyinden bele asanliqla orani terk etmek istemirdi Indi ise en azi hamam levazimatlarini divarda asilmis xalcani satmaq ucun elece de elektrik enerjisinin topladigi xerclerin hec olmasa qismen odeye bilen bir adami axtarirlar Men bu meselede ozumu numune getirmirem Menim bildiyime gore onlarin hamisi 650 kron eleyir Bu o qeder de yuksek mebleg olmasa da soyuq menzil ve menim luks dadim ucun heddinden artiq cox idi Her halda menzilde lazimi mebellerim de yoxdur Bu menim nezerimden qacmayan daha bir detal idi Bununla bele hemin sarayin ucuncu mertebesinde bilavasite saray inzibatcisi terefinden icareye verilen daha bir menzil var idi onun kifayet qeder asagi tavani olmasi ile beraber Hradcani rayonunun kondelen dar kucelerine esrarengiz menzere acilirdi Bu menzilin otagi daha sade dosenmesine baxmayaraq men orada bir muddet genc qrafinya ile qonaq qisminde yasayirdiq gorunur o umumilikde sade telebler esasinda buraya kocmusdu Genc qadin butun lazimi esyalari ozu ile getirmisdi Bura menim cox xosuma geldi ve ilk defe menzile gelende hemin qadini gorerek buranin artiq alindigi dusunerek qorxdum Lakin tanimadigim bir qadinla birlikde yasayacagimi anladiqdan sonra bir az casqinliq hissine ducar oldum Frans Kafka uzun dusuncelerden sonra nehayet saraydaki menzilde meskunlasmagi qerara alir ancaq fakt odur ki nomrelerin kifayet qeder qisda isidilmediyinden bu onda veremin inkisafina sebeb olmusdu ve Kafka tezlikle saraydan duz qocalar evine kocurulmusdu 1919 cu ilde sonuncu sahib Karl Yohann Sonborn oz sarayini amerikali milionerci Carli Ricard Kreynin oglu Ricar Teller Kreyne satmisdi Ricard Teller 1919 1921 ci illerde ABS in Cexoslovakiyadaki ilk sefiri idi Onun atasi Carli Ricard Yan Masarikin daha sonralar ise Tomas Masarikin yaxin dostu idi ve buna gore de onun Cexoslovakiya dovletinin yaranmasinda boyuk rolu olmusdu T G Masarik slavyansunaslardan ruh yuksekliyi ile dolu idi ve bun gore de Kreyn 1902 ci ilde onu Cikaqo seherinde kecirilen muhazireye devet etmisdi Burada Masarik Orta Qerbde meskunlasmis slavyan icmalari ile tanis olur Mehz Carlz Ricard Kreyn Masarikin ABS in 28 ci prezidenti Vudro Vilsonla gorusunu teskil etmis ve bu gorus neticesinde Masarik Cexoslovakiya dovletinin yaranmasinda yeni bir destek tapmisdi Ricard Teller Kreyn terefinden saray 117 000 dollara alinmisdi Bu retrospektivde sarayin qiymetinin oz sebebleri var idi reprezentativ erazinin yoxlugu ve coxsayli kirayeciler 100 nomreden 80 i kiraye edilmisdi Vasinqtona qayitdiqdan sonra Ricard ABS hokumetine bu sarayi teklif ederek onu 1924 cu ilde 125 000 dollara aldigi bildirir Ve mehz onun tesebbusu ile binada amerika sefirlerinin qerargahi ve konsullugu yaradilir Ikinci dunya muharibesi zamani saray Isvecre prokurorlugu terefinden idare olunurdu ve onlar binanin umumi durumuna laqeyd yanasirdilar Muharibeden sonra amerikalilar sarayi cox acinacaqli halda askar edirler gorunur mehz bu sebebden de ABS sefiri Lourens A Steynhard ozune daha prezentabelli binani axtarmali olur 1945 ci ilin sentyabr ayinda o Cexoslovakiya dovletinden Praqa Bubenec rayonunda yerlesen Otto Peskanin villasini icareye goturur 1948 ci ilde ise bina tam olaraq ABS hokumeti terefinden satin alinmisdi 1945 ci ilden Sonborn sarayi yalniz ofis kimi xidmet gosterir ve bura yalniz sefirlik iscilerine ve sefirliye devet olunan qonaqlar ucun aciq olur 2001 ci ilin iyul ayinda sefirliyin konsulluq sobesinde aparilan temir yenidenqurma isleri zamani renessans uslubuna aid tavam islemeleri askar edilmisdi Tikinti isleri derhal dayandirilir ve konsulluq bu hadise barede senet tarixcilerine melumat verirler Senetsunaslar askar edilen senet eserinin XVII esrin evveline aid edir ve tavanin taxta seklinde oldugu dovrde vu bezeklerin ehemiyyetli estetik element oldugunu bildirirler Tavanin muhafize olunmasi ucun tezlikle plan tertib olunur ve artiq 2006 ci ilde o restavravrasiya edilir 3 Tesvir Redakte Mala Strana ve Petrsine Praqa qesrinin penceresinden acilan menzere 1812 Akvarel muellif Jan Batist Izabey Saray kompleksi uc daxili heyetin etrafinda salinmis dord ayri qanaddan fligelden ibaretdir Uc mertebeli binanin daminda ayrica gozel kosk de yaradilibdir Dunyanin en qedim ve gozel seherlerinden sayilan Praqanin Vlasska kucesine acilan sarayin esas fasadi ozunde memar Santininin bir cox elametlerini dasiyir Iki das toskan sutunun ehatesinde olan sade giris hissesinin uzerinde ballustradali eyvan qurasdirilib Fasad dik pilyastrlarla bir nece hisseye bolunub onun her mertebesinde rustovka bucagi ve trapesiyasekilli tehrifler tekrarlanir Iri trapesiasekilli tehrif movzusu fasadin uclu tetbiqinde eks olunur Birinci mertebenin pencereleri novsekilli bosaj uzerine qaldirilib ve xususi bosluqlara yerlesdirilib Birinci mertebede Piano nobile yeni parad mertebe pencereler etrafinda qabariq seqmentli ve eyri frontonlu pencere qutulari sistemi yerlesir burada vertikal yasti element ince pencere qutusu ile kontrast yaradir Birinci ve ikinci mertebelerin arasinda Sonborn sulalesinin rengli gerbi yerlesdirilib Ucuncu mertebenin merkezi cixintilari alluziv qalxan ve trapesiyasekilli tehrifler bilerekden pencerelerin uzerindeki kicik olculu ve duzbucaq formali cixiglara yerlesdirilib Damin iki sobesi elece de baxis pavilyonun yanlarindaki boyuk ve oval aciq delikler axici ve sade formaya malikdir Sarayin detallari hesab olunan lovhelerin ve kallus pencerelerin xarici gorunusu sapa ve dolayi xususiyyetlere malikdir Sarayin dami qirmizi gil kiremitlerden yigilib Mala Stranada Santini terefinden insa edilen diger saraylarla muqayisede meselen Morzin sarayi 1713 1714 tekce Sonborn sarayinin temkinlik ve ciddilik teessurati yaratdigini gormek olar Daxili heyetin zengin yapma dekorasiyasi arasinda ziddiyyet yaratmaq ucun memar sarayin kuceye dogru acilan esas fasadinda bedii tertibatlardan cox az istifade etmisdi Sarayin heyete acilan fasadi dekorativ zolaqlarla pencerelerin yanlari ise barokko uslubunda hazirlanmis amoretto fiqurlari ve girlyand elementlerle bezedilmisdi Bu hisse heykelterasliq portali ile tamamlanir Binanin xarici fasadi erken barokko uslubunda tertib olunub heyetden olan portal giris ise neqqasliq elementleri ve heykeller ile bezedilib Bu heykeller eslinde iki cut atlant ve ya kariatid fiqurudur onlarin muellifi M B Braun hesab olunur Muelliflikle bagli mubahiseler RedakteSarayin muelliflik meselesi hele de mueyyenlesdirilmeyib Kolloredo ailesi barokko memarligi ile calisan her iki liderler ile Alliprandi ve J B Santini ile yaxin temasda idi Cox guman ki Alliprandi 1712 ci ilde Cexiyanin serqinde yerlesen Kolloredo ailesinin Opocno mulkunde de calismisdi Bundan basqa o hemin mulkun yaxinliginda yerlesen renessans uslublu Muqeddes Ucluk kilsesini modifikasiya etmisdi 1716 ci ilde Alliprandinin Sonborn sarayinda fealiyyeti 1709 1710 cu illerde yazili sekilde senedlesdirilmisdi 1718 ci ilde o Santini ile birge Opocnaya cagirilmisdi buradaki qesrde o duzelisler ederek etraf erazide diger kicik binalarin teklif etmisdi plan heyata kecmemisdir Santiniye sarayin proyektini tertib etmek sifaris olunmusdu Bir cox mutexessisler hesab edirler ki sarayin fasadi Santini ucun seciyyevi olan dinamik ve ifadeli usluba uygun elametleri dasimir eksine o daha cox Alliprandinin sulh ve sakit xarakterini ozunde eks etdirir Lakin bu ferziyeler Santini emeyinin yalniz bir rakurs anlayisina esaslanir Hazirda bu murekkeb qarsiliqli tedricilik sistemini ve hakin dominant elementin secimi ile muxtelif elaveler ve memarliq uslublarinin ferqliliyine baxmayaraq onun umumi calisma metodunu askarlamaq o qeder de cetin deyil meselen Praqa qesrindeki Kapitul dekanatligi 1706 Mala Stranadaki Morzin sarayi 1713 1714 Mala Stranadaki Tun Hohensteyn sarayi 1716 Q B Alliprandi Vyana oriyentalist memarliq uslubunun gecikmis barokkodan klassisizme kecid tebligatcisi idi bu uslubun muellifi Y L fon Hildebrandt ve Y B Fiser fon Erlax 1656 1723 kimi meshur ve istedadli memarlar idi Alliprandi trapesiyasekilli bosaj texnikasini elece de Santini kimi kunc cixintili rustika ve basqa buna benzer memarliq elementlerini genis tetbiq edirdi Bununla bele onun en seciyyevi memarliq elementi her iki mertebenin arasinda silindrik dayaq ile fasadinin morfologiyasi ve dam uzerinde yerlesen qullenin xususi vurgulanmasidir meselen Hradcanidaki Sternberq sarayi 1700 1708 Mala Stranadaki Lobkovitz sarayi 1703 1707 Libitsi u Melnikada yerlesen qesr 1700 1706 Veltrusi qesri 1711 Mehz bu memarliq detallarini memar oz binalarinin bir coxunda tetbiq etmeyi sevir O hemcinin fasadin sade ve revan sethe malik olmasinin terefdari idi Lakin butun bunlara baxmayaraq Sonborn sarayinda memar Alliprandinin terc etdiyi hec bir memarliq motivini askar etmek olmur Bag Redakte Sonborn sarayinin Qloriettasi bura 1919 cu ilden ABS in Praqadaki sefirliyine verilmisdi Sarayin arxasinda 2 68 hektar sahesi olan terrasli italyan bagi uzanir Bag Petrsin yuksekliyinde bir zamanlar movcud olmus uzum baglarinin yerinde yaradilmisdir Bagin esas ozelliyi saray binasindan terras baglara kimi uzanan ve atli gezintiler ucun uygunlasdirilmis pillekenli yoldur Qraf Kolloredo Valdzee 16 noyabr 1632 ci ilde bas vermis Lutzen doyusunde her iki ayagini itirdiyinden bagdan oz sarayina maneesiz daxil olmagi arzulayirdi ve buna gore de o bag birinci terras ve saray binasini birlesdirecek xususi enise malik pillekenin insasini sifaris edir 4 Barokko uslublu bagin yaradilmasinda ve bezedilmesinde memarlar J B Santini Ayxel ve C B Alliprandinin boyuk emeyi olmusdur Tikinti isleri basa catdiqdan sonra Sonborn bagi tesirli landsaft gorkemini elde etmisdi Bag ABS bayraginin dalgalandigi qlorietta adli kosk arkada ile tamamlanan iki terrasa bolunub Kommunist dovrunde bu yer bir coxlari ucun azadliq ve demokratiyanin simvolu idi Qloriyetta Rudolf Kolloredo Valdzeye mexsus kicik serb evciyinin yerinde XVII esrde insa olunmusdu Arkadanin insaatcisi memar Covanni de Qalliano Pieroni 1586 1654 idi Rudolf Kolloredo onun Praqa seherinde calisan en istedadli memarlarindan biri oldugu yaxsi bilirdi 5 Qloriettanin daminda pencereleri her dord terefe acilan kicik bir otaq yerlesir Onun tavani XVII esrin ortalarina aid resmlerle bezedilmisdir eserlerin muellifi cox guman ki hemcinin qonsu Strahov monastirinda calismis Anton Stivensdir Entoni Stivens Staynfels 1618 1672 Qlorietta hemcinin bir muddet baxis pavilyonu olaraq xidmet gostermisdir mehz buradan Praqanin butun memarliq dominantlarini gormek olar 12 18 avqust 2013 cu ilde kecirilen Praga Pride Praqa gey paradi zamani ABS sefirliyi LGBT sexsleri desteklemek ucun qloriettani goy qursagi bayraginin renglerine uygun olaraq isiqlandirilmisdi 6 Istinadlar Redakte http 2gis cz praha geo 12948484583911673 center 14 401199 2C50 087523 zoom 17 Schonbornsky palac Trziste 365 15 Vlasska 365 1 Mala Strana Praha 1 mesto Praha Hrabe Hugo Damian ze Schonbornu je otcem rimskokatolickeho kardinala Krystofa Schonborna http chcidoameriky cz velvyslanectvi spojenych statu americkych v praze v Praze Sidlem velvyslanectvi Spojenych statu americkych v Praze je Schonbornsky palac na Male strane Velvyslanci USA sidli v rezidenci velvyslancu USA v Bubenci na Praze 6 United States Department of State Bureau of Overseas Buildings Operations 1 May 2010 The Secretary of State s Register of Culturally Significant Property PDF Washington DC 3 Istifade tarixi 2011 06 10 Schoenborn Palace Embassy of the United States Prague Czech Republic United States Department of State 2014 12 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 06 10 Richard Crane the first U S Ambassador to Czechoslovakia sold the Palace to the United States Government in 1925 for 117 000 US Botschaft Prag Geschichte des Palais Schonborn Arxivlesdirilib 2014 12 16 at the Wayback Machine engl Edebiyyat RedakteBrigitte Hauger The Schoenborn Palace A History of the American Chancery Building in Prague 1976 Pavel Preiss Italsti umelci v Praze Praha 1986 Milan Buben Colloredo Mannsfeldove Stredni Evropa Praha 1992 Mojmir Horyna Jan Blazej Santini Aichel Praha 1998 Pavel Vlcek Umelecke pamatky Prahy 3 Mala Strana Praha 1999 Emanuel Poche Prahou krok za krokem nakladatelstvi Ladislav Horacek Paseka v Praze a Litomysli 2001Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Sonborn sarayi ile elaqeli mediafayllar var Schonbornsky palac Velvyslanectvi USA v Praze Arxivlesdirilib 2013 07 18 at the Wayback Machine Gloriet velvyslanectvi se rozsvitil na podporu festivalu Prague Pride duhovymi barvami Velvyslanectvi USA v Praze Arxivlesdirilib 2013 11 30 at the Wayback Machine Fotogalerie zahrady Schonbornskeho palace a vyhled z glorietuMenbe https az wikipedia org w index php title Sonborn sarayi amp oldid 6043242, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.