Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şuşenski bor Milli Parkı - Rusiyanın Krasnoyarsk diyarının Şuşen rayonu ərazisindəki milli park.
| Şuşenski bor Milli Parkı | |
|---|---|
 | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu) | |
| Sahəsi | 39180 ha |
| Yaradılma tarixi | 03.11.1995 |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Rusiya |
| shushbor.ru | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Milli park Rusiya Federasiyasının Təbii Sərvətlər və Ekologiya Nazirliyi tərəfindən idarə olunur. Altay-Sayan ekoregion qoruqları və milli parkları birliyinin bir hissəsidir.
Tarixi
Şuşenski bor Milli Parkı 3 noyabr 1995-ci ildə təşkil edilir. Lakin 1927-ci ildən bəri milli parka yaxın yerlərdə vəhşi təbiətin mühafizəsi uzun bir tarixə malikdir.
1940-cı ildə ərazi artıq V.İ.Lenin adına bir qoruğa çevrilmiş və 1956-cı ildə sərhədləri genişlənmişdir.
1968-ci ildə "Şuşenski bor" landşaft memorial meşə parkı, 1970-ci ildə xüsusi "Şuşenski bor" meşə təsərrüfatı, 1987-ci ildə 4,4 min hektar ərazisi olan "Şuşenski bor" eksperimental meşə təsərrüfatı və nəhayət 1995-ci ildən milli park statusu alır. Sahəsi isə artıq 39,2 min ha əraziyə sahibdir.
Krasnoyarsk ərazisinin cənubunda bir milli parkın təşkili bölgənin bənzərsiz təbiətini qorumaq, insan fəaliyyəti və təbiəti idarəetmə arasında bir uzlaşma tapmaq ehtiyacından qaynaqlandı.
Parkın ümumi sahəsi 39200 ha-dır. Park təkcə gözəlliyi ilə deyil, həm də tarixi və arxeoloji yerləri ilə zənginliyi ilə diqqət çəkir.
Coğrafiya
Parkın ərazisi iki iqlim zonasının - meşə-çöl və tayqaların qovşağında yerləşir. Qərbi Sayan və Minusinsk çökəkliyinin bənzərsiz təbii-ərazi komplekslərini əhatə edir. Şuşenski bor iki hissəsən ibarətdir: Minusinsk çökəkliyindəki Perovski Meşə Təsərrüfatı (4.385 ha) və Qərbi Sayanın şimal yamacında yerləşən Dağ-meşə bölgə (35.817 ha). Ən yüksək nöqtəsi dəniz səviyyəsindən 2378 metrdir. Zirvə Poylova dağında Dağ-meşə zonasında yerləşir.
Perovski meşə təsərrüfatında hazırda Perovo və Butakovo adlı bataqlıqlaşmış buzlaq mənşəli göllər vardır. Dağ-meşə zponmasında 7 buzlaq alp gölü var. Bunlardan ən maraqlıları Venesiya, Banzai və Bolşoydur. Bolşoye gölü ən yüksəkdə yerləni (dəniz səviyyəsindən 1850 metr yüksəkdir) və ən böyük (5.3 ha) gölüdür. Bundan əlavə parkda Koşurnikov zirvəsindən (dəniz səviyyəsindən 1200 metr yüksəklikdə) kaskad olaraq axan üç yüz metrlik «Katuşka» şəlaləsi var.
Park demək olar ki, materikin mərkəzində, dənizlərdən və okeanlardan çox böyük bir məsafədə yerləşdiyindən, coğrafiya öz iqlim xüsusiyyətlərini, xüsusən də dağlarda kəskin kontinental xüsusiyyətləri və düz hissəsində mülayim dərəcədə yüksək temperaturu təyin ediR. Yaz aylarında havanın temperaturu +40 °C-yə qalxır, qışda −50 °C-yə enir. Az miqdarda yağıntı yağır. Qar örtüyü noyabr ayının ikinci ongünlüyünün əvvəlində formalaşır və təxminən 5 ay davam edir. Qar örtüyünün hündürlüyü 1,5 - 2 metrə çatır.
Fauna və flora
Parkın şimal hissəsi düz meşə-çəmən-çöl landşaftı ilə, cənub hissəsi isə şaquli zonallıqla dağ-tayqa landşaftlarını əhatə edir. Meşə zonalarının müxtəlifliyi öz növbəsində milli parkın biomüxtəlifliyini müəyyənləşdirir.
Şuşenski bor da 750 növ damarlı bitki, 4 növ suda-quruda yaşayan, 5 növ sürünən, 47 növ məməli və 270 növ quş vardır
Damar bitki florasının öyrənilməsinə 1995-ci ildə təbiətin salnamələri çərçivəsində başlandı. Tədqiqatçıların nadir növlərə, endemiklərə və reliktlərə xüsusi diqqət yetirir. Şuşenski bor nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitkilərin 12 növünü, o cümlədən Sibir kandıkı və Sayan kandıkı, Bahar xoruzgülü, Sibir Brunnerası, Paeonia anomala, Erkək ayıdöşəyi kimi növləri özündə mühafizə edir.
Heyvanlar aləmindən ən zəngini avifaunadır. 27 quş Rusiya Federasiyasının Qırmızı Kitabına daxil edilmişdir. Xüsusən: qara leylək, dağ qazı, çay qaraquşu, ağquyruq dəniz qartalı, ütəlgi qızılquş, adi qəşəng durna, şahin və başqaları.
Məməlilər arasında üstünlük təşkil edir: boz dovşan, adi sincab, qonur ayı, adi tülkü, samur, nəcib maral, maral, müşk maralı, cüyür, qaban.
İstinadlar
- Шушенский бор // Активный отдых 2012-04-08 at the Wayback Machine.
- Пресс-служба национального парка "Шушенский бор". "Ассоциация заповедников и национальный парков Алтае-Саянского экорегиона". Члены ассоциации. 2016-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-11-17.
- НП "Шушенский бор". "официальный сайт "Шушенского бора"". Наш парк. 2015. 2013-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-24.
- Важные координаты. Национальный парк "Шушенский бор" / Е. Березовская. — 1-е. — Красноярск: Абрис, 2015. — С. 60-78. — 80 с. — .
Mənbə
- Федеральная система ООПТ
- Министерство природных ресурсов и экологии Российской Федерации 2014-12-23 at the Wayback Machine
- Ассоциация заповедников и национальных парков Саяно-Алтайского экорегиона
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Susenski bor Milli Parki Rusiyanin Krasnoyarsk diyarinin Susen rayonu erazisindeki milli park Susenski bor Milli ParkiBTMB kateqoriyasi Ia Ciddi Tebiet Qorugu Sahesi 39180 haYaradilma tarixi 03 11 1995Yerlesmesi52 42 sm e 91 30 s u Olke Rusiyashushbor ruSusenski bor Milli Parki Vikianbarda elaqeli mediafayllar Milli park Rusiya Federasiyasinin Tebii Servetler ve Ekologiya Nazirliyi terefinden idare olunur Altay Sayan ekoregion qoruqlari ve milli parklari birliyinin bir hissesidir TarixiSusenski bor Milli Parki 3 noyabr 1995 ci ilde teskil edilir Lakin 1927 ci ilden beri milli parka yaxin yerlerde vehsi tebietin muhafizesi uzun bir tarixe malikdir 1940 ci ilde erazi artiq V I Lenin adina bir qoruga cevrilmis ve 1956 ci ilde serhedleri genislenmisdir 1968 ci ilde Susenski bor landsaft memorial mese parki 1970 ci ilde xususi Susenski bor mese teserrufati 1987 ci ilde 4 4 min hektar erazisi olan Susenski bor eksperimental mese teserrufati ve nehayet 1995 ci ilden milli park statusu alir Sahesi ise artiq 39 2 min ha eraziye sahibdir Krasnoyarsk erazisinin cenubunda bir milli parkin teskili bolgenin benzersiz tebietini qorumaq insan fealiyyeti ve tebieti idareetme arasinda bir uzlasma tapmaq ehtiyacindan qaynaqlandi Parkin umumi sahesi 39200 ha dir Park tekce gozelliyi ile deyil hem de tarixi ve arxeoloji yerleri ile zenginliyi ile diqqet cekir CografiyaParkin erazisi iki iqlim zonasinin mese col ve tayqalarin qovsaginda yerlesir Qerbi Sayan ve Minusinsk cokekliyinin benzersiz tebii erazi komplekslerini ehate edir Susenski bor iki hissesen ibaretdir Minusinsk cokekliyindeki Perovski Mese Teserrufati 4 385 ha ve Qerbi Sayanin simal yamacinda yerlesen Dag mese bolge 35 817 ha En yuksek noqtesi deniz seviyyesinden 2378 metrdir Zirve Poylova daginda Dag mese zonasinda yerlesir Perovski mese teserrufatinda hazirda Perovo ve Butakovo adli bataqliqlasmis buzlaq menseli goller vardir Dag mese zponmasinda 7 buzlaq alp golu var Bunlardan en maraqlilari Venesiya Banzai ve Bolsoydur Bolsoye golu en yuksekde yerleni deniz seviyyesinden 1850 metr yuksekdir ve en boyuk 5 3 ha goludur Bundan elave parkda Kosurnikov zirvesinden deniz seviyyesinden 1200 metr yukseklikde kaskad olaraq axan uc yuz metrlik Katuska selalesi var Park demek olar ki materikin merkezinde denizlerden ve okeanlardan cox boyuk bir mesafede yerlesdiyinden cografiya oz iqlim xususiyyetlerini xususen de daglarda keskin kontinental xususiyyetleri ve duz hissesinde mulayim derecede yuksek temperaturu teyin ediR Yaz aylarinda havanin temperaturu 40 C ye qalxir qisda 50 C ye enir Az miqdarda yaginti yagir Qar ortuyu noyabr ayinin ikinci ongunluyunun evvelinde formalasir ve texminen 5 ay davam edir Qar ortuyunun hundurluyu 1 5 2 metre catir Fauna ve floraParkin simal hissesi duz mese cemen col landsafti ile cenub hissesi ise saquli zonalliqla dag tayqa landsaftlarini ehate edir Mese zonalarinin muxtelifliyi oz novbesinde milli parkin biomuxtelifliyini mueyyenlesdirir Susenski bor da 750 nov damarli bitki 4 nov suda quruda yasayan 5 nov surunen 47 nov memeli ve 270 nov qus vardir Damar bitki florasinin oyrenilmesine 1995 ci ilde tebietin salnameleri cercivesinde baslandi Tedqiqatcilarin nadir novlere endemiklere ve reliktlere xususi diqqet yetirir Susenski bor nadir ve nesli kesilmekde olan bitkilerin 12 novunu o cumleden Sibir kandiki ve Sayan kandiki Bahar xoruzgulu Sibir Brunnerasi Paeonia anomala Erkek ayidoseyi kimi novleri ozunde muhafize edir Heyvanlar aleminden en zengini avifaunadir 27 qus Rusiya Federasiyasinin Qirmizi Kitabina daxil edilmisdir Xususen qara leylek dag qazi cay qaraqusu agquyruq deniz qartali utelgi qizilqus adi qeseng durna sahin ve basqalari Memeliler arasinda ustunluk teskil edir boz dovsan adi sincab qonur ayi adi tulku samur necib maral maral musk marali cuyur qaban IstinadlarShushenskij bor Aktivnyj otdyh 2012 04 08 at the Wayback Machine Press sluzhba nacionalnogo parka Shushenskij bor Associaciya zapovednikov i nacionalnyj parkov Altae Sayanskogo ekoregiona Chleny associacii 2016 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2019 11 17 NP Shushenskij bor oficialnyj sajt Shushenskogo bora Nash park 2015 2013 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 24 Vazhnye koordinaty Nacionalnyj park Shushenskij bor E Berezovskaya 1 e Krasnoyarsk Abris 2015 S 60 78 80 s ISBN 978 5 9906476 4 0 MenbeFederalnaya sistema OOPT Ministerstvo prirodnyh resursov i ekologii Rossijskoj Federacii 2014 12 23 at the Wayback Machine Associaciya zapovednikov i nacionalnyh parkov Sayano Altajskogo ekoregiona