Nəcib maral (lat. Cervus elaphus) — Məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin maralkimilər fəsiləsindən heyvan növü. Sayı azalmaqda olan növdür.
Qısa təsviri
Nəcib maralın buynuzlarında olan çıxıntıların sayı ən azı 5, adi halda isə 8-9 ədəd olur. Bədənlərinin kütləsi, ölçüləri avropa və xallı marallardan üstündür. Buynuzlarında örtük yoxdur.
Nəcib maral ekoloji cəhətdən çox plastik növ olub, müxtəlif landşaftlarda yaşamaq qabiliyyətinə malikdir (meşəli düzlərdə, tuqayda, dağ-meşə, alp və subalp qurşaqlarında). Onların həyat tərzində - kiçik dəstələrlə yaşamaq, günün səhər və axşam saatlarında otlamaq (isti fəsillərdə), günorta dincəlmək, özlərinə istirahət yerləri seçmək, qida axtarışı və fəsillərlə əlaqədar sutkalıq və mövsümi miqrasiyalar (üfüqi və şaquli) kimi ekoloji qaydalar səciyyəvi xüsusiyyətlərdir. Bunlardan başqa nəcib maral populyasiyalarında cinsiyyət və yaş üzrə mövsümi qruplaşmalar da mövcuddur. Yaşlı erkəklər cütləşmə dövrünə qədər tək həyat tərzi keçirir. İl ərzində iki dəfə tüləmə (yaz və payızda) baş verir. Dişi fərdlər 2, erkəklər isə 4 - 5 yaşlarında cinsi yetişkənliyə çatırlar. Cütləşmə dövrü sentyabrda başlayaraq, noyabr ayının sonuna qədər başa çatır. Boğazlıq müddəti 7 – 8.5 - 9 ay çəkir, və 1, çox nadir hallarda 2 bala doğur (may-iyun). Hər il köhnə buynuzlar düşərək (dekabr-fevral ayları) yeni buynuzlar inkişaf edir. Yalnız erkək fərdlərdə buynuz olur. Qida rasionuna təxminən 85 - 90 növ bitki daxildir – onlardan 70 - 72% ot bitkiləridir.
Sayı
Hal-hazırda Azərbaycanda nəcib maralların təbiətdə sayı orta hesabla 750-800 başdır (əsasən Böyük Qafqazın cənub ətəklərində).
Məhdudlaşdırıcı amillər
Bunlar iki qrupa bölünür: 1) Təbii amillər – iri yırtıcı məməlilər, quraqlıq, sellər, yanğınlar, qida rəqibləri, parazit və xəstəliklər, qısırlıq və s.; 2) Antropogen amillərdən – brakonyerlik, yaşayış yerlərində ot biçmə, mal-qara sürülərinin otlaması və digər təsərrüfat fəaliyyətlərini göstərmək olar.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Böyük Qafqazın cənub ətəklərindəki Xüsusi Mühafizə Olunan Təbiət Ərazilərində qorunur.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Böyük Qafqazda XMOTƏ-lər arasında ekoloji dəhlizlər təşkil etmək. Hirkan meşələrinə reintroduksiya etmək. Kiçik Qafqazda mühafizəsinə ciddi nəzarət etmək.
Yarımnövləri
Nəcib maral bir-birindən ölçü və kütləsinə, bəzəyinə və digər xüsusiyətlərinəı görə fərqlənən alt növləri özündə birləşdirir. Aşağıda göstərilənlər Nəcib maral növünün alt növləri hesab olunur.
Qafqaz maralı
Avropa maralı
Tuqay maralı
Şərqi Sibir maralı
Ədəbiyyat
Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II Cild, Bakı, 2013
Quliyev S.M. Azərbaycanın cütdırnaqlılar faunası. Bakı: Elm və Təhsil, 2008, s. 224 (55 - 83).
Верещагин Н.К. Каталог зверей Азербайджана Баку, АН Азерб.ССР, 1942;
Алекперов Х.М. Млекопитащие Юго-западного Азербайджана. Баку, АН Азерб. ССР, 1966;
Quliyev S.M. Azərbaycanın cütdırnaqlılar faunası. Bakı: Elm və Təhsil, 2008, s. 224 (55 - 83).
Алекперов Х.М. Млекопитащие Юго-западного Азербайджана. Баку, АН Азерб. ССР, 1966;
Avqust 08, 2021
nəcib, maral, elmi, təsnifataləmi, heyvanlartip, xordalılarsinif, məməlilərinfrasinif, plasentalılardəstə, cütdırnaqlılaryarımdəstə, gövşəyənlərfəsilə, maralkimilərcins, əsl, marallarnöv, elmi, adıcervus, elaphus, linnaeus, 1758vikinnövlərdətəsnifatvikianbarda. Necib maralNecib maralElmi tesnifatAlemi HeyvanlarTip XordalilarSinif MemelilerInfrasinif PlasentalilarDeste CutdirnaqlilarYarimdeste GovseyenlerFesile MaralkimilerCins Esl marallarNov Necib maralElmi adiCervus elaphus Linnaeus 1758VikinnovlerdetesnifatVikianbardasekilUTMS 180695MBMM 9860 Necib maral lat Cervus elaphus Memeliler sinfinin cutdirnaqlilar destesinin maralkimiler fesilesinden heyvan novu Sayi azalmaqda olan novdur Mundericat 1 Qisa tesviri 2 Yayilmasi 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler 7 Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler 8 Yarimnovleri 9 Edebiyyat 10 Hemcinin bax 11 IstinadlarQisa tesviri RedakteNecib maralin buynuzlarinda olan cixintilarin sayi en azi 5 adi halda ise 8 9 eded olur Bedenlerinin kutlesi olculeri avropa ve xalli marallardan ustundur Buynuzlarinda ortuk yoxdur 1 Yayilmasi RedakteDunyada Simali Afrika Avropa Qafqaz Kicik ve Merkezi Asiya Cenubi ve Serqi Sibirde Uzaq Serqde ve Simali Amerikanin bezi erazilerinde yayilmisdir Azerbaycanda Boyuk Qafqazin cenub yamaclarinda cox az sayda Goygol qorugunda reintroduksiya edilmisdir nadir hallarda ise Qarayazi qorugunun Gurcustanla hemserhed tuqay meselerinde kecici xarakterde 5 10 basdan ibaret kicik populyasiya qala bilmisdir 2 Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteNecib maral ekoloji cehetden cox plastik nov olub muxtelif landsaftlarda yasamaq qabiliyyetine malikdir meseli duzlerde tuqayda dag mese alp ve subalp qursaqlarinda Onlarin heyat terzinde kicik destelerle yasamaq gunun seher ve axsam saatlarinda otlamaq isti fesillerde gunorta dincelmek ozlerine istirahet yerleri secmek qida axtarisi ve fesillerle elaqedar sutkaliq ve movsumi miqrasiyalar ufuqi ve saquli kimi ekoloji qaydalar seciyyevi xususiyyetlerdir Bunlardan basqa necib maral populyasiyalarinda cinsiyyet ve yas uzre movsumi qruplasmalar da movcuddur Yasli erkekler cutlesme dovrune qeder tek heyat terzi kecirir Il erzinde iki defe tuleme yaz ve payizda bas verir Disi ferdler 2 erkekler ise 4 5 yaslarinda cinsi yetiskenliye catirlar Cutlesme dovru sentyabrda baslayaraq noyabr ayinin sonuna qeder basa catir Bogazliq muddeti 7 8 5 9 ay cekir ve 1 cox nadir hallarda 2 bala dogur may iyun Her il kohne buynuzlar duserek dekabr fevral aylari yeni buynuzlar inkisaf edir Yalniz erkek ferdlerde buynuz olur Qida rasionuna texminen 85 90 nov bitki daxildir onlardan 70 72 ot bitkileridir 3 Sayi RedakteHal hazirda Azerbaycanda necib marallarin tebietde sayi orta hesabla 750 800 basdir esasen Boyuk Qafqazin cenub eteklerinde Mehdudlasdirici amiller RedakteBunlar iki qrupa bolunur 1 Tebii amiller iri yirtici memeliler quraqliq seller yanginlar qida reqibleri parazit ve xestelikler qisirliq ve s 2 Antropogen amillerden brakonyerlik yasayis yerlerinde ot bicme mal qara surulerinin otlamasi ve diger teserrufat fealiyyetlerini gostermek olar Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler RedakteBoyuk Qafqazin cenub eteklerindeki Xususi Muhafize Olunan Tebiet Erazilerinde qorunur Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler RedakteBoyuk Qafqazda XMOTE ler arasinda ekoloji dehlizler teskil etmek Hirkan meselerine reintroduksiya etmek Kicik Qafqazda muhafizesine ciddi nezaret etmek Yarimnovleri RedakteNecib maral bir birinden olcu ve kutlesine bezeyine ve diger xususiyetlerinei gore ferqlenen alt novleri ozunde birlesdirir Asagida gosterilenler Necib maral novunun alt novleri hesab olunur Qafqaz maraliAvropa maraliTuqay maraliSerqi Sibir maraliEdebiyyat RedakteAzerbaycanin Qirmizi Kitabi II Cild Baki 2013 Quliyev S M Azerbaycanin cutdirnaqlilar faunasi Baki Elm ve Tehsil 2008 s 224 55 83 Vereshagin N K Katalog zverej Azerbajdzhana Baku AN Azerb SSR 1942 Alekperov H M Mlekopitashie Yugo zapadnogo Azerbajdzhana Baku AN Azerb SSR 1966 Hemcinin bax RedakteCeyranQafqaz kopgeriAsiya muflonuAvropa cuyuruBezoar kecisiIstinadlar Redakte Azerbaycanin Qirmizi Kitabi II Cild Baki 2013 Quliyev S M Azerbaycanin cutdirnaqlilar faunasi Baki Elm ve Tehsil 2008 s 224 55 83 Alekperov H M Mlekopitashie Yugo zapadnogo Azerbajdzhana Baku AN Azerb SSR 1966 Menbe https az wikipedia org w index php title Necib maral amp oldid 6079721, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
