fbpx
Wikipedia

Şonqar düşərgəsi

Şonqar düşərgəsi - Qobustan ərazisində arxeoloji abidə

Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu
Ölkə  Azərbaycan
Yerləşir QaradağAbşeron rayonları
Əsas tarixlər 1966 - Qoruq idarəsi yaradılıb
Üslubu ibtidai incəsənət
Sahəsi 3096 ha
Vəziyyəti stabil, muzey kimi fəaliyyət göstərir
Rəsmi adı: Gobustan Rock Art Cultural Landscape
TipiMədəni
Kriteriyaiii
Təyin edilib2007
İstinad nöm.1076
DövlətAzərbaycan
RegionAvropa
İstinad nöm.26
ƏhəmiyyətiDünya əhəmiyyətli
Qobustan

Etimologiyası

“Şonqar” Bakıdan cənub-qərbdə, Kəpəz dağından Kəpəz və Qızıldaş qəsəbələrindən qərbdə bu ərazidə ən yüksək zirvəyə malik əhəngdaşı örtüklü dağın adıdır. Bu dağların qartal cinsli quşların adı ilə şonqar kəpəz adlandırılması, ehtimal ki, atəşpərəstliklə bağlıdır. Eyni adlı quşlara Qobustanın ərazisində də hazırda rast gəlmək olur. Təqdim olunan düşərgəyə də yaxınlıqdakı Şonqar dağın adı verilmişdir.

Arxeoloji tədqiqi

Şonqar dağın ətrafında 4 qrup qayaüstü təsvir və bir sığınacaq tipli düşərgə “Şonqar” qeydə alınıb tədqiq olunmuşdur. “Şonqar” düşərgəsi Qızıldaş qəsəbəsindən 1 km qərbdə, Qaradağ daş karxanasına gedən yolun sağında, insanın yaşaması üçün əlverişli, örtülü kamera – sığınacaqda aşkar olunmuşdur. Içəridən sığınacağın şərq tərəfi çox iri, dikinə divar təşkil edən qaya, qərb tərəfini “Şonqar-1” qədim qayaüstü təsvirlər kolleksiyasının 2, 3, 4 və 5 №-li şəkilli daşları tutur. Üstünü isə uzunsov, eni 6 m, qalınlığı 2,5 m-ə qədər yastı qaya parçası örtür. Düşərgədə 19781983-cü illərdə arxeoloji qazıntı aparılmışdır. Qazılmış 20 kv. m sahənin orta hissəsində 95-100 sm dərinlik səviyyəsində kiçik bir sahə (4-5 kv.m) 2-5 sm qalınlığında torpağı bir qədər qəhvəyiyə çalan əhəngdaşı əziyi qarışıqlı mədəni təbəqə aşkar olunmuşdur.

Maddi mədəniyyət tapıntıları

“Şonqar” düşərgəsindən çaxmaqdaşı və çaydaşından 182 ədəd qəlpə tullantıları və 26 ədəd əmək aləti tapılmışdır. Sonunculardan çoxu (6 ədədi) uclu, yanlı, gəzli qaşov, 3 ədəd yığma alət dişli, 5 ədəd iskənə tipli alət, 4 ədəd dişəkli qəlpə və lövhədən ibarətdir. Nukleus yoxdur, seqmentlər bir ədəddir, trapes yoxdur və s. qazıntılardan az miqdarda pis saxlanılmış sümük qalığı da əldə edilmişdir. Onlar iri öküz, ceyran, bir ədədi keçi və bir ədədi isə tülkü və ya çaqqala aiddir. Sığınacağın divarlarını təşkil etmiş daşlar üzərində də öküzkeçi (ceyran) şəkilləri və sonuncuda ov səhnəsi təsvirləri vardır. Öküz şəkillərindən biri üst Paleolit əlamətli öküzün yalnız sağ hissəsindən ibarətdir. Qobustanda öküzün yalnız baş hissəsinin təsvirinə “Ovçular zağası”, “Öküzlər-2” düşərgəsində 43 №-li daşın torpaq basmış aşağı hissəsində, “Kənizə” düşərgəsində, “Qayaarası” düşərgəsində, 2,5 m dərinlikdə aşkar edilmiş daş üzərində və onun yanında Qayaaltı kolleksiyasının 8 №-li daşında da təsadüf olunur.

“Şonqar” düşərgəsinin daş məmulatı arasında nüvələr, eləcə də tam hazırlanmış və müəyyən dövrün göstəricisi olan daş alət nümunəsinin tapılmaması, təbəqənin nazikliyi və cəmi 4-5 kv.m sahədə aşkar olunması sığınacaqdan yalnız ov zamanı qısa müddətdə istifadə olunduğunu göstərir. Düşərgədən tapılmış sümük qalığının əsasən iri ibtidai öküzceyrana aid olması, daş materialı arasında yığma alət dişlərinin olması düşərgənin Daş dövrünə - Paleolitin sonuna aid olduğunu söyləməyə əsas verir.

Mənbə

  • Azərbaycan arxeologiyası. İ cild. Bakı,2008.
  • Rüstəmov C.N. Qobustan dünyası. Bakı,1994.
  • Rüstəmov C.N. Oobustan petroqlifləri. Bakı,2003.
  • Rüstəmov C.N., Muradova F.M. Oobustan petroqlifləri. Bakı,2003.

Video

  • Qobustan qaya rəsmləri
  • Səda - Qobustan Dövlət Tarixi Bədii Qoruğuna səyahət

İstinadlar

şonqar, düşərgəsi, qobustan, ərazisində, arxeoloji, abidəqobustan, dövlət, tarixi, bədii, qoruğuölkə, azərbaycanyerləşir, qaradağ, abşeron, rayonlarıəsas, tarixlər, 1966, qoruq, idarəsi, yaradılıbüslubu, ibtidai, incəsənətsahəsi, 3096, havəziyyəti, stabil, muz. Sonqar dusergesi Qobustan erazisinde arxeoloji abideQobustan dovlet tarixi bedii qoruguOlke AzerbaycanYerlesir Qaradag ve Abseron rayonlariEsas tarixler 1966 Qoruq idaresi yaradilibUslubu ibtidai incesenetSahesi 3096 haVeziyyeti stabil muzey kimi fealiyyet gosterirUNESCO Umumdunya IrsiResmi adi Gobustan Rock Art Cultural LandscapeTipiMedeniKriteriyaiiiTeyin edilib2007Istinad nom 1076DovletAzerbaycanRegionAvropaAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 26EhemiyyetiDunya ehemiyyetliQobustan Mundericat 1 Etimologiyasi 2 Arxeoloji tedqiqi 3 Maddi medeniyyet tapintilari 4 Menbe 5 Video 6 IstinadlarEtimologiyasi Redakte Sonqar Bakidan cenub qerbde Kepez dagindan Kepez ve Qizildas qesebelerinden qerbde bu erazide en yuksek zirveye malik ehengdasi ortuklu dagin adidir Bu daglarin qartal cinsli quslarin adi ile sonqar kepez adlandirilmasi ehtimal ki atesperestlikle baglidir Eyni adli quslara Qobustanin erazisinde de hazirda rast gelmek olur Teqdim olunan dusergeye de yaxinliqdaki Sonqar dagin adi verilmisdir Arxeoloji tedqiqi RedakteSonqar dagin etrafinda 4 qrup qayaustu tesvir ve bir siginacaq tipli duserge Sonqar qeyde alinib tedqiq olunmusdur Sonqar dusergesi Qizildas qesebesinden 1 km qerbde Qaradag das karxanasina geden yolun saginda insanin yasamasi ucun elverisli ortulu kamera siginacaqda askar olunmusdur Iceriden siginacagin serq terefi cox iri dikine divar teskil eden qaya qerb terefini Sonqar 1 qedim qayaustu tesvirler kolleksiyasinin 2 3 4 ve 5 li sekilli daslari tutur Ustunu ise uzunsov eni 6 m qalinligi 2 5 m e qeder yasti qaya parcasi ortur Dusergede 1978 ve 1983 cu illerde arxeoloji qazinti aparilmisdir Qazilmis 20 kv m sahenin orta hissesinde 95 100 sm derinlik seviyyesinde kicik bir sahe 4 5 kv m 2 5 sm qalinliginda torpagi bir qeder qehveyiye calan ehengdasi eziyi qarisiqli medeni tebeqe askar olunmusdur Maddi medeniyyet tapintilari Redakte Sonqar dusergesinden caxmaqdasi ve caydasindan 182 eded qelpe tullantilari ve 26 eded emek aleti tapilmisdir Sonunculardan coxu 6 ededi uclu yanli gezli qasov 3 eded yigma alet disli 5 eded iskene tipli alet 4 eded disekli qelpe ve lovheden ibaretdir Nukleus yoxdur seqmentler bir ededdir trapes yoxdur ve s qazintilardan az miqdarda pis saxlanilmis sumuk qaligi da elde edilmisdir Onlar iri okuz ceyran bir ededi keci ve bir ededi ise tulku ve ya caqqala aiddir Siginacagin divarlarini teskil etmis daslar uzerinde de okuz ve keci ceyran sekilleri ve sonuncuda ov sehnesi tesvirleri vardir Okuz sekillerinden biri ust Paleolit elametli okuzun yalniz sag hissesinden ibaretdir Qobustanda okuzun yalniz bas hissesinin tesvirine Ovcular zagasi Okuzler 2 dusergesinde 43 li dasin torpaq basmis asagi hissesinde Kenize dusergesinde Qayaarasi dusergesinde 2 5 m derinlikde askar edilmis das uzerinde ve onun yaninda Qayaalti kolleksiyasinin 8 li dasinda da tesaduf olunur Sonqar dusergesinin das memulati arasinda nuveler elece de tam hazirlanmis ve mueyyen dovrun gostericisi olan das alet numunesinin tapilmamasi tebeqenin nazikliyi ve cemi 4 5 kv m sahede askar olunmasi siginacaqdan yalniz ov zamani qisa muddetde istifade olundugunu gosterir Dusergeden tapilmis sumuk qaliginin esasen iri ibtidai okuz ve ceyrana aid olmasi das materiali arasinda yigma alet dislerinin olmasi dusergenin Das dovrune Paleolitin sonuna aid oldugunu soylemeye esas verir Menbe RedakteAzerbaycan arxeologiyasi I cild Baki 2008 Rustemov C N Qobustan dunyasi Baki 1994 Rustemov C N Oobustan petroqlifleri Baki 2003 Rustemov C N Muradova F M Oobustan petroqlifleri Baki 2003 Video RedakteQobustan qaya resmleri Seda Qobustan Dovlet Tarixi Bedii Qoruguna seyahetIstinadlar Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Sonqar dusergesi amp oldid 6147428, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.