İsterlin paradoksu — 1974-cü ildə Pensilvaniya universitetininiqtisadçı professoru və xoşbəxtlik iqtisadiyyatı üzrə araşdırmalar etmiş ilk iqtisadçı olan Riçard İsterlin tərəfindən kəşf edilmiş paradoks. Paradoks qeyd edir ki, müəyyən anda xoşbəxtlik, birbaşa millətlər arasında və daxilində olan gəlirlərdən asılı olaraq dəyişir, lakin zaman keçdikcə gəlirin artması səbəbi ilə xoşbəxlik bununla düz mütənasiblik təşkil edərək yuxarıya meyillənmir. Yəni, müəyyən an və zaman sıraları arasındakı ziddiyət bu paradoksun yaranmasına əsas təkanverici amil kimi göstərilir. Müxtəlif nəzəriyyələr bu paradoksu izah etmək yolunda müəyyən yerə qədər irəliləmişdir, amma paradoks özlüyündə yalnızca empirik ümumiləşdirmədir. Paradoksun mövcudluğu digər tədqiqatçılar arasında ciddi şəkildə mübahisələrə səbəb olmuşdur.
Yaranması
Paradoksun yaranması üçün orijinal əsas Amerika Birləşmiş Ştatlarından əldə edilmiş məlumat olmuşdur. Daha sonralar, bu paradoksu dəstəkləyən tapıntıların digər inkişaf etmiş ölkələrə və son zamanlar isə nisbətən daha az inkişaf etmiş və sosializmdənkapitalizmə keçid edən ölkələrə tətbiqi halları meydana çıxmışdır. ABŞ üçün orijinal nəticə 1946-cı ildən 1970-ci ilə qədər əldə olunmuş məlumatlara əsaslanmışdır. Daha sonra, 2014-cü il boyunca əldə edilmiş faktlar isə ilkin tapıntını təsdiqlədi — Amerika Birləşmiş Ştatlarında xoşbəxtlik tendensiyası, real gəlirlərin üçqat artdığı təqribən 70 illik dövr ərzində düz və hətta bir qədər mənfi formaya sahib olmuşdur.
Paradoksun zaman sıraları ilə bağlı hissəsindən əldə olunan nəticə isə uzunmüddətli tendensiyalara istinad edir. İqtisadiyyat genişləndikdə və kiçildikdə xoşbətlikdə baş verən dəyişikliklər gəlir dəyişiklikləri ilə birlikdə baş verir. Halbuki gəlirdəki dəyişikliklər artan tendensiya əyrisi ətrafında baş verərkən, xoşbəxlikdəki dəyişikliklər üfüqi tendensiya əyrisi ətrafında baş verir. Paradoks dəyişikliklərə yox, tendensiyalar arasında sinxron (eyni anda baş verən) əlaqənin olmamasına istinad edir.
Tənqid olunması
Paradoksla bağlı etirazlar, əsasən, xoşbəxtlik və gəlirdəki tendensiyaların əlaqəli olmadığını bildirən zaman sıraları ümumiləşdirməsinə cəmlənmişdir. 2008-ci ildə yazılmış məqalədə iqtisadçılar Bitsey Stivenson və Castin Volfers qeyd edir ki, "İsterlin paradoksunun əsası, İsterlinin zamanla dəyişən orta xoşbəxtlik və iqtisadi artım səviyyələri arasındakı statistik cəhətdən əhəmiyyətli əlaqələri ayırmaq cəhdinin uğursuz olmasındadır". Bundan əlavə, onlar zaman sıraları dəlili kimi, xoşbəxtlik və gəlir arasında əhəmiyyətli pozitiv statistik əlaqənin olmasını irəli sürürlər. 2012-ci ildə eyni müəlliflər və Daniel Saks tərəfindən yazılmış digər bir məqalə isə yeni məlumatlarla zaman sıralarının tənqidi məsələsinə yenidən geri qayıdır və bəzən o, paradoksun iki növ dəlil arasındakı (şəxslər və ölkələr üçün olan məlumatlar) ziddiyyət olduğunu təsdiqləyir. İqtisadiyyat elmindən kənarda, xoşbəxtliyin şəxsi fikirlərə əsasən təqdiqi məsələsindəki banilərdən olan iki şəxs — psixologiyada Ed Diner və sosiologiyada Rut Vinhoven əməkdaşları ilə, həmçinin əhəmiyyətli pozitiv zaman sıraları əlaqəsi ilə bağlı dəlil təqdim etmişdir. İsterlin tərəfindən edilən təkzibdə bildirilir ki, bu araşdırmalar diqqətini uzunmüddətli tendensiyaları müəyyənləşdirməyə yönəltmir, əksinə, onlar qısa və ya yalnızca iki müşahidəyə sahib (hər iki halda müşahidələr tendensiya qurmaq üçün qeyri-kafidir) zaman sıralarına əsaslanır. Onların təqdim etdiyi pozitiv əlaqə xoşbəxtlik və gəlir arasındakı dəyişikliklərdədir, tendensiyalarda yox.
Bəzən iddia olunur ki, xoşbəxtlik əyrisinin düzləşməsi gəlirin müəyyən minimum səviyyəsindən sonra baş verir. Zaman sıraları barədə heç bir dəlil bu iddianı dəstəkləmək üçün irəli gedə bilməmişdir və ÇinləYaponiya üçün olan zaman sıraları (hər ikisi minimum gəlir səviyyələrindən başlayır) başlanğıc üçün heç bir göstərici təqdim etməmişdir.
Riçard İsterlin (1974). İqtisadi artım insanı daha çox inkişaf etdirirmi? Bəzi empirik dəlillər(PDF).
Pol A. David; Melvin U. Rider (1974). İqtisadi artımda millətlər və cəmiyyət: Moses Abramovitsə həsr olunmuş esselər. Nyu-York: Academic Press, Inc. 411. ISBN9780122050503.
↑ Riçard İsterlin (1995). Gəlirləri bütövlükdə artırmaq xoşbəxtliyi də bütövlükdə artıracaqmı? Will Raising the Incomes of All Increase the Happiness of All". 27 (1). "İqtisadi Davranış və Təşkilat" jurnalı. səh. 35-48.
R. DiTella, R. J. MakKulloç və A. J. Osvald (2001). İnflyasiya və işsizlik üzərində seçimlər; Xoşbəxtliklə bağlı sorğulardan əldə olunmuş dəlillər. 91 (1). Amerikanın İqtisadi İcmalı. səh. 335-341.
Castin Volfers (2003). Biznes dəyişikliklərindəki qeyri-sabitlik baha başa gəlirmi? Subyektiv rifah sorğularından əldə olunan dəlillər(PDF). 6 (1). Beynəlxalq Maliyyə. səh. 1-26.
Bitsey Stivenson; Castin Volfers və Daniel Saks (2012). Subyektiv rifah, gəlir, iqtisadi inkişaf və artım. Xoşbəxtlikdə və xoşbəxtliyin izində: Rifah və hökumətin burada oynadığı rol(PDF). London: İqtisadi Əlaqələr İnstitutu. səh. 59-97. ISBN978 0 255 36656 4.
E. Diner, L. Ti və S. Oişi (2013). Artan gəlir və millətlərin subyektiv rifahı. 104 (2). London: "Şəxsiyyət və Sosial Psixologiya" jurnalı. səh. 267-276.
R. Vinhoven və F. Verqunst (2014). İsterlin illüziyası: İqtisadi artım xoşbəxtliklə düz mütənasib hərəkət etmir. 1 (4). London: "Xoşbəxtlik və İnkişaf" beynəlxalq jurnalı. səh. 311-343.
R. layard, A. Klark və C. Senik (2012). Xoşbəxtlik və iztirabın səbəbləri. 2012-ci ilə məxsus Dünya Xoşbəxtliyi Məruzəsindən. Davamlı İnkişaf Həlləri Şəbəkəsi. ISBN978-0-9968513-0-5.
Riçard İsterlin; F. Vanq və S. Vanq (2017). Çində artım və xoşbəxtlik, 1990-2015. 2017-ci ilə məxsus Dünya Xoşbəxtliyi Məruzəsindən. Davamlı İnkişaf Həlləri Şəbəkəsi. ISBN978-0-9968513-5-0.
Əlavə oxu üçün
A. Klark; P. Frayters və M. Şilds (2008). “Nisbi gəlir, xoşbəxtlik və faydalılıq: İsterlin paradoksu və digər çətin problemlər üçün izahat,” "İqtisadi Ədəbiyyat" jurnalı: 46(1), 95-144.
E. Beca (2014). “Gəlir artımı və xoşbəxtlik: İsterlin paradoksunun yendiən qiymətləndirilməsi,” İqtisadiyyatın Beynəlxalq İcmalı: 61 (4), 329-346.
J. Deniv; D. Uard; C. Kilenayer; B. van Landecim, C. Kavetsos və M. Norton (2018). “Pozitiv və neqativ iqtisadi artımın asimmetrik təcrübəsi: Subyektiv rifah məlumatlarından istifadə edilərək hazırlanmış qlobal fakt,” İqtisadi Statistikanın İcmalı: 100 (2), 362-375.
isterlin, paradoksu, 1974, ildə, pensilvaniya, universitetinin, iqtisadçı, professoru, xoşbəxtlik, iqtisadiyyatı, üzrə, araşdırmalar, etmiş, iqtisadçı, olan, riçard, isterlin, tərəfindən, kəşf, edilmiş, paradoks, paradoks, qeyd, edir, müəyyən, anda, xoşbəxtlik. Isterlin paradoksu 1974 cu ilde Pensilvaniya universitetinin iqtisadci professoru ve xosbextlik iqtisadiyyati uzre arasdirmalar etmis ilk iqtisadci olan Ricard Isterlin terefinden kesf edilmis paradoks 1 2 Paradoks qeyd edir ki mueyyen anda xosbextlik birbasa milletler arasinda ve daxilinde olan gelirlerden asili olaraq deyisir lakin zaman kecdikce gelirin artmasi sebebi ile xosbexlik bununla duz mutenasiblik teskil ederek yuxariya meyillenmir Yeni mueyyen an ve zaman siralari arasindaki ziddiyet bu paradoksun yaranmasina esas tekanverici amil kimi gosterilir Muxtelif nezeriyyeler bu paradoksu izah etmek yolunda mueyyen yere qeder irelilemisdir amma paradoks ozluyunde yalnizca empirik umumilesdirmedir Paradoksun movcudlugu diger tedqiqatcilar arasinda ciddi sekilde mubahiselere sebeb olmusdur Mundericat 1 Yaranmasi 2 Tenqid olunmasi 3 Hemcinin bax 4 Istinadlar 5 Elave oxu ucun 6 Xarici kecidlerYaranmasi RedakteParadoksun yaranmasi ucun orijinal esas Amerika Birlesmis Statlarindan elde edilmis melumat olmusdur Daha sonralar bu paradoksu destekleyen tapintilarin diger inkisaf etmis olkelere 3 ve son zamanlar ise nisbeten daha az inkisaf etmis ve sosializmden kapitalizme kecid eden olkelere tetbiqi hallari meydana cixmisdir 4 ABS ucun orijinal netice 1946 ci ilden 1970 ci ile qeder elde olunmus melumatlara esaslanmisdir Daha sonra 2014 cu il boyunca elde edilmis faktlar ise ilkin tapintini tesdiqledi Amerika Birlesmis Statlarinda xosbextlik tendensiyasi real gelirlerin ucqat artdigi teqriben 70 illik dovr erzinde duz ve hetta bir qeder menfi formaya sahib olmusdur Paradoksun zaman siralari ile bagli hissesinden elde olunan netice ise uzunmuddetli tendensiyalara istinad edir Iqtisadiyyat genislendikde ve kicildikde xosbetlikde bas veren deyisiklikler gelir deyisiklikleri ile birlikde bas verir 5 6 Halbuki gelirdeki deyisiklikler artan tendensiya eyrisi etrafinda bas vererken xosbexlikdeki deyisiklikler ufuqi tendensiya eyrisi etrafinda bas verir Paradoks deyisikliklere yox tendensiyalar arasinda sinxron eyni anda bas veren elaqenin olmamasina istinad edir Tenqid olunmasi RedakteParadoksla bagli etirazlar esasen xosbextlik ve gelirdeki tendensiyalarin elaqeli olmadigini bildiren zaman siralari umumilesdirmesine cemlenmisdir 2008 ci ilde yazilmis meqalede iqtisadcilar Bitsey Stivenson ve Castin Volfers qeyd edir ki Isterlin paradoksunun esasi Isterlinin zamanla deyisen orta xosbextlik ve iqtisadi artim seviyyeleri arasindaki statistik cehetden ehemiyyetli elaqeleri ayirmaq cehdinin ugursuz olmasindadir Bundan elave onlar zaman siralari delili kimi xosbextlik ve gelir arasinda ehemiyyetli pozitiv statistik elaqenin olmasini ireli sururler 7 2012 ci ilde eyni muellifler ve Daniel Saks terefinden yazilmis diger bir meqale ise yeni melumatlarla zaman siralarinin tenqidi meselesine yeniden geri qayidir ve bezen o paradoksun iki nov delil arasindaki sexsler ve olkeler ucun olan melumatlar ziddiyyet oldugunu tesdiqleyir Iqtisadiyyat elminden kenarda xosbextliyin sexsi fikirlere esasen teqdiqi meselesindeki banilerden olan iki sexs psixologiyada Ed Diner ve sosiologiyada Rut Vinhoven emekdaslari ile hemcinin ehemiyyetli pozitiv zaman siralari elaqesi ile bagli delil teqdim etmisdir 8 9 Isterlin terefinden edilen tekzibde bildirilir ki bu arasdirmalar diqqetini uzunmuddetli tendensiyalari mueyyenlesdirmeye yoneltmir eksine onlar qisa ve ya yalnizca iki musahideye sahib her iki halda musahideler tendensiya qurmaq ucun qeyri kafidir zaman siralarina esaslanir Onlarin teqdim etdiyi pozitiv elaqe xosbextlik ve gelir arasindaki deyisikliklerdedir tendensiyalarda yox 4 Bezen iddia olunur ki xosbextlik eyrisinin duzlesmesi gelirin mueyyen minimum seviyyesinden sonra bas verir 10 Zaman siralari barede hec bir delil bu iddiani desteklemek ucun ireli gede bilmemisdir ve Cinle Yaponiya ucun olan zaman siralari her ikisi minimum gelir seviyyelerinden baslayir baslangic ucun hec bir gosterici teqdim etmemisdir 3 11 Hemcinin bax RedakteIqtisadi artim Zaman siralari EmpirikIstinadlar Redakte Ricard Isterlin 1974 Iqtisadi artim insani daha cox inkisaf etdirirmi Bezi empirik deliller PDF Pol A David Melvin U Rider 1974 Iqtisadi artimda milletler ve cemiyyet Moses Abramovitse hesr olunmus esseler Nyu York Academic Press Inc 411 ISBN 9780122050503 1 2 Ricard Isterlin 1995 Gelirleri butovlukde artirmaq xosbextliyi de butovlukde artiracaqmi Will Raising the Incomes of All Increase the Happiness of All 27 1 Iqtisadi Davranis ve Teskilat jurnali seh 35 48 1 2 Ricard Isterlin 2017 Paradoks yox oldumu 4 4 Iqtisadi Davranisin Icmali jurnali seh 311 339 R DiTella R J MakKulloc ve A J Osvald 2001 Inflyasiya ve issizlik uzerinde secimler Xosbextlikle bagli sorgulardan elde olunmus deliller 91 1 Amerikanin Iqtisadi Icmali seh 335 341 Castin Volfers 2003 Biznes deyisikliklerindeki qeyri sabitlik baha basa gelirmi Subyektiv rifah sorgularindan elde olunan deliller PDF 6 1 Beynelxalq Maliyye seh 1 26 Bitsey Stivenson Castin Volfers ve Daniel Saks 2012 Subyektiv rifah gelir iqtisadi inkisaf ve artim Xosbextlikde ve xosbextliyin izinde Rifah ve hokumetin burada oynadigi rol PDF London Iqtisadi Elaqeler Institutu seh 59 97 ISBN 978 0 255 36656 4 E Diner L Ti ve S Oisi 2013 Artan gelir ve milletlerin subyektiv rifahi 104 2 London Sexsiyyet ve Sosial Psixologiya jurnali seh 267 276 R Vinhoven ve F Verqunst 2014 Isterlin illuziyasi Iqtisadi artim xosbextlikle duz mutenasib hereket etmir 1 4 London Xosbextlik ve Inkisaf beynelxalq jurnali seh 311 343 R layard A Klark ve C Senik 2012 Xosbextlik ve iztirabin sebebleri 2012 ci ile mexsus Dunya Xosbextliyi Meruzesinden Davamli Inkisaf Helleri Sebekesi ISBN 978 0 9968513 0 5 Ricard Isterlin F Vanq ve S Vanq 2017 Cinde artim ve xosbextlik 1990 2015 2017 ci ile mexsus Dunya Xosbextliyi Meruzesinden Davamli Inkisaf Helleri Sebekesi ISBN 978 0 9968513 5 0 Elave oxu ucun RedakteA Klark P Frayters ve M Silds 2008 Nisbi gelir xosbextlik ve faydaliliq Isterlin paradoksu ve diger cetin problemler ucun izahat Iqtisadi Edebiyyat jurnali 46 1 95 144 E Beca 2014 Gelir artimi ve xosbextlik Isterlin paradoksunun yendien qiymetlendirilmesi Iqtisadiyyatin Beynelxalq Icmali 61 4 329 346 J Deniv D Uard C Kilenayer B van Landecim C Kavetsos ve M Norton 2018 Pozitiv ve neqativ iqtisadi artimin asimmetrik tecrubesi Subyektiv rifah melumatlarindan istifade edilerek hazirlanmis qlobal fakt Iqtisadi Statistikanin Icmali 100 2 362 375 Xarici kecidler RedakteCenubi Kaliforniya Universitetinin resmi sehifesinde Ricard Isterline hesr olunmus bolmeMenbe https az wikipedia org w index php title Isterlin paradoksu amp oldid 5083556, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
