Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch Deutsch日本語 日本語Lietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська УкраїнськаUnited State United State
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az

Vikipediya azad ensiklopediya informasiya elmiArxitektura Davranış Menecment Axtarışı Cəmiyyət Bilik təşkilatı Ontologiy

İntellektual azadlıq

İntellektual azadlıq
Vikipediya, azad ensiklopediya
İnformasiya elmi
Əlaqədar sahələr və alt sahələr
  • r

İntellektual azadlıq (ing. Intellectual freedom) — bir fərdin və ya cəmiyyətin düşüncə, bilik və məlumatları sərbəst şəkildə öyrənmək, yaratmaq, ifadə etmək və paylaşmaq haqqına sahib olmasıdır. Həm də azadlıq, insanların fərqli fikirləri müzakirə etmələrinə və mübahisələrə qatılmalarına imkan verir və insan yaradıcılığını və yeniliklərini dəstəkləyir.

Haqqında

| ]

İntellektual azadlıq, demokratiyanın əsas sütunlarından biri kimi görülür, çünki o, insanların məhdudiyyətlər və senzura olmadan fikirlərini ifadə edə bilməsini təmin edir. Həmçinin azadlıq həm də elmi tədqiqatların, mədəni inkişafın və sosial tərəqqinin önündə gedən güclərdən biri hesab edilir.

Bununla yanaşı, intellektual azadlığın məhdudlaşdırılması, cəmiyyətin inkişafını əngəlləyə və avtoritarizmin güclənməsinə səbəb ola bilər.

İntellektual azadlıq, insanın düşüncə, fikir, elm və sənət sahələrində sərbəst şəkildə düşünmə, öyrənmə, ifadə etmə və bilikləri paylaşma haqqını ifadə edir. İntellektual azadlıq, insanın fərdi yaradıcılığı və bilik istehsalı üçün əsas şərtlərdən biridir. İntellektual azadlıq həm də insanların müxtəlif mövzulara dair tənqidi düşünmə, araşdırma aparma və əldə etdiyi nəticələri ifadə etmə hüququnu müdafiə edir.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsinin 19-cu maddəsində əqli azadlığı əsas insan hüququ kimi dəstəkləyir, burada deyilir:

image Hər bir insanın fikir və ifadə azadlığı hüququ vardır; bu hüquqa heç bir müdaxilə olmadan öz fikirlərinə sahib olmaq azadlığı və dövlət sərhədindən asılı olmayaraq istənilən KİV vasitəsilə məlumat və ideyaları axtarmaq, almaq və yaymaq azadlığı daxildir. image

Əhatə olunan sahələr

| ]
  1. Fikir azadlığı — insanlar öz fikirlərini sərbəst şəkildə ifadə edə bilməli və müxtəlif fikirlərə açıq olmalıdırlar.
  2. Tədqiqat və araşdırma azadlığı — elm adamları, müəllimlər və tələbələr, hər hansı siyasi və ya dini məhdudiyyətlər olmadan bilik sahəsində sərbəst fəaliyyət göstərməlidirlər.
  3. Senzuraya qarşı çıxmaq — intellektual azadlıq, senzuranın qarşısını almaq və fərqli düşüncələrin yayılmasına imkan verməklə, cəmiyyətin müxtəlif ideyalarla zənginləşməsinə şərait yaradır.
  4. Təhsil və məlumat əldə etmək haqqı — insanlar biliklərə sərbəst çıxış imkanına malik olmalı və müxtəlif məlumat mənbələrinə maneəsiz şəkildə çatmalıdırlar.

İntellektual azadlıq, bir cəmiyyətin inkişafında və insanın şəxsiyyət kimi formalaşmasında əvəzolunmaz rola malikdir. Onun qorunması, müasir demokratik dəyərlərin və elmi tərəqqinin təmin edilməsində mühüm rol oynayır.

Problemlər

| ]

İntellektual azadlıq akademik azadlıq, internet filtrasiyası və senzura məsələləri də daxil olmaqla bir çox sahələri əhatə edir. İntellektual azadlıq tərəfdarları fərdin fikir və mülahizələrini nəticəsiz ifadə etmək üçün informasiya anlayışlarını və medianı seçmək hüququnu dəyərləndirdiyinə görə, məlumat əldə etməkdə məhdudiyyətlər və məlumatın məxfiliyinə qoyulan maneələr intellektual azadlıq məsələlərini təşkil edir. Giriş məhdudiyyətləri ilə bağlı problemlərə aşağıdakılar daxildir:

  • qadağan olunmuş kitablar, kitabların yandırılması və ədəbiyyatla bağlı problemlər
  • senzura və senzura cəhdi, o cümlədən kitab senzurası, film senzurası, musiqi senzurası, xəritə senzurası, komik kitab senzurası və video oyun senzurası.
  • müəlliflər, redaktorlar, jurnalistlər və ya kitabxana materialları
  • məzmun idarəetmə proqramı ilə internet filtrasiyası
  • internet senzurası vasitəsilə internet filtri

İstinadlar

| ]
  1. "Intellectual Freedom and Censorship Q & A". American Library Association. 29 may 2007. 1 may 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 avqust 2014.
  2. The One Un-American Act. Nieman Reports, vol. 7, no. 1 (January 1953): p. 20)
  3. "C-SPAN Landmark Cases | Brandenburg v Ohio". landmarkcases.c-span.org. 17 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2018.
  4. "Universal Declaration of Human Rights". UN. 19 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 aprel 2010.
  5. "ALA Intellectual Freedom Issues". ALA. 15 yanvar 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 aprel 2010.
  6. "Intellectual Freedom Manual: Eighth edition". ALA. 15 fevral 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 oktyabr 2011.
  7. "Olmstead v. United States," 277 U.S. 438 (1928)

Ədəbiyyat

| ]
  • Alfino, Mark and Laura Koltutsky. The Library Juice Press Handbook of Intellectual Freedom: Concepts, Cases, and Theories. (Sacramento: Library Juice Press, 2014). ISBN .
  • Dix, W. S. (1954). Freedom of communications: Proceedings of the first conference on intellectual freedom, New York City, June 28–29, 1952. Chicago, IL: American Library Association.
  • Lewis, Anthony. Freedom for the Thought We Hate. (New York: Basic Books, 2007). ISBN .
  • Office for Intellectual Freedom of the American Library Association. Intellectual Freedom Manual, 8th ed. (Chicago: American Library Association, 2010). ISBN .
  • Robbins, Louise S. Censorship and the American Library: The American Library Association's Response to Threats to Intellectual Freedom 1939-1969. (Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1996). ISBN .
  • Sakharov, Andrei, Progress, Coëxistence, and Intellectual Freedom. Trans. by [staff of] The New York Times; with introd., afterword, and notes by Harrison E. Salisbury. (New York: W.W. Norton & Co., 1968).

Xarici keçidlər

| ]
  • Universal Declaration of Human Rights at the Wayback Machine (archived 2014-12-08)
  • International Federation of Library Associations and Institutions Statement on Libraries and Intellectual Freedom at the Wayback Machine (archived 2007-02-07)
  • Canadian Library Association Position Statement on Intellectual Freedom at the Wayback Machine (archived 2008-03-03)
  • International Federation of Library Associations and Institutions Collection of Statements on Intellectual Freedom adopted by National Library Associations at the Library of Congress Web Archives (archived 2013-12-05)

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Vikipediya azad ensiklopediya Informasiya elmiArxitektura Davranis Menecment Axtarisi Cemiyyet Bilik teskilati Ontologiya Felsefe Elm ve texnologiya tedqiqatlari TaksonomiyaElaqedar saheler ve alt sahelerBibliometriya Senzura Komputer melumatlarinin saxlanmasi Data modelleme Informatika Informasiya texnologiyalari Intellektual azadliq Eqli mulkiyyet Yaddas Qoruma Gizlilik Kvant informasiya elmibr Intellektual azadliq ing Intellectual freedom bir ferdin ve ya cemiyyetin dusunce bilik ve melumatlari serbest sekilde oyrenmek yaratmaq ifade etmek ve paylasmaq haqqina sahib olmasidir Hem de azadliq insanlarin ferqli fikirleri muzakire etmelerine ve mubahiselere qatilmalarina imkan verir ve insan yaradiciligini ve yeniliklerini destekleyir Haqqinda span Intellektual azadliq demokratiyanin esas sutunlarindan biri kimi gorulur cunki o insanlarin mehdudiyyetler ve senzura olmadan fikirlerini ifade ede bilmesini temin edir Hemcinin azadliq hem de elmi tedqiqatlarin medeni inkisafin ve sosial tereqqinin onunde geden guclerden biri hesab edilir Bununla yanasi intellektual azadligin mehdudlasdirilmasi cemiyyetin inkisafini engelleye ve avtoritarizmin guclenmesine sebeb ola biler Intellektual azadliq insanin dusunce fikir elm ve senet sahelerinde serbest sekilde dusunme oyrenme ifade etme ve bilikleri paylasma haqqini ifade edir Intellektual azadliq insanin ferdi yaradiciligi ve bilik istehsali ucun esas sertlerden biridir Intellektual azadliq hem de insanlarin muxtelif movzulara dair tenqidi dusunme arasdirma aparma ve elde etdiyi neticeleri ifade etme huququnu mudafie edir Birlesmis Milletler Teskilati Umumdunya Insan Huquqlari Beyannamesinin 19 cu maddesinde eqli azadligi esas insan huququ kimi destekleyir burada deyilir Her bir insanin fikir ve ifade azadligi huququ vardir bu huquqa hec bir mudaxile olmadan oz fikirlerine sahib olmaq azadligi ve dovlet serhedinden asili olmayaraq istenilen KIV vasitesile melumat ve ideyalari axtarmaq almaq ve yaymaq azadligi daxildir Ehate olunan saheler span Fikir azadligi insanlar oz fikirlerini serbest sekilde ifade ede bilmeli ve muxtelif fikirlere aciq olmalidirlar Tedqiqat ve arasdirma azadligi elm adamlari muellimler ve telebeler her hansi siyasi ve ya dini mehdudiyyetler olmadan bilik sahesinde serbest fealiyyet gostermelidirler Senzuraya qarsi cixmaq intellektual azadliq senzuranin qarsisini almaq ve ferqli dusuncelerin yayilmasina imkan vermekle cemiyyetin muxtelif ideyalarla zenginlesmesine serait yaradir Tehsil ve melumat elde etmek haqqi insanlar biliklere serbest cixis imkanina malik olmali ve muxtelif melumat menbelerine maneesiz sekilde catmalidirlar Intellektual azadliq bir cemiyyetin inkisafinda ve insanin sexsiyyet kimi formalasmasinda evezolunmaz rola malikdir Onun qorunmasi muasir demokratik deyerlerin ve elmi tereqqinin temin edilmesinde muhum rol oynayir Problemler span Intellektual azadliq akademik azadliq internet filtrasiyasi ve senzura meseleleri de daxil olmaqla bir cox saheleri ehate edir Intellektual azadliq terefdarlari ferdin fikir ve mulahizelerini neticesiz ifade etmek ucun informasiya anlayislarini ve mediani secmek huququnu deyerlendirdiyine gore melumat elde etmekde mehdudiyyetler ve melumatin mexfiliyine qoyulan maneeler intellektual azadliq meselelerini teskil edir Giris mehdudiyyetleri ile bagli problemlere asagidakilar daxildir qadagan olunmus kitablar kitablarin yandirilmasi ve edebiyyatla bagli problemler senzura ve senzura cehdi o cumleden kitab senzurasi film senzurasi musiqi senzurasi xerite senzurasi komik kitab senzurasi ve video oyun senzurasi muellifler redaktorlar jurnalistler ve ya kitabxana materiallari mezmun idareetme proqrami ile internet filtrasiyasi internet senzurasi vasitesile internet filtriIstinadlar span Intellectual Freedom and Censorship Q amp A American Library Association 29 may 2007 1 may 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 avqust 2014 The One Un American Act Nieman Reports vol 7 no 1 January 1953 p 20 C SPAN Landmark Cases Brandenburg v Ohio landmarkcases c span org 17 fevral 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 oktyabr 2018 Universal Declaration of Human Rights UN 19 iyul 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 aprel 2010 ALA Intellectual Freedom Issues ALA 15 yanvar 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 aprel 2010 Intellectual Freedom Manual Eighth edition ALA 15 fevral 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 oktyabr 2011 Olmstead v United States 277 U S 438 1928 Edebiyyat span Alfino Mark and Laura Koltutsky The Library Juice Press Handbook of Intellectual Freedom Concepts Cases and Theories Sacramento Library Juice Press 2014 ISBN 978 1 936117 57 4 Dix W S 1954 Freedom of communications Proceedings of the first conference on intellectual freedom New York City June 28 29 1952 Chicago IL American Library Association Lewis Anthony Freedom for the Thought We Hate New York Basic Books 2007 ISBN 0 465 03917 0 Office for Intellectual Freedom of the American Library Association Intellectual Freedom Manual 8th ed Chicago American Library Association 2010 ISBN 978 0 8389 3590 3 Robbins Louise S Censorship and the American Library The American Library Association s Response to Threats to Intellectual Freedom 1939 1969 Westport Connecticut Greenwood Press 1996 ISBN 0 313 29644 8 Sakharov Andrei Progress Coexistence and Intellectual Freedom Trans by staff of The New York Times with introd afterword and notes by Harrison E Salisbury New York W W Norton amp Co 1968 Xarici kecidler span Universal Declaration of Human Rights at the Wayback Machine archived 2014 12 08 International Federation of Library Associations and Institutions Statement on Libraries and Intellectual Freedom at the Wayback Machine archived 2007 02 07 Canadian Library Association Position Statement on Intellectual Freedom at the Wayback Machine archived 2008 03 03 International Federation of Library Associations and Institutions Collection of Statements on Intellectual Freedom adopted by National Library Associations at the Library of Congress Web Archives archived 2013 12 05 Normativ yoxlamaLCCN sh2002004241 Microsoft 2776325419 Kateqoriya Informasiya elmi

Nəşr tarixi:
Yuxarı