Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
"İnsani, həddən artıq insani: azad ağıllar üçün kitab" (alm. «Menschliches, Allzumenschliches: Ein Buch für freie Geister») — alman filosofu Fridrix Nitsşenin fəlsəfi əsəri.F.V.Nitşe kitab üzərində işləməyə Sorrentoda başladı, 1876-cı ilin payızında oradan köçdü, səhhətinə görə universitetdəki mühazirələrinə ara verdi və bir illik məzuniyyət aldı. Kitab əvvəlcə iki cilddə nəşr olundu. Birincisi 1878-ci ilin may ayında Çemnitsdə Ernst Şmeitsner tərəfindən nəşr edilmişdir. Başlıq səhifəsində alt başlıq var idi: "Volterin xatirəsinə. Ölümünün yüz illiyinə həsr edilmişdir. 30 may 1778-ci il." Əsər xüsusilə Vaqner dairələrində fırtınalı reaksiyalara və şərhlərə səbəb oldu. Belə ki, Rixard Vaqnerin özü Nitsşenin bu əsərinə qarşı çox aqressiv bir məqalə ilə “Bayret vərəqləri”nin 1878-ci ilin avqust dəftərində çıxış etmiş, məqalə “İctimai və populyarlıq” adlanmışdır. Kitab öz növbəsində onu “dövlət kitabı” və “dünyada müstəqilliyi artıran kitab” adlandıran Yakob Burkhardt tərəfindən dəstəkləndi.
| İnsani, həddən artıq insani | |
|---|---|
| alm. Menschliches, Allzumenschliches ing. Human, All Too Human yap. 人間的、あまりに人間的 | |
 | |
| Janr | fəlsəfə |
| Müəllif | Fridrix Nitsşe |
| Orijinal dili | alman dili |
| Nəşr ili | 1878 |
| Elektron versiya Elektron versiya Elektron versiya | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Məzmun
Fridrix Nitsşe “İnsani, həddən artıq insani” kitabında hələ də romantizmdən və Rixard Vaqnerin ideyalarından təsirləndiyi “Musiqi ruhundan tragediyanın doğuşu” kimi əvvəlki əsərlərindən daha cəsarətli bir addım atır. Bu mətndə Nitsşe öz fəlsəfi inkişafında yeni mərhələyə qədəm qoyur, bu mərhələni pozitivizm və rasionalizm dövrü kimi xarakterizə etmək olar. O, fəlsəfəni insan varlığının daha dünyəvi və elmi dərkinə yönəltmək üçün onu mistisizmdən və metafizik möhtəkirlərdən azad etməyə çalışır. Kitab ənənəvi əxlaqi və dini dəyərlərə şübhə ilə dolu bir çox aforizm və qısa mülahizələrdən ibarətdir. Nitsşe dini həqiqətin ali mənbəyi kimi deyil, insanın zəif cəhətlərini, əzablar və ölüm qarşısında qorxusunu, hakimiyyətə can atmasını əks etdirən psixoloji fenomen kimi qiymətləndirərək tənqid edir. O, dini inancları ilahi vəhy deyil, “həddindən artıq bəşəri” – insan psixikasının məhsulu kimi görür. Kitabda əxlaqın təhlilinə xüsusi diqqət yetirilir. Nitsşe əxlaq normalarının və dəyərlərin dəyişməz və universal olmadığını müdafiə edir. Bunun əvəzinə onlar konkret tarixi və mədəni kontekstlərdən asılıdırlar. Onun fikrincə, əxlaq instinktdən və sosial şərtlənmədən qaynaqlanır və rasional düşüncə və ya ilahi istiqamət deyil, insan ehtirasları ilə formalaşır. Əxlaqın bu tənqidi “İnsani, həddən artıq insani” əsərini Nitsşenin digər əsərlərindən fərqləndirir, çünki bu, onun daha sonra Xeyirdən və Şərdən kənarda və Əxlaqın şəcərəsi kimi əsərlərində inkişaf etdirəcəyi daha radikal ideyaların əsasını qoyur.
Kitabın digər mühüm cəhəti romantizm və idealizmin tənqididir. Nitsşenin dionisian başlanğıcı təriflədiyi əvvəlki əsərindən fərqli olaraq, burada həqiqət mənbələri kimi dahilik və ilhamlanma ideyasını rədd edir. Bunun əvəzinə o, dünyanın həqiqi dərk edilməsinin rasional araşdırma və elmi yanaşma ilə əldə olunduğunu müdafiə edir.
Kitabda insan psixologiyası və davranışına da diqqət yetirilir. Nitsşe insanları hərəkətə gətirən motivləri araşdıraraq iddia edir ki, insan ilk növbədə hakimiyyət və özünüqoruma iradəsi ilə idarə olunur. Bu ideya onun sonrakı əsərlərinin mərkəzinə çevriləcək, lakin o, yalnız “İnsani, həddən artıq insani” əsərində ortaya çıxmağa başlayır. Nəhayət, Nitsşe incəsənət və elm mövzusunu nəzərdən keçirir, onları həyatda məna yaratmaq üçün vacib yollar kimi görür. O, onları ziddiyyətlər kimi deyil, daha çox insana varlığın xaosunu idarə etməyə kömək edən bir-birini tamamlayan qüvvələr kimi görür.
Beləliklə, "İnsani, həddən artıq insani" Nitsşenin romantik illüziyaları tərk edərək dünyaya daha ayıq və realist baxışı üçün səy göstərdiyi zaman fəlsəfəsində keçid məqamını qeyd edən kitabdır.
İstinadlar
- 人間的、あまりに人間的. 1 (ニーチェ全集. 5(ちくま学芸文庫) 1993).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Insani hedden artiq insani azad agillar ucun kitab alm Menschliches Allzumenschliches Ein Buch fur freie Geister alman filosofu Fridrix Nitssenin felsefi eseri F V Nitse kitab uzerinde islemeye Sorrentoda basladi 1876 ci ilin payizinda oradan kocdu sehhetine gore universitetdeki muhazirelerine ara verdi ve bir illik mezuniyyet aldi Kitab evvelce iki cildde nesr olundu Birincisi 1878 ci ilin may ayinda Cemnitsde Ernst Smeitsner terefinden nesr edilmisdir Basliq sehifesinde alt basliq var idi Volterin xatiresine Olumunun yuz illiyine hesr edilmisdir 30 may 1778 ci il Eser xususile Vaqner dairelerinde firtinali reaksiyalara ve serhlere sebeb oldu Bele ki Rixard Vaqnerin ozu Nitssenin bu eserine qarsi cox aqressiv bir meqale ile Bayret vereqleri nin 1878 ci ilin avqust defterinde cixis etmis meqale Ictimai ve populyarliq adlanmisdir Kitab oz novbesinde onu dovlet kitabi ve dunyada musteqilliyi artiran kitab adlandiran Yakob Burkhardt terefinden desteklendi Insani hedden artiq insanialm Menschliches Allzumenschliches ing Human All Too Human yap 人間的 あまりに人間的Janr felsefeMuellif Fridrix NitsseOrijinal dili alman diliNesr ili 1878Elektron versiya Elektron versiya Elektron versiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarMezmunFridrix Nitsse Insani hedden artiq insani kitabinda hele de romantizmden ve Rixard Vaqnerin ideyalarindan tesirlendiyi Musiqi ruhundan tragediyanin dogusu kimi evvelki eserlerinden daha cesaretli bir addim atir Bu metnde Nitsse oz felsefi inkisafinda yeni merheleye qedem qoyur bu merheleni pozitivizm ve rasionalizm dovru kimi xarakterize etmek olar O felsefeni insan varliginin daha dunyevi ve elmi derkine yoneltmek ucun onu mistisizmden ve metafizik mohtekirlerden azad etmeye calisir Kitab enenevi exlaqi ve dini deyerlere subhe ile dolu bir cox aforizm ve qisa mulahizelerden ibaretdir Nitsse dini heqiqetin ali menbeyi kimi deyil insanin zeif cehetlerini ezablar ve olum qarsisinda qorxusunu hakimiyyete can atmasini eks etdiren psixoloji fenomen kimi qiymetlendirerek tenqid edir O dini inanclari ilahi vehy deyil heddinden artiq beseri insan psixikasinin mehsulu kimi gorur Kitabda exlaqin tehliline xususi diqqet yetirilir Nitsse exlaq normalarinin ve deyerlerin deyismez ve universal olmadigini mudafie edir Bunun evezine onlar konkret tarixi ve medeni kontekstlerden asilidirlar Onun fikrince exlaq instinktden ve sosial sertlenmeden qaynaqlanir ve rasional dusunce ve ya ilahi istiqamet deyil insan ehtiraslari ile formalasir Exlaqin bu tenqidi Insani hedden artiq insani eserini Nitssenin diger eserlerinden ferqlendirir cunki bu onun daha sonra Xeyirden ve Serden kenarda ve Exlaqin seceresi kimi eserlerinde inkisaf etdireceyi daha radikal ideyalarin esasini qoyur Kitabin diger muhum ceheti romantizm ve idealizmin tenqididir Nitssenin dionisian baslangici teriflediyi evvelki eserinden ferqli olaraq burada heqiqet menbeleri kimi dahilik ve ilhamlanma ideyasini redd edir Bunun evezine o dunyanin heqiqi derk edilmesinin rasional arasdirma ve elmi yanasma ile elde olundugunu mudafie edir Kitabda insan psixologiyasi ve davranisina da diqqet yetirilir Nitsse insanlari herekete getiren motivleri arasdiraraq iddia edir ki insan ilk novbede hakimiyyet ve ozunuqoruma iradesi ile idare olunur Bu ideya onun sonraki eserlerinin merkezine cevrilecek lakin o yalniz Insani hedden artiq insani eserinde ortaya cixmaga baslayir Nehayet Nitsse incesenet ve elm movzusunu nezerden kecirir onlari heyatda mena yaratmaq ucun vacib yollar kimi gorur O onlari ziddiyyetler kimi deyil daha cox insana varligin xaosunu idare etmeye komek eden bir birini tamamlayan quvveler kimi gorur Belelikle Insani hedden artiq insani Nitssenin romantik illuziyalari terk ederek dunyaya daha ayiq ve realist baxisi ucun sey gosterdiyi zaman felsefesinde kecid meqamini qeyd eden kitabdir Istinadlar人間的 あまりに人間的 1 ニーチェ全集 5 ちくま学芸文庫 1993