Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
İlya İliç Meçnikov (rus. Илья Ильич Мечников; 15 may 1845, İvanovka - 15 iyul 1916, Paris) — immun sistemi üzərindəki araşdırmaları ilə tanınan və Nobel mükafatına layiq görülən yəhudi əsilli rus alim.
| İlya Meçnikov | |
|---|---|
| Илья Ильич Мечников | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | İvanovka, Xarkov quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | Paris,  Fransa |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası |
| Milliyyəti | yəhudi əsilli rus |
| Elm sahələri | İmmunologiya Gerontologiya Zoopatologiya |
| Elmi dərəcələri |
|
| İş yerləri | Odessa Universiteti Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti Paster İnstitutu Odessa Bioloji İnstitutu |
| Təhsili | Xarkov Universiteti |
| Elmi rəhbərləri | Lui Paster |
| Tanınmış yetirmələri | Danilo Zabolotnı, Nikolay Qamaleya |
| Tanınır | Faqositoz |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | Kopli medalı - 1906 Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı - 1908 Albert medalı - 1916 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İlya Meçnikov 15 may 1845-ci ildə İvanovkada anadan olmuşdur. Xarkov Universitetini iki il içərisində bitirərək Almaniyanın Qissen Universitetində Rudolf Leukart (1822-1898) ilə bir il işləmişdir. Daha sonra üzərində tədqiqatların mərkəzi olan Neapol şəhərinə gedərək embrion inkişafını öyrənməyə başlamışdır. Almaniyaya qayıdıb Münhen və Qöttingen Universitetlərində hazırladığı teoremini 1867-ci ildə Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinə təqdim edərək doktora alan Meçnikov Aleksandr Kovalevski ilə birlikdə Kari Ernst von Bir mükafını qazanmışdır. Eyni il Odessa Universitetində işləməyə başlayan Meçnikov növbəti il Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinə göndərilsə də 1870-1882-ci illərdə yenə Odessa Universitetində işləmişdir. 1873-cü ildə birinci arvadının ölümündən və 1880-ci ildə ikinci arvadının ağır xəstələnməsindən sonra iki dəfə intahar cəhdi edən Meçnikov 1882-1886-cı illərdə Messinada özəl araşdırma mərkəzində yad maddələri udaraq məhv edən hüceyrələr üzərində araşdırma aparmışdır. 1886-cı ildə Odessa Bioloji İnstitutunun idarəçisi olmuş, 1888-ci ildə Parisə köçərək həyatının sonuna qədər araşdırmalarını Paster İnstitutunda aparmışdır. 1906-cı ildə London Kral Cəmiyyəti tərəfindən Kopli medalına layiq görüldükdən sonra immun sistemi üzərindəki işlərinə görə 1908-ci ildə Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükfatını Erlixlə bölüşmüşdür.
1916-cı ilin 15 iyulunda Parisdə vəfat etmişdir.
Tədqiqatları
Faqositoz
Birhüceyrəli canlıların təkamül keçirərək çoxhüceyrəli canlılara çevrilməsini isbat etmək və bununla Çarlz Darvinin teoremini dəstəkləmək istəyən Meçnikov işə onurğasızların həzm sistemi ilə başlamışdır. Bu cür orqanizmlərdə embrionun inkişafını öyrənmək üçün 1860-cı illərdə başladığı araşdırmalarında 1882-ci ildə vacib bir şeyin fərqinə varmışdır. O, Saydam dəniz ulduzu qurdcuğunda bəzi hüceyrələrin yad cisimcikləri əhatə edərək udduqlarını müşhidə etmişdir. Meçnikov bu hüceyrələrin endodermdən deyil, mezodermdən yarandığını və vəzifələrinin yad cisimcikləri orqanizmdən uzaqlaşdırmaq olduqlarını tapmışdır. Onları yunan dilində "udan hüceyrə" mənasını verən faqositoz sözü ilə adlandıran Meçnikov qan-damar sisteminə sahib orqanizmlərdə endodermdə yaranan leykositlərin vəzifəsini yerinə yetirdiyini irəli sürmüşdür. İmmun sisteminin faqositoz hüceyrələri ilə baş veridiyini müdafiə edən Meçnikov uzun illər teoremini müdafiə edənlərlə mübahisə etmiş, sonda hər iki teoremin də müəyyən dərəcədə doğru olduğu müəyyən olunmuşdur.
Digər araşdırmaları
Meçnikov təbii müdafiə mexanizmləri, yoluxucu xəstəliklər, embriologiya üzərində işlər aparmışdır. O, fransız alimi Ru ilə birlikdə sifilis xəstəliyinin meymunlarda da olduğunu isbat etmiş və bu xəstəliyin müalicəsində müəyyən töhfələr vermişdir. Son illərində insanının yaşlanması üzərində araşdırmalar apararaq bakteriyaların, xüsusilə bağırsaq bakteriyalarının ifraz etdiyi ziyanlı maddələrin insan ömrünü qısaltdığını və düzgün qidalandıqda insan ömrünün 120-130 il ola biləcəyini demişdir.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- İlya Meçnikov kimdir, həyatı, haqqında (türkcə)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ilya Ilic Mecnikov rus Ilya Ilich Mechnikov 15 may 1845 Ivanovka 15 iyul 1916 Paris immun sistemi uzerindeki arasdirmalari ile taninan ve Nobel mukafatina layiq gorulen yehudi esilli rus alim Ilya MecnikovIlya Ilich MechnikovDogum tarixi 15 may 1845Dogum yeri Ivanovka Xarkov quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 15 iyul 1916 71 yasinda Vefat yeri Paris FransaVefat sebebi urek tutmasiDefn yeri ParisVetendasligi Rusiya imperiyasiMilliyyeti yehudi esilli rusElm saheleri Immunologiya Gerontologiya ZoopatologiyaElmi dereceleri tebiet elmleri doktoru d Is yerleri Odessa Universiteti Sankt Peterburq Dovlet Universiteti Paster Institutu Odessa Bioloji InstitutuTehsili Xarkov UniversitetiElmi rehberleri Lui PasterTaninmis yetirmeleri Danilo Zabolotni Nikolay QamaleyaTaninir FaqositozUzvluyu London Kral Cemiyyeti Peterburq Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler AkademiyasiMukafatlari Kopli medali 1906 Fiziologiya ve tibb uzre Nobel mukafati 1908 Albert medali 1916 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIlya Mecnikov 1910 1915 Ilya Mecnikov 15 may 1845 ci ilde Ivanovkada anadan olmusdur Xarkov Universitetini iki il icerisinde bitirerek Almaniyanin Qissen Universitetinde Rudolf Leukart 1822 1898 ile bir il islemisdir Daha sonra uzerinde tedqiqatlarin merkezi olan Neapol seherine gederek embrion inkisafini oyrenmeye baslamisdir Almaniyaya qayidib Munhen ve Qottingen Universitetlerinde hazirladigi teoremini 1867 ci ilde Sankt Peterburq Dovlet Universitetine teqdim ederek doktora alan Mecnikov Aleksandr Kovalevski ile birlikde Kari Ernst von Bir mukafini qazanmisdir Eyni il Odessa Universitetinde islemeye baslayan Mecnikov novbeti il Sankt Peterburq Dovlet Universitetine gonderilse de 1870 1882 ci illerde yene Odessa Universitetinde islemisdir 1873 cu ilde birinci arvadinin olumunden ve 1880 ci ilde ikinci arvadinin agir xestelenmesinden sonra iki defe intahar cehdi eden Mecnikov 1882 1886 ci illerde Messinada ozel arasdirma merkezinde yad maddeleri udaraq mehv eden huceyreler uzerinde arasdirma aparmisdir 1886 ci ilde Odessa Bioloji Institutunun idarecisi olmus 1888 ci ilde Parise kocerek heyatinin sonuna qeder arasdirmalarini Paster Institutunda aparmisdir 1906 ci ilde London Kral Cemiyyeti terefinden Kopli medalina layiq goruldukden sonra immun sistemi uzerindeki islerine gore 1908 ci ilde Fiziologiya ve tibb uzre Nobel mukfatini Erlixle bolusmusdur 1916 ci ilin 15 iyulunda Parisde vefat etmisdir TedqiqatlariFaqositoz Faqositoz hadisesi Birhuceyreli canlilarin tekamul kecirerek coxhuceyreli canlilara cevrilmesini isbat etmek ve bununla Carlz Darvinin teoremini desteklemek isteyen Mecnikov ise onurgasizlarin hezm sistemi ile baslamisdir Bu cur orqanizmlerde embrionun inkisafini oyrenmek ucun 1860 ci illerde basladigi arasdirmalarinda 1882 ci ilde vacib bir seyin ferqine varmisdir O Saydam deniz ulduzu qurdcugunda bezi huceyrelerin yad cisimcikleri ehate ederek udduqlarini mushide etmisdir Mecnikov bu huceyrelerin endodermden deyil mezodermden yarandigini ve vezifelerinin yad cisimcikleri orqanizmden uzaqlasdirmaq olduqlarini tapmisdir Onlari yunan dilinde udan huceyre menasini veren faqositoz sozu ile adlandiran Mecnikov qan damar sistemine sahib orqanizmlerde endodermde yaranan leykositlerin vezifesini yerine yetirdiyini ireli surmusdur Immun sisteminin faqositoz huceyreleri ile bas veridiyini mudafie eden Mecnikov uzun iller teoremini mudafie edenlerle mubahise etmis sonda her iki teoremin de mueyyen derecede dogru oldugu mueyyen olunmusdur Diger arasdirmalari Mecnikov tebii mudafie mexanizmleri yoluxucu xestelikler embriologiya uzerinde isler aparmisdir O fransiz alimi Ru ile birlikde sifilis xesteliyinin meymunlarda da oldugunu isbat etmis ve bu xesteliyin mualicesinde mueyyen tohfeler vermisdir Son illerinde insaninin yaslanmasi uzerinde arasdirmalar apararaq bakteriyalarin xususile bagirsaq bakteriyalarinin ifraz etdiyi ziyanli maddelerin insan omrunu qisaltdigini ve duzgun qidalandiqda insan omrunun 120 130 il ola bileceyini demisdir IstinadlarXarici kecidlerIlya Mecnikov kimdir heyati haqqinda turkce