fbpx
Wikipedia

Nikolay Qamaleya

Mart 26, 2024

Nikolay Fyodoroviç Qamaleya (rus. Никола́й Фёдорович Гамале́я; 5 (17) fevral 1859 və ya 1859, Odessa, Xerson quberniyası – 29 mart 1949 və ya 1949, Moskva) — sovet mikrobioloqu və epidemioloq, SSRİ EA fəxri akademiki (1940; müxbir üzvü, 1939), SSRİ Tibb EA akademiki (1945), 1948-ci ildən Sov. İKP üzvü, RSFSR əməkdar elm xadimi (1934), SSRİ Dövlət mükafatı laureatı (1943).

Nikolay Qamaleya
Doğum tarixi 5 (17) fevral 1859 və ya 1859
Doğum yeri
Vəfat tarixi 29 mart 1949(1949-03-29) və ya 1949
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Elm sahələri mikrobiologiya, epidemiologiya, tibb, virusologiya
Elmi dərəcələri
  • tibb doktoru[d]
Təhsili
  • İmperator Tibbi Cərrahiyyə Akademiyası[d],
  • Odessa Universiteti,
  • İmperator Novorosiysk Universiteti[d],
  • S. M. Kirov adına Hərbi Tibb Akademiyası[d]
Elmi rəhbəri Lui Paster
Üzvlüyü
Mükafatları
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bioqrafiya redaktə

Mənşəyi və uşaqlığı redaktə

Nikolay Fedoroviç Qamaleya 5 (17) fevral 1859-cu ildə Odessada Kanatnaya küçəsindəki evdə anadan olmuşdur. O, Borodino döyüşünün və Qafqazdakı döyüşlərin keçmiş iştirakçısı, o zaman Odessa kommersiya məhkəməsinin sədri olmuş, istefada olan polkovnik Fyodor Mixayloviç Qamaleyanın (1881-ci ildə vəfat etmişdir) 12 övladının ən kiçiyi idi. Kiçik oğlu dünyaya gələndə ata artıq qoca idi, xidməti tərk etmişdi. Bu dövrdə əmlakdan gələn gəlirlə yaşayırdı.

Nikolay Fedoroviç atasının yaxın qohumlarını şəxsən tanımırdı. Xatirələrində qohumlarının, o, ata tərəfdən babasının Tulada tibb müfəttişi olduğunu və Tula vilayətinin Efremovski və Boqoroditski rayonlarında mülklərə sahib olduğunu bildirirdi. Bu mülklər atasının böyük qardaşlarına miras qalmış, onlardan biri nazir, digəri isə qubernator olmuşdur. Bəzi mənbələr babasını Mixail Leontyeviç Qamaleya kimi tanıdır, lakin Nikolay Fedoroviçin atası ilə iddia edilən baba arasında münasibətlərə dair sənədli sübutların olmaması səbəbindən bu versiya mübahisəsiz deyil. Mixail Leontieviçin Nikolay Fedoroviçin ulu babası olduğuna dair bir versiya da var.

Erkən yaşda Nikolay Fedoroviçin tərbiyəsi əsasən Polşa Vadetski ailəsindən olan anası Karolina Vikentyevna Qamaleya tərəfindən həyata keçirilirdi. İbtidai təhsilini özəl uşaq bağçasında almış, Kanatnaya küçəsindəki Dmitriyevlərin özəl məktəbində davam etdirmiş, sonra gimnaziyaya daxil olmuşdur.

Təhsil illəri redaktə

1880-ci ildə Novorossiysk Universitetini, 1883-cü ildə isə Sankt-Peterburq Hərbi Tibb Akademiyasını bitirib. Akademiyanı bitirdikdən sonra Odessaya qayıdır və burada Osip Moçutkovski adına xəstəxanada işləməyə başlayır. O, Rusiya İmperiyasında yerli bakteriologiyanı inkişaf etdirməyə başlayan ilklərdən biri idi. 1885-ci ildə müsabiqə əsasında Nikolay Fedoroviç bakteriologiya sahəsində təcrübəsini dərinləşdirmək üçün Parisə Louis Pasteurun laboratoriyasına getmək üçün seçilmişdi.

Rusiyada ilk bakterioloji stansiyanın qurucusu redaktə

Nikolay Qamaleya İ. Meçnikovla birlikdə 1886-cı ildə Odessada bakterioloji stansiya təşkil etmişdir. 1912-1928-ci illərdə Leninqradda Çiçək Peyvəndi İnstitutunun, 1930-1938-ci illərdə isə Moskvada Mərkəzi Epidemiologiya və Bakteriologiya İnstitutunun elmi rəhbəri, 1938-ci ildən ömrünün sonuna kimi 2-ci Moskva Tibb İnstitutunun mikrobiologiya kafedrasında professor olmuşdur. Tədqiqatları mikrobiologiya və immunologiyaya (vəba, taun, çiçək, quduzluq, səpgili yatalaq, qayıdan yatalaq və s.-nin profilaktikasına) həsr edilmişdir. 1898-ci ildə bakteriyaları parçalayan bakteriolizinləri kəşf etmişdir. 1899-cu ildə N.Qamaleyanın rəhbərliyi ilə Odessada bakteriologiya institutu yaradılmışdır. 1901-1902-ci illərdə Zaqafqaziya, Volqaboyu, Peterburq və Odessada taun, vəba əleyhinə keçirilən tədbirlərə rəhbərlik etmiş, quşlarda vəbaya oxşar xəstəlik törədən "Meçnikov vibrionu"nu kəşf etmişdir. İnsan vəbasına qarşı mübarizəyə aid kompleks tədbirlər hazırlamış və həmin xəstəliyə qarşı vaksin təklif etmişdir. 1910-cu uldə səpgili yatalaq və qayıdan yatalaq xəstəliklərini aradan qaldırmaq üçün dezinfeksiyanın əhəmiyyətini izah etmişdir. 35-dən çox əsərin müəllifidir. 2 dəfə Lenin ordeni, Qımızı Əmək Bayrağı ordeni və medallarla təltif olunmuşdur.

Odessada elmi və praktik fəaliyyət (1892-1912) redaktə

1892-ci ildə Rusiyaya qayıtdıqdan sonra o, "Etiologiya eksperimental patoloji nöqteyi-nəzərindən vəba" adlı doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir (1893-cü ildə nəşr olunur.).

1899-1908-ci illərdə Odessada təsis etdiyi Bakteriologiya İnstitutunun direktoru olub. Fəaliyyəti çərçivəsində o, xəstəliyin yayılmasında gəmi siçovullarının rolunu öyrənir və 1901-1902-ci illərdə Nikolay Qamaleya Odessada vəba epidemiyası zamanı antiepidemik tədbirlərə rəhbərlik edərək tam deratizasiyanı təşkil etmişdir. Sonrakı illərdə o, Rusiyanın cənubunda vəba xəstəliyinə qarşı mübarizə aparıb. 1908-ci ildə ilk dəfə tifin bitlər vasitəsilə keçdiyini sübut edir. O, tif, vəba, çiçək və digər yoluxucu xəstəliklərin qarşısının alınmasında da çox çalışmışdır. 1910-cu ildə o, ilk dəfə tifi aradan qaldırmaq üçün dezinseksiyanın vacibliyini əsaslandırır. 1910-1913-cü illərdə “Gigiyena və sanitariya” jurnalını nəşr edərək redaktorluq etmişdir.

Sankt-Peterburq və Moskvada elmi fəaliyyət (1912-1949) redaktə

O, 1912-ci ildə Peterburqa köçür. 1912-1928-ci illərdə Sankt-Peterburq (Petroqrad) Edvard Cenner adına Çiçək Peyvəndi İnstitutuna rəhbərlik edir. Onun təşəbbüsü ilə çiçək xəstəliyinə qarşı peyvəndi hazırlamaq üçün işlətdiyi üsuldan istifadə edərək, 1918-ci ildə Petroqradda Leninin imzaladığı 10 aprel 1919-cu il tarixli fərmanına əsasən, bütün ölkədə qəbul edilmiş çiçək xəstəliyinə qarşı ümumi peyvənd edilir. 1918-1919-cu illərdə tif xəstəliyinə qarşı peyvəndin hazırlanması üsullarını öyrənmişdir.

1930-1938-ci illərdə Moskvada Mərkəzi Epidemiologiya və Mikrobiologiya İnstitutunun (institut hazırda onun adını daşıyır) elmi rəhbəri olmuşdur. 1938-ci ildən ömrünün sonuna kimi 2-ci Moskva Tibb İnstitutunun mikrobiologiya kafedrasının professoru, 1939-cu ildən SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının Epidemiologiya və Mikrobiologiya İnstitutunda laboratoriya müdiri işləmişdir.

1939-cu ildən Ümumittifaq Mikrobioloqlar, Epidemioloqlar və Yoluxucu Xəstəliklər Cəmiyyətinin sədri, sonra fəxri sədri olur.

1939-cu ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir. Bir il sonra SSRİ Elmlər Akademiyasının fəxri akademiki seçilir. 1945-ci ildə SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının akademiki olmuşdur.

Ömrünün son illərində alim ümumi immunologiya, virusologiya məsələlərini inkişaf etdirir, çiçək xəstəliyini, qripi öyrənir (1942-ci ildə burnun selikli qişasını olein turşusu preparatları ilə müalicə edərək qripin qarşısının alınması üsulunu təqdim edir.) və vərəmin spesifik müalicəsi problemini intensiv şəkildə inkişaf etdirir.

29 mart 1949-cu ildə Moskvada vəfat edir (Novodeviçye qəbiristanlığı, bölmə 4.)

Elmi irsi redaktə

1954-1956-cı illərdə Qamaleyanın elmi əsərlərinin altı cildlik toplusu nəşr olunur.

İntensiv peyvənd adlanan metodun qurucusu və fəal populyarlaşdırıcısı, yerlərdə epidemiyalarla mübarizə üçün tədbirlər planı hazırlayıb həyata keçirirən şəxsdir. O, praktikada Odessada vəba epidemiyası, Donbasda, Zaqafqaziya və Volqaboyu vəba, Sankt-Peterburqda tif epidemiyası ilə fəal mübarizə aparıb.

1888-ci ildə o, quşlarda vəbayabənzər xəstəliyin törədicisi olan vəbayabənzər quş vibrionunu (Meçnikov vibrionu) kəşf edir və vəba əleyhinə peyvəndi tətbiq edir. 1894-1896-cı illərdə o, bakterial heteromorfizm adlanan fenomeni təsvir etmişdir. İlk dəfə infeksiyanın gizli formalarının mövcudluğu ideyasını irəli sürür. Hələ 1899-cu ildə alim "görünməz mikroblar" xərçəngin törədicisi haqqında fikirlərini bildirir. O, ömrünün sonuna qədər xərçəngin viral nəzəriyyəsinə sadiq qalır.

Alim sovet mikrobioloqlarının bütöv qalaktikasını yetişdirmişdir.

O, vəba ilə mübarizədə dezinfeksiya tədbirlərinin epidemioloji əhəmiyyətini və taunla mübarizədə deratizasiyanın əhəmiyyətini ilk müəyyən edənlərdən biri olmuşdur. O, Sankt-Peterburqdakı sığınacaqlarda parazitar tiflə mübarizə təcrübəsinə əsaslanaraq, ilk dəfə olaraq bu infeksiyalarda bitlərə qarşı mübarizədə dezinseksiya tədbirlərinin aparıcı rolunu göstərmiş, bəzi dezinfeksiyaedici vasitələrin təsirini və onların effektivliyini öyrənmişdir. Artıq o dövrdə bağırsaq infeksiyalarının ötürülməsində milçəklərin rolu və onlara qarşı mübarizənin gücləndirilməsinin zəruriliyi ona aydın olur. O, həmçinin taun xəstəliyinin yeridilməsi və yayılmasında gəmiricilərin rolunu və bütün hallarda məcburi məhv edilməsinin zəruriliyini göstərmişdir. Rusiyada dezinfeksiyanın qurucularından biri olmuşdur.

İctimai mövqeyi redaktə

1948-ci ildə 90 yaşında Leninə verdiyi partiya üzvü olmaq vədini əsas gətirərək partiya üzvü olur (Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin qərarı ilə).

1949-cu ilin fevralında həmkarları Lina Stern, Yakov Parnas və Boris Şimelioviçin həbsi ilə əlaqədar olaraq o, SSRİ-də başlayan antisemit kampaniyasına etirazını bildirərək iki məktubla Stalinə müraciət edir.

Xatirəsi redaktə

Qamaleyanın adı ilə adlandırılmışdır:

  • Mərkəzi Epidemiologiya və Mikrobiologiya İnstitutu
  • Odessa, Moskva, Tomsk, Sumi və Tarazda küçələri.

1956-cı ildə Moskvada, Poqodinskaya küçəsində, altı saylı binanın həyətində alimin abidəsi ucaldılmışdır.

1987-ci ildə Leninqrad Sikkəxanasında hazırlanmış Nikolay Fedoroviç Qamaleyanın anadan olmasının 125 illiyinə həsr olunmuş xatirə medalı buraxılır (Medalçı Marianna Romanovskaya. Bürünc, diametri 60 mm.)

Odessada bakterioloji stansiyanın binasında (Pastera küç. 2) xatirə lövhəsi var: “Nikolay Fedoroviç Qamaleya 1886-1888-ci illərdə Odessa bakterioloji stansiyasında işləmişdir”.

Mükafatları redaktə

  • İki Lenin ordeni (16/02/1949 daxil olmaqla),
  • Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni (06.10.1945),
  • Medallar,
  • Elm və texnologiya sahəsində uzun illər görkəmli işlərinə görə ikinci dərəcəli Stalin mükafatı (1943).

İstinadlar redaktə

  1. ↑ Catalog of the German National Library (alm.).
  2. ↑ Корчагин, 2015
  3. ↑ Гамалея, 1953
  4. "Гамалея Николай Фёдорович". ЭБ Научное наследие России (rus). МСЦ РАН. 2023-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-25.
  5. Калита Василий. "Династии врачей и ученых Гамалеев – 420 лет. Хроника жизни трех поколений". Health-ua.com (rus). Видавничий дім “Здоров’я України. Медичні видання”. 2015-03-27. 2023-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-25.
  6. Г. Костырченко. Сталин против «космополитов»: власть и еврейская интеллигенция в СССР. — М.: РОССПЭН, 2009. — С. 182—183.
  7. Н. Ф. Гамалея — И. В. Сталину об антисемитизме в государственном аппарате управления СССР Arxiv surəti 20 yanvar 2018 tarixindən Wayback Machine saytında: Письмо от 4.02.1949. // АП РФ. Ф. 3. Оп. 32. Д. 11. Л. 167—168 об.
  8. Н. Ф. Гамалея — И. В. Сталину в защиту арестованных Л. Штерн, Я. Парнаса, Б. Шимелиовича Arxiv surəti 13 avqust 2017 tarixindən Wayback Machine saytında: Письмо от 16.02.1949. // АП РФ. Ф. 3. Оп. 32. Д. 12. Л. 83—84 об.
  9. Кожевников, 1976
  10. Anatoliy Blazhko. "Пастера, 2 в Одессе". 2gis (rus). 2021-01-16. 2021-11-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-06.

Ədəbiyyat redaktə

  • Абліцов В. «Галактика „Україна“. Українська діаспора: видатні постаті». — К.: КИТ, 2007. — С. 436
  • Гамалея Николай Федорович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  • Гамалея Николай Федорович. Собрание сочинений / Пред. ред. колл. Н. Н. Жуков-Вережников. Введ. и примеч. Ю. И. Миленушкина. — М.: Изд-во Акад. мед. наук СССР, 1953. — Т. 5: Воспоминания, статьи и письма. — 292 с.
  • Калита В. Династии врачей и учёных Гамалеев — 420 лет. Хроника жизни трёх поколений // Здоров’я України. — № 9. — май 2006 (Дата обращения: 17 мая 2009)
  • Грязнов И. С. Николай Федорович Гамалея : (90 лет со дня рождения и 65 лет врачебной, науч., пед. и обществ. деятельности) / Под ред. чл.-кор. АМН СССР Т. Е. Болдырева; Предисл. проф. Н. А. Семашко; Акад. мед. наук СССР. — М.: Изд-во АМН СССР, 1949. — 96, [4] с. — (Деятели советской медицины). — 5000 экз.
  • Кожевников Р. Памятники и монументы Москвы. — М.: Московский рабочий, 1976. — 167 с.
  • Корчагин Павел Анатольевич. Михайло Гамалея и его пермский дом // Пермский дом в истории и культуре края: материалы восьмой науч.-практ. конф. : сборник. — Пермь, 2015. — С. 5—22. — ISBN 978-5-9907235-0-4.
  • Миленушкин Ю. И. Николай Федорович Гамалея: Очерк жизни и научной деятельности. — М.: Изд-во АН СССР, 1954. — 160 с. — (Научно-популярная серия).
  • Миленушкин Ю. И. Николай Федорович Гамалея (К 100-летию со дня рождения) / Всесоюз. о-во по распространению полит. и науч. знаний. — М.: Знание, 1959. — 32 с. — (Серия 8: Биология и медицина). — 30 000 экз.
  • Миленушкин Ю. И. Н. Ф. Гамалея. — М.: Медицина, 1967. — 72 с. — (Выдающиеся деятели отечественной медицины и здравоохранения). — 30 000 экз.
  • Гамалея Николай Фёдорович // Гражданская защита. Энциклопедия / Под ред. В. А. Пучкова. — Москва, 2015. — Т. 1: А—И. — С. 299—300. — 666 с. — 400 экз. — ISBN 978-5-93790-127-3.
  • Сарбей В. Г. Гамалія Микола Федорович // ст. у Енциклопедія історії України. Том 2. — К.: «Наукова думка», 2004. — С. 47
  • Гамалея Н. Ф. Собрание сочинений: Т. 1-6 / Ред. коллегия: действ. чл. АМН СССР Н. Н. Жуков-Вережников (пред.) и др.; Акад. мед. наук СССР. — М.: Изд-во Акад. мед. наук СССР, 1951—1964.

Mənbə redaktə

  • Гамалеја Николај Фјодорович // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. III ҹилд: Гајыбов—Елдаров. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1979. С. 23.
  • Биография Н. Ф. Гамалеи на сайте Российского НИИ эпидемиологии и микробиологии им. Н. Ф. Гамалеи  (Yoxlanılıb 17 may 2009)
  • Россиянов К. О. Гамалея Николай Федорович (5(17).02.1859 — 29.03.1949) // Сайт Российской академии наук

Mart 26, 2024
nikolay, qamaleya, nikolay, fyodoroviç, qamaleya, Никола, Фёдорович, Гамале, fevral, 1859, 1859, odessa, xerson, quberniyası, mart, 1949, 1949, moskva, sovet, mikrobioloqu, epidemioloq, ssri, fəxri, akademiki, 1940, müxbir, üzvü, 1939, ssri, tibb, akademiki, 1. Nikolay Fyodorovic Qamaleya rus Nikola j Fyodorovich Gamale ya 5 17 fevral 1859 ve ya 1859 1 Odessa Xerson quberniyasi 29 mart 1949 ve ya 1949 1 Moskva sovet mikrobioloqu ve epidemioloq SSRI EA fexri akademiki 1940 muxbir uzvu 1939 SSRI Tibb EA akademiki 1945 1948 ci ilden Sov IKP uzvu RSFSR emekdar elm xadimi 1934 SSRI Dovlet mukafati laureati 1943 Nikolay QamaleyaDogum tarixi 5 17 fevral 1859 ve ya 1859 1 Dogum yeri Odessa Odessa qezasi d Xerson quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 29 mart 1949 1949 03 29 ve ya 1949 1 Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIDefn yeri Novodevicye qebiristanligiElm saheleri mikrobiologiya epidemiologiya tibb virusologiyaElmi dereceleri tibb doktoru d Tehsili Imperator Tibbi Cerrahiyye Akademiyasi d Odessa Universiteti Imperator Novorosiysk Universiteti d S M Kirov adina Herbi Tibb Akademiyasi d Elmi rehberi Lui PasterUzvluyu SSRI Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Bioqrafiya 1 1 Menseyi ve usaqligi 1 2 Tehsil illeri 2 Rusiyada ilk bakterioloji stansiyanin qurucusu 2 1 Odessada elmi ve praktik fealiyyet 1892 1912 2 2 Sankt Peterburq ve Moskvada elmi fealiyyet 1912 1949 3 Elmi irsi 4 Ictimai movqeyi 5 Xatiresi 6 Mukafatlari 7 Istinadlar 8 Edebiyyat 9 MenbeBioqrafiya redakteMenseyi ve usaqligi redakte Nikolay Fedorovic Qamaleya 5 17 fevral 1859 cu ilde Odessada Kanatnaya kucesindeki evde anadan olmusdur O Borodino doyusunun ve Qafqazdaki doyuslerin kecmis istirakcisi o zaman Odessa kommersiya mehkemesinin sedri olmus istefada olan polkovnik Fyodor Mixaylovic Qamaleyanin 1881 ci ilde vefat etmisdir 2 12 ovladinin en kiciyi idi Kicik oglu dunyaya gelende ata artiq qoca idi xidmeti terk etmisdi Bu dovrde emlakdan gelen gelirle yasayirdi Nikolay Fedorovic atasinin yaxin qohumlarini sexsen tanimirdi Xatirelerinde qohumlarinin o ata terefden babasinin Tulada tibb mufettisi oldugunu ve Tula vilayetinin Efremovski ve Boqoroditski rayonlarinda mulklere sahib oldugunu bildirirdi Bu mulkler atasinin boyuk qardaslarina miras qalmis onlardan biri nazir digeri ise qubernator olmusdur 3 Bezi menbeler babasini Mixail Leontyevic Qamaleya kimi tanidir 4 lakin Nikolay Fedorovicin atasi ile iddia edilen baba 2 arasinda munasibetlere dair senedli subutlarin olmamasi sebebinden bu versiya mubahisesiz deyil Mixail Leontievicin Nikolay Fedorovicin ulu babasi olduguna dair bir versiya da var 5 Erken yasda Nikolay Fedorovicin terbiyesi esasen Polsa Vadetski ailesinden olan anasi Karolina Vikentyevna Qamaleya terefinden heyata kecirilirdi 3 Ibtidai tehsilini ozel usaq bagcasinda almis Kanatnaya kucesindeki Dmitriyevlerin ozel mektebinde davam etdirmis sonra gimnaziyaya daxil olmusdur 3 Tehsil illeri redakte 1880 ci ilde Novorossiysk Universitetini 1883 cu ilde ise Sankt Peterburq Herbi Tibb Akademiyasini bitirib Akademiyani bitirdikden sonra Odessaya qayidir ve burada Osip Mocutkovski adina xestexanada islemeye baslayir O Rusiya Imperiyasinda yerli bakteriologiyani inkisaf etdirmeye baslayan ilklerden biri idi 1885 ci ilde musabiqe esasinda Nikolay Fedorovic bakteriologiya sahesinde tecrubesini derinlesdirmek ucun Parise Louis Pasteurun laboratoriyasina getmek ucun secilmisdi Rusiyada ilk bakterioloji stansiyanin qurucusu redakteNikolay Qamaleya I Mecnikovla birlikde 1886 ci ilde Odessada bakterioloji stansiya teskil etmisdir 1912 1928 ci illerde Leninqradda Cicek Peyvendi Institutunun 1930 1938 ci illerde ise Moskvada Merkezi Epidemiologiya ve Bakteriologiya Institutunun elmi rehberi 1938 ci ilden omrunun sonuna kimi 2 ci Moskva Tibb Institutunun mikrobiologiya kafedrasinda professor olmusdur Tedqiqatlari mikrobiologiya ve immunologiyaya veba taun cicek quduzluq sepgili yatalaq qayidan yatalaq ve s nin profilaktikasina hesr edilmisdir 1898 ci ilde bakteriyalari parcalayan bakteriolizinleri kesf etmisdir 1899 cu ilde N Qamaleyanin rehberliyi ile Odessada bakteriologiya institutu yaradilmisdir 1901 1902 ci illerde Zaqafqaziya Volqaboyu Peterburq ve Odessada taun veba eleyhine kecirilen tedbirlere rehberlik etmis quslarda vebaya oxsar xestelik toreden Mecnikov vibrionu nu kesf etmisdir Insan vebasina qarsi mubarizeye aid kompleks tedbirler hazirlamis ve hemin xesteliye qarsi vaksin teklif etmisdir 1910 cu ulde sepgili yatalaq ve qayidan yatalaq xesteliklerini aradan qaldirmaq ucun dezinfeksiyanin ehemiyyetini izah etmisdir 35 den cox eserin muellifidir 2 defe Lenin ordeni Qimizi Emek Bayragi ordeni ve medallarla teltif olunmusdur Odessada elmi ve praktik fealiyyet 1892 1912 redakte 1892 ci ilde Rusiyaya qayitdiqdan sonra o Etiologiya eksperimental patoloji noqteyi nezerinden veba adli doktorluq dissertasiyasini mudafie etmisdir 1893 cu ilde nesr olunur 1899 1908 ci illerde Odessada tesis etdiyi Bakteriologiya Institutunun direktoru olub Fealiyyeti cercivesinde o xesteliyin yayilmasinda gemi sicovullarinin rolunu oyrenir ve 1901 1902 ci illerde Nikolay Qamaleya Odessada veba epidemiyasi zamani antiepidemik tedbirlere rehberlik ederek tam deratizasiyani teskil etmisdir Sonraki illerde o Rusiyanin cenubunda veba xesteliyine qarsi mubarize aparib 1908 ci ilde ilk defe tifin bitler vasitesile kecdiyini subut edir O tif veba cicek ve diger yoluxucu xesteliklerin qarsisinin alinmasinda da cox calismisdir 1910 cu ilde o ilk defe tifi aradan qaldirmaq ucun dezinseksiyanin vacibliyini esaslandirir 1910 1913 cu illerde Gigiyena ve sanitariya jurnalini nesr ederek redaktorluq etmisdir Sankt Peterburq ve Moskvada elmi fealiyyet 1912 1949 redakte O 1912 ci ilde Peterburqa kocur 1912 1928 ci illerde Sankt Peterburq Petroqrad Edvard Cenner adina Cicek Peyvendi Institutuna rehberlik edir Onun tesebbusu ile cicek xesteliyine qarsi peyvendi hazirlamaq ucun isletdiyi usuldan istifade ederek 1918 ci ilde Petroqradda Leninin imzaladigi 10 aprel 1919 cu il tarixli fermanina esasen butun olkede qebul edilmis cicek xesteliyine qarsi umumi peyvend edilir 1918 1919 cu illerde tif xesteliyine qarsi peyvendin hazirlanmasi usullarini oyrenmisdir 1930 1938 ci illerde Moskvada Merkezi Epidemiologiya ve Mikrobiologiya Institutunun institut hazirda onun adini dasiyir elmi rehberi olmusdur 1938 ci ilden omrunun sonuna kimi 2 ci Moskva Tibb Institutunun mikrobiologiya kafedrasinin professoru 1939 cu ilden SSRI Tibb Elmleri Akademiyasinin Epidemiologiya ve Mikrobiologiya Institutunda laboratoriya mudiri islemisdir 1939 cu ilden Umumittifaq Mikrobioloqlar Epidemioloqlar ve Yoluxucu Xestelikler Cemiyyetinin sedri sonra fexri sedri olur 1939 cu ilde SSRI Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu secilmisdir Bir il sonra SSRI Elmler Akademiyasinin fexri akademiki secilir 1945 ci ilde SSRI Tibb Elmleri Akademiyasinin akademiki olmusdur Omrunun son illerinde alim umumi immunologiya virusologiya meselelerini inkisaf etdirir cicek xesteliyini qripi oyrenir 1942 ci ilde burnun selikli qisasini olein tursusu preparatlari ile mualice ederek qripin qarsisinin alinmasi usulunu teqdim edir ve veremin spesifik mualicesi problemini intensiv sekilde inkisaf etdirir 29 mart 1949 cu ilde Moskvada vefat edir Novodevicye qebiristanligi bolme 4 Elmi irsi redakte1954 1956 ci illerde Qamaleyanin elmi eserlerinin alti cildlik toplusu nesr olunur Intensiv peyvend adlanan metodun qurucusu ve feal populyarlasdiricisi yerlerde epidemiyalarla mubarize ucun tedbirler plani hazirlayib heyata keciriren sexsdir O praktikada Odessada veba epidemiyasi Donbasda Zaqafqaziya ve Volqaboyu veba Sankt Peterburqda tif epidemiyasi ile feal mubarize aparib 1888 ci ilde o quslarda vebayabenzer xesteliyin toredicisi olan vebayabenzer qus vibrionunu Mecnikov vibrionu kesf edir ve veba eleyhine peyvendi tetbiq edir 1894 1896 ci illerde o bakterial heteromorfizm adlanan fenomeni tesvir etmisdir Ilk defe infeksiyanin gizli formalarinin movcudlugu ideyasini ireli surur Hele 1899 cu ilde alim gorunmez mikroblar xercengin toredicisi haqqinda fikirlerini bildirir O omrunun sonuna qeder xercengin viral nezeriyyesine sadiq qalir Alim sovet mikrobioloqlarinin butov qalaktikasini yetisdirmisdir O veba ile mubarizede dezinfeksiya tedbirlerinin epidemioloji ehemiyyetini ve taunla mubarizede deratizasiyanin ehemiyyetini ilk mueyyen edenlerden biri olmusdur O Sankt Peterburqdaki siginacaqlarda parazitar tifle mubarize tecrubesine esaslanaraq ilk defe olaraq bu infeksiyalarda bitlere qarsi mubarizede dezinseksiya tedbirlerinin aparici rolunu gostermis bezi dezinfeksiyaedici vasitelerin tesirini ve onlarin effektivliyini oyrenmisdir Artiq o dovrde bagirsaq infeksiyalarinin oturulmesinde milceklerin rolu ve onlara qarsi mubarizenin guclendirilmesinin zeruriliyi ona aydin olur O hemcinin taun xesteliyinin yeridilmesi ve yayilmasinda gemiricilerin rolunu ve butun hallarda mecburi mehv edilmesinin zeruriliyini gostermisdir Rusiyada dezinfeksiyanin qurucularindan biri olmusdur Ictimai movqeyi redakte1948 ci ilde 90 yasinda Lenine verdiyi partiya uzvu olmaq vedini esas getirerek partiya uzvu olur Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin qerari ile 1949 cu ilin fevralinda hemkarlari Lina Stern Yakov Parnas ve Boris Simeliovicin hebsi ile elaqedar olaraq o SSRI de baslayan antisemit kampaniyasina etirazini bildirerek iki mektubla Staline muraciet edir 6 7 8 Xatiresi redakteQamaleyanin adi ile adlandirilmisdir Merkezi Epidemiologiya ve Mikrobiologiya Institutu Odessa Moskva Tomsk Sumi ve Tarazda kuceleri 1956 ci ilde Moskvada Poqodinskaya kucesinde alti sayli binanin heyetinde alimin abidesi ucaldilmisdir 9 1987 ci ilde Leninqrad Sikkexanasinda hazirlanmis Nikolay Fedorovic Qamaleyanin anadan olmasinin 125 illiyine hesr olunmus xatire medali buraxilir Medalci Marianna Romanovskaya Burunc diametri 60 mm Odessada bakterioloji stansiyanin binasinda Pastera kuc 2 xatire lovhesi var Nikolay Fedorovic Qamaleya 1886 1888 ci illerde Odessa bakterioloji stansiyasinda islemisdir 10 Mukafatlari redakteIki Lenin ordeni 16 02 1949 daxil olmaqla Qirmizi Emek Bayragi ordeni 06 10 1945 Medallar Elm ve texnologiya sahesinde uzun iller gorkemli islerine gore ikinci dereceli Stalin mukafati 1943 Istinadlar redakte 1 0 1 1 1 2 1 3 Catalog of the German National Library alm 2 0 2 1 Korchagin 2015 3 0 3 1 3 2 Gamaleya 1953 Gamaleya Nikolaj Fyodorovich EB Nauchnoe nasledie Rossii rus MSC RAN 2023 04 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 04 25 Kalita Vasilij Dinastii vrachej i uchenyh Gamaleev 420 let Hronika zhizni treh pokolenij Health ua com rus Vidavnichij dim Zdorov ya Ukrayini Medichni vidannya 2015 03 27 2023 04 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 04 25 G Kostyrchenko Stalin protiv kosmopolitov vlast i evrejskaya intelligenciya v SSSR M ROSSPEN 2009 S 182 183 N F Gamaleya I V Stalinu ob antisemitizme v gosudarstvennom apparate upravleniya SSSR Arxiv sureti 20 yanvar 2018 tarixinden Wayback Machine saytinda Pismo ot 4 02 1949 AP RF F 3 Op 32 D 11 L 167 168 ob N F Gamaleya I V Stalinu v zashitu arestovannyh L Shtern Ya Parnasa B Shimeliovicha Arxiv sureti 13 avqust 2017 tarixinden Wayback Machine saytinda Pismo ot 16 02 1949 AP RF F 3 Op 32 D 12 L 83 84 ob Kozhevnikov 1976 Anatoliy Blazhko Pastera 2 v Odesse 2gis rus 2021 01 16 2021 11 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 11 06 Edebiyyat redakteAblicov V Galaktika Ukrayina Ukrayinska diaspora vidatni postati K KIT 2007 S 436 Gamaleya Nikolaj Fedorovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 Gamaleya Nikolaj Fedorovich Sobranie sochinenij Pred red koll N N Zhukov Verezhnikov Vved i primech Yu I Milenushkina M Izd vo Akad med nauk SSSR 1953 T 5 Vospominaniya stati i pisma 292 s Kalita V Dinastii vrachej i uchyonyh Gamaleev 420 let Hronika zhizni tryoh pokolenij Zdorov ya Ukrayini 9 maj 2006 Data obrasheniya 17 maya 2009 Gryaznov I S Nikolaj Fedorovich Gamaleya 90 let so dnya rozhdeniya i 65 let vrachebnoj nauch ped i obshestv deyatelnosti Pod red chl kor AMN SSSR T E Boldyreva Predisl prof N A Semashko Akad med nauk SSSR M Izd vo AMN SSSR 1949 96 4 s Deyateli sovetskoj mediciny 5000 ekz Kozhevnikov R Pamyatniki i monumenty Moskvy M Moskovskij rabochij 1976 167 s Korchagin Pavel Anatolevich Mihajlo Gamaleya i ego permskij dom Permskij dom v istorii i kulture kraya materialy vosmoj nauch prakt konf sbornik Perm 2015 S 5 22 ISBN 978 5 9907235 0 4 Milenushkin Yu I Nikolaj Fedorovich Gamaleya Ocherk zhizni i nauchnoj deyatelnosti M Izd vo AN SSSR 1954 160 s Nauchno populyarnaya seriya Milenushkin Yu I Nikolaj Fedorovich Gamaleya K 100 letiyu so dnya rozhdeniya Vsesoyuz o vo po rasprostraneniyu polit i nauch znanij M Znanie 1959 32 s Seriya 8 Biologiya i medicina 30 000 ekz Milenushkin Yu I N F Gamaleya M Medicina 1967 72 s Vydayushiesya deyateli otechestvennoj mediciny i zdravoohraneniya 30 000 ekz Gamaleya Nikolaj Fyodorovich Grazhdanskaya zashita Enciklopediya Pod red V A Puchkova Moskva 2015 T 1 A I S 299 300 666 s 400 ekz ISBN 978 5 93790 127 3 Sarbej V G Gamaliya Mikola Fedorovich st u Enciklopediya istoriyi Ukrayini Tom 2 K Naukova dumka 2004 S 47 Gamaleya N F Sobranie sochinenij T 1 6 Red kollegiya dejstv chl AMN SSSR N N Zhukov Verezhnikov pred i dr Akad med nauk SSSR M Izd vo Akad med nauk SSSR 1951 1964 Menbe redakteGamaleјa Nikolaј Fјodorovich Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy 10 ҹilddә III ҹild Gaјybov Eldarov Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1979 S 23 Biografiya N F Gamalei na sajte Rossijskogo NII epidemiologii i mikrobiologii im N F Gamalei Yoxlanilib 17 may 2009 Rossiyanov K O Gamaleya Nikolaj Fedorovich 5 17 02 1859 29 03 1949 Sajt Rossijskoj akademii nauk Menbe https az wikipedia org w index php title Nikolay Qamaleya amp oldid 7540184, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.