Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Çökək hamam — Gəncədəki Cümə Məscidi yaxınlığında yerləşən tarixi hamamdır.
| Çökək hamam | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər |  Gəncə |
| Yerləşir | Şah İsmayıl Xətai pr. |
| Aidiyyatı | Səfəvilər imperiyası |
| Memar | Şeyx Bəhaəddin |
| Sifarişçi | I Abbas |
| Tikilmə tarixi | 1606 |
| Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
| Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
| İstinad nöm. | 3870 |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1606-cı ildə memar Şeyx Bəhaəddinin layihəsi əsasında Gəncədə tikilmişdir. Binanın tikintisində gil-əhəng qatışığı və qırmızı kərpicdən istifadə olunub. Bina günbəzlidir. Tikilidə bir ara dekorativ sənət mərkəzi yerləşmişdir.2013-cü ildə təmir işləri aparıldıqdan sonra tarixi abidəni "V&GO" Hoteli qanunsuz olaraq hamam-saunaya çevirmişdir.
Tarixi və memarlıq quruluşu
Səfəvi hökmdarı I Abbasın əmri ilə 1601-ci ildə Gəncədə Cümə məscidinin (yaxud Şah Abbas məscidi) inşasına başlanılmışdır. 1606-cı ildə Cümə məscidinin inşasından bir müddət sonra memar Şeyx Bahəddin həmin il bir az yaxınlıqda Çökək hamamın tikintisinə başlayıb.
Hamamın tikintisində o zamanın ənənəvi materialları – qırmızı kərpic və yumurtanın ağı, gil və əhəngin bərkidici qarışığından istifadə edilib. Hamam iki iç-içə zaldan ibarətdir: mərkəzində çarhovuz və fəvvarə olan əsas zal istirahət üçün, kiçik zal isə yuyunmaq üçün nəzərdə tutulub. Hamamın iki böyük və beş kiçik günbəzi var. Böyük günbəzlərin qırağında ventilyator rolu oynayan yarımgünbəzlər tikilib ki, onlardan ventilyasiya boruları divarların içərisindəki məkana doğru ayrılır. Qışda burada çox isti, yayda isə sərin olurdu. Hamam odunla qızdırılırdı. Zirzəmidə iki buxar qazanı yerləşirdi. Divarlarda və hamamın döşəməsində quraşdırılmış keramik borularla buxar zallara ötürülürdü. Buxar bərabər ölçüdə dövr edir və bütün otaqları qızdırırdı. Dörd yüz illik tarixi olan bu sistem 1963-cü ilədək mükəmməl işləyib.
Hamamın "Çökək hamam" adlandırılması texniki quruluşdan irəli gəlir. Suyun təzyiqini təmin etmək üçün hamam çökəkdə inşa edilib. Tikilinin altındakı zirzəmi isə qızdırıcı soba rolunu oynayır. Belə ki, su qızdırılan zaman qazanın altında yandırılan odunun tüstüsü zirzəmiyə yönəldilir, buxar vasitəsi ilə hamamın altının və divarlarının qızdırılmasını təmin edirdi. Digər tərəfdən isti suyun özünü də kirəmit borularla divarın içərisindən dolanma yollarla istifadə nöqtəsinə çatdırılır.
2002-ci ildən Çökək hamam beynəlxalq əhəmiyyətli mədəniyyət abidəsi statusu aldı və UNESCO tərəfindən mühafizə olunur.
Yenidən təmiri
Abidə 2013-cü ildə təmir olunub. Restavrasiya zamanı tarixi orijinallıq saxlanılmasına çalışılmışdır. Bərpa işləri köhnə kərpiçlə aparılıb. Eyni zamanda daxildən suların hamama daxil olmaması üçün izolyasiya işləri aparılıb.
Abidənin erroziyaya uğrayan hissələri, həmçinin dam örtüyü, demək olar ki, yenidən bərpa olunub. Restavrasiya zamanı qədimdə istifadə edilən tikinti materiallarının oxşarından istifadə edilib.
Qalereya
İstinadlar
- ganja.az. (az.). 2019-10-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-23.
- ganjanews.az. (az.). Bahar Fərmanlı. 14.12.2013. 2019-10-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-23.
- "V&GO" Hotel və milyonçu sahibi Gəncədə tarixi abidəni necə işğal edib? - İTTİHAM". teref.az. 16.07.2020. 2022-09-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-09.
- "Tarixi abidənin hotelin saunası kimi fəaliyyət göstərməsinə etiraz". bizimyol.info. 04.03.2021. 2022-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-09.
- oxu.az. "Azərbaycanın qədim hamamlarının dəbdəbəsi" (az.). 12.02.2018. 2019-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-23.
- news.day.az. "Azərbaycanın qədim hamamlarının dəbdəbəsi" (az.). 13.09.2018. 2019-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-23.
- news.milli.az. ""Çökək hamam"da təmir-bərpa işləri davam edir" (az.). 13.09.2013. 2019-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-23.
- lent.az. (az.). Ləman Mustafaqızı. 27.04.2014. Archived from the original on 2019-10-21. İstifadə tarixi: 2019-10-23.
Xarici keçidlər
- Çökək Hamam - Gəncə Daşların Yaddaşı
- "4 əsrlik tarixi abidənin otel saunası kimi istifadəsi qəbuledilməzdir"
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cokek hamam Gencedeki Cume Mescidi yaxinliginda yerlesen tarixi hamamdir Cokek hamam40 40 38 sm e 46 21 29 s u Olke AzerbaycanSeher GenceYerlesir Sah Ismayil Xetai pr Aidiyyati Sefeviler imperiyasiMemar Seyx BehaeddinSifarisci I AbbasTikilme tarixi 1606Uslubu Arran memarliq mektebiVeziyyeti fealiyyet gosterirAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 3870Cokek hamam Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1606 ci ilde memar Seyx Behaeddinin layihesi esasinda Gencede tikilmisdir Binanin tikintisinde gil eheng qatisigi ve qirmizi kerpicden istifade olunub Bina gunbezlidir Tikilide bir ara dekorativ senet merkezi yerlesmisdir 2013 cu ilde temir isleri aparildiqdan sonra tarixi abideni V amp GO Hoteli qanunsuz olaraq hamam saunaya cevirmisdir Tarixi ve memarliq qurulusuSefevi hokmdari I Abbasin emri ile 1601 ci ilde Gencede Cume mescidinin yaxud Sah Abbas mescidi insasina baslanilmisdir 1606 ci ilde Cume mescidinin insasindan bir muddet sonra memar Seyx Baheddin hemin il bir az yaxinliqda Cokek hamamin tikintisine baslayib Hamamin tikintisinde o zamanin enenevi materiallari qirmizi kerpic ve yumurtanin agi gil ve ehengin berkidici qarisigindan istifade edilib Hamam iki ic ice zaldan ibaretdir merkezinde carhovuz ve fevvare olan esas zal istirahet ucun kicik zal ise yuyunmaq ucun nezerde tutulub Hamamin iki boyuk ve bes kicik gunbezi var Boyuk gunbezlerin qiraginda ventilyator rolu oynayan yarimgunbezler tikilib ki onlardan ventilyasiya borulari divarlarin icerisindeki mekana dogru ayrilir Qisda burada cox isti yayda ise serin olurdu Hamam odunla qizdirilirdi Zirzemide iki buxar qazani yerlesirdi Divarlarda ve hamamin dosemesinde qurasdirilmis keramik borularla buxar zallara oturulurdu Buxar beraber olcude dovr edir ve butun otaqlari qizdirirdi Dord yuz illik tarixi olan bu sistem 1963 cu iledek mukemmel isleyib Hamamin Cokek hamam adlandirilmasi texniki qurulusdan ireli gelir Suyun tezyiqini temin etmek ucun hamam cokekde insa edilib Tikilinin altindaki zirzemi ise qizdirici soba rolunu oynayir Bele ki su qizdirilan zaman qazanin altinda yandirilan odunun tustusu zirzemiye yoneldilir buxar vasitesi ile hamamin altinin ve divarlarinin qizdirilmasini temin edirdi Diger terefden isti suyun ozunu de kiremit borularla divarin icerisinden dolanma yollarla istifade noqtesine catdirilir 2002 ci ilden Cokek hamam beynelxalq ehemiyyetli medeniyyet abidesi statusu aldi ve UNESCO terefinden muhafize olunur Yeniden temiri Abide 2013 cu ilde temir olunub Restavrasiya zamani tarixi orijinalliq saxlanilmasina calisilmisdir Berpa isleri kohne kerpicle aparilib Eyni zamanda daxilden sularin hamama daxil olmamasi ucun izolyasiya isleri aparilib Abidenin erroziyaya ugrayan hisseleri hemcinin dam ortuyu demek olar ki yeniden berpa olunub Restavrasiya zamani qedimde istifade edilen tikinti materiallarinin oxsarindan istifade edilib QalereyaIstinadlarganja az az 2019 10 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 23 ganjanews az az Bahar Fermanli 14 12 2013 2019 10 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 23 V amp GO Hotel ve milyoncu sahibi Gencede tarixi abideni nece isgal edib ITTIHAM teref az 16 07 2020 2022 09 10 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 09 Tarixi abidenin hotelin saunasi kimi fealiyyet gostermesine etiraz bizimyol info 04 03 2021 2022 09 09 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 09 oxu az Azerbaycanin qedim hamamlarinin debdebesi az 12 02 2018 2019 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 23 news day az Azerbaycanin qedim hamamlarinin debdebesi az 13 09 2018 2019 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 23 news milli az Cokek hamam da temir berpa isleri davam edir az 13 09 2013 2019 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 23 lent az az Leman Mustafaqizi 27 04 2014 Archived from the original on 2019 10 21 Istifade tarixi 2019 10 23 Xarici kecidlerCokek Hamam Gence Daslarin Yaddasi 4 esrlik tarixi abidenin otel saunasi kimi istifadesi qebuledilmezdir Hemcinin baxGence Cume mescidi Cavad xan turbesiVikianbarda Cokek hamam ile elaqeli mediafayllar var