Çanaqqala böhranı (türk.Çanakkale Krizi, ing.Chanak Crisis) — 1922-ci ilin sentyabrında neytral bölgəni izləmək üçün Çanaqqala yaxınlığında yerləşən ingilis və fransız qoşunları ilə neytral bölgəyə gedən türk qoşunları arasındakı müharibə təhlükəsi idi.
İngilis Kabinetinin böhrana qarşı rəftarı Böyük Britaniya baş naziri Devid Lloyd Corcun düşməsinə böyük bir qatqı təmin etdi. Üstəlik, bu, Kanada hökumətinin Böyük Britaniyadan diplomatik baxımdan müstəqil olduğu ilk hadisə idi.
Bu böhran 1931-ci il tarixli Vestminster nizamnaməsi üçün Britaniya Millətlər Birliyi dominionlarının xarici siyasətdə müstəqillik əldə etdiyini təyin edən mühüm amildir.
Hadisələr
Türk əsgərləri yalnız Yunanıstan qoşunlarını məğlub etmiş və 9 sentyabr 1922-ci ildə İzmiri bərpa etmiş və İstanbulun neytral ərazisində irəliləmişdilər. Böyük Britaniyanın Nazirlər Kabineti 15 sentyabrda bir araya gəldi və ingilis qüvvələrinin mövqelərini qoruyacaqlarına qərar verdi. Xarici İşlər və Tərəfdaşlıq Məsələləri üzrə Dövlət Katibi Lord Kerzonun olmaması səbəbindən gələn gün, Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə Türkiyə, Britaniya və Dominion tərəfindən müharibə bəyannaməsi ilə Türkiyəyə təhdid edən bir mesaj göndərdi. Sevr müqaviləsini pozmuşdu.
Sentyabrın 18-də Londona qayıtdıqdan sonra, Kerzon Fransa baş naziri Raymon Puankareyi Türkiyə ilə qəzəbləndirəcəyini və məsələnin ağırlığını azaltmağa çalışdı. Bununla birlikdə Puankare, Çanaqqalada iştirak edən fransız şöbəsinin geri çəkilməsinə əmr vermişdi, lakin türkləri neytral bölgəyə hörmət etməyə də əmin idi. Kerzon, 20 sentyabrda Parisə gəldi və Puankare ilə bir neçə qəzəbli görüşdən sonra türklərlə bir silahlanma müzakirəsi üçün razılığa gəldi.
İngilis xalqı Çanaqqalada təkrar bir müharibəyə iştirak etmək ehtimalı ilə panikləndi. Baş nazir Devid Lloyd Corc, Britaniya Millətlər Birliyinin baş nazirləri ilə tam danışıqlar etməməsinə kömək etmədi.
Səkkiz il əvvəl, Birinci Dünya müharibəsi baş verdiyi zaman, xüsusən Kanada avtomatik olaraq münaqişə ilə əlaqəli olduğunu düşünməmişdir; ancaq bu dəfə Baş nazir Makkenzi Kinq, Kanada Məclisinin işin gedişində ölkənin nə edəcəyi mövzusunda qərar verəcəyini təkid etdi. Daha sonra, Məclis Ticarət Palatasında problem müzakirə edildikdə, Çanaqqala təhlükəsi keçdi. Buna baxmayaraq Kinq bunu belə izah etdi: Kanada Parlamenti, Kanada xarici əlaqələrdə rol oynayacağını və Britaniya hökumətindən uzaqlaşa biləcəyinə qərar verəcəkdi. Dominionların digər baş nazirləri belə Serbiya, İtaliya və Rumıniya kimi dəstək verməmişdir.
Nəticələr
Mühafizəkarlar Partiyası 19 oktyabr 1922-ci ildə Karlton Klub bəyannaməsilə həm hökumətdən çəkildi həm də növbəti seçkilərin Liberal Partiyadan ayrı olacağını elan etdi. Belə ki, Lloyd Corcun heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Bundan əlavə, Lord Kerzon Lloyd Corcdan öz dəstəyini aldığını izah etdi. Lloyd Corc daha sonra partiya siyasətində əhəmiyyətli bir rəqəm olaraq dönməmək üçün baş nazirlik vəzifəsindən istefa etdi.
Lozanna müqaviləsinin onaylanmasından sonra ingilis və fransız qüvvələri 1923-cü ilin yaz aylarında neytral bölgədən çəkildi.
Avqust 13, 2021
çanaqqala, böhranı, məqalənin, mətnini, azərbaycan, dilinə, uyğunlaşdırmaq, lazımdır, məqalədə, cümlə, quruluşlarındakı, yanlışlıqları, orfoqrafik, səhvləri, düzəltdikdən, sonra, qaralama, şablonunu, silməyi, unutmayın, türk, çanakkale, krizi, chanak, crisis, . Bu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra qaralama az sablonunu silmeyi unutmayin Canaqqala bohrani turk Canakkale Krizi ing Chanak Crisis 1922 ci ilin sentyabrinda neytral bolgeni izlemek ucun Canaqqala yaxinliginda yerlesen ingilis ve fransiz qosunlari ile neytral bolgeye geden turk qosunlari arasindaki muharibe tehlukesi idi Canaqqala bohraniEsas munaqise Turkiye Istiqlaliyyet muharibesiTarix sentyabr oktyabr 1922Yeri CanaqqalaNeticesi Ingilislerin Anadoludan cixarilmasi Istanbulun qurtulusu Mudanya barisigi Lozanna muqavilesi Ingilis daxili siyasetinde gerginlik yasandi Boyuk Britaniya bas naziri Lloyd Corc vezifesinden istefa etdi Kanada ile Boyuk Britaniya arasindaki elaqeler Boyuk Britaniyanin aleyhinde tesirlendi Munaqise terefleriAnkara Hokumeti Boyuk Britaniya Fransa Italiya YunanistanKomandan lar Mustafa Kamal Pasa Ismet Pasa Fevzi Pasa Fexreddin Pasa Devid Lloyd Corc Vinston Corcill Raymon PuankareOlenler ve yaralananlaryoxdur yoxdur Ingilis Kabinetinin bohrana qarsi reftari Boyuk Britaniya bas naziri Devid Lloyd Corcun dusmesine boyuk bir qatqi temin etdi Ustelik bu Kanada hokumetinin Boyuk Britaniyadan diplomatik baximdan musteqil oldugu ilk hadise idi Bu bohran 1931 ci il tarixli Vestminster nizamnamesi ucun Britaniya Milletler Birliyi dominionlarinin xarici siyasetde musteqillik elde etdiyini teyin eden muhum amildir Hadiseler RedakteTurk esgerleri yalniz Yunanistan qosunlarini meglub etmis ve 9 sentyabr 1922 ci ilde Izmiri berpa etmis ve Istanbulun neytral erazisinde irelilemisdiler Boyuk Britaniyanin Nazirler Kabineti 15 sentyabrda bir araya geldi ve ingilis quvvelerinin movqelerini qoruyacaqlarina qerar verdi Xarici Isler ve Terefdasliq Meseleleri uzre Dovlet Katibi Lord Kerzonun olmamasi sebebinden gelen gun Nazirler Kabinetinin qerari ile Turkiye Britaniya ve Dominion terefinden muharibe beyannamesi ile Turkiyeye tehdid eden bir mesaj gonderdi Sevr muqavilesini pozmusdu Sentyabrin 18 de Londona qayitdiqdan sonra Kerzon Fransa bas naziri Raymon Puankareyi Turkiye ile qezeblendireceyini ve meselenin agirligini azaltmaga calisdi Bununla birlikde Puankare Canaqqalada istirak eden fransiz sobesinin geri cekilmesine emr vermisdi lakin turkleri neytral bolgeye hormet etmeye de emin idi Kerzon 20 sentyabrda Parise geldi ve Puankare ile bir nece qezebli gorusden sonra turklerle bir silahlanma muzakiresi ucun raziliga geldi Ingilis xalqi Canaqqalada tekrar bir muharibeye istirak etmek ehtimali ile paniklendi Bas nazir Devid Lloyd Corc Britaniya Milletler Birliyinin bas nazirleri ile tam danisiqlar etmemesine komek etmedi Sekkiz il evvel Birinci Dunya muharibesi bas verdiyi zaman xususen Kanada avtomatik olaraq munaqise ile elaqeli oldugunu dusunmemisdir ancaq bu defe Bas nazir Makkenzi Kinq Kanada Meclisinin isin gedisinde olkenin ne edeceyi movzusunda qerar vereceyini tekid etdi Daha sonra Meclis Ticaret Palatasinda problem muzakire edildikde Canaqqala tehlukesi kecdi Buna baxmayaraq Kinq bunu bele izah etdi Kanada Parlamenti Kanada xarici elaqelerde rol oynayacagini ve Britaniya hokumetinden uzaqlasa bileceyine qerar verecekdi Dominionlarin diger bas nazirleri bele Serbiya Italiya ve Ruminiya kimi destek vermemisdir Neticeler RedakteMuhafizekarlar Partiyasi 19 oktyabr 1922 ci ilde Karlton Klub beyannamesile hem hokumetden cekildi hem de novbeti seckilerin Liberal Partiyadan ayri olacagini elan etdi Bele ki Lloyd Corcun hec bir ehemiyyeti yoxdur Bundan elave Lord Kerzon Lloyd Corcdan oz desteyini aldigini izah etdi Lloyd Corc daha sonra partiya siyasetinde ehemiyyetli bir reqem olaraq donmemek ucun bas nazirlik vezifesinden istefa etdi Lozanna muqavilesinin onaylanmasindan sonra ingilis ve fransiz quvveleri 1923 cu ilin yaz aylarinda neytral bolgeden cekildi Menbe https az wikipedia org w index php title Canaqqala bohrani amp oldid 6049296, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
