fbpx
Wikipedia

Fevzi Çaxmaq

Mustafa Fevzi Çaxmaq (türk. Mustafa Fevzi Çakmak) (12 yanvar 1876, İstanbul - 10 aprel 1950, İstanbul) — Türkiyənin Mustafa Kamal Paşadan sonrakı ikinci və son marşalıdır. Ölkəsinin ilk Milli müdafiə naziri və Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin cümhuriyyət dövründəki ilk Baş qərargah rəisidir.

Fevzi Çaxmaq
türk. Mustafa Fevzi Çakmak
Mustafa Fevzi Çakmak
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Rumelikavağı, İstanbul, Osmanlı İmperiyası
Vəfat tarixi (74 yaşında)
Vəfat yeri İstanbul, Türkiyə
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı
Təhsili
  • Quləli Hərbi Liseyi[d]
Hərbi fəaliyyəti
Qoşun növü Osmanlı ordusu
Rütbə Feldmarşal
Döyüşlər
Təltifləri İstiqlal medalı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Marşal Fevzi Çaxmaq 12 yanvar 1876-cı ildə İstanbul Rumeli Kavağında Çaxmaqoğullarından Topçu Alba Əli Sırrı ilə Hesna xanımın oğlu olaraq dünyaya gəldi. İlk və orta təhsilini Qülləli Hərbi Liseyində tamamladıqdan sonra, 29 aprel 1893-ci ildə Hərb Məktəbinə yazılaraq 28 yanvar 1896-cı ildə piyada leytenant rütbəsi ilə məzun oldu. Dərhal sonra "Mekteb-i Erkanı Hərbiyə"yə daxil olaraq 25 dekabr 1898-ci ildə kurmay yüzbaşı (qərargah kapitan) rütbəsi bitirdi.

Bir müddət Erkan-ı Hərbiyə (Baş qərargah) 4=cü Şöbədə vəzifəsini yerinə yetirdikdən sonra 1899-cu ildə 3-cü orduya bağlı Metroviçedəki 18-ci firqənin qərargah heyətində vəzifələndirildi. Balkanlarda serbalban quldur dəstələrinə qarşı verilən mübarizəyə qatıldı. Rütbəsi qısa fasilələrlə artırılaraq, 1907-ci ildə miralaylığa (polkovnik) yüksəldi. 1908-ci ildə İkinci Məşrutiyət elan edildiyində 35-ci firqə komandiri və Daşlıca valisi idi. 1910-cu ildə Albaniyada çıxan qiyamı yatırtmaqla vəzifələndirilən Kosovo ordu korpusu qərargah rəisliyinə təyin edildi. 1911-ci ildə Trablusqərb döyüşü başlayınca Rumelinin müdafiə vəzifəli Qərb ordusunun qərargah rəisi vəzifəsinə gətirildi. Balkan döyüşü (1912-1913) ərəfəsində 21-ci firqə komandir vəkilliyi və Vardar Ordusu 1-ci Şöbə (hərəkat şöbəsi) Müdürlüyü vəzifəsini yerinə yetirdi.

Fevzi Çaxmaq, Balkan döyüşləri başladığı dövrdə 21-ci Yakova Nizamiyə Firqəsi Komandanlığı vəkilliyində, 6 avqust 1912-ci ildə Kosovo Kuvayi Ümumiyə Qərargah rəisliyində, 29 oktyabr 1912-ci ildə də Balkan Hərbi Səfərbərliyinin başlanğıcında Vardar Ordusu K.İ. Şöbə müdürlüyündə vəzifələndirildiyini daha əvvəl ifadə etmişdik. Serb cəbhəsində Vardar Ordusu Hərəkat Şöbə Müdiri olan Fevzi Paşanın uğurlu hərbi fəaliyyətlərinə baxmayaraq, Qərb vilayətlərində 10 may 1913-cü ildən etibarən Türk hakimiyyəti sona çatmışdır.

1913-cü ildə 5-ci ordu korpusu komandirliyinə təyin edildi. 1915-ci ilin martında rütbəsi mirlivalığa (briqadir və general-mayor aralığında rütbə) yüksəldildi.

Fevzi Çaxmaq Birinci Dünya müharibəsində

Birinci Dünya müharibəsində Çanaqqala, Qafqaz və Suriya cəbhələrində döyüşdü. 1918-ci ildə ferik (general mayor və general leytenant aralığında rütbə) rütbəsinə yüksəldi.

Çanaqqala cəbhəsi

Fevzi paşa, 5-ci ordu korpusu komandiri olaraq 6 avqust13 avqust 1915-ci il tarixindəki müharibələrdə iştirak etmişdir. Fevzi paşanın əmrindəki XIII və XIV diviziyalar müharibəyə qatılmamış, lakin 21 iyuldan etibarən cəbhəyə gələrək, I diviziya istisna olmaqla əldən düşmüş və yorulmuş köhnə diviziyanı əvəzləmişdilər. Bundan əlavə 2-ci ordu diviziyaları bölgəyə (Kərəviz Dərə-Zığın Dərə) gəldiyi üçün VI və VII diviziyası Saros dəstəsinə göndərilmişdir.

Düşmən Kirte istiqamətində edəcəyi hücumlar nəticəsində Alçıtəpəni almağı planlaşdırırdı. Lakin Türk müqaviməti qarşısında məqsədinə çata bilməyən düşmən çox irəliləyə bilməmişdir. 6 avqustda düşmənin hücum etdiyi Arıburnu - Conkbayırı bölgəsinə göndərilən VIII və IV diviziya ilə kifayətlənməyən Vehip paşa, 9 avqustda Fevzi Paşanın rəhbərlik etdiyi 5-ci ordu korpusu komandirliyinə tabe olan V və XIV ordu korpuslarının son ehtiyatları olan 41-ci və 28-ci alayları da bu bölgəyə göndərdi. Bölgəyə göndərilən bu iki alay Conkbayırının düşmən əlinə keçməməsinə və albay (polkovnik) Mustafa Kamal bəyin 10 avqust tarixində Conkbayırı hücumuna köməkçi oldu. Mustafa Kamal bəyin xəstələnməsi səbəbi ilə 10 dekabr 1915-ci ildə Fevzi paşa 5-ci ordu korpusu komandirliyi özündə qalmaqla, əlavə vəzifə olaraq Anafartalar qrupu komandir vəkilliyinə vəzifələndirildi (Mustafa Kamal Bəy isə 16 dekabr 1915-ci ildə cəbhədən ayrıldı). Bu müharibələrdə 5-ci ordu korpusu komandiri olaraq vəzifə alan Fevzi bəyin əmrindəki XIII diviziya 21 oktyabr 1915-ci ildə Keşana hərəkət etdi. XIV diviziya isə 12 yanvar 1916-cı ildə bölgədən ayrıldı.

Türkiyə Qurtuluş Savaşı

 
Mustafa Kamal Atatürk, Fevzi Çaxmaq və onun köməkçisi Salih Bozoxun İzmirə gəlişi. 10 sentyabr 1922

Mudros müqaviləsi imzalandıqda sağlamlığı ilə bağlı problemlərə görə İstanbulda idi. 24 dekabr 1918-ci ildən 14 may 1919-cu ilə qədər Ferik rütbəsi ilə Osmanlı Dövlətinin Erkan-ı Hərbiyə rəisliyi (Baş qərargah rəisi) vəzifəsini yerinə yetirdi. 1-ci Ordu Müfəttişliyi, Hərbi Şura üzvü, Əli Rza paşa və Saleh Hulusi paşa hökumətlərinə Hərbiyə naziriliyini (Milli Müdafiə naziri) (fevral - aprel 1920) yerinə yetirdi. Hərbiyə nazirliyi zamanı Anadoludakı Milli Qurtuluş hərəkatına silah və sursat göndərilməsini asanlaşdıran bir siyasət yürütdü. İstanbulun Antanta tərəfindən rəsmi olaraq işğalından (16 mart 1920) sonra Anadoluya keçməyə qərar verən Fevzi paşa, 27 aprel 1920-ci ildə Ankaraya çatdı. Stansiyada Mustafa Kamal paşa tərəfindən mərasimlə qarşılandı. Birinci dövr Türkiyə Böyük Millət Məclisi Kozan millət vəkili olaraq seçildi. 26 may 1920-ci ildə İstanbul hökuməti tərəfindən milli hərəkatın liderlərindən biri olaraq rütbəsinin alınmasına, nişanlarının geri alınmasına və edamına qərar verildi. 3 may 1920-ci ildə Milli Müdafiə vəkilliyi (Milli Müdafiə Naziri) vəzifəsinə təyin olundu. 24 yanvar 1921-ci ildə Mustafa Kamal paşanın İcra Vəkilləri Heyəti rəisliyindən ayrılmasına görə, Milli Müdafiə vəkilliyi vəzifəsi qalmaq şərti ilə İcra vəkilləri Heyəti rəisliyini də yerinə yetirdi. İkinci İnönü müharibəsinin zəfərlə nəticələnməsindən sonra 3 aprel 1921-ci ildə rütbəsi Türkiyə Böyük Millət Məclisi qərarı ilə birinci ferikliyə (ordu generalı) yüksəldildi. Kütahya-Əskişəhər müharibələrində mirliva İsmət paşanın tabeliyindəki qərb cəbhəsi ordularının məğlub olub yunanların 1921-ci ilin iyulunda Kütahya, Afyonqarahisar və Əskişəhəri ələ keçirmələrindən sonra İsmət paşanın (İnönü) yerinə TBMM tərəfindən Baş qərargah rəisi vəzifəsini də yerinə yetirməyə başladı. 3 avqust 1921-ci ildə Baş vəkillik, Milli Müdafiə vəkilliyi və Erkan-ı Hərbiyə rəisliyi vəzifələrini birlikdə icra etməyə başladı və Sakarya müharibəsi zamanı TBMM rəisi və Baş komandir Mustafa Kamal paşa ilə birlikdə şəxsən cəbhədə hərəkatı idarə etdi.

14 yanvar 1922-ci ildə Milli Müdafiə vəkili, 9 iyul 1922-ci ildə İcra Vəkilləri Heyəti rəisliyi vəzifələrindən ayrıldı və Baş qərargah rəisi olaraq Böyük hücumun hərbi planlarını hazırladı. Zəfərlə nəticələnən Dumlupınar meydan müharibəsindən (30 avqust 1922) sonra 31 avqustda rütbəsi Baş komandir Mustafa Kamal paşanın tövsiyəsi ilə TBMM tərəfindən Müşirliyə (Marşal) yüksəldildi.

Cümhuriyyət dövrü

 
Fevzi Çaxmaq və Kamal Atatürk (3 oktyabr 1934)
 
Mustafa Kamal Atatürk və Fevzi Çaxmaq

Erkanı Hərbiyə-i Ümumiyə Vəkilliyinin ləğv edilməsi ilə 30 oktyabr 1924-cü ilə qədər TBMM İstanbul Millət vəkilliyi vəzifəsinə davam etdi. Mustafa Kamal paşanın hərbçilərin siyasətə qarışmamaları lazım olduğuna dair təlimatından sonra, 31 oktyabr 1924-cü ildə hərbi vəzifəsini siyasətdən üstün bilərək İstanbul Millət vəkilliyindən istefa etdi.

Erkanı-Hərbiyə-i Ümumiyə rəisliyi vəzifəsini 23 il yerinə yetirdikdən sonra 12 yanvar 1944-cü ildə 68 yaşında hərbi və mülki Təqaüd Qanununa görə Tahdit-i Sin, yəni yaş həddinə görə təqaüdə sövq edildi.

1946-cı il seçkilərində Demokratiya Partiyası siyahısından müstəqil namizəd olaraq TBMM VIII Dövr İstanbul Millət vəkili seçildi. 5 avqust 1946-cı ildə millət vəkili seçilərək 22 il sonra yenidən Məclisə qatılan Fevzi paşa, Demokratiya Partiyası rəhbəri Cəlal Bayarın dövrün prezidentinin demokratik seçkilərə icazə verməsi üçün söylədiyi "Dövri-i Sabiq yaratmayacağıq" (yəni iqtidara gəldikdən sonra edilən səhvlərin və sui-istifadələrin hesabını soruşmayacağıq) deməsindən sonra partiyasından istefa edərək, 19 iyul 1948-ci ildə Osman Bölükbaşı ilə birlikdə Millət Partiyasının qurucu üzvləri arasında yer aldı.

Fevzi Çaxmaq 10 aprel 1950-ci ildə vəfat etdi. Cənazəsi 12 aprel 1950-ci ildə Əyyub Sultan məscidində olarkən, cənazə namazında yüz minlərlə vətəndaş iştirak etdi. Cənazəsi İstanbuldakı Əyyub Sultan qəbiristanlığında Kiçik Hüseyn Əfəndi Dərgahı türbəsinə dəfn edildi və ailəsinin istəyi ilə məzarı Ankaradakı Dövlət Qəbiristanlığına köçürülmədi. Marşal Çakmak Fitnat Çakmakla (1892-1969) evli və Nigarla Muazzez adlarında iki qız uşağı atası idi.

Mustafa Kamal Atatürkün xələf namizədi

 
Mustafa Kamal Atatürkün 1933-cü il Türkiyə Cümhuriyyətinin 10-cü ildönümü ilə bağlı çıxışı. soldan sağa: Fevzi Çaxmaq, Mustafa Kamal Atatürk, Kazım Körpülü, İsmət İnönü
 
Fevzi Çaxmağın Əyyub Sultan məscidində yerləşən ailə məzarlığı

Mustafa Kamal Atatürkün Xüsusi Qələm Müdiri olan Həsən Rza Soyakın dediyinə görə Atatürk, özünün xələfi olaraq Fevzi Çaxmağı görürdü. "Şübhəsiz ki, danışma və seçmə haqqı Türkiyə Böyük Millət Məclisinə aiddir, ancaq bu mövzudakı düşüncələrimi bildirmək istəyirəm. Ağla ilk olaraq İsmət paşa gəlməkdədir; özü bu ölkəyə böyük xidmətlər etmişdir. Ancaq, bir səbəbdən ötəri ictimaiyyətin etimadını qazana bilməmiş kimi görünür. Marşal Fevzi Çaxmaq da ölkəsinə böyük xidmətlər edib və bununla birlikdə hər kəslə də yaxşı yola gedir. Rəhbərlərinin düşüncələrini hər zaman təqdir etmiş və kimsə ilə döyüş içərisində deyil. Bu səbəblərlə o, dövlət başçısı kimi ən uyğun namizəddir".

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • Fevzi Çakmak — ata.boun.edu.tr saytı 2010-05-09 at the Wayback Machine

İstinadlar

fevzi, çaxmaq, mustafa, türk, mustafa, fevzi, çakmak, yanvar, 1876, istanbul, aprel, 1950, istanbul, türkiyənin, mustafa, kamal, paşadan, sonrakı, ikinci, marşalıdır, ölkəsinin, milli, müdafiə, naziri, türkiyə, silahlı, qüvvələrinin, cümhuriyyət, dövründəki, b. Mustafa Fevzi Caxmaq turk Mustafa Fevzi Cakmak 12 yanvar 1876 Istanbul 10 aprel 1950 Istanbul Turkiyenin Mustafa Kamal Pasadan sonraki ikinci ve son marsalidir Olkesinin ilk Milli mudafie naziri ve Turkiye Silahli Quvvelerinin cumhuriyyet dovrundeki ilk Bas qerargah reisidir Fevzi Caxmaqturk Mustafa Fevzi CakmakMustafa Fevzi CakmakSexsi melumatlarDogum tarixi 12 yanvar 1876Dogum yeri Rumelikavagi Istanbul Osmanli ImperiyasiVefat tarixi 10 aprel 1950 74 yasinda Vefat yeri Istanbul TurkiyeDefn yeri Eyyub qebiristanligiVetendasligi Osmanli imperiyasi TurkiyeTehsili Quleli Herbi Liseyi d Herbi fealiyyetiQosun novu Osmanli ordusuRutbe FeldmarsalDoyusler Birinci Dunya muharibesiItaliya Turkiye muharibesiYunan Turk Muharibesi 1919 1922 Teltifleri Istiqlal medali Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Fevzi Caxmaq Birinci Dunya muharibesinde 2 1 Canaqqala cebhesi 3 Turkiye Qurtulus Savasi 3 1 Cumhuriyyet dovru 4 Mustafa Kamal Ataturkun xelef namizedi 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidler 7 IstinadlarHeyati RedakteMarsal Fevzi Caxmaq 12 yanvar 1876 ci ilde Istanbul Rumeli Kavaginda Caxmaqogullarindan Topcu Alba Eli Sirri ile Hesna xanimin oglu olaraq dunyaya geldi Ilk ve orta tehsilini Qulleli Herbi Liseyinde tamamladiqdan sonra 29 aprel 1893 ci ilde Herb Mektebine yazilaraq 28 yanvar 1896 ci ilde piyada leytenant rutbesi ile mezun oldu Derhal sonra Mekteb i Erkani Herbiye ye daxil olaraq 25 dekabr 1898 ci ilde kurmay yuzbasi qerargah kapitan rutbesi bitirdi Bir muddet Erkan i Herbiye Bas qerargah 4 cu Sobede vezifesini yerine yetirdikden sonra 1899 cu ilde 3 cu orduya bagli Metrovicedeki 18 ci firqenin qerargah heyetinde vezifelendirildi Balkanlarda serb ve alban quldur destelerine qarsi verilen mubarizeye qatildi Rutbesi qisa fasilelerle artirilaraq 1907 ci ilde miralayliga polkovnik yukseldi 1908 ci ilde Ikinci Mesrutiyet elan edildiyinde 35 ci firqe komandiri ve Daslica valisi idi 1910 cu ilde Albaniyada cixan qiyami yatirtmaqla vezifelendirilen Kosovo ordu korpusu qerargah reisliyine teyin edildi 1911 ci ilde Trablusqerb doyusu baslayinca Rumelinin mudafie vezifeli Qerb ordusunun qerargah reisi vezifesine getirildi Balkan doyusu 1912 1913 erefesinde 21 ci firqe komandir vekilliyi ve Vardar Ordusu 1 ci Sobe herekat sobesi Mudurluyu vezifesini yerine yetirdi Fevzi Caxmaq Balkan doyusleri basladigi dovrde 21 ci Yakova Nizamiye Firqesi Komandanligi vekilliyinde 6 avqust 1912 ci ilde Kosovo Kuvayi Umumiye Qerargah reisliyinde 29 oktyabr 1912 ci ilde de Balkan Herbi Seferberliyinin baslangicinda Vardar Ordusu K I Sobe mudurluyunde vezifelendirildiyini daha evvel ifade etmisdik Serb cebhesinde Vardar Ordusu Herekat Sobe Mudiri olan Fevzi Pasanin ugurlu herbi fealiyyetlerine baxmayaraq Qerb vilayetlerinde 10 may 1913 cu ilden etibaren Turk hakimiyyeti sona catmisdir 1913 cu ilde 5 ci ordu korpusu komandirliyine teyin edildi 1915 ci ilin martinda rutbesi mirlivaliga briqadir ve general mayor araliginda rutbe yukseldildi Fevzi Caxmaq Birinci Dunya muharibesinde RedakteBirinci Dunya muharibesinde Canaqqala Qafqaz ve Suriya cebhelerinde doyusdu 1918 ci ilde ferik general mayor ve general leytenant araliginda rutbe rutbesine yukseldi Canaqqala cebhesi Redakte Fevzi pasa 5 ci ordu korpusu komandiri olaraq 6 avqust ve 13 avqust 1915 ci il tarixindeki muharibelerde istirak etmisdir Fevzi pasanin emrindeki XIII ve XIV diviziyalar muharibeye qatilmamis lakin 21 iyuldan etibaren cebheye gelerek I diviziya istisna olmaqla elden dusmus ve yorulmus kohne diviziyani evezlemisdiler Bundan elave 2 ci ordu diviziyalari bolgeye Kereviz Dere Zigin Dere geldiyi ucun VI ve VII diviziyasi Saros destesine gonderilmisdir Dusmen Kirte istiqametinde edeceyi hucumlar neticesinde Alcitepeni almagi planlasdirirdi Lakin Turk muqavimeti qarsisinda meqsedine cata bilmeyen dusmen cox irelileye bilmemisdir 6 avqustda dusmenin hucum etdiyi Ariburnu Conkbayiri bolgesine gonderilen VIII ve IV diviziya ile kifayetlenmeyen Vehip pasa 9 avqustda Fevzi Pasanin rehberlik etdiyi 5 ci ordu korpusu komandirliyine tabe olan V ve XIV ordu korpuslarinin son ehtiyatlari olan 41 ci ve 28 ci alaylari da bu bolgeye gonderdi Bolgeye gonderilen bu iki alay Conkbayirinin dusmen eline kecmemesine ve albay polkovnik Mustafa Kamal beyin 10 avqust tarixinde Conkbayiri hucumuna komekci oldu Mustafa Kamal beyin xestelenmesi sebebi ile 10 dekabr 1915 ci ilde Fevzi pasa 5 ci ordu korpusu komandirliyi ozunde qalmaqla elave vezife olaraq Anafartalar qrupu komandir vekilliyine vezifelendirildi Mustafa Kamal Bey ise 16 dekabr 1915 ci ilde cebheden ayrildi Bu muharibelerde 5 ci ordu korpusu komandiri olaraq vezife alan Fevzi beyin emrindeki XIII diviziya 21 oktyabr 1915 ci ilde Kesana hereket etdi XIV diviziya ise 12 yanvar 1916 ci ilde bolgeden ayrildi Turkiye Qurtulus Savasi Redakte Mustafa Kamal Ataturk Fevzi Caxmaq ve onun komekcisi Salih Bozoxun Izmire gelisi 10 sentyabr 1922 Mudros muqavilesi imzalandiqda saglamligi ile bagli problemlere gore Istanbulda idi 24 dekabr 1918 ci ilden 14 may 1919 cu ile qeder Ferik rutbesi ile Osmanli Dovletinin Erkan i Herbiye reisliyi Bas qerargah reisi vezifesini yerine yetirdi 1 ci Ordu Mufettisliyi Herbi Sura uzvu Eli Rza pasa ve Saleh Hulusi pasa hokumetlerine Herbiye naziriliyini Milli Mudafie naziri fevral aprel 1920 yerine yetirdi Herbiye nazirliyi zamani Anadoludaki Milli Qurtulus herekatina silah ve sursat gonderilmesini asanlasdiran bir siyaset yurutdu Istanbulun Antanta terefinden resmi olaraq isgalindan 16 mart 1920 sonra Anadoluya kecmeye qerar veren Fevzi pasa 27 aprel 1920 ci ilde Ankaraya catdi Stansiyada Mustafa Kamal pasa terefinden merasimle qarsilandi Birinci dovr Turkiye Boyuk Millet Meclisi Kozan millet vekili olaraq secildi 26 may 1920 ci ilde Istanbul hokumeti terefinden milli herekatin liderlerinden biri olaraq rutbesinin alinmasina nisanlarinin geri alinmasina ve edamina qerar verildi 3 may 1920 ci ilde Milli Mudafie vekilliyi Milli Mudafie Naziri vezifesine teyin olundu 24 yanvar 1921 ci ilde Mustafa Kamal pasanin Icra Vekilleri Heyeti reisliyinden ayrilmasina gore Milli Mudafie vekilliyi vezifesi qalmaq serti ile Icra vekilleri Heyeti reisliyini de yerine yetirdi Ikinci Inonu muharibesinin zeferle neticelenmesinden sonra 3 aprel 1921 ci ilde rutbesi Turkiye Boyuk Millet Meclisi qerari ile birinci ferikliye ordu generali yukseldildi Kutahya Eskiseher muharibelerinde mirliva Ismet pasanin tabeliyindeki qerb cebhesi ordularinin meglub olub yunanlarin 1921 ci ilin iyulunda Kutahya Afyonqarahisar ve Eskiseheri ele kecirmelerinden sonra Ismet pasanin Inonu yerine TBMM terefinden Bas qerargah reisi vezifesini de yerine yetirmeye basladi 3 avqust 1921 ci ilde Bas vekillik Milli Mudafie vekilliyi ve Erkan i Herbiye reisliyi vezifelerini birlikde icra etmeye basladi ve Sakarya muharibesi zamani TBMM reisi ve Bas komandir Mustafa Kamal pasa ile birlikde sexsen cebhede herekati idare etdi 14 yanvar 1922 ci ilde Milli Mudafie vekili 9 iyul 1922 ci ilde Icra Vekilleri Heyeti reisliyi vezifelerinden ayrildi ve Bas qerargah reisi olaraq Boyuk hucumun herbi planlarini hazirladi 1 Zeferle neticelenen Dumlupinar meydan muharibesinden 30 avqust 1922 sonra 31 avqustda rutbesi Bas komandir Mustafa Kamal pasanin tovsiyesi ile TBMM terefinden Musirliye Marsal yukseldildi Cumhuriyyet dovru Redakte Fevzi Caxmaq ve Kamal Ataturk 3 oktyabr 1934 Mustafa Kamal Ataturk ve Fevzi Caxmaq Erkani Herbiye i Umumiye Vekilliyinin legv edilmesi ile 30 oktyabr 1924 cu ile qeder TBMM Istanbul Millet vekilliyi vezifesine davam etdi Mustafa Kamal pasanin herbcilerin siyasete qarismamalari lazim olduguna dair telimatindan sonra 31 oktyabr 1924 cu ilde herbi vezifesini siyasetden ustun bilerek Istanbul Millet vekilliyinden istefa etdi Erkani Herbiye i Umumiye reisliyi vezifesini 23 il yerine yetirdikden sonra 12 yanvar 1944 cu ilde 68 yasinda herbi ve mulki Teqaud Qanununa gore Tahdit i Sin yeni yas heddine gore teqaude sovq edildi 1946 ci il seckilerinde Demokratiya Partiyasi siyahisindan musteqil namized olaraq TBMM VIII Dovr Istanbul Millet vekili secildi 5 avqust 1946 ci ilde millet vekili secilerek 22 il sonra yeniden Meclise qatilan Fevzi pasa Demokratiya Partiyasi rehberi Celal Bayarin dovrun prezidentinin demokratik seckilere icaze vermesi ucun soylediyi Dovri i Sabiq yaratmayacagiq yeni iqtidara geldikden sonra edilen sehvlerin ve sui istifadelerin hesabini sorusmayacagiq demesinden sonra partiyasindan istefa ederek 19 iyul 1948 ci ilde Osman Bolukbasi ile birlikde Millet Partiyasinin qurucu uzvleri arasinda yer aldi Fevzi Caxmaq 10 aprel 1950 ci ilde vefat etdi Cenazesi 12 aprel 1950 ci ilde Eyyub Sultan mescidinde olarken cenaze namazinda yuz minlerle vetendas istirak etdi 2 Cenazesi Istanbuldaki Eyyub Sultan qebiristanliginda Kicik Huseyn Efendi Dergahi turbesine defn edildi ve ailesinin isteyi ile mezari Ankaradaki Dovlet Qebiristanligina kocurulmedi Marsal Cakmak Fitnat Cakmakla 1892 1969 evli ve Nigarla Muazzez adlarinda iki qiz usagi atasi idi Mustafa Kamal Ataturkun xelef namizedi Redakte Mustafa Kamal Ataturkun 1933 cu il Turkiye Cumhuriyyetinin 10 cu ildonumu ile bagli cixisi soldan saga Fevzi Caxmaq Mustafa Kamal Ataturk Kazim Korpulu Ismet Inonu Fevzi Caxmagin Eyyub Sultan mescidinde yerlesen aile mezarligi Mustafa Kamal Ataturkun Xususi Qelem Mudiri olan Hesen Rza Soyakin dediyine gore Ataturk ozunun xelefi olaraq Fevzi Caxmagi gorurdu Subhesiz ki danisma ve secme haqqi Turkiye Boyuk Millet Meclisine aiddir ancaq bu movzudaki dusuncelerimi bildirmek isteyirem Agla ilk olaraq Ismet pasa gelmekdedir ozu bu olkeye boyuk xidmetler etmisdir Ancaq bir sebebden oteri ictimaiyyetin etimadini qazana bilmemis kimi gorunur Marsal Fevzi Caxmaq da olkesine boyuk xidmetler edib ve bununla birlikde her kesle de yaxsi yola gedir Rehberlerinin dusuncelerini her zaman teqdir etmis ve kimse ile doyus icerisinde deyil Bu sebeblerle o dovlet bascisi kimi en uygun namizeddir 3 Hemcinin bax RedakteMustafa Kamal Ataturk Turkiye Qurtulus Savasi Canaqqala doyusuXarici kecidler RedakteFevzi A akmak ata boun edu tr sayti Arxivlesdirilib 2010 05 09 at the Wayback MachineIstinadlar Redakte http www sabah com tr Yazarlar ardic 2009 08 27 denize doktuk mu dokmedik mi http webarsiv hurriyet com tr 2001 08 31 22653 asp Hasan Riza Soyak Ataturk ten Hatiralar Yapikredi Yayinlari 2004 ISBN 975 08 0882 7 p 717Menbe https az wikipedia org w index php title Fevzi Caxmaq amp oldid 5994955, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.