Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Determinizm (lat. determinare) — ümumiyyətlə səbəbiyyət prinsipi olaraq bilinən və hadisələrin bir-birinə müəyyən bir şəkildə bağlı olması, əxlaqi seçimlər daxil bütün hadisələrin bir səbəbi olması, azad iradəni rədd edən, ya da hər şeyin bir səbəbə bağlanaraq açıqlana bilinməsi və ya müəyyən səbəblərin müəyyən nəticələri yaradacağı, eyni səbəblərin eyni şərtlərdə eyni nəticələri verəcəyi müdafiə edən fəlsəfə termini. Eyni səbəb eyni nəticəyə gətirib çıxardığına görə səbəb - nəticə əlaqəsi qəti və dəyişməzdir.
Determinizmi düşüncə olaraq ilk ortaya qoyanlar Müqəddəs Avqustin ilə Dante olmuşdur. Müasir formasını isə Hegel müdafiə etmişdir.
Determinizm prinsipinə psixi hadisələrin səbəb-nəticə əlaqə və münasibətləri daxildir. Başqa sözlə, insanın daxili aləmində baş verənlərin müəyyən səbəbləri vardır. Və bu məhz niyə bu şəkildə baş verdi, başqa cür yox? Bu əlaqələri fərqli şəkildə əsaslandırmaq olar və psixologiya tarixində bunların bir sıra izah və yanaşmaları, şərhi mövcuddur.Qədim dövrlərdə hesab edirdilər ki, psixikada baş verən proseslərin hamısı qarşılıqlı vəhdətdədir. Determinizm haqqında ilkin fikirləri Anaksaqor və Heraklit söyləmişlər. Onlara görə ümumi Loqos qanunu mövcuddur və o, insanla təbiət arasındakı münasibəti müəyyənləşdirir. Heraklit yazır ki, “Hətta Günəş özü Loqosu poza bilməz.” Beləliklə, təbiətdə və insan qəlbində baş verənlərin hamısının müəyyən səbəbləri vardır, amma biz onları bilmirik. Demokrit determinizmdən bəhs edərkən göstərir ki, “İnsanlar təsadüfilik ideyasını ona görə fikirləşmişlər ki, idarə etməyi bacarmadıqlarını və iş bilmədiklərini ört-basdır etsinlər.
Xarici keçidlər
 | Fəlsəfə ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Determinizm lat determinare umumiyyetle sebebiyyet prinsipi olaraq bilinen ve hadiselerin bir birine mueyyen bir sekilde bagli olmasi exlaqi secimler daxil butun hadiselerin bir sebebi olmasi azad iradeni redd eden ya da her seyin bir sebebe baglanaraq aciqlana bilinmesi ve ya mueyyen sebeblerin mueyyen neticeleri yaradacagi eyni sebeblerin eyni sertlerde eyni neticeleri vereceyi mudafie eden felsefe termini Eyni sebeb eyni neticeye getirib cixardigina gore sebeb netice elaqesi qeti ve deyismezdir Determinizmi dusunce olaraq ilk ortaya qoyanlar Muqeddes Avqustin ile Dante olmusdur Muasir formasini ise Hegel mudafie etmisdir Determinizm prinsipine psixi hadiselerin sebeb netice elaqe ve munasibetleri daxildir Basqa sozle insanin daxili aleminde bas verenlerin mueyyen sebebleri vardir Ve bu mehz niye bu sekilde bas verdi basqa cur yox Bu elaqeleri ferqli sekilde esaslandirmaq olar ve psixologiya tarixinde bunlarin bir sira izah ve yanasmalari serhi movcuddur Qedim dovrlerde hesab edirdiler ki psixikada bas veren proseslerin hamisi qarsiliqli vehdetdedir Determinizm haqqinda ilkin fikirleri Anaksaqor ve Heraklit soylemisler Onlara gore umumi Loqos qanunu movcuddur ve o insanla tebiet arasindaki munasibeti mueyyenlesdirir Heraklit yazir ki Hetta Gunes ozu Loqosu poza bilmez Belelikle tebietde ve insan qelbinde bas verenlerin hamisinin mueyyen sebebleri vardir amma biz onlari bilmirik Demokrit determinizmden behs ederken gosterir ki Insanlar tesadufilik ideyasini ona gore fikirlesmisler ki idare etmeyi bacarmadiqlarini ve is bilmediklerini ort basdir etsinler Xarici kecidler Felsefe ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin