Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləri (həmçinin, Daimi Beşlik, Böyük Beşlik olaraq da tanınır) — 1945-ci il tarixli BMT Nizamnaməsinin BMT Təhlükəsizlik Şurasında daimi yer verdiyi beş suveren dövlətdir: Çin, Fransa, Rusiya, Birləşmiş Krallıq və Amerika Birləşmiş Ştatları.
Daimi üzvlərin hamısı II Dünya Müharibəsindəki müttəfiqlərdir (və bu müharibənin qalibləri) və eyni zamanda nüvə silahı olan dövlətlərdir (baxmayaraq ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qurulmasından əvvəl beşinin də nüvə silahı yox idi). Ümumilikdə 15 üzvü olan şuranın qalan 10 üzvü Baş Assambleya tərəfindən seçilir. Beş daimi üzvün hamısı veto hüququna malikdir, bu da onlardan hər hansı birinin beynəlxalq dəstək səviyyəsindən asılı olmayaraq Şuranın hər hansı bir həlledici qərarının qəbul edilməsinin qarşısını almağa imkan verir.
Hazırkı daimi üzvlər
BMT Təhlükəsizlik Şurasının hazırkı daimi üzvləri barədə məlumat aşağıdakı cədvəldə verilmişdir.
| Ölkə | Hazırkı dövlət təmsilçiliyi | Əvvəlki dövlət təmsilçiliyi | Hazırkı icraçı liderlər | Hazırkı nümayəndələr |
|---|---|---|---|---|
| Çin | Çin Xalq Respublikası | Çin Respublikası (1945–1971) | Prezident: Si Tsinpin Baş Nazir: Li Keqianq | Çjan Tszun |
| Fransa | Fransa Respublikası | Fransa Respublikasının Müvəqqəti Hökuməti (1945–1946) Dördüncü Fransa Respublikası (1946–1958) | Prezident: Emmanuel Makron Baş Nazir: Jan Kasteks | Nikolas de Riviere |
| Rusiya | Rusiya Federasiyası | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı (1945–1991) | Prezident: Vladimir Putin Baş Nazir: Mixail Mişustin | Vasili Nebenzya |
| Birləşmiş Krallıq | Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı | - | Monarx: II Elizabet Baş Nazir: Boris Conson | Barbara Vudvord |
| Birləşmiş Ştatlar | Amerika Birləşmiş Ştatları | - | Prezident: Co Bayden | Linda Tomas-Qrinfild |
Veto hüququ
Böyük beşliyə daxil olan ölkələr ilk dəfə sülhün qorunub saxlanması kimi məsuliyyətli bir işi öz üzərlərinə götürərək Təhlükəsizlik Şurasının daimi nümayəndəsi olan və müəyyən üstünlük təşkil edən dövlətlərdən tələb edirdilər ki, onlar üçün lazım olan məsələyə veto qoysunlar. BMT-yə yeni üzv qəbul edilən zaman, BMT hərəkətlərinə zidd olan, sülhə təhlükə yaradan münaqişələrin sülh yolu ilə həll edilməsində, Nizamnaməyə ediləcək əlavələrin müzakirəsində, Baş Katibin seçilməsində veto qoymaq hüququ verilir. Bundan başqa, Böyük Beşlik müzakirə olunan məsələnin səsə qoyulmasının prinsipial xarakter daşıyacağını tələb edir və veto qoymaq hüququnun təsiri altına düşür.
Şura Konsepsus təmin etmək və Qətnaməni yumşaltmaq üçün veto hüququ tətbiq edə bilir. SSRİ hər şeydən əvvəl başlanğıc illərində bir qayda olaraq BMT-yə nəzərdə tutulan qərbyönümlü dövlətlərin qəbuluna mane olmaq üçün vetodan istifadə etdi. ABŞ ilk dəfə 1970-ci ildə İsrailin insan hüquqlarına qarşı siyasətinin tənqid edilməsi və Ərəb torpaqlarının işğal edilməsi ilə əlaqədar bəyannamənin müvafiq bəndinin müzakirəsinə veto hüququndan istifadə etmişdir.
Genişlənmə
Böyük Britaniya, Çin, Rusiya (SSRİ-nin vərəsəsi), ABŞ, Fransa və Baş Assambleyada təkrar seçilməyə buraxılmayan və iki il müddətinə seçilmiş on üzvü daxildir. Daimi olmayan üzvlər aşağıdakı regionlardan seçilir: beşi Afrika və Asiyadan, biri Şərqi Avropadan, ikisi Latın Amerikasından, ikisi Qərbi Avropadan həmçinin Avstraliya, Kanada da daxil olmaqla digər regionlardan seçilir. Təhlükəsizlik Şurası elə təşkil edilmişdir ki, o fasiləsiz olaraq fəaliyyət göstərsin və onun üzvlərinin hər bir nümayəndəsi daimi BMT-nin mənzil-qərargahında olsun. Sədrlik bir ay müddətində onun hər bir üzvünə təqdim olunur və sədrlərin adı ingilis əlifba sırası ilə yazılır. Qərar qəbul etmək üçün bütün daimi üzvlərin oxşar səsləri nəzərə alınmaqla doqquz səsdən az olmayaraq tələb olunur. Bu onu göstərir ki, daimi üzvlərdən biri və bir neçəsi hər hansı bir qərarın əleyhinə səs versinlər. Bu zaman həmin qərar kənarlaşdırılmış hesab edilir. Daimi üzvün bitərəf qalmasına veto kimi baxılır.
Daimi üzvlərin hazırkı liderləri
Çin - Si Tsinpin
Fransa - Emmanuel Makron
Rusiya - Vladimir Putin
Birləşmiş Krallıq - Kral III Çarlz. Baş nazir Rişi Sunak
Amerika Birləşmiş Ştatları - Co Bayden
Həmçinin bax
İstinadlar
- "BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası". https://kayzen.az/. 18 May 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 18 may 2023.
Xarici keçidlər
Unated Nations
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Birlesmis Milletler Teskilatinin Tehlukesizlik Surasinin daimi uzvleri hemcinin Daimi Beslik Boyuk Beslik olaraq da taninir 1945 ci il tarixli BMT Nizamnamesinin BMT Tehlukesizlik Surasinda daimi yer verdiyi bes suveren dovletdir Cin Fransa Rusiya Birlesmis Kralliq ve Amerika Birlesmis Statlari Daimi uzvlerin hamisi II Dunya Muharibesindeki muttefiqlerdir ve bu muharibenin qalibleri ve eyni zamanda nuve silahi olan dovletlerdir baxmayaraq ki Birlesmis Milletler Teskilatinin qurulmasindan evvel besinin de nuve silahi yox idi Umumilikde 15 uzvu olan suranin qalan 10 uzvu Bas Assambleya terefinden secilir Bes daimi uzvun hamisi veto huququna malikdir bu da onlardan her hansi birinin beynelxalq destek seviyyesinden asili olmayaraq Suranin her hansi bir helledici qerarinin qebul edilmesinin qarsisini almaga imkan verir Hazirki daimi uzvlerBMT Tehlukesizlik Surasinin hazirki daimi uzvleri barede melumat asagidaki cedvelde verilmisdir Olke Hazirki dovlet temsilciliyi Evvelki dovlet temsilciliyi Hazirki icraci liderler Hazirki numayendelerCin Cin Xalq Respublikasi Cin Respublikasi 1945 1971 Prezident Si Tsinpin Bas Nazir Li Keqianq Cjan TszunFransa Fransa Respublikasi Fransa Respublikasinin Muveqqeti Hokumeti 1945 1946 Dorduncu Fransa Respublikasi 1946 1958 Prezident Emmanuel Makron Bas Nazir Jan Kasteks Nikolas de RiviereRusiya Rusiya Federasiyasi Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqi 1945 1991 Prezident Vladimir Putin Bas Nazir Mixail Misustin Vasili NebenzyaBirlesmis Kralliq Boyuk Britaniya ve Simali Irlandiya Birlesmis Kralligi Monarx II Elizabet Bas Nazir Boris Conson Barbara VudvordBirlesmis Statlar Amerika Birlesmis Statlari Prezident Co Bayden Linda Tomas QrinfildVeto huququBoyuk besliye daxil olan olkeler ilk defe sulhun qoru nub saxlanmasi kimi mesuliyyetli bir isi oz uzerlerine goture rek Tehlukesizlik Surasinin daimi numayendesi olan ve mueyyen ustunluk teskil eden dovletlerden teleb edirdiler ki onlar ucun lazim olan meseleye veto qoysunlar BMT ye yeni uzv qebul edilen za man BMT hereketlerine zidd olan sulhe tehluke yaradan muna qiselerin sulh yolu ile hell edilmesinde Nizamnameye edilecek elavelerin muzakiresinde Bas Katibin secilmesinde veto qoymaq huququ verilir Bundan basqa Boyuk Beslik muzakire olunan mese lenin sese qoyulmasinin prinsipial xa rakter dasiyacagini teleb edir ve veto qoymaq huququnun tesiri altina dusur Sura Konsepsus temin etmek ve Qetnameni yumsaltmaq ucun veto huququ tetbiq ede bilir SSRI her seyden evvel baslangic illerinde bir qayda olaraq BMT ye nezerde tutulan qerbyonumlu dovletlerin qebuluna mane olmaq ucun vetodan istifade etdi ABS ilk defe 1970 ci ilde Israilin insan huquq larina qarsi siyasetinin tenqid edilmesi ve Ereb tor paqlarinin isgal edilmesi ile elaqedar beyannamenin muvafiq bendinin muzakiresine veto huququndan istifade etmisdir GenislenmeBoyuk Britaniya Cin Rusiya SSRI nin veresesi ABS Fransa ve Bas Assambleyada tekrar secilmeye bura xilmayan ve iki il muddetine secilmis on uzvu daxildir Daimi olmayan uzvler asagidaki regionlardan secilir besi Afrika ve Asiya dan biri Serqi Avropadan ikisi Latin Ame rikasindan ikisi Qerbi Avropadan hemcinin Avstraliya Ka nada da daxil olmaqla diger regionlardan secilir Tehlukesiz lik Surasi ele teskil edilmisdir ki o fasilesiz olaraq fealiyyet gostersin ve onun uzvlerinin her bir numayendesi daimi BMT nin menzil qerargahinda olsun Sedrlik bir ay muddetinde onun her bir uzvune teqdim olu nur ve sedrlerin adi ingilis elifba sirasi ile yazilir Qerar qebul etmek ucun butun daimi uzvlerin oxsar sesleri nezere alinmaqla doqquz sesden az olmayaraq teleb olunur Bu onu gosterir ki daimi uzvlerden biri ve bir necesi her hansi bir qerarin eleyhine ses versinler Bu zaman hemin qerar kenarlasdirilmis hesab edilir Daimi uzvun biteref qal masina veto kimi baxilir Daimi uzvlerin hazirki liderleriCin Si Tsinpin Fransa Emmanuel Makron Rusiya Vladimir Putin Birlesmis Kralliq Kral III Carlz Bas nazir Risi Sunak Amerika Birlesmis Statlari Co BaydenHemcinin baxBirlesmis Milletler TeskilatiIstinadlar BMT nin Tehlukesizlik Surasi https kayzen az 18 May 2023 tarixinde Istifade tarixi 18 may 2023 Xarici kecidlerUnated Nations