Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Etnik milliyyətçilik və ya mikromilliyyətçilik, milli kimliyi yaradan, mədəniyyət, tarix və məqsəd birliyi kimi hakim mədəni ünsürlərin yaratdığı milli biz şüru yerinə, etnik birlik kimi biz şürunu mənimsəyən etnosentrik milliyyətçilik növüdür. Hakim mədəniyyətin də bir etnik qrup kimi düşünülməsi lazım olduğu fikrini müdafiə edir. Azlıq mədəniyyətlərinin inkarı və asimiliyasiyası etnik milliyyətçilik hisslərinin inkişafında mühüm bir təsir kimi qəbul edilir.. Özünü sosial bağlarla və ortaq mədəniyyətlə tərif edən, bütünləşdirici təbiətə sahib olan kültürəl milliyyətçilikdən ayrılır.
Etnik milliyyətçi düşüncələr
Millət dövlət strukturunun həyati əhəmiyyətli ünsürlərindən biri ölkə sərhədləri içində tək milli mədəniyyətin var olmasıdır. Ulus dövlətlərdə hakim milli mədəniyyətin xaricində qalanlar dəstəklənməz və eyni zamanda da məcburi şəkildə ortadan qaldırılmazlar. Milli mədəniyyət ilə qaynaşmazlıq halında ötəkiləşən mədəniyyətlər ana millətdən qopmağa qədər gedə bilərlər. Ernest Gellnerə görə mərkəzi rejimdən başqalaşan mədəniyyətlərin iki seçimi vardir: assimiliyasiya və ya öz milliyyətçiliyini yaratmaq. Çoz etnik azlıqlarda daha çox qarşımıza çıxan assimiliyasiyadır ancaq getdikcə bəziləri milli dövlət daxilində hüquqi bir haqq qazanma mübarizəsinə qoşulmaqdadır. Tək mədəniyyətli milli dövlətlərdə bir azınlıq mədəniyyəti hakim milli mədəniyyəti rədd edərsə ayrı bir millət olma istəyini ortaya qoyar. Şotlandiya və Kataloniya nümunəsinə qarşı Bask nümunəsində olduğu kimi, əgər tarixdə ayrı bir dövlət var olmayıbsa bölücü tələblərin hüquqiliyi etnik, mədəni və ya dil fərqliliklərinə dayadılı r. Bölücü tələblər keçərli səbəblərə dayadılarsa belə ana ölkənin yeni bir milli dövlətə bölünməsiylə dünyadakı real etnik və mədəni bölümləməni əks etdirən bir həllə nail olunmaz. Milli dövlətlərin siyasi sərhədlərinin tərsinə sosial qruplarınki nizamsızdır. Mədəniyyət və dil sabit deyil. Mədəniyyətlər, dillər, dinlər, məzhəblər dəyişkən bir struktursa olduğu halda milli dövlətlərin qəti və dəyişməz sərhədləri elə deyil. Bu mədəni sərhədlər sabit olsa belə bu bölümləmələri hüquqi bir qavram içində ifadə edə bilməsi münkünsüzdür. İnsanlar etnik baxımından, danışılan dil və ləhcələrə, mədəniyyət və dinlərə görə müntəzəm bölümlənmiş bölgələrə ayrılmış hissələr halında yaşamırlar. Yer kürəsindəki heç bir sərhəd mədəniyyət, inanc və var olan kimlikləri əks etdirmir. Hər hansı bir bölümləmə cəhdi daim hər hansı bir kütləni də bölünənlər içində buraxır. Əgər Bask bölgələrinə müstəqillik verilmiş olsaydı belə, bu bölgələrdə yaqşayan xeyli sayda fransızca və ispanca danışanlar narahat olacaqdı. "Qəti sərhədlər" fəlsəfəsinin faciəvi nəticələri köhnə Yuqoslaviyada meydana gələn hadisələrdə görülmüşdür. Radıkal-fanatik mikromillətçilərin hər biri öz milli dövlətlərini və ya öz ölkələrini tələb etdilər. Əslində istəklərinə uyğun bölümləmələr torpaq üzərində heç olmamışdı. Mikromillətçi radikalların özlərinə cizdikləri sərhədlərin nəticəsi həmin torpaqlarda yaşayan yerli əhalinin köçürülməsi və ya qovulması idi. Yuqoslaviyada baş verən bu hadisələr tək belə hal deyildir. Bask bölgəsi ETA öz Bask ölkəsi uğrunda hələ də İspaniyaya qarşı döyüşməkdədir. Şimali İrlandiyada iki mədəniyyət illərlə savaşdı. Fransanın Korsika və Bretan bölgəsində separatçılar Fransaya qarşı keçən 30 il boyunca mübarizə etdi.
Etnik azlıq
Etniz azlığın tərifini belə vermişdir:
- Qrup, cəmiyyətdəki başqaları tərəfindən dilləri, dinləri, soyları və ya keçmişdə yaşadıqları bölgə kimi bəzi xüsusiyyətlərin birləşiminə əsaslanan fərqliliklərə görə ayırd edilir.
- Qrupun üzvləri də özlərini fərqli aidiyyəta aid edərlər.
- Öz real və ya mifoloji ortaq mədəniyyət və kökləri ətrafında inşa edilmiş hadisələrdə iştirak edərlər.
Bu üç bənd qruplarda və fərdlərdə dəyişkənlik göstərir. Bundan başqa bu 3 bəndin birləşməsi şəxsdən şəxsə fərqli dəyərləndirildiyindən sabit deyil dəyişkəndir.
İstinadlar
- "Emre Kongar, Küreselleşme, Mikro Milliyetçilik, Çok Kültürlülük, Anayasal Vatandaşlık". 16 sentyabr 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2018.
- "John Milton Yinger, Ethnicity, Source of Strength, Source of Conflict, s. 73". 13 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2018.
- Mustafa E. Erkal. Yol Ayrımındaki Ülke (Türkçe). Derin. s. 89-93. ISBN .
- John Hopkins. Devolution in context: regional, federal & devolved government in the EU (İngiliscə). Cavendish UK Ltd. s. 13. ISBN . 10 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 mart 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Etnik milliyyetcilik ve ya mikromilliyyetcilik milli kimliyi yaradan medeniyyet tarix ve meqsed birliyi kimi hakim medeni unsurlerin yaratdigi milli biz suru yerine etnik birlik kimi biz surunu menimseyen etnosentrik milliyyetcilik novudur Hakim medeniyyetin de bir etnik qrup kimi dusunulmesi lazim oldugu fikrini mudafie edir Azliq medeniyyetlerinin inkari ve asimiliyasiyasi etnik milliyyetcilik hisslerinin inkisafinda muhum bir tesir kimi qebul edilir Ozunu sosial baglarla ve ortaq medeniyyetle terif eden butunlesdirici tebiete sahib olan kulturel milliyyetcilikden ayrilir Etnik milliyyetci dusuncelerMillet dovlet strukturunun heyati ehemiyyetli unsurlerinden biri olke serhedleri icinde tek milli medeniyyetin var olmasidir Ulus dovletlerde hakim milli medeniyyetin xaricinde qalanlar desteklenmez ve eyni zamanda da mecburi sekilde ortadan qaldirilmazlar Milli medeniyyet ile qaynasmazliq halinda otekilesen medeniyyetler ana milletden qopmaga qeder gede bilerler Ernest Gellnere gore merkezi rejimden basqalasan medeniyyetlerin iki secimi vardir assimiliyasiya ve ya oz milliyyetciliyini yaratmaq Coz etnik azliqlarda daha cox qarsimiza cixan assimiliyasiyadir ancaq getdikce bezileri milli dovlet daxilinde huquqi bir haqq qazanma mubarizesine qosulmaqdadir Tek medeniyyetli milli dovletlerde bir azinliq medeniyyeti hakim milli medeniyyeti redd ederse ayri bir millet olma isteyini ortaya qoyar Sotlandiya ve Kataloniya numunesine qarsi Bask numunesinde oldugu kimi eger tarixde ayri bir dovlet var olmayibsa bolucu teleblerin huquqiliyi etnik medeni ve ya dil ferqliliklerine dayadili r Bolucu telebler kecerli sebeblere dayadilarsa bele ana olkenin yeni bir milli dovlete bolunmesiyle dunyadaki real etnik ve medeni bolumlemeni eks etdiren bir helle nail olunmaz Milli dovletlerin siyasi serhedlerinin tersine sosial qruplarinki nizamsizdir Medeniyyet ve dil sabit deyil Medeniyyetler diller dinler mezhebler deyisken bir struktursa oldugu halda milli dovletlerin qeti ve deyismez serhedleri ele deyil Bu medeni serhedler sabit olsa bele bu bolumlemeleri huquqi bir qavram icinde ifade ede bilmesi munkunsuzdur Insanlar etnik baximindan danisilan dil ve lehcelere medeniyyet ve dinlere gore muntezem bolumlenmis bolgelere ayrilmis hisseler halinda yasamirlar Yer kuresindeki hec bir serhed medeniyyet inanc ve var olan kimlikleri eks etdirmir Her hansi bir bolumleme cehdi daim her hansi bir kutleni de bolunenler icinde buraxir Eger Bask bolgelerine musteqillik verilmis olsaydi bele bu bolgelerde yaqsayan xeyli sayda fransizca ve ispanca danisanlar narahat olacaqdi Qeti serhedler felsefesinin facievi neticeleri kohne Yuqoslaviyada meydana gelen hadiselerde gorulmusdur Radikal fanatik mikromilletcilerin her biri oz milli dovletlerini ve ya oz olkelerini teleb etdiler Eslinde isteklerine uygun bolumlemeler torpaq uzerinde hec olmamisdi Mikromilletci radikallarin ozlerine cizdikleri serhedlerin neticesi hemin torpaqlarda yasayan yerli ehalinin kocurulmesi ve ya qovulmasi idi Yuqoslaviyada bas veren bu hadiseler tek bele hal deyildir Bask bolgesi ETA oz Bask olkesi ugrunda hele de Ispaniyaya qarsi doyusmekdedir Simali Irlandiyada iki medeniyyet illerle savasdi Fransanin Korsika ve Bretan bolgesinde separatcilar Fransaya qarsi kecen 30 il boyunca mubarize etdi Etnik azliq Etniz azligin terifini bele vermisdir Qrup cemiyyetdeki basqalari terefinden dilleri dinleri soylari ve ya kecmisde yasadiqlari bolge kimi bezi xususiyyetlerin birlesimine esaslanan ferqliliklere gore ayird edilir Qrupun uzvleri de ozlerini ferqli aidiyyeta aid ederler Oz real ve ya mifoloji ortaq medeniyyet ve kokleri etrafinda insa edilmis hadiselerde istirak ederler Bu uc bend qruplarda ve ferdlerde deyiskenlik gosterir Bundan basqa bu 3 bendin birlesmesi sexsden sexse ferqli deyerlendirildiyinden sabit deyil deyiskendir Istinadlar Emre Kongar Kuresellesme Mikro Milliyetcilik Cok Kulturluluk Anayasal Vatandaslik 16 sentyabr 2009 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2018 John Milton Yinger Ethnicity Source of Strength Source of Conflict s 73 13 mart 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2018 Mustafa E Erkal Yol Ayrimindaki Ulke Turkce Derin s 89 93 ISBN 9789756463918 John Hopkins Devolution in context regional federal amp devolved government in the EU Ingilisce Cavendish UK Ltd s 13 ISBN 1859416373 10 iyul 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 mart 2018