Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Papirus topalağı (lat. Cyperus papyrus) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin topalaqkimilər fəsiləsinin topalaq cinsinə aid bitki növü.
| Papirus topalağı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Papirus topalağı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
5 m-dək hündürlüyündə çiçəkverən gövdəsi üçtilli, yoğun, dar lansetvarı yarpaqları aşağıda pulcuqvarı çıxıntılarla örtülüdür. Çiçək qrupu iri, çətirşəkilli olub, 6–16 çiçək sünbülcüyündən əmələ gəlmiş çoxlu silindrik sünbüllərdən ibarətdir. Papirus topalağı tropik Afrikada çay və göl sahillərində, sakit axan sularda bitir. Geniş cənkəlliklər əmələ gətirir. Qədimdə Misirdə, Fələstində və Cənubi Avropanın bir sıra ölkəsində becərilirdi. Papirus topalağı dekorativ bitki kimi bağ, park və oranjereyalarda yetişdirilir.
Papirus topalağının gövdəsindən parça, ayaqqabı və s. hazırlanmasında istifadə olunur. Yazı materialı kimi Papirus e.ə. III minilliyin əvvəllərində Qədim Misirdə ixtira olunmuşdur. E.ə. I minilliyin ortalarından Aralıq dənizi sahilinin digər ölkələrində yayılmışdı. Papirus topalağının gövdəsini köndələninə dar zolaqlarla kəsir və bir-birinin üzərinə qoyurdular. Bu üsulla alınan təbəqəni zolaqları o birisininkinə nisbətən köndələninə olan təbəqənin üzərinə qoyub bərk sıxır, sonra qurudurdular. Lülə papirus bir neçə təbəqəni yapışdırmaqla alınırdı. Papirus topalağı əvvəlcə bəyaz rəngli olur, getdikçə qaralır, elastikliyini itirir, kövrəkləşirdi. IX əsrədək Misirdə istifadə olunmuşdur. 8-ci əsrdən Çində kağızın ixtira olunması papirusun sıxışdırıb çıxarılmasına səbəb oldu.
Papirus mətnlərini papirologiya, misirşünaslıq, semitologiya və s. öyrənir. Bu mətnlər Qədim Misir və antik dövrün təsərrüfat, mədəniyyət və siyasi həyatını öyrənməkdə mühüm mənbələrdəndir.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Chlorocyperus papyrus (L.) Rikli
Yarımnövləri
- (Willd.) Kük.
- (Chiov.) Kük.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 47.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Papirus topalagi lat Cyperus papyrus bitkiler aleminin qirticcicekliler destesinin topalaqkimiler fesilesinin topalaq cinsine aid bitki novu Papirus topalagiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerKlad KommelinidlerDeste QirticciceklilerFesile TopalaqkimilerCins TopalaqNov Papirus topalagiBeynelxalq elmi adiCyperus papyrus L 1753Sekil axtarisiITIS 39950NCBI 76434EOL 1121657 5 m dek hundurluyunde cicekveren govdesi uctilli yogun dar lansetvari yarpaqlari asagida pulcuqvari cixintilarla ortuludur Cicek qrupu iri cetirsekilli olub 6 16 cicek sunbulcuyunden emele gelmis coxlu silindrik sunbullerden ibaretdir Papirus topalagi tropik Afrikada cay ve gol sahillerinde sakit axan sularda bitir Genis cenkellikler emele getirir Qedimde Misirde Felestinde ve Cenubi Avropanin bir sira olkesinde becerilirdi Papirus topalagi dekorativ bitki kimi bag park ve oranjereyalarda yetisdirilir Papirus topalaginin govdesinden parca ayaqqabi ve s hazirlanmasinda istifade olunur Yazi materiali kimi Papirus e e III minilliyin evvellerinde Qedim Misirde ixtira olunmusdur E e I minilliyin ortalarindan Araliq denizi sahilinin diger olkelerinde yayilmisdi Papirus topalaginin govdesini kondelenine dar zolaqlarla kesir ve bir birinin uzerine qoyurdular Bu usulla alinan tebeqeni zolaqlari o birisininkine nisbeten kondelenine olan tebeqenin uzerine qoyub berk sixir sonra qurudurdular Lule papirus bir nece tebeqeni yapisdirmaqla alinirdi Papirus topalagi evvelce beyaz rengli olur getdikce qaralir elastikliyini itirir kovreklesirdi IX esredek Misirde istifade olunmusdur 8 ci esrden Cinde kagizin ixtira olunmasi papirusun sixisdirib cixarilmasina sebeb oldu Papirus metnlerini papirologiya misirsunasliq semitologiya ve s oyrenir Bu metnler Qedim Misir ve antik dovrun teserrufat medeniyyet ve siyasi heyatini oyrenmekde muhum menbelerdendir SinonimleriHomotipik sinonimleri Chlorocyperus papyrus L RikliYarimnovleri Willd Kuk Chiov Kuk IstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 47 Hemcinin bax