Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Meri Haas(ing. Mary Haas; 12 yanvar 1910 – 17 may 1996) — amerikalı dilçi,Şimali Amerikanın yerli dilləri, tay dili və tarixi dilçilik sahəsində ixtisaslaşmışdı. Haas Amerika Dilçilik Cəmiyyətinin prezidenti vəzifəsində çalışmışdı. Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının üzvü və Milli Elmlər Akademiyasının üzvü seçilmişdi.
| Meri Haas | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 12 yanvar 1910 |
| Vəfat tarixi | 17 may 1996(86 yaşında) |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | dilçi, yazıçı |
| Üzvlüyü | |
Həyatı və təhsili
Haas İndiana ştatının Riçmond şəhərində anadan olmuşdur. O orta məktəbi və Earlham Kollecini Riçmondda bitirib. 1935-ci ildə 25 yaşında olarkən Yel Universitetində dilçilik üzrə doktorantura təhsilini tamamlamış və "Tunika Dilinin Qrammatikası" adlı dissertasiya yazmışdır. 1930-cu illərdə Haas Tunika dilinin son ana dili daşıyıcısı olan Sesostri Youçiqant ilə işləyərək geniş mətnlər və lüğətlər hazırlamışdır. O, 1931-ci ildə həmkarı, dilçi Morris Svodeş ilə evlənmişdir. Onlar 1937-ci ildə boşandılar.
Karyera və tədqiqat
Dilçilik fəaliyyəti
Haas, Çikaqo Universitetində müqayisəli filologiya üzrə magistr təhsili alıb. O, daha sonra Yale Universitetinə gedəcəyi Edvard Sapirin rəhbərliyi altında çalışıb. O, yay aylarında müxtəlif dilləri öyrənərək dilçilik sahəsində sahə araşdırmaları üzrə uzunmüddətli karyerasına başlamışdır.
1931–1941-ci illər arasında Haas Vakaşan dil ailəsinə aid olan Nitinat (Ditidaht) dilini və əsasən Amerika Birləşmiş Ştatlarının cənub-şərqində danışılan bir sıra dilləri tədqiq edib: Tunika, Natçez, Krik dili, Koasati, Çoktaş, Alabama, Çeroki və Hiçiti.
Onun ilk elmi məqaləsi "O biri dünyaya səfər: Nitinat mətnləri" adlanırdı və Morris Svodeş ilə birlikdə yazılmış bu əsər 1933-cü ildə dərc edilmişdir.
Qısa müddət sonra Haas, Oklahoma ştatında Natçez dilinin son iki ana dili daşıyıcısı olan Vatt Sam və Nansi Raven ilə sahə araşdırmaları aparıb. Onun geniş, lakin nəşr olunmamış sahə qeydləri artıq ölü hesab edilən bu dil haqqında ən etibarlı mənbə kimi tanınır.
Haas Krik dili üzərində də geniş tədqiqat aparıb və bu dildə ətraflı mətnlər toplayan ilk müasir dilçi olub. Onun Krik mətnləri ölümündən sonra Cak Martin, Marqaret Makkeyn Mauldin və Huanita Makqirt tərəfindən redaktə edilərək nəşr olunub.
Kaliforniya-Berkli Universitetində karyera
İkinci Dünya müharibəsi zamanı ABŞ hökuməti Cənub-Şərqi Asiya dillərinin öyrənilməsini və tədrisini müharibə səyləri üçün vacib hesab edirdi. Kaliforniya Universitetinin (Berkeley) Orduya Xüsusi Təlim Proqramı çərçivəsində Haas tay dili tədrisi üçün xüsusi bir proqram hazırladı.
Onun "Tay-İngilis Tələbə Lüğəti" (1964-cü ildə nəşr olunmuşdur) bu gün də istifadə edilməkdədir.
1948-ci ildə Kaliforniya Universitetinin (Berkeley) Şərq Dilləri Departamentində tay dili və dilçilik üzrə assistant professor vəzifəsinə təyin edildi. O, bu təyinatını Piter Boodbergə bağlayırdı və onu "qadın alimlərə yanaşmada dövründən irəlidə olan şəxs" kimi təsvir edirdi.
1953-cü ildə UC-Berkli Dilçilik Departamentinin qurucu üzvlərindən biri oldu. O, uzun illər bu departamentin rəhbəri və 1953–1977-ci illərdə Berkeleydə Kaliforniya Yerli Dilləri Araşdırma Layihəsinin direktoru olmuşdur.
Haas, 1977-ci ildə Berkeleydən təqaüdə çıxdı və 1984-cü ildə Berkeley Fellov seçildi.
Meri Haas 17 may 1996-cı ildə, 86 yaşında, Kaliforniyanın Berkeley şəhərindəki evində vəfat etdi.
Tədrisdə rolu
Haas dilçilik tədrisinə və dilçinin dil tədrisindəki roluna olan bağlılığı ilə tanınırdı. Onun tələbəsi Karl Teeter, Haas haqqında yazdığı nekroloqda qeyd etmişdi ki, o, Edvard Sapir və Franz Boas birlikdə götürüldüyündən daha çox Amerikanist dilçi yetişdirmişdir. Haas, 100-dən çox doktorant tələbənin Amerikanist dilçilik sahəsində sahə araşdırmalarına rəhbərlik etmişdir.
O, Kaliforniya Yerli Dilləri Araşdırma Layihəsinin qurucusu və direktoru kimi 50-yə yaxın dissertasiyanın elmi rəhbəri olmuşdur. Onun yetirmələri arasında gələcəkdə dilçilik sahəsində nüfuz qazanmış bir çox alim var idi. Bunlara Uilliam Brayt (Karok), Uilliam Şipley (Maidu), Robert Osvalt (Kashaya), Karl Teeter (Wiyot), Katerine Kallaqan (Penutian), Marqaret Lanqdon (Diegueño), Salli Maklendon (Şərqi Pomo), Viktor Qolla (Hupa), Mark Okrand (Mutsun), Kennet Vistler (Proto-Wintun), Douqlas Parks (Pawnee və Arikara) və Uilliam Yakobsen (Washo) daxildir.
Mükafatları və fəxri fərmanları
1963-cü ildə Haas Amerika Dilçilik Cəmiyyətinin prezidenti vəzifəsində çalışdı. 1964-cü ildə Quggenheim təqaüdü aldı. 1974-cü ildə Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının üzvü seçildi və 1978-ci ildə Milli Elmlər Akademiyasına üzv seçildi. 1975-ci ildə Şimal-Qərb Universiteti, 1976-cı ildə Çikaqo Universiteti, 1980-ci ildə Earlham Kolleci və Ohio Dövlət Universiteti ona fəxri doktorluq dərəcəsi verdi.
Görkəmli tələbələri
Haas bir çox tanınmış dilçini yetişdirmişdir, bunlar arasında aşağıdakı şəxslər var:
- Ceyms Matisoff
- Marqaret Lenqdon
- Terrens Kaufman
- Entoni C. Vudberi
- Uilyam Brayt
- Uilyam Foli
- Con Bois
- Vik Miller
- Uilyam Şipli
- Karl Titer
- Uilyam Stertevant
- Mark Okrand
Seçilmiş nəşrləri
- The Thai system of writing, 1943. American Council of Learned Societies.
- Spoken Thai, 1945 [co-authored with Heng R. Subhanka]. Linguistic Society of America.
- Thai reader, 1945, Berkeley.
- Tunica texts, 1950. University of California publications in linguistics, 6.1. Berkeley: University of California Press. 173pp.
- Thai vocabulary, 1955. American Council of Learned Societies. ISBN
- The prehistory of languages, 1960. Mouton. [Reprint 2018] ISBN
- Thai-English student's dictionary, 1964. Stanford University Press. ISBN
- Language, culture, and history : essays, 1978. Stanford University Press. ISBN
- Creek (Muskogee) texts, 2015. [co-authored with James H. Hill]. University of California Press. ISBN
İstinadlar
- Mary R. Haas // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Mary R. Haas // Solomon Quqqenhaym muzeyi. 1937.
- "Mary Rosamond Haas papers". American Philosophical Society. İstifadə tarixi: May 9, 2018.
- Pike, Kenneth L. Mary R. Haas: 1910–1996 (PDF). Washington, DC: National Academies Press. 1999. 4.
- Golla, Victor; Matisoff, James A.; Munro, Pamela. "Mary R. Haas". Language. 73 (4). 1997: 826–837. doi:10.1353/lan.1997.0056. ISSN 1535-0665.
- Falk, Julia S. Encyclopedia of Linguistics. Fitzroy Dearborn. 2005. 429–431. ISBN .
- McLendon, S. "Mary R. Haas: A Life in Linguistics". Anthropological Linguistics. 39 (4). 1997: 522–543. JSTOR 30028484.
- Turner, Katherine. "Mary R. Haas: Teacher". Anthropological Linguistics. 39 (4). Winter 1997: 544–549. JSTOR 30028485.
- Swadesh, Mary Haas; Swadesh, Morris. "A Visit to the Other World, a Nitinat Text (With Translation and Grammatical Analysis)". International Journal of American Linguistics. 7 (3/4). 1933: 195–208. doi:10.1086/463803. JSTOR 1262949.
- Kimball, Geoffrey. The New Encyclopedia of Southern Culture: Language. UNC Press. 2007. 98. ISBN .
- Haas, Mary R. "Mary Rosamond Haas papers, ca. 1910-1996". İstifadə tarixi: December 21, 2017.
- "Haas/Hill texts - Muskogee (Seminole/Creek) Documentation Project". Muskogee (Seminole/Creek) Documentation Project (ingilis). December 22, 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 21, 2017.
- Haas, Mary R. Creek (Muskogee) Texts. University of California. 2015. ISBN .
- James A. Matisoff. "Remembering Mary Haas' s Work on Thai".
- . In Honour of Mary Haas: From the Haas Festival Conference on Native American Linguistics. Walter de Gruyter & Co. 1988. ISBN .
- Haas, Mary R. Thai-English Student's Dictionary. Palo Alto: Stanford University Press. June 1, 1964. ISBN .
- Falk, Julia S. Encyclopedia of Linguistics. 2005. 430.
- Emeneau, M. B. "Mary Haas and Berkeley Linguistics" (PDF).
- . "Mary Haas Obituary". Iatiku. Foundation for Endangered Languages. August 31, 1996. August 24, 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 26, 2008.
- "Presidents - Linguistic Society of America". www.linguisticsociety.org. İstifadə tarixi: December 21, 2017.
- "Mary R. Haas". John Simon Guggenheim Memorial Foundation.
- "Book of Members, 1780–2010: Chapter H" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. İstifadə tarixi: July 25, 2014.
- "Mary Haas". nasonline.org. National Academy of Sciences. İstifadə tarixi: December 21, 2017.
- Mary Haas. "The Thai system of writing" (PDF) – eric.ed.gov vasitəsilə.
- "Spoken Thai". www.seasite.niu.edu. August 6, 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 4, 2021.
- "Thai Reader". seasite.niu.edu. May 2, 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 23, 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Meri Haas ing Mary Haas 12 yanvar 1910 17 may 1996 amerikali dilci Simali Amerikanin yerli dilleri tay dili ve tarixi dilcilik sahesinde ixtisaslasmisdi Haas Amerika Dilcilik Cemiyyetinin prezidenti vezifesinde calismisdi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasinin uzvu ve Milli Elmler Akademiyasinin uzvu secilmisdi Meri HaasDogum tarixi 12 yanvar 1910 1910 01 12 Vefat tarixi 17 may 1996 1996 05 17 86 yasinda Tehsili Yel Universiteti 1935 Cikaqo UniversitetiFealiyyeti dilci yaziciUzvluyu Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi ABS Milli Elmler Akademiyasi 1978 Heyati ve tehsiliHaas Indiana statinin Ricmond seherinde anadan olmusdur O orta mektebi ve Earlham Kollecini Ricmondda bitirib 1935 ci ilde 25 yasinda olarken Yel Universitetinde dilcilik uzre doktorantura tehsilini tamamlamis ve Tunika Dilinin Qrammatikasi adli dissertasiya yazmisdir 1930 cu illerde Haas Tunika dilinin son ana dili dasiyicisi olan Sesostri Youciqant ile isleyerek genis metnler ve lugetler hazirlamisdir O 1931 ci ilde hemkari dilci Morris Svodes ile evlenmisdir Onlar 1937 ci ilde bosandilar Karyera ve tedqiqatDilcilik fealiyyeti Haas Cikaqo Universitetinde muqayiseli filologiya uzre magistr tehsili alib O daha sonra Yale Universitetine gedeceyi Edvard Sapirin rehberliyi altinda calisib O yay aylarinda muxtelif dilleri oyrenerek dilcilik sahesinde sahe arasdirmalari uzre uzunmuddetli karyerasina baslamisdir 1931 1941 ci iller arasinda Haas Vakasan dil ailesine aid olan Nitinat Ditidaht dilini ve esasen Amerika Birlesmis Statlarinin cenub serqinde danisilan bir sira dilleri tedqiq edib Tunika Natcez Krik dili Koasati Coktas Alabama Ceroki ve Hiciti Onun ilk elmi meqalesi O biri dunyaya sefer Nitinat metnleri adlanirdi ve Morris Svodes ile birlikde yazilmis bu eser 1933 cu ilde derc edilmisdir Qisa muddet sonra Haas Oklahoma statinda Natcez dilinin son iki ana dili dasiyicisi olan Vatt Sam ve Nansi Raven ile sahe arasdirmalari aparib Onun genis lakin nesr olunmamis sahe qeydleri artiq olu hesab edilen bu dil haqqinda en etibarli menbe kimi taninir Haas Krik dili uzerinde de genis tedqiqat aparib ve bu dilde etrafli metnler toplayan ilk muasir dilci olub Onun Krik metnleri olumunden sonra Cak Martin Marqaret Makkeyn Mauldin ve Huanita Makqirt terefinden redakte edilerek nesr olunub Kaliforniya Berkli Universitetinde karyera Ikinci Dunya muharibesi zamani ABS hokumeti Cenub Serqi Asiya dillerinin oyrenilmesini ve tedrisini muharibe seyleri ucun vacib hesab edirdi Kaliforniya Universitetinin Berkeley Orduya Xususi Telim Proqrami cercivesinde Haas tay dili tedrisi ucun xususi bir proqram hazirladi Onun Tay Ingilis Telebe Lugeti 1964 cu ilde nesr olunmusdur bu gun de istifade edilmekdedir 1948 ci ilde Kaliforniya Universitetinin Berkeley Serq Dilleri Departamentinde tay dili ve dilcilik uzre assistant professor vezifesine teyin edildi O bu teyinatini Piter Boodberge baglayirdi ve onu qadin alimlere yanasmada dovrunden irelide olan sexs kimi tesvir edirdi 1953 cu ilde UC Berkli Dilcilik Departamentinin qurucu uzvlerinden biri oldu O uzun iller bu departamentin rehberi ve 1953 1977 ci illerde Berkeleyde Kaliforniya Yerli Dilleri Arasdirma Layihesinin direktoru olmusdur Haas 1977 ci ilde Berkeleyden teqaude cixdi ve 1984 cu ilde Berkeley Fellov secildi Meri Haas 17 may 1996 ci ilde 86 yasinda Kaliforniyanin Berkeley seherindeki evinde vefat etdi Tedrisde rolu Haas dilcilik tedrisine ve dilcinin dil tedrisindeki roluna olan bagliligi ile taninirdi Onun telebesi Karl Teeter Haas haqqinda yazdigi nekroloqda qeyd etmisdi ki o Edvard Sapir ve Franz Boas birlikde goturulduyunden daha cox Amerikanist dilci yetisdirmisdir Haas 100 den cox doktorant telebenin Amerikanist dilcilik sahesinde sahe arasdirmalarina rehberlik etmisdir O Kaliforniya Yerli Dilleri Arasdirma Layihesinin qurucusu ve direktoru kimi 50 ye yaxin dissertasiyanin elmi rehberi olmusdur Onun yetirmeleri arasinda gelecekde dilcilik sahesinde nufuz qazanmis bir cox alim var idi Bunlara Uilliam Brayt Karok Uilliam Sipley Maidu Robert Osvalt Kashaya Karl Teeter Wiyot Katerine Kallaqan Penutian Marqaret Lanqdon Diegueno Salli Maklendon Serqi Pomo Viktor Qolla Hupa Mark Okrand Mutsun Kennet Vistler Proto Wintun Douqlas Parks Pawnee ve Arikara ve Uilliam Yakobsen Washo daxildir Mukafatlari ve fexri fermanlari1963 cu ilde Haas Amerika Dilcilik Cemiyyetinin prezidenti vezifesinde calisdi 1964 cu ilde Quggenheim teqaudu aldi 1974 cu ilde Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasinin uzvu secildi ve 1978 ci ilde Milli Elmler Akademiyasina uzv secildi 1975 ci ilde Simal Qerb Universiteti 1976 ci ilde Cikaqo Universiteti 1980 ci ilde Earlham Kolleci ve Ohio Dovlet Universiteti ona fexri doktorluq derecesi verdi Gorkemli telebeleriHaas bir cox taninmis dilcini yetisdirmisdir bunlar arasinda asagidaki sexsler var Ceyms Matisoff Marqaret Lenqdon Terrens Kaufman Entoni C Vudberi Uilyam Brayt Uilyam Foli Con Bois Vik Miller Uilyam Sipli Karl Titer Uilyam Stertevant Mark OkrandSecilmis nesrleriThe Thai system of writing 1943 American Council of Learned Societies Spoken Thai 1945 co authored with Heng R Subhanka Linguistic Society of America Thai reader 1945 Berkeley Tunica texts 1950 University of California publications in linguistics 6 1 Berkeley University of California Press 173pp Thai vocabulary 1955 American Council of Learned Societies ISBN 978 0879502652 The prehistory of languages 1960 Mouton Reprint 2018 ISBN 9789027906816 Thai English student s dictionary 1964 Stanford University Press ISBN 978 0804705677 Language culture and history essays 1978 Stanford University Press ISBN 9780804709835 Creek Muskogee texts 2015 co authored with James H Hill University of California Press ISBN 9780520286429IstinadlarMary R Haas Encyclopaedia Britannica ing Mary R Haas Solomon Quqqenhaym muzeyi 1937 Mary Rosamond Haas papers American Philosophical Society Istifade tarixi May 9 2018 Pike Kenneth L Mary R Haas 1910 1996 PDF Washington DC National Academies Press 1999 4 Golla Victor Matisoff James A Munro Pamela Mary R Haas Language 73 4 1997 826 837 doi 10 1353 lan 1997 0056 ISSN 1535 0665 Falk Julia S Encyclopedia of Linguistics Fitzroy Dearborn 2005 429 431 ISBN 9781579583910 McLendon S Mary R Haas A Life in Linguistics Anthropological Linguistics 39 4 1997 522 543 JSTOR 30028484 Turner Katherine Mary R Haas Teacher Anthropological Linguistics 39 4 Winter 1997 544 549 JSTOR 30028485 Swadesh Mary Haas Swadesh Morris A Visit to the Other World a Nitinat Text With Translation and Grammatical Analysis International Journal of American Linguistics 7 3 4 1933 195 208 doi 10 1086 463803 JSTOR 1262949 Kimball Geoffrey The New Encyclopedia of Southern Culture Language UNC Press 2007 98 ISBN 978 0 8078 5806 6 Haas Mary R Mary Rosamond Haas papers ca 1910 1996 Istifade tarixi December 21 2017 Haas Hill texts Muskogee Seminole Creek Documentation Project Muskogee Seminole Creek Documentation Project ingilis December 22 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi December 21 2017 Haas Mary R Creek Muskogee Texts University of California 2015 ISBN 9780520286429 James A Matisoff Remembering Mary Haas s Work on Thai In Honour of Mary Haas From the Haas Festival Conference on Native American Linguistics Walter de Gruyter amp Co 1988 ISBN 978 3 11 011165 1 Haas Mary R Thai English Student s Dictionary Palo Alto Stanford University Press June 1 1964 ISBN 978 0804705677 Falk Julia S Encyclopedia of Linguistics 2005 430 Emeneau M B Mary Haas and Berkeley Linguistics PDF Mary Haas Obituary Iatiku Foundation for Endangered Languages August 31 1996 August 24 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi April 26 2008 Presidents Linguistic Society of America www linguisticsociety org Istifade tarixi December 21 2017 Mary R Haas John Simon Guggenheim Memorial Foundation Book of Members 1780 2010 Chapter H PDF American Academy of Arts and Sciences Istifade tarixi July 25 2014 Mary Haas nasonline org National Academy of Sciences Istifade tarixi December 21 2017 Mary Haas The Thai system of writing PDF eric ed gov vasitesile Spoken Thai www seasite niu edu August 6 2021 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi November 4 2021 Thai Reader seasite niu edu May 2 2021 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi April 23 2022