Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Kumanlı (Qıpçaq) Yelizaveta (1240, Dəşt-i Qıpçaq – ən tezi 1290 və ən geci 1295, Macarıstan krallığı) — XIII əsrdə yaşamış və Macarıstan tarixində mühüm rol oynamış kraliçalardan biri. Macarıstan kralı (Stefanın) həyat yoldaşı. 1272–1277-ci illərdə oğlu IV Laslo Kun (Ladislav) yetkinlik yaşına çatana qədər Macarıstanda regent olmuşdur. Onun həyatı təkcə bir kraliça kimi deyil, həm də mədəniyyətlərarası əlaqələrin, dövlət siyasətinin və monqol işğalları dövründəki mürəkkəb tarixi proseslərin simvoludur.
| Kumanlı Yelizaveta | |
|---|---|
 | |
kraliça-konsort[d] | |
| 1270 – 1272 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1240 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | ən tezi 1290 və ən geci 1295 |
| Vəfat yeri | |
| Atası | Kotyan xan |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Yelizaveta XIII əsrin əvvəllərində Qıpçaq (Kuman) tayfalarının içərisində, böyük ehtimalla bir xan nəslindən doğulmuşdur. Onun atası Kotyan adlanan Qıpçaq lideri idi. Monqol təhlükəsindən qorunmaq üçün Kotyan tayfası ilə birlikdə 1239-cu ildə Macarıstana köç etmişdir və katolikliyi qəbul etmişdir. Onun xristianlığı qəbul etməsi və kral IV Belaya sadiqlik andı içməsi Macarıstanın Qıpçaqları məskunlaşdırmaq siyasətinə başlanğıc vermişdir.Kral IV Bela, bu ittifaqı siyasi baxımdan faydalı hesab edərək, Kotyanın qızını özü ilə evləndirmişdir. Beləliklə, Yelizaveta kraliça olmuş və bu evlilik həm Qıpçaqların assimilyasiyası, həm də monqol təhlükəsinə qarşı hərbi gücün artırılması üçün strateji ittifaqa çevrilmişdir.
Yelizavetanın Macarıstan sarayındakı fəaliyyəti onun sadəcə bir simvolik həyat yoldaşı deyil, həm də siyasi təsiri olan bir fiqur olduğunu göstərir. Kraliça kimi o, Qıpçaq adət-ənənələrini saraya gətirdi, bəzən saray əyanları tərəfindən bu üzdən tənqid olunsa da, əslində Macarıstanda Şərq və Qərb mədəniyyətlərinin sintezində mühüm rol oynadı. Yelizavetanın təşəbbüsləri nəticəsində Qıpçaqlar krallıq ərazisində məskunlaşdırıldı, onlara torpaqlar verildi və bir çox hallarda hərbi xidmətə cəlb olundular. O, qıpçaqların Macarıstanda hüquqi status qazanması və krala sadiqliklərini qorumaları üçün zəmanətçi rolunu oynayırdı.
İstinadlar
- [(Hungarian) Kristó, Gyula; Makk, Ferenc (1996). Az Árpád-ház uralkodói [Rulers of the House of Árpád]. I.P.C. Könyvek. ISBN ], p.268.
- Klaniczay, Gábor (2002). Holy Rulers and Blessed Princes: Dynastic Cults in Medieval Central Europe. Cambridge University Press. ISBN ., p.439.
- László Rásonyi and Imre Baski. Onomasticon Turcicum. 172/1. Indiana University Uralic and Altaic Series. 2007. 618.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kumanli Qipcaq Yelizaveta 1240 Dest i Qipcaq en tezi 1290 ve en geci 1295 Macaristan kralligi XIII esrde yasamis ve Macaristan tarixinde muhum rol oynamis kralicalardan biri Macaristan krali Stefanin heyat yoldasi 1272 1277 ci illerde oglu IV Laslo Kun Ladislav yetkinlik yasina catana qeder Macaristanda regent olmusdur Onun heyati tekce bir kralica kimi deyil hem de medeniyyetlerarasi elaqelerin dovlet siyasetinin ve monqol isgallari dovrundeki murekkeb tarixi proseslerin simvoludur Kumanli Yelizavetakralica konsort d 1270 1272Sexsi melumatlarDogum tarixi 1240Dogum yeri Dest i QipcaqVefat tarixi en tezi 1290 ve en geci 1295Vefat yeri Macaristan kralligiAtasi Kotyan xanHeyat yoldasi teq 1255 Usaqlari Macaristanli Mariya Ladislaus IV of Hungary Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiYelizaveta XIII esrin evvellerinde Qipcaq Kuman tayfalarinin icerisinde boyuk ehtimalla bir xan neslinden dogulmusdur Onun atasi Kotyan adlanan Qipcaq lideri idi Monqol tehlukesinden qorunmaq ucun Kotyan tayfasi ile birlikde 1239 cu ilde Macaristana koc etmisdir ve katolikliyi qebul etmisdir Onun xristianligi qebul etmesi ve kral IV Belaya sadiqlik andi icmesi Macaristanin Qipcaqlari meskunlasdirmaq siyasetine baslangic vermisdir Kral IV Bela bu ittifaqi siyasi baximdan faydali hesab ederek Kotyanin qizini ozu ile evlendirmisdir Belelikle Yelizaveta kralica olmus ve bu evlilik hem Qipcaqlarin assimilyasiyasi hem de monqol tehlukesine qarsi herbi gucun artirilmasi ucun strateji ittifaqa cevrilmisdir Yelizavetanin Macaristan sarayindaki fealiyyeti onun sadece bir simvolik heyat yoldasi deyil hem de siyasi tesiri olan bir fiqur oldugunu gosterir Kralica kimi o Qipcaq adet enenelerini saraya getirdi bezen saray eyanlari terefinden bu uzden tenqid olunsa da eslinde Macaristanda Serq ve Qerb medeniyyetlerinin sintezinde muhum rol oynadi Yelizavetanin tesebbusleri neticesinde Qipcaqlar kralliq erazisinde meskunlasdirildi onlara torpaqlar verildi ve bir cox hallarda herbi xidmete celb olundular O qipcaqlarin Macaristanda huquqi status qazanmasi ve krala sadiqliklerini qorumalari ucun zemanetci rolunu oynayirdi Istinadlar Hungarian Kristo Gyula Makk Ferenc 1996 Az Arpad haz uralkodoi Rulers of the House of Arpad I P C Konyvek ISBN 963 7930 97 3 p 268 Klaniczay Gabor 2002 Holy Rulers and Blessed Princes Dynastic Cults in Medieval Central Europe Cambridge University Press ISBN 0 521 42018 0 p 439 Laszlo Rasonyi and Imre Baski Onomasticon Turcicum 172 1 Indiana University Uralic and Altaic Series 2007 618