Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Kulter şamı (lat. Pinus coulteri) — bitkilər aləminin i̇ynəyarpaqlılar şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.
| Kulter şamı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Kulter şamı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Arealı
Cənubi Kaliforniyadan Monte Diabloya qədər sahilyanı dağlarda, quru yamaclarda və çınqıllarla örtülmüş təpələrdə tək-tək və ya kiçik qruplarla bitir, sahilyanı rayonlarda, dəniz səviyyəsindən 800-1500 m hündürlükdə zolaqlar əmələ gətirir.
Botaniki xarakteristikası
Hündürlüyü 40 m-ə, gövdəsinin diametric 120 sm-dək olan ağacdır. Qabığı qalın, tünd qonur, dərin şırımlı, enli, hamar hissəlidir. Budaqları yuxarı qalxandır. Çətiri ensiz, pyramidal olub, simmetrik deyildir. Zoğları qalın, qonur rəngli olub, bir neçə buğumarasından ibarətdir, xırda yarpaqları qırışlı qalıqlıdır. Tumurcuqları iri, yumurtavarı olub, ucu bizdir, uzunluğu 4 sm-ə qədərdir, möhkəm yapışmış qabıqlıdır. İynəyarpaqların uzunluğu 15-30 sm-dir, tünd-mavi-yaşıldır. Alt tərəfi hamardır, xırda dişli, ucu sarımtıldır, 3-5 ədədi bir yerə yığılmış olur. Qozaları yumurtavarı-konusvarı, uzunluğu 20-35 sm, eni 10-12 sm-dir, açıq-sarı-qonur rəngli olub, qatranlıdır, qısa saplaqda yerləşərək aşağı əyilir. Toxum qabıqları qalın, qabarıqdır. Toxum qabıqlarının ucları bizdir, qozanın ucuna doğru istiqamətlənmiş, bünövrəyə tərəf əyilmişdir. Toxumları ellipsvaridir, uzunluğu 15-20 mm, eni 5-8 mm-dir, tünd-qonur, təxminən qara rəngli olub, ortası enli qanadlıdır.
Tez böyüyür, dekorativ məqsədlə geniş becərilir. Toxumları yüksək cücərmə qabiliyyətinə malikdir. 1 kq-da 3000 toxum olur. Oduncağı yumşaq, yüngül, tez sınandır, xüsusi çəkisi 0,41 qr-dır, dərin lifli, qatranlıdır, az qiymətlidir, ancaq yanacaq üçün istifadə edilir. Toxumları yeməlidir. Çəkisi 1 kq olan iri, dekorativ qozaları vardır.
Azərbaycanda yayılması
Abşeron və Lənkəranda mədəni şəraitdə becərilir. Azərbaycanda quru yamacların, bağların və parkların yaşıllaşdırılması üçün yararlıdır.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Pinus ponderosa subsp. coulteri (D.Don) A.E.Murray
Heterotipik sinonimləri
- Pinus coulteri var. diabloensis Lemmon
- Pinus macrocarpa Lindl.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kulter sami lat Pinus coulteri bitkiler aleminin i yneyarpaqlilar sobesinin i yneyarpaqlilar sinfinin i yneyarpaqlilar destesinin samkimiler fesilesinin sam agaci cinsine aid bitki novu Kulter samiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad CilpaqtoxumlularSobe IyneyarpaqlilarSinif IyneyarpaqlilarYarimsinif IyneyarpaqlilarDeste IyneyarpaqlilarFesile SamkimilerYarimfesile Cins SamNov Kulter samiBeynelxalq elmi adiPinus coulteri D Don 1836Sekil axtarisiITIS 183333NCBI 3351EOL 1010952ArealiCenubi Kaliforniyadan Monte Diabloya qeder sahilyani daglarda quru yamaclarda ve cinqillarla ortulmus tepelerde tek tek ve ya kicik qruplarla bitir sahilyani rayonlarda deniz seviyyesinden 800 1500 m hundurlukde zolaqlar emele getirir Botaniki xarakteristikasiHundurluyu 40 m e govdesinin diametric 120 sm dek olan agacdir Qabigi qalin tund qonur derin sirimli enli hamar hisselidir Budaqlari yuxari qalxandir Cetiri ensiz pyramidal olub simmetrik deyildir Zoglari qalin qonur rengli olub bir nece bugumarasindan ibaretdir xirda yarpaqlari qirisli qaliqlidir Tumurcuqlari iri yumurtavari olub ucu bizdir uzunlugu 4 sm e qederdir mohkem yapismis qabiqlidir Iyneyarpaqlarin uzunlugu 15 30 sm dir tund mavi yasildir Alt terefi hamardir xirda disli ucu sarimtildir 3 5 ededi bir yere yigilmis olur Qozalari yumurtavari konusvari uzunlugu 20 35 sm eni 10 12 sm dir aciq sari qonur rengli olub qatranlidir qisa saplaqda yerleserek asagi eyilir Toxum qabiqlari qalin qabariqdir Toxum qabiqlarinin uclari bizdir qozanin ucuna dogru istiqametlenmis bunovreye teref eyilmisdir Toxumlari ellipsvaridir uzunlugu 15 20 mm eni 5 8 mm dir tund qonur texminen qara rengli olub ortasi enli qanadlidir Tez boyuyur dekorativ meqsedle genis becerilir Toxumlari yuksek cucerme qabiliyyetine malikdir 1 kq da 3000 toxum olur Oduncagi yumsaq yungul tez sinandir xususi cekisi 0 41 qr dir derin lifli qatranlidir az qiymetlidir ancaq yanacaq ucun istifade edilir Toxumlari yemelidir Cekisi 1 kq olan iri dekorativ qozalari vardir Azerbaycanda yayilmasiAbseron ve Lenkeranda medeni seraitde becerilir Azerbaycanda quru yamaclarin baglarin ve parklarin yasillasdirilmasi ucun yararlidir SinonimleriHomotipik sinonimleri Pinus ponderosa subsp coulteri D Don A E MurrayHeterotipik sinonimleri Pinus coulteri var diabloensis Lemmon Pinus macrocarpa Lindl IstinadlarHemcinin bax