Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Terrens Kaufman(14 iyun 1937 – 3 mart 2022) — Amerikalı dilçi olmuşdur və yazıya alınmamış dillərin sənədləşdirilməsi, lüğətçilik, Mezoamerika tarixi dilçiliyi və dil əlaqələri fenomeni üzrə ixtisaslaşmışdır.
| Terrens Kaufman | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 14 iyun 1937 |
| Vəfat tarixi | 3 mart 2022(84 yaşında) |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | dilçi, antropoloq, universitet müəllimi[d] |
O, Pittsburq Universitetinin Dilçilik və Antropologiya fakültəsinin emeritus professoru idi.
Akademik karyerası
Kaufman 1963-cü ildə Kaliforniya Universitetinin (Berkeley) Dilçilik fakültəsində Tzeltal dilinin qrammatikası mövzusunda yazdığı dissertasiya ilə doktorluq dərəcəsi almışdır.
Doktorluq dərəcəsini aldıqdan sonra Ohayo Dövlət Universitetində (1963–1964) və Kaliforniya Universitetində (Berkeley) (1964–1970) dərs demiş, daha sonra isə 2011-ci ilə qədər çalışdığı Pittsburq Universitetində professor vəzifəsini icra etmişdir.
Karyerası boyunca Maya, Siouan, Hokan, Uto-Astek, Mixe-Zoke və Oto-Manquean dil ailələrinə aid dillərin təsviri və müqayisəli-tarixi tədqiqatları ilə məşğul olmuşdur. Sahə araşdırmaları və yerli dilçilərin hazırlanması sayəsində yazıya alınmamış dillərlə bağlı geniş sənədlər toplusu yaratmışdır. Onun çoxsaylı məqalələri Layl Kempbell, Sarah Tomason və Con Custeson kimi alimlərlə birgə yazılmışdır.
1976-cı ildə Layl Kempbell ilə birgə yazdığı məqalədə Kaufman, Olmeklərin Mixe-Zoke dilində danışdığı nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür. Bu nəzəriyyə Mezoamerikan dillərində, xüsusilə də mədəni əhəmiyyətli semantik sahələrdə erkən Mixe-Zoke mənşəli alınma sözlərin çox olması əsasında qurulmuşdur.
Kaufman Layl Kempbell və Tomas Smit-Stark ilə birgə apardığı tədqiqat nəticəsində 1986-cı ildə "Language" jurnalında Mezoamerikan dil arealı kimi tanınmasına səbəb olan araşdırmanı dərc etdirmişdir.
1988-ci ildə Sarah Tomason ilə birgə yazdığı "Dil əlaqələri, Kreollaşma və genetik dilçilik" əsərində o, dil əlaqələri nəticəsində yaranan dəyişiklikləri anlamaq üçün nəzəri çərçivə formalaşdırmışdır.
1993-cü ildə Con Casteson ilə birlikdə İstmian və ya Epi-Olmek yazısını deşifrə etdiklərini iddia etmişlər. Lakin Maykl Ko və Stiven Hyuston 2004-cü ildə yeni tapılmış nefrit maskasında bu açar üsulunu tətbiq edərək, nəticənin "tamamilə məntiqsiz və anlaşılmaz olduğunu" qeyd edərək bu iddianı rədd etmişlər.
Ömrünün son illərində Kaufman, "Mezoamerika Dillərinin Sənədləşdirilməsi Layihəsi" çərçivəsində az öyrənilmiş Mezoamerikan dillərinin standartlaşdırılmış linqvistik məlumatlarının toplanması ilə məşğul olmuşdur.
Haqqında
1970-ci illərin əvvəllərində Dr. Kaufman Qvatemalaya səfər edərək Maya yaylalarında linqvistik araşdırmalar aparmış və bu tədqiqatlar nəticəsində Maya dillərinin təsnifatı üçün təklif irəli sürmüşdür. Bu prosesdə Antiqua Qvatemalada yerləşən "Proyecto Lingüístico Francisco Marroquín" (PLFM) təşkilatına baş çəkmişdir. PLFM Maya mədəni irsinin qorunması və dillərin inkişaf etdirilməsi məqsədilə fəaliyyət göstərən bir QHT idi.
PLFM əməkdaşları ilə birgə və MIT alimi Kennet Halein 1960-cı illərdə yazdığı "American Indians in Linguistics" adlı çap olunmamış məqaləsindən ilhamlanaraq, Kaufman PLFM-nin Maya dillərinin ana dili daşıyıcıları olan 100 yerli icma üzvünü linqvist kimi yetişdirmək layihəsinin əsas iştirakçılarından biri olmuşdur. O, yay aylarını heç bir maddi qarşılıq almadan bu insanlara universitet səviyyəsinə bərabər dilçilik təhsili verməyə həsr etmişdir. Bu proqramda ona PhD təhsili alan bir qrup peşəkar linqvist dəstək olmuşdur. Hər biri Sülh Korpusu (Peace Corps) çərçivəsində bir neçə il işləyərək davamlı təlimlər keçmişdir.
Dr. Kaufmanın rəhbərliyi altında, PLFM linqvistləri və Maya təlimçiləri ilə məsləhətləşərək, hər bir Maya dilinin xüsusiyyətlərini qoruyan və dilin daxili məntiqinə uyğun "rasional" əlifbalar təklif etmişlər. Bu "Maya dilləri üçün əlifbalar və yazı sistemləri təklifi" adlı sənəd 1976-cı ilin yanvar ayında Dr. Kaufman-ın adı ilə Qvatemala Təhsil Nazirliyi tərəfindən ispan dilində nəşr edilmişdir.
Lakin 1970-ci illərin Qvatemalasının siyasi mühitində bu təklif ciddi müqavimətlə üzləşmişdir. Bəzi qüvvələr ispan dilinin qeyri-müntəzəm yazı qaydalarını Maya dillərinə tətbiq edərək onları dəyişdirməyə çalışmışdır. Bununla belə, PLFM tərəfindən yetişdirilmiş Maya linqvistləri milli konqreslərdə və debatlarda iştirak edərək bu təklifin elmi əsaslarını müdafiə etmiş və nəticədə üstünlük əldə etmişlər.
1980-ci illərdə Qvatemala Milli Konqresi Dr. Kaufman və PLFM-nin irəli sürdüyü (yalnız bir kiçik dəyişiklik edilən) əlifbanı rəsmi milli əlifba kimi qanuniləşdirmişdir. Maraqlıdır ki, PLFM-nin yerli Maya linqvistləri Kaufman-ın bu nəşr olunmuş təklifinin hazırlanmasında o qədər fəal iştirak etmişdilər ki, sonradan onların da müəlliflər arasında olması gərəkdiyini irəli sürmüşdülər.
Dostları onu baş hərflərindən götürülən "Top Kat" adı ilə tanıyırdılar. O, fərqli üslubda geyim tərzi, saqqalı və bere taxması ilə Antiquada seçilirdi. Kaufman PLFM-dən sonra gələn Nora İnqland və Judit Maksvell kimi alimlərə bənzər şəkildə, yerli xalqların öz dilləri üzərində qərar vermə prosesində əsas rol oynaması üçün biliklərini onlarla bölüşməyə sadiq bir alim idi.
1976-cı ildən etibarən PLFM rəhbərliyi Kaufman və onun həmkarları tərəfindən təlim keçmiş yerli Maya dilçilərinə həvalə edilmişdir. Onlar beynəlxalq akademik konfranslarda təqdimatlar keçirmiş, Qvatemala hökumətinin diplomatik pasportları ilə ölkəni təmsil edərək, həm icmalarına, həm də ölkənin nüfuzuna töhfə vermişlər.
Bu prosesdə PLFM linqvist yardımçısı Jo Froman ilə birlikdə, Kaufman bütün ölkə üzrə linqvistik araşdırmalar və dialekt sərhədlərinin xəritələndirilməsi işini tamamlamışdır. Daha sonra Maya dilləri üçün təsnifat təklifi hazırlamışdır. Bu təklif 1974-cü ildə yalnız ispan dilində "Idiomas de Mesoamérica" (Mezoamerika Dilləri) adı ilə nəşr edilmişdir.
Nəşrin ispan dilinə tərcümə və redaktəsi Lic. Flavio Rojas Lima (Seminario de Integración Social), PLFM könüllüsü Marqarita Kruz, PLFM direktoru Toni Cakson və Təhsil Nazirliyinin dil məsləhətçisi Dr. Salvador Aquado Andreut tərəfindən həyata keçirilmişdir.
Seçilmiş biblioqrafiyası
Məqalələri
- Campbell, Lyle; Kaufman, Terrence. "A Linguistic Look at the Olmec". American Antiquity. 41 (1). 1976: 80–89. doi:10.2307/279044. JSTOR 279044.
- Campbell, Lyle; Kaufman, Terrence. "On Mesoamerican linguistics". American Anthropologist. 82 (4). 1980: 850–857. doi:10.1525/aa.1980.82.4.02a00120.
- Campbell, Lyle; Kaufman, Terrence; Smith-Stark, Thomas C. "Meso-America as a Linguistic Area". Language. 62 (3). September 1986: 530–570. doi:10.1353/lan.1986.0105.
- Campbell, Lyle; Kaufman, Terrence. "Mayan Linguistics: Where are we Now?". Annual Review of Anthropology. 14. 1985: 187–198. doi:10.1146/annurev.an.14.100185.001155.
- Justeson, John; Kaufman, Terrence. "A decipherment of epi-Olmec hieroglyphic writing". Science. 259 (5102). 1993: 1703–1711. Bibcode:1993Sci...259.1703J. doi:10.1126/science.259.5102.1703. PMID 17816888.
- Kaufman, Terrence. "Archaeological and Linguistic Correlations in Mayaland and Associated Areas of Meso-America". World Archaeology. 8 (1: Archaeology and Linguistics). June 1976: 101–118. doi:10.1080/00438243.1976.9979655.
- Kaufman, Terrence. A Research Program for Reconstructing Proto-Hokan: First Gropings // DeLancey, Scott (redaktor). Papers from the 1988 Hokan–Penutian Languages Workshop. Eugene: University of Oregon. 1988. 50–168. OCLC 26917817.
- Kaufman, Terrence. Language History in South America: What we know and how to know more // Payne, Doris L. (redaktor). Amazonian Linguistics. Austin: University of Texas Press. 1990. 13–74. ISBN .
Kitabları
- Justeson, John; Norman, William; Campbell, Lyle; Kaufman, Terrence. The Foreign Impact on Lowland Mayan Language and Script. Middle American Research Institute Publication. 53. 1985. ISBN .
- Kaufman, Terrence. El Proto-Tzeltal-Tzotzil. Fonología comparada y diccionario reconstruido. México: UNAM. 1972. ISBN .
- Thomason, Sarah G.; Kaufman, Terrence. Language contact, creolization, and genetic linguistics. Berkeley: University of California Press. 1988. ISBN .
İstinadlar
- https://www.facebook.com/surveycla/posts/380118687448437.
- "Terrence Kaufman Papers on Indigenous Languages of Mesoamerica". Survey of California and Other Indian Languages · California Language Archive. UC Berkeley. İstifadə tarixi: October 7, 2020.
- Encyclopaedia of Language and Linguistics, 14-Volume Set, Volume 1–14 (Second). Elsevier Science. December 20, 2005. ISBN .
- "Language Log » Terry Kaufman 1937-2022". İstifadə tarixi: 2022-09-27.
- Kaufman, Terrence. "A Linguistic Look at the Olmecs". American Antiquity. 41 (1). January 1, 1976: 88.
- "Mesoamerican Languages". Oxford Bibliographies. Oxford University Press. İstifadə tarixi: October 8, 2020.
- Language Contact, Creolization, and Genetic Linguistics. University of California Press. February 12, 1992. ISBN .
- Justeson, John S. and Terrence Kaufman (1993), A Decipherment of Epi-Olmec Hieroglyphic Writing. Science, March 19, 1993, pp. 1703–1711.
- "Project for the Documentation of the Languages of Mesoamerica (PDLMA)". University of Albany. Way Back. September 5, 2019 tarixində arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Terrens Kaufman 14 iyun 1937 1 3 mart 2022 1 Amerikali dilci olmusdur ve yaziya alinmamis dillerin senedlesdirilmesi lugetcilik Mezoamerika tarixi dilciliyi ve dil elaqeleri fenomeni uzre ixtisaslasmisdir Terrens Kaufman Dogum tarixi 14 iyun 1937 1937 06 14 1 Vefat tarixi 3 mart 2022 2022 03 03 1 84 yasinda Tehsili Berkli Kaliforniya Universiteti Fealiyyeti dilci antropoloq universitet muellimi d O Pittsburq Universitetinin Dilcilik ve Antropologiya fakultesinin emeritus professoru idi Mundericat 1 Akademik karyerasi 2 Haqqinda 3 Secilmis biblioqrafiyasi 3 1 Meqaleleri 3 2 Kitablari 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerAkademik karyerasiredakte nbsp Kaufmanin eserine aid yazilardan da istifade edilen Tuxtla heykelciyinin resmi Kaufman 1963 cu ilde Kaliforniya Universitetinin Berkeley Dilcilik fakultesinde Tzeltal dilinin qrammatikasi movzusunda yazdigi dissertasiya ile doktorluq derecesi almisdir 2 3 Doktorluq derecesini aldiqdan sonra Ohayo Dovlet Universitetinde 1963 1964 ve Kaliforniya Universitetinde Berkeley 1964 1970 ders demis daha sonra ise 2011 ci ile qeder calisdigi Pittsburq Universitetinde professor vezifesini icra etmisdir 4 Karyerasi boyunca Maya Siouan Hokan Uto Astek Mixe Zoke ve Oto Manquean dil ailelerine aid dillerin tesviri ve muqayiseli tarixi tedqiqatlari ile mesgul olmusdur Sahe arasdirmalari ve yerli dilcilerin hazirlanmasi sayesinde yaziya alinmamis dillerle bagli genis senedler toplusu yaratmisdir Onun coxsayli meqaleleri Layl Kempbell Sarah Tomason ve Con Custeson kimi alimlerle birge yazilmisdir 1976 ci ilde Layl Kempbell ile birge yazdigi meqalede Kaufman Olmeklerin Mixe Zoke dilinde danisdigi nezeriyyesini ireli surmusdur Bu nezeriyye Mezoamerikan dillerinde xususile de medeni ehemiyyetli semantik sahelerde erken Mixe Zoke menseli alinma sozlerin cox olmasi esasinda qurulmusdur 5 Kaufman Layl Kempbell ve Tomas Smit Stark ile birge apardigi tedqiqat neticesinde 1986 ci ilde Language jurnalinda Mezoamerikan dil areali kimi taninmasina sebeb olan arasdirmani derc etdirmisdir 6 1988 ci ilde Sarah Tomason ile birge yazdigi Dil elaqeleri Kreollasma ve genetik dilcilik eserinde o dil elaqeleri neticesinde yaranan deyisiklikleri anlamaq ucun nezeri cercive formalasdirmisdir 7 1993 cu ilde Con Casteson ile birlikde Istmian ve ya Epi Olmek yazisini desifre etdiklerini iddia etmisler Lakin Maykl Ko ve Stiven Hyuston 2004 cu ilde yeni tapilmis nefrit maskasinda bu acar usulunu tetbiq ederek neticenin tamamile mentiqsiz ve anlasilmaz oldugunu qeyd ederek bu iddiani redd etmisler 8 Omrunun son illerinde Kaufman Mezoamerika Dillerinin Senedlesdirilmesi Layihesi cercivesinde az oyrenilmis Mezoamerikan dillerinin standartlasdirilmis linqvistik melumatlarinin toplanmasi ile mesgul olmusdur 9 nbsp Kaufmanin Maya dilinin kocu nezeriyyesini gosteren xeriteHaqqindaredakte1970 ci illerin evvellerinde Dr Kaufman Qvatemalaya sefer ederek Maya yaylalarinda linqvistik arasdirmalar aparmis ve bu tedqiqatlar neticesinde Maya dillerinin tesnifati ucun teklif ireli surmusdur Bu prosesde Antiqua Qvatemalada yerlesen Proyecto Linguistico Francisco Marroquin PLFM teskilatina bas cekmisdir PLFM Maya medeni irsinin qorunmasi ve dillerin inkisaf etdirilmesi meqsedile fealiyyet gosteren bir QHT idi PLFM emekdaslari ile birge ve MIT alimi Kennet Halein 1960 ci illerde yazdigi American Indians in Linguistics adli cap olunmamis meqalesinden ilhamlanaraq Kaufman PLFM nin Maya dillerinin ana dili dasiyicilari olan 100 yerli icma uzvunu linqvist kimi yetisdirmek layihesinin esas istirakcilarindan biri olmusdur O yay aylarini hec bir maddi qarsiliq almadan bu insanlara universitet seviyyesine beraber dilcilik tehsili vermeye hesr etmisdir Bu proqramda ona PhD tehsili alan bir qrup pesekar linqvist destek olmusdur Her biri Sulh Korpusu Peace Corps cercivesinde bir nece il isleyerek davamli telimler kecmisdir Dr Kaufmanin rehberliyi altinda PLFM linqvistleri ve Maya telimcileri ile meslehetleserek her bir Maya dilinin xususiyyetlerini qoruyan ve dilin daxili mentiqine uygun rasional elifbalar teklif etmisler Bu Maya dilleri ucun elifbalar ve yazi sistemleri teklifi adli sened 1976 ci ilin yanvar ayinda Dr Kaufman in adi ile Qvatemala Tehsil Nazirliyi terefinden ispan dilinde nesr edilmisdir Lakin 1970 ci illerin Qvatemalasinin siyasi muhitinde bu teklif ciddi muqavimetle uzlesmisdir Bezi quvveler ispan dilinin qeyri muntezem yazi qaydalarini Maya dillerine tetbiq ederek onlari deyisdirmeye calismisdir Bununla bele PLFM terefinden yetisdirilmis Maya linqvistleri milli konqreslerde ve debatlarda istirak ederek bu teklifin elmi esaslarini mudafie etmis ve neticede ustunluk elde etmisler 1980 ci illerde Qvatemala Milli Konqresi Dr Kaufman ve PLFM nin ireli surduyu yalniz bir kicik deyisiklik edilen elifbani resmi milli elifba kimi qanunilesdirmisdir Maraqlidir ki PLFM nin yerli Maya linqvistleri Kaufman in bu nesr olunmus teklifinin hazirlanmasinda o qeder feal istirak etmisdiler ki sonradan onlarin da muellifler arasinda olmasi gerekdiyini ireli surmusduler Dostlari onu bas herflerinden goturulen Top Kat adi ile taniyirdilar O ferqli uslubda geyim terzi saqqali ve bere taxmasi ile Antiquada secilirdi Kaufman PLFM den sonra gelen Nora Inqland ve Judit Maksvell kimi alimlere benzer sekilde yerli xalqlarin oz dilleri uzerinde qerar verme prosesinde esas rol oynamasi ucun biliklerini onlarla bolusmeye sadiq bir alim idi 1976 ci ilden etibaren PLFM rehberliyi Kaufman ve onun hemkarlari terefinden telim kecmis yerli Maya dilcilerine hevale edilmisdir Onlar beynelxalq akademik konfranslarda teqdimatlar kecirmis Qvatemala hokumetinin diplomatik pasportlari ile olkeni temsil ederek hem icmalarina hem de olkenin nufuzuna tohfe vermisler Bu prosesde PLFM linqvist yardimcisi Jo Froman ile birlikde Kaufman butun olke uzre linqvistik arasdirmalar ve dialekt serhedlerinin xeritelendirilmesi isini tamamlamisdir Daha sonra Maya dilleri ucun tesnifat teklifi hazirlamisdir Bu teklif 1974 cu ilde yalniz ispan dilinde Idiomas de Mesoamerica Mezoamerika Dilleri adi ile nesr edilmisdir Nesrin ispan diline tercume ve redaktesi Lic Flavio Rojas Lima Seminario de Integracion Social PLFM konullusu Marqarita Kruz PLFM direktoru Toni Cakson ve Tehsil Nazirliyinin dil meslehetcisi Dr Salvador Aquado Andreut terefinden heyata kecirilmisdir Secilmis biblioqrafiyasiredakteMeqaleleriredakte Campbell Lyle Kaufman Terrence A Linguistic Look at the Olmec American Antiquity 41 1 1976 80 89 doi 10 2307 279044 JSTOR 279044 Campbell Lyle Kaufman Terrence On Mesoamerican linguistics American Anthropologist 82 4 1980 850 857 doi 10 1525 aa 1980 82 4 02a00120 Campbell Lyle Kaufman Terrence Smith Stark Thomas C Meso America as a Linguistic Area Language 62 3 September 1986 530 570 doi 10 1353 lan 1986 0105 Campbell Lyle Kaufman Terrence Mayan Linguistics Where are we Now Annual Review of Anthropology 14 1985 187 198 doi 10 1146 annurev an 14 100185 001155 Justeson John Kaufman Terrence A decipherment of epi Olmec hieroglyphic writing Science 259 5102 1993 1703 1711 Bibcode 1993Sci 259 1703J doi 10 1126 science 259 5102 1703 PMID 17816888 Kaufman Terrence Archaeological and Linguistic Correlations in Mayaland and Associated Areas of Meso America World Archaeology 8 1 Archaeology and Linguistics June 1976 101 118 doi 10 1080 00438243 1976 9979655 Kaufman Terrence A Research Program for Reconstructing Proto Hokan First Gropings DeLancey Scott redaktor Papers from the 1988 Hokan Penutian Languages Workshop Eugene University of Oregon 1988 50 168 OCLC 26917817 Kaufman Terrence Language History in South America What we know and how to know more Payne Doris L redaktor Amazonian Linguistics Austin University of Texas Press 1990 13 74 ISBN 978 0 292 70414 5 Kitablariredakte Justeson John Norman William Campbell Lyle Kaufman Terrence The Foreign Impact on Lowland Mayan Language and Script Middle American Research Institute Publication 53 1985 ISBN 0939238829 Kaufman Terrence El Proto Tzeltal Tzotzil Fonologia comparada y diccionario reconstruido Mexico UNAM 1972 ISBN 978 9683666253 Thomason Sarah G Kaufman Terrence Language contact creolization and genetic linguistics Berkeley University of California Press 1988 ISBN 0 520 07893 4 Istinadlarredakte 1 2 3 4 https www facebook com surveycla posts 380118687448437 Terrence Kaufman Papers on Indigenous Languages of Mesoamerica Survey of California and Other Indian Languages California Language Archive UC Berkeley Istifade tarixi October 7 2020 Encyclopaedia of Language and Linguistics 14 Volume Set Volume 1 14 Second Elsevier Science December 20 2005 ISBN 0080442994 Language Log Terry Kaufman 1937 2022 Istifade tarixi 2022 09 27 Kaufman Terrence A Linguistic Look at the Olmecs American Antiquity 41 1 January 1 1976 88 Mesoamerican Languages Oxford Bibliographies Oxford University Press Istifade tarixi October 8 2020 Language Contact Creolization and Genetic Linguistics University of California Press February 12 1992 ISBN 0520078934 Justeson John S and Terrence Kaufman 1993 A Decipherment of Epi Olmec Hieroglyphic Writing Science March 19 1993 pp 1703 1711 Project for the Documentation of the Languages of Mesoamerica PDLMA University of Albany Way Back September 5 2019 tarixinde arxivlesdirilib Xarici kecidlerredakte Menbe https az wikipedia org w index php title Terrens Kaufman amp oldid 8109443