ihsan Ketin türk ihsan Ketin 10 aprel 1914 Kayseri 16 dekabr 1995 istanbul Türkiyə alimi geoloq professor Türkiyədə Geol

İhsan Ketin (türk. İhsan Ketin; 10 aprel 1914, Kayseri – 16 dekabr 1995, İstanbul) — Türkiyə alimi, geoloq, professor. Türkiyədə “Geologiyanın atası” kimi tanınan geologiya professoru İhsan Kətin 1948-ci ildə Şimali Anadolu fay xəttinin quruluşunu kəşf etməsi ilə tanınır.

İhsan Ketin
türk. İhsan Ketin

Doğum tarixi	10 aprel 1914(1914-04-10)
Doğum yeri	Kayseri, Kayseri ili, Türkiyə
Vəfat tarixi	16 dekabr 1995(1995-12-16) (81 yaşında)
Vəfat yeri	İstanbul, İstanbul ili, Türkiyə
İş yeri	İTÜ
Təhsili	Humboldt adına Berlin Universiteti, Bonn Universiteti
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

1914-cü ildə Kayseridə doğulan İhsan Ketin orta və liseyi internat-təqaüdlə Kayseridə oxuyub. Daha sonra Atatürkün inkişaf üçün başlatdığı xaricə təqaüd üçün müraciət edən Ketin təqaüdü qazanaraq 1932-ci ildə Almaniyaya gedib. Ketin iki illik dil təhsilindən sonra 1934-cü ildə Berlin Universitetində geologiya üzrə təhsil almağa başlayır. Berlindəki siyasi qarışıqlıq və müəllimləri arasında yaranan fikir ayrılıqları səbəbindən Berlin Universitetini Bonn Universitetinə dəyişir.

Məşhur geoloq Hans Kloosla işləməyə davam edən Ketin 1938-ci ildə doktorluq dissertasiyasını tamamlayaraq Türkiyəyə qayıdır. İstanbul Universiteti Elmlər Fakültəsinin Geologiya İnstitutunda dosent kimi işə başlayan Ketin o zaman 24 yaşında idi və ölkədə doktorluq dərəcəsi alan ilk geoloq oldu.

Elmi fəaliyyəti

Ərzincan zəlzələsi və sonrakı il 33.000 insanın ölümü nəticəsində zəlzələlər üzərində işləməyə başlayan Kətin ölkənin müxtəlif bölgələrində baş verən irili-xırdalı çoxsaylı zəlzələlərin tədqiqi ilə məşğul oldu. 1939-cu ildən apardığı tədqiqat işlərini 1948-ci ildə "Anadolu Bloku" adı ilə nəşr etdirərək dünya miqyasında tanınmağa başladı. Şimali Anadolu fay xətti”nin varlığını sübut edən bu əsər xüsusilə təhsil aldığı Almaniyada böyük diqqət çəkmiş və bu səbəbdən Ketin geologiyada yüksək səviyyəli mükafat sayılan “Qustav Steinmann Medalı”na layiq görüldü.

1950-1951-ci illər arasında ABŞ-a gedən Ketin, qayıtdıqdan qısa müddət sonra İstanbul Texniki Universitetinə keçdi və iki universitet (İstanbul Universiteti və İstanbul Texniki Universiteti) arasında uzun və hələ də davam edən rəqabətə başladı.

1953-cü ildə o, San Andreas və Şimali Anadolu qırılmalarının məşhur müqayisəsini nəşr etdirdi. Ketin, 1960-cı ildə nəşr olunan "Avropanın Beynəlxalq Tektonik Xəritəsi"nə dörd əsas məqalə ilə töhfə verib. O burada Türkiyəni şimaldan cənuba yığılmış dominant asimmetrik bir orogen kimi təsvir edib. Onun tektonik və kinematik baxışları Türkiyədə bir çox irimiqyaslı tektonik modellərin əsasını təşkil edir.

Şəxsi həyatı və ölümü

1942-ci ildə Bedia Hanımla evliliyindən ilk övladı Əlini 1,5 yaşında ikən (1943) itirən Ketin, 1969-cu ildə appendisitin vaxtında düzgün diaqnozu qoyulmaması və partlaması səbəbindən ikinci oğlu 1946-cı il təvəllüdlü Mehmeti itirdi.

Üçüncü övladları Əhməd inşaat mühəndisliyi təhsili alıb və ABŞ-da məskunlaşıb. 1983-cü ildə təqaüdə çıxsa da, vəfat etdiyi günə qədər universitetdə çalışıb. 1995-ci ildə dünyasını dəyişən Kətinin məzarı İstanbuldakı Qaracaəhməd qəbiristanlığındadır.

Ketin böyük yaddaş qabiliyyətinə malik idi. Tələbələrindən Cəlal Şəngör, onun Quran ayələrinin hamısını ərəb və türk dillərində oxuya bilən bir hafiz olduğunu söyləyir.

Mükafatları

1981: Türkiyə Elmi və Texnoloji Tədqiqat Şurası-nln (TETTŞ) Elm Mükafatı
1981: Hamit Nafiz Pamir Xidmət Mükafatı Türk Geologiya İnstitutu
1984: London Geoloji Cəmiyyətinin Fəxri üzvü, İngiltərə
1988: Almaniyanın Bonn Universitetinin Fəxri doktoru
1988: Gustav Steinmann medalı Almaniya
1988: Amerika Geologiya Cəmiyyətinin Fəxri üzvü, ABŞ
1990: Fəxri üzvlük Bolqarıstan
1993: Türkiyə Elmlər Akademiyasının Fəxri üzvü

Əsərləri

Seçilmiş əsərləri

1940, Über die Tektonik und den Vulkanismus der Gegend von en:Bad Bertrich (en: inaugural dissertation). Jahrb. Reichsstelle Bodenforsch. 60, 49–98.
1946, Geologische Untersuchungen auf der Halbinsel Kapıdağ und Inseln im Marmara Meer, Türkei. Istanbul Univ. Fak. Mecm. B XI, 69–83.
1948, Über die tektonisch-mechanischen Folgerungen aus den grossen anatolischen Erdbeben des letzten Dezenniums. Geol. Rundsch. 36, 77–83.
1948:"Anadolu Bloku". İstanbul.
1954 (with Roesli, F.), Makroseismische Untersuchungen über das nordwestanatolische Erdbeben vom 18 März 1953. Eclogae Geol. Helv. 46, 187–208.
1956, On the geology of en:Yozgat region and tectonic features of the Central Anatolian Massif (en:Kırşehir Crystallines). Geol. Soc. Turkey Bull. 6, 29–40.
1956, Über einige messbare Überschiebungen in Anatolien. Berg. Hüttenmänn. Mon.heft. 101, 22–24.
1957, Kuzey Anadolu Deprem Fayı. Istanbul Tech. Univ. Derg. 15, 49–52.
1959, Über Alter und Art der kristallinen Gesteine und Erzlagerstätten in Zentral Anatolien. Berg. Hüttenmännn. Mon.heft. 104, 163–169.
1961, Über die magmatischen Erscheinungen in der Türkei. Geol. Soc. Turkey Bull. 7, 16–32.
1966, Tectonic units of Anatolia (Asia Minor). Min. Res. Explor. Inst. Turkey (MTA) Bull. 66, 23–34.
1969, Über die nordanatolische Horizontalverschiebung. Min. Res. Explor. Inst. Turkey (MTA) Bull. 72, 1–28.
1976, San Andreas ve Kuzey Anadolu Fayları arasında bir karşılaştırma (A comparison between the San Andreas and the North Anatolian faults). Geol. Soc. Turkey Bull. 19, 149–154.
1980 (with Şengör, A.M.C. and Yılmaz, Y.), Remnants of pre-late jurassic ocean in northern Turkey: fragments of Permian-Triassic Paleo Tethys. Geol. Soc. Am. Bull. 91, 599–609.
1982: Ümumi Geologiya - Yer Elmlərinə Giriş. İstanbul, ITU Vəqfi Nəşrləri.
1983, Türkiye Jeolojisine Genel Bir Bakış. Istanbul Technical University Publications, Istanbul, 595 pp.
1984, Türkiye’nin bindirmeli ve naplı yapısında yeni gelişmeler ve bir örnek Uludağ Masifi (New developments in the overthrust-nappe tectonics of Turkey with the example of Uludağ massif). In: Ercan, T., Ça layan, M.A., Ketin Simpozyumu Feb. 20–21, Geological Society of Turkey, Ankara, pp. 19–36.
1989 (with Güner, G.) Istanbul Bölgesinde Karbonifer yaşlı Trakya Formasyonu’nun yapısal özelliği (Structural peculiarity of the Carboniferous Thracian Formation in the Istanbul area). Mühendis. Jeol. Bul. 11, 13–18.
1995, The geological evolution of the volcanic complex of Mt. Erciyes. In: Güler, O. (Ed.), Antik Çağ Ikonografisinde Erciyes. stanbul Arekoloji ve Sanat Yayınları, pp. 107–115.

İstinadlar

"Arxivlənmiş surət" (PDF). 2012-06-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-02-16.
"Arxivlənmiş surət" (İngilizce). 2006-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-16.
Yaltirak C.; Aksu A.E., 2002, Memorial to Ihsan Ketin (1914–1995), Marine Geology, Volume 190, Number 1, 15 October 2002, pp. 1–3(3)
Sengor, A.M.C. (1989) Professor Ihsan Ketin: An appreciation. In: Sengor, A.M.C. (Ed.), Tectonic Evolution of the Tethyan Region. Kluwer Academic Publishers, London, p.xxxi-xxxvi.
Gustav Steinmann Madalyası 1938 yılından beri ödül kazananlar^{[ölü keçid]}

Xarici keçidlər

[1] "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2012-06-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-02-16.

[2] "Arxivlənmiş surət" (İngilizce). 2006-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-16.

[memorial-3] Yaltirak C.; Aksu A.E., 2002, Memorial to Ihsan Ketin (1914–1995), Marine Geology, Volume 190, Number 1, 15 October 2002, pp. 1–3(3)

[4] Sengor, A.M.C. (1989) Professor Ihsan Ketin: An appreciation. In: Sengor, A.M.C. (Ed.), Tectonic Evolution of the Tethyan Region. Kluwer Academic Publishers, London, p.xxxi-xxxvi.

[5] Gustav Steinmann Madalyası 1938 yılından beri ödül kazananlar^{[ölü keçid]}