Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Borneo fili (lat. Elephas maximus borneensis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin xortumlular dəstəsinin fillər fəsiləsinin asiya fili cinsinin adi asiya fili növünə aid heyvan yarımnövü.
| Borneo fili | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Dəstəüstü: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Klad: Klad: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Yarımnöv: Borneo fili | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Xarakteristikası
Ümumi olaraq, Asiya fili Afrika filindən daha balacadır və başının ən yuxarı hissəsində ləkə var. Xortumun forması təkbarmaqvaridir. Belləri qabarıq və ya hamardır.
Malayziya yarımadasından 15, Sabahdan 6 Borneo filinin morfolojik ölçüləri götürülmüş və hər bir fil üçün 3 dəfə təkrarlanılmış və ortalaması əldə edilmişdir. Nəticələrə görə, iki fərqli ərazidə yaşayan fil populyasiyası arasında ciddi bir fərq yoxdur.
Borneo filləri həddən artıq cansıxıcı və passivdirlər. Bəzi alimlərin fikrinə görə bu xüsusiyyət onlara qədim daxili kolleksiyadan gəlir.
Yayıldığı ərazilər
Əsasən, Kalimantan adasının şimal və şimal-şərq hissələrində yaşayırlar. 1980-cı illərdə Malayziyanın Sabah ştatında iki fərqli populyasiya tapıldı. Kalimantan adasında əsas yaşadıqları ərazi Sembakunq çayının şərq hissəsidir.
Borneo adasının başqa yerlərində yaşayış sahələri olsa da, Kalimantan və Sabahdakı vəhşi fillərin ərazi çeşidliliyi son yüz il də çox az dəyişib. Bəzi nəzəriyyələrə görə, vəhşi fillərin adada yayılması torpağın qeyri-münbitliyi və mineral mənbələrin azlığı ilə məhdudlaşıb.
1992-ci ildə Sabah ştatındakı Tabin Vəhşi Həyat Qoruğu, Kinabatanqan rayonu və Deramakot Təbiət Qoruğunda aparılan araşdırmalar nəticəsində Borneo fil sayının 500-2000 aralığında olduğu aşkar edilmişdir.
Təhdidlər
Növün qarşılaşdığı ən böyük təhdidlər yaşayış sahəsinin azalması və məhv edilməsidir.
Mühafizəsi
1986-ci ildən bəri Elephas maximus Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi (IUCN) tərəfindən son üç nəsildə (65-70 il) populyasiyası ən az 50% azaldığı üçün nəsli kəsilməkdə olan növlər arasında göstərilmişdir.
Taksonomiya tarixi
Taksonomik təsnifatı hələ də mübahisə mövzusudur. Elephas maximus borneensis alt növü olaraq təsnifatlandırılmaq üçün geniş diametrli morfometrik və genetik işlərin nəticələnməsi gözlənilir.
Tarixi
XVIII əsrdə Sulu sultanı filləri Kalimantana gətirərək meşəyə buraxmışdır.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Borneo fili lat Elephas maximus borneensis heyvanlar aleminin xordalilar tipinin memeliler sinfinin xortumlular destesinin filler fesilesinin asiya fili cinsinin adi asiya fili novune aid heyvan yarimnovu Borneo filiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarDesteustu AfroterilerKlad Klad Deste XortumlularYarimdeste Klad Klad Fesileustu Fesile FillerYarimfesile Triba Cins Asiya filiNov Adi Asiya filiYarimnov Borneo filiBeynelxalq elmi adiElephas maximus borneensis Paulus Edward Pieris Deraniyagala 1950Sekil axtarisiNCBI 1239296EOL 10586017XarakteristikasiUmumi olaraq Asiya fili Afrika filinden daha balacadir ve basinin en yuxari hissesinde leke var Xortumun formasi tekbarmaqvaridir Belleri qabariq ve ya hamardir Malayziya yarimadasindan 15 Sabahdan 6 Borneo filinin morfolojik olculeri goturulmus ve her bir fil ucun 3 defe tekrarlanilmis ve ortalamasi elde edilmisdir Neticelere gore iki ferqli erazide yasayan fil populyasiyasi arasinda ciddi bir ferq yoxdur Borneo filleri hedden artiq cansixici ve passivdirler Bezi alimlerin fikrine gore bu xususiyyet onlara qedim daxili kolleksiyadan gelir Yayildigi erazilerEsasen Kalimantan adasinin simal ve simal serq hisselerinde yasayirlar 1980 ci illerde Malayziyanin Sabah statinda iki ferqli populyasiya tapildi Kalimantan adasinda esas yasadiqlari erazi Sembakunq cayinin serq hissesidir Borneo adasinin basqa yerlerinde yasayis saheleri olsa da Kalimantan ve Sabahdaki vehsi fillerin erazi cesidliliyi son yuz il de cox az deyisib Bezi nezeriyyelere gore vehsi fillerin adada yayilmasi torpagin qeyri munbitliyi ve mineral menbelerin azligi ile mehdudlasib 1992 ci ilde Sabah statindaki Tabin Vehsi Heyat Qorugu Kinabatanqan rayonu ve Deramakot Tebiet Qorugunda aparilan arasdirmalar neticesinde Borneo fil sayinin 500 2000 araliginda oldugu askar edilmisdir TehdidlerNovun qarsilasdigi en boyuk tehdidler yasayis sahesinin azalmasi ve mehv edilmesidir Muhafizesi1986 ci ilden beri Elephas maximus Beynelxalq Tebietin ve Tebii Servetlerin Muhafizesi Birliyi IUCN terefinden son uc nesilde 65 70 il populyasiyasi en az 50 azaldigi ucun nesli kesilmekde olan novler arasinda gosterilmisdir Taksonomiya tarixiTaksonomik tesnifati hele de mubahise movzusudur Elephas maximus borneensis alt novu olaraq tesnifatlandirilmaq ucun genis diametrli morfometrik ve genetik islerin neticelenmesi gozlenilir TarixiXVIII esrde Sulu sultani filleri Kalimantana getirerek meseye buraxmisdir IstinadlarHemcinin bax