fbpx
Wikipedia

Sulu sultanlığı

Avqust 12, 2021

Sulu sultanlığı—1457-ci ildən 1917-ci ilədək Filippində iqtidarda olmuş islam dövləti.

Sulu sultanlığı
Rəsmi dilləriərəbcə
İdarəetmə formasımonarxiya
Tarixi 
• Yaranması
1405
• Süqutu
1915
Bayrağı

Tarixi

Filippinin İslamiyətlə ilk təması, IX və X əsrlərdə Qırmızı dənizdən Çin dənizinə qədər uzanan və əsas etibariylə müsəlmanların istifadəsində olan millətlərarası dəniz ticarətinə qatılmasıyla başlayır. Bu dönəmdə Ərəb əsilli müsəlman tacirlər inci, ədviyyat kimi malları almaq və Borneodan (Kalimantan) Çinə etdikləri yolçuluq sırasında dincəlmək üçün bəzi Filipin adalarına uğruyurdular. “Tərsila” və ya “silsilə” adı verilən Sulu şəcərə qaynaqları, Tuan Məşaika adında bir Ərəb tacirinin Jolo (Colo) adasına gəldiyini və burada hakim sinifə mənsub bir ailənin qızıyla evlənərək bütlərə pərəstiş edən yerli əhalinin İslamiyəti qəbul etmələrinə səbəb olduğunu bildirməkdə, ancaq bu mövzuda hər hansı bir tarix vermir. İslamiyətin Suluya girişiylə ilgili ilk tarixi bəlgə, Jolo adasındakı Jolo şəhərinin bir neçə mil uzağında, qədimdən Sulu sultanlarının tac geydikləri Bud Datoda olan və Tuan Makbalu adında yabançı bir müsəlmana aid olduğu sanılan 1310-cu il tarixli bir məzar daşıdır. Yenə tərsilalar, Tuan Şərif Övliya da deyilən Kərim əl-Məhdum adında sufi bir Ərəb dəvətçisinin 1380-ci ildə Buansaya (bugünkü Jolo) gələrək məhəlli hakimlərin izniylə digər Sulu adalarını gəzib İslamiyəti yaydığını və Simunul adasındakı Tubig-Indangan şəhərində bir məscid tikdirdiyini bildirir.

XV əsrin əvvəllərində Raca Baguinda Əli adında Sumatrali müsəlman bir şahzadə kiçik donanmasıyla Joloya gəlmiş və yerli bir şahzadəylə evlənərək buranı və çevrəsindəki digər adaları idarə etməyə başlamışdır. Onun ölümündən sonra kürəkəni Ərəb dəvətçilərindən Sərif Əbu Bəkir əl-Haşim hakimiyyəti ələ almış və paytaxtı Jolo olan Sulu sultanlığını qurmuşdur (1457). Beləcə siyasi bir güc qazanan İslamiyət qısa müddətdə Sulu arxipelağının digər adalarına da yayılmışdır. Tərsilalar, Mindanao adasının İslamlaşmasını da bir Ərəb ata ilə Johorlu bir Malay şahzadəsinin oğlu olan Şərif Məhəmməd Kabungsuvan adındakı bir dəvətçiyə bağlayırlar.

XVI əsrin əvvəllərində Malay yarımadasından Pulangiyə (bugünkü Cotabato) gələn Kabungsuvan, bölgəyə daha öncə çatmış olan başqa dəvətçilərlə birlikdə datularla (yerli qəbilə rəisləri) iş birliyi bağlayaraq fəthlər, diplomatiya və siyasi evliliklər yoluyla bölgədəki əhalini müsəlmanlaşdırmış, arxasından da Mindanao adasında Maguindanao sultanlığını qurmuşdur (təx. 1515). Eyni əsrin sonlarında, Sulu sultanlığı və Filipinin cənubundakı Tərnatə sultanlığı kimi dövlətlərlə münasibətlərin artması, xanədanlar arasında evlilik bağlarının qurulması və Ərəb, Borneolu, Tərnatəli dəvətçilərin bölgəyə gəlmələriylə İslamiyət gücləndi və XVII əsrin əvvəllərində gedərək artan İspaniyalıların müstəmləkə və xristianlaşdırma fəaliyətlərinə qarşı əsasən Maranao bölgəsində yayıldı.

İslam dini, Şərif Məhəmməd Kabungsuvanın Cotabato bölgəsindəki bəzi fəthləri xaric, Filippin adalarının cənubunda barışçı yolla yayılmışdır. Hətta XVI əsrin ikinci yarısında İspaniyalılar Filippinə gəlmədən və burada qalıcı bir müstəmləkə idarəsi qurmadan öncə ölkənin tamamı İslamlaşma müddəti içinə girmişdi. Borneolu müsəlman tacirlər şimaldakı Mindoro və Luzon adalarının sahil şəhərlərinə gələrək buralarda yerləşmə mərkəzləri qurmuşdular. 1521-ci ildə İspaniyalıların öncüllük etdiyi ilk avropalılar Filippinə gəlməyə başladıqları sıralarda, Malaka və Borneo ilə sıx ticari münasibətləri olan Luzonun ən önəmli liman bölgəsi Manila, Bruney sultanının qohumları olan Raca Süleyman və əmiləri Raca Matanda ilə Raca Lakandula idarəsində bir müsəlman hakimiyyəti idi; ancaq yerli əhali hələ tamamilə İslamı qəbul etməmişdi. Filippində İspaniya hakimiyyətini quran Miguel Lopez de Legazpi, 1571-ci ildə Raca Süleymanla girişdiyi savaşda müsəlmanları Şimali və Orta Filippin adalarından ataraq İslamiyətin buralarda yayılmasına əngəl oldu. Zamanla ölkənin böyük bir qisminin İspaniyalıların üstün gücü qarşısında daha artıq dayanaa bilməyərək onların hakimiyəti altına girməsi və əhalisnin xristianlaşdırılması üzərinə İslamiyət sadəcə cənubdakı Sulu və Mindanaonun qərb bölgəsində qalmış oldu.

Cənub rayonlarının Avropa müstəmləkəçilərinə qarşı müvəffəqiyyətlə müqavimət göstərməsində əsas faktor xarici kömək idi ki, bu kömək qonşu Malayya-İndoneziya regionunun hakim müsəlman dairələri tərəfindən göstərilirdi. İndoneziya sultanlıqları ilə hərbi-siyasi ittifaqa Filippin və İndoneziya hakim sülalələri arasındakı qohumluq əlaqələri, din birliyi və nəhayət Cənub- Şərgi Asiyanın adalar aləmində dəniz və ticarət inhisarını saxlamaq istəyən indoneziyalıların ticarət maraqları səbəb olurdu.

XVI əsrin sonundan – XIX əsrin II yarısınadək davam etmiş Filippin müsəlmanların ispan müstəmləkəçilərinə qarşı uzunsürən mübarizəsi Filippin tarixinə “Moro müharibələri” kimi daxil olmuşdur. Müsəlmanlarla ispan müstəmləkəçiləri arasında müharibələr hər iki tərəfdən “həqiqi din”in müdafiəsi şüarı ilə aparılırdı. İslam müsəlman xalqlar üçün müstəmləkəçilərə qarşı mü- barizədə ideoloji bayraq rolunu oynayırdı. Avropa işğalçılarına göstərilən müqavimət “kafirlərə” qarşı müharibə forması alırdı.

Hər il cənub-qərb mussonları ilə moro qayıqları Visay adalarına doğru yönəlirdilər. Çox vaxt onlar Luson adası sahillərinə də gəlib çıxırdılar. Bu səfərlər nəticəsində onlar dağıdılmış kilsələrdən qiymətli əşyalar və çoxlu əsir xristianlar aparırdılar. Əsir götürülmüş ispanları pul əvəzində Manilaya qaytarırdılar, xristian filippinliləri isə qula çevrilirdilər. Onlardan hərbi və ticarət gəmilərində avarçəkən kimi istifadə edirdilər. İslamı qəbul edən əsir filippinlilər azad edilirdilər və onların çoxu Filippinin xristian rayonlarına dəniz hü- cumlarının iştirakçıları olurdular.

XVII əsrin əvvəllərinə qədər müsəlmanların mübarizəsi dəniz quldurluğu ilə məhdudlaşırdı. Sultanlıqların hakim dairələri iri hərbi ekspedisiyalar təşkil etməyə cəhd göstərmirdilər. Cənub-Şərqi Asiyaya holland ekspansiyanın başlaması ilə Filippin müsəlmanlarının mübarizəsi yeni yüksəliş mərhələsinə qədəm qoydu. Yaranmış vəziyyət, ispanların güc və diqqətinin cənub rayonlarından yayınması müsəlmanlara aktiv hücum əməliyyalarına keçməyə imkan verdi. Onlar Filippində ispan mövqelərinin zəiflənməsinə, öz ərazilərinin genişlənməsinə və möhkəmlənməsinə ümid edirdilər. Sultanlıqların hakimlərinin hərbi-strateji planlarında ümumi düşmən olan ispanlara qarşı mübarizədə potensial müttəfiq kimi hollandlardan hərbi yardım almaq imkanı nəzərdə tutulurdu. İki cəbhədə hollandlara və müsəlmanlara qarşı – mübarizə aparmaq məcburiyyətində qalan ispan hökuməti cənub sərhədlərinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün müsəlmanlara münasibətdə mürəkkəb hərbi-diplomatik manevrlərə əl atmalı olurdu.

XVIII əsrin 60-cı illərinə qədər Magindanao və Sulu müsəlmanları ispanları Mindanao adasının qərbindən çıxarmaq üçün reydlər təşkil edirdilər. Lakin onların bu cəhdləri nəticəsiz qaldı. Buna baxmayaraq, ispanların Mindanaonun daxili rayonlarına irəliləmək və Sulu arxipelaqını ələ keçirmək cəhdləri də baş tutmadı.

XIX əsrin I yarısında ispan müstəmləkə administrasiyası müsəlman ərazilərini işğal etmək üçün kifayət qədər hərbi gücə malik deyildi. 30-cu illərin sonunda Sulu rayonunda ispanların əsas rəqibləri ingilislər və fransızlar idi.

Filippinin cənub rayonlarını öz siyasi təsiri altına salmaq uğrunda böyük dövlətlərin mübarizəsi, ərazi işğallarına cəhd göstərilməsi, İspaniyanın avropalı rəqibləri tərəfindən hərbi-siyasi aksiyalar həyata keçirilməsi təhlükəsi – bütün bu faktorlar ispan müstəmləkəçilərini müsəlman sultanlıqlarına hücumu gücləndirməyə, onların işğalını sürətləndirməyə, müstəmləkələrinə birləşdirməyə vadar edirdi. Sulu arxipelaqının və Mindanaonun müsəlman rayonlarının işğal edilməsi prosesi XIX əsrin ortalarından demək olar ki, Filippində ispan müstəmləkə ağalığının sonuna qədər davam etdi .

1898-ci ildə İspaniyalıların Uzaq Şərqdəki müstəmləkə imperiyasının yıxılmasına yol açan İspaniya-Amerikan savaşı nəticəsində bütün Filippin ABŞ-a verildiyində müsəlmanlar Amerikalılara da qarşı çıxdılar. 1903-1913-cü illər arasında Mindanao və Sulu Amerikan hərbi idarəsi altında qaldı. Amerikan ordusu, barış və hüzur yaratmaq, qaçaqçılıq, quldurluq və kölə ticarətini önləmək adı altında bu bölgələrdə bir sıra hərbi əməliyyat apardı; bunların ən şiddətlisi, 1906-cı ildə minlərcə müsəlmanın ölümüylə nəticələnən “bud dajo” hərəkatıdır. 1914-cü ildə bölgənin idarəsi, yerli əhaliyə yardım və xidmət etmək qayəsiylə gəldiklərini iddia edən mülki şəxslərə verildi. Müsəlmanlara öz dinlərinə, adətlərinə və mədəniyyətlərinə uyğun biçimdə sərbəstcə yaşaya biləcəkləri təminatı verildi və çoxsaylı olaraq olduqları bölgələrə yeni yollar çəkildi, məktəblər açıldı və işsizlərə müxtəlif çalışma imkanları yaradıldı. Müsəlmanlar da zamanla silahlı mücadilələrinə son verərək Amerikan idarəsini qəbul etməyə başladılar.

1915-ci ildə Sulu sultanı II Camal əl-Kiram, idarəsi altında olan bölgələrin hakimiyət haqqını rəsmən Amerika Birləşmiş Ştatlarına verdi. Ancaq özlərini xristiyan Filippin əhalisindən (Bangsa Filipino) ayrı görməyə davam edən müsəlmanlar bu durumu göstərmək üçün Bangsa Moro (müsəlman toplum, Morolar) adını siyasi anlamda işlətməyə başladılar.

İstinadlar

  1. C. Adib Majul,. Muslims in the Phüippines, Quezon City, 1973
  2. N. M. Saleeby, Studies in Moro Histoıy, Law and Religion, Manila, 1905.
  3. S. K. Tan, The Filipino Müslim Armed Struggle (1900-1972), Manila, 1977.
  4. T. J. S. George, Reuolt in Mindanao: The Rise of Islam in Philippine Politics, Kuala Lumpur, 1980.
  5. A. Cabaton, “Les Moros de Soulu et de Mindanao”, RMM, IV/1 (1908), s. 21-74.
  6. Левтонова Ю.О. История Филиппин. М.: Наука, 1979, 295 с, c.115

Avqust 12, 2021
sulu, sultanlığı, 1457, ildən, 1917, ilədək, filippində, iqtidarda, olmuş, islam, dövləti, rəsmi, dilləriərəbcəidarəetmə, formasımonarxiyatarixi, yaranması1405, süqutu1915bayrağıtarixi, redaktəfilippinin, islamiyətlə, təması, əsrlərdə, qırmızı, dənizdən, çin, . Sulu sultanligi 1457 ci ilden 1917 ci iledek Filippinde iqtidarda olmus islam dovleti Sulu sultanligiResmi dillerierebceIdareetme formasimonarxiyaTarixi Yaranmasi1405 Suqutu1915BayragiTarixi RedakteFilippinin Islamiyetle ilk temasi IX ve X esrlerde Qirmizi denizden Cin denizine qeder uzanan ve esas etibariyle muselmanlarin istifadesinde olan milletlerarasi deniz ticaretine qatilmasiyla baslayir 1 Bu donemde Ereb esilli muselman tacirler inci edviyyat kimi mallari almaq ve Borneodan Kalimantan Cine etdikleri yolculuq sirasinda dincelmek ucun bezi Filipin adalarina ugruyurdular 2 Tersila ve ya silsile adi verilen Sulu secere qaynaqlari Tuan Mesaika adinda bir Ereb tacirinin Jolo Colo adasina geldiyini ve burada hakim sinife mensub bir ailenin qiziyla evlenerek butlere perestis eden yerli ehalinin Islamiyeti qebul etmelerine sebeb oldugunu bildirmekde ancaq bu movzuda her hansi bir tarix vermir Islamiyetin Suluya girisiyle ilgili ilk tarixi belge Jolo adasindaki Jolo seherinin bir nece mil uzaginda qedimden Sulu sultanlarinin tac geydikleri Bud Datoda olan ve Tuan Makbalu adinda yabanci bir muselmana aid oldugu sanilan 1310 cu il tarixli bir mezar dasidir Yene tersilalar Tuan Serif Ovliya da deyilen Kerim el Mehdum adinda sufi bir Ereb devetcisinin 1380 ci ilde Buansaya bugunku Jolo gelerek mehelli hakimlerin izniyle diger Sulu adalarini gezib Islamiyeti yaydigini ve Simunul adasindaki Tubig Indangan seherinde bir mescid tikdirdiyini bildirir 3 XV esrin evvellerinde Raca Baguinda Eli adinda Sumatrali muselman bir sahzade kicik donanmasiyla Joloya gelmis ve yerli bir sahzadeyle evlenerek burani ve cevresindeki diger adalari idare etmeye baslamisdir Onun olumunden sonra kurekeni Ereb devetcilerinden Serif Ebu Bekir el Hasim hakimiyyeti ele almis ve paytaxti Jolo olan Sulu sultanligini qurmusdur 1457 Belece siyasi bir guc qazanan Islamiyet qisa muddetde Sulu arxipelaginin diger adalarina da yayilmisdir Tersilalar Mindanao adasinin Islamlasmasini da bir Ereb ata ile Johorlu bir Malay sahzadesinin oglu olan Serif Mehemmed Kabungsuvan adindaki bir devetciye baglayirlar 4 XVI esrin evvellerinde Malay yarimadasindan Pulangiye bugunku Cotabato gelen Kabungsuvan bolgeye daha once catmis olan basqa devetcilerle birlikde datularla yerli qebile reisleri is birliyi baglayaraq fethler diplomatiya ve siyasi evlilikler yoluyla bolgedeki ehalini muselmanlasdirmis arxasindan da Mindanao adasinda Maguindanao sultanligini qurmusdur tex 1515 Eyni esrin sonlarinda Sulu sultanligi ve Filipinin cenubundaki Ternate sultanligi kimi dovletlerle munasibetlerin artmasi xanedanlar arasinda evlilik baglarinin qurulmasi ve Ereb Borneolu Ternateli devetcilerin bolgeye gelmeleriyle Islamiyet guclendi ve XVII esrin evvellerinde gederek artan Ispaniyalilarin mustemleke ve xristianlasdirma fealiyetlerine qarsi esasen Maranao bolgesinde yayildi 5 Islam dini Serif Mehemmed Kabungsuvanin Cotabato bolgesindeki bezi fethleri xaric Filippin adalarinin cenubunda barisci yolla yayilmisdir Hetta XVI esrin ikinci yarisinda Ispaniyalilar Filippine gelmeden ve burada qalici bir mustemleke idaresi qurmadan once olkenin tamami Islamlasma muddeti icine girmisdi Borneolu muselman tacirler simaldaki Mindoro ve Luzon adalarinin sahil seherlerine gelerek buralarda yerlesme merkezleri qurmusdular 1521 ci ilde Ispaniyalilarin onculluk etdiyi ilk avropalilar Filippine gelmeye basladiqlari siralarda Malaka ve Borneo ile six ticari munasibetleri olan Luzonun en onemli liman bolgesi Manila Bruney sultaninin qohumlari olan Raca Suleyman ve emileri Raca Matanda ile Raca Lakandula idaresinde bir muselman hakimiyyeti idi ancaq yerli ehali hele tamamile Islami qebul etmemisdi Filippinde Ispaniya hakimiyyetini quran Miguel Lopez de Legazpi 1571 ci ilde Raca Suleymanla girisdiyi savasda muselmanlari Simali ve Orta Filippin adalarindan ataraq Islamiyetin buralarda yayilmasina engel oldu Zamanla olkenin boyuk bir qisminin Ispaniyalilarin ustun gucu qarsisinda daha artiq dayanaa bilmeyerek onlarin hakimiyeti altina girmesi ve ehalisnin xristianlasdirilmasi uzerine Islamiyet sadece cenubdaki Sulu ve Mindanaonun qerb bolgesinde qalmis oldu Cenub rayonlarinin Avropa mustemlekecilerine qarsi muveffeqiyyetle muqavimet gostermesinde esas faktor xarici komek idi ki bu komek qonsu Malayya Indoneziya regionunun hakim muselman daireleri terefinden gosterilirdi Indoneziya sultanliqlari ile herbi siyasi ittifaqa Filippin ve Indoneziya hakim sulaleleri arasindaki qohumluq elaqeleri din birliyi ve nehayet Cenub Sergi Asiyanin adalar aleminde deniz ve ticaret inhisarini saxlamaq isteyen indoneziyalilarin ticaret maraqlari sebeb olurdu XVI esrin sonundan XIX esrin II yarisinadek davam etmis Filippin muselmanlarin ispan mustemlekecilerine qarsi uzunsuren mubarizesi Filippin tarixine Moro muharibeleri kimi daxil olmusdur Muselmanlarla ispan mustemlekecileri arasinda muharibeler her iki terefden heqiqi din in mudafiesi suari ile aparilirdi Islam muselman xalqlar ucun mustemlekecilere qarsi mu barizede ideoloji bayraq rolunu oynayirdi Avropa isgalcilarina gosterilen muqavimet kafirlere qarsi muharibe formasi alirdi Her il cenub qerb mussonlari ile moro qayiqlari Visay adalarina dogru yonelirdiler Cox vaxt onlar Luson adasi sahillerine de gelib cixirdilar Bu seferler neticesinde onlar dagidilmis kilselerden qiymetli esyalar ve coxlu esir xristianlar aparirdilar Esir goturulmus ispanlari pul evezinde Manilaya qaytarirdilar xristian filippinlileri ise qula cevrilirdiler Onlardan herbi ve ticaret gemilerinde avarceken kimi istifade edirdiler Islami qebul eden esir filippinliler azad edilirdiler ve onlarin coxu Filippinin xristian rayonlarina deniz hu cumlarinin istirakcilari olurdular XVII esrin evvellerine qeder muselmanlarin mubarizesi deniz quldurlugu ile mehdudlasirdi Sultanliqlarin hakim daireleri iri herbi ekspedisiyalar teskil etmeye cehd gostermirdiler Cenub Serqi Asiyaya holland ekspansiyanin baslamasi ile Filippin muselmanlarinin mubarizesi yeni yukselis merhelesine qedem qoydu Yaranmis veziyyet ispanlarin guc ve diqqetinin cenub rayonlarindan yayinmasi muselmanlara aktiv hucum emeliyyalarina kecmeye imkan verdi Onlar Filippinde ispan movqelerinin zeiflenmesine oz erazilerinin genislenmesine ve mohkemlenmesine umid edirdiler Sultanliqlarin hakimlerinin herbi strateji planlarinda umumi dusmen olan ispanlara qarsi mubarizede potensial muttefiq kimi hollandlardan herbi yardim almaq imkani nezerde tutulurdu Iki cebhede hollandlara ve muselmanlara qarsi mubarize aparmaq mecburiyyetinde qalan ispan hokumeti cenub serhedlerinin tehlukesizliyini temin etmek ucun muselmanlara munasibetde murekkeb herbi diplomatik manevrlere el atmali olurdu XVIII esrin 60 ci illerine qeder Magindanao ve Sulu muselmanlari ispanlari Mindanao adasinin qerbinden cixarmaq ucun reydler teskil edirdiler Lakin onlarin bu cehdleri neticesiz qaldi Buna baxmayaraq ispanlarin Mindanaonun daxili rayonlarina irelilemek ve Sulu arxipelaqini ele kecirmek cehdleri de bas tutmadi XIX esrin I yarisinda ispan mustemleke administrasiyasi muselman erazilerini isgal etmek ucun kifayet qeder herbi guce malik deyildi 30 cu illerin sonunda Sulu rayonunda ispanlarin esas reqibleri ingilisler ve fransizlar idi Filippinin cenub rayonlarini oz siyasi tesiri altina salmaq ugrunda boyuk dovletlerin mubarizesi erazi isgallarina cehd gosterilmesi Ispaniyanin avropali reqibleri terefinden herbi siyasi aksiyalar heyata kecirilmesi tehlukesi butun bu faktorlar ispan mustemlekecilerini muselman sultanliqlarina hucumu guclendirmeye onlarin isgalini suretlendirmeye mustemlekelerine birlesdirmeye vadar edirdi Sulu arxipelaqinin ve Mindanaonun muselman rayonlarinin isgal edilmesi prosesi XIX esrin ortalarindan demek olar ki Filippinde ispan mustemleke agaliginin sonuna qeder davam etdi 6 1898 ci ilde Ispaniyalilarin Uzaq Serqdeki mustemleke imperiyasinin yixilmasina yol acan Ispaniya Amerikan savasi neticesinde butun Filippin ABS a verildiyinde muselmanlar Amerikalilara da qarsi cixdilar 1903 1913 cu iller arasinda Mindanao ve Sulu Amerikan herbi idaresi altinda qaldi Amerikan ordusu baris ve huzur yaratmaq qacaqciliq quldurluq ve kole ticaretini onlemek adi altinda bu bolgelerde bir sira herbi emeliyyat apardi bunlarin en siddetlisi 1906 ci ilde minlerce muselmanin olumuyle neticelenen bud dajo herekatidir 1914 cu ilde bolgenin idaresi yerli ehaliye yardim ve xidmet etmek qayesiyle geldiklerini iddia eden mulki sexslere verildi Muselmanlara oz dinlerine adetlerine ve medeniyyetlerine uygun bicimde serbestce yasaya bilecekleri teminati verildi ve coxsayli olaraq olduqlari bolgelere yeni yollar cekildi mektebler acildi ve issizlere muxtelif calisma imkanlari yaradildi Muselmanlar da zamanla silahli mucadilelerine son vererek Amerikan idaresini qebul etmeye basladilar 1915 ci ilde Sulu sultani II Camal el Kiram idaresi altinda olan bolgelerin hakimiyet haqqini resmen Amerika Birlesmis Statlarina verdi Ancaq ozlerini xristiyan Filippin ehalisinden Bangsa Filipino ayri gormeye davam eden muselmanlar bu durumu gostermek ucun Bangsa Moro muselman toplum Morolar adini siyasi anlamda isletmeye basladilar Istinadlar Redakte C Adib Majul Muslims in the Phuippines Quezon City 1973 N M Saleeby Studies in Moro Histoiy Law and Religion Manila 1905 S K Tan The Filipino Muslim Armed Struggle 1900 1972 Manila 1977 T J S George Reuolt in Mindanao The Rise of Islam in Philippine Politics Kuala Lumpur 1980 A Cabaton Les Moros de Soulu et de Mindanao RMM IV 1 1908 s 21 74 Levtonova Yu O Istoriya Filippin M Nauka 1979 295 s c 115Menbe https az wikipedia org w index php title Sulu sultanligi amp oldid 6074601, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.