Xevra duz mədəni (urdu کھیوڑہ نمک کی کان, ing. Khewra Salt Mine) və ya Mayo duz mədəni (ing. Mayo Salt Mine) — Pakistanın Pəncab regionununndəki ndə və Hind-Qanq ovalığının üzərində yerləşən duz mədəni. dakı duz mədəni Pakistanın ən böyük, dünyanın ən böyük ikinci və dünyanın ən qədim duz mədənidir. Bu duz mədəni əhəmiyyətli bir turizm obyektidir və hər il 250,000-dən çox turist cəlb edir.
Xevra duz mədəni | |
---|---|
![]() Mədənin girişi | |
Yerləşdiyi yer | |
| |
Yerləşdiyi yer | |
Vilayət | Pəncab |
Ölkə | Pakistan |
Koordinatlar | |
İstehsal | |
Məhsullar | Halit, |
Tarix | |
Açıldığı il | 1872 |
Fəaliyyət illəri | 140 il |
![]() |
Coğrafiya
Xevra duz mədəni Pakistanın Pəncab regionunun Cəlam dairəsindəki Pind Dadan Xan təhsilində, ölkə paytaxtı olan İslamabad şəhərindən təxminən 160 km (100 mil) uzaqlıqda yerləşir. Mədənə sadəcə M2 nömrəli avtomagistral yolu ilə getmək olur. Mədən, Cəlam çayından Hind çayına qədər uzanan və duzlarla zəngin bir dağ silsiləsinin üzərində yerləşir. Xevrə duz mədəni dəniz səviyyəsindən təxminən 288 metr (945 fit) yuxarıda yerləşir. Mədən girişindən mədənin ən ucqar nöqtəsinə qədər olan məsafə təxminən 730 metrdir (2,400 fit). Yeraltı mədən 110 km2-lıq (43 mil2) bir ərazini əhatə edir.
Tarix
dakı duz mədəni olan nun şərəfinə «Mayo» duz mədəni olaraq da bilinir. Mədən təxminən 800 milyon il əvvəl meydana gəlmiş bir nin üzərində yerləşir.
dakı duz ehtiyatları Böyük İsgəndər tərəfindən zamanı və regionlarından keçərkən aşkar edilmişdir. Mədən nə Makedoniyalı İsgəndər, nə də onun əsgərləri tərəfindən aşkar edilmişdir. Mədən aşkar edən ordunun atları idi.Böyük İsgəndərin qoşunları xəstə atlarının daşları yaladığını və daha sonra yaxşılaşdığını gördükdən sonra bu ərazidə duz mədəni qurdular. Böyük Moğol İmperiyası dövründə mədəndən çıxarılan duzlar müxtəlif bazarlarda, hətta Mərkəzi Asiyada belə satılırdı.Böyük Moğol İmperiyasının süquta uğramasından sonra, mədənə siqhlər sahibləndilər. Siqh ordusunun baş komandiri olan nin idarəsini Cammu Racası olan lə bölüşdürmüşdür. Baş komandir mədənini, Cammu Racası isə mədənini idarə edirdi. Siqh hakimiyyəti dövründə hasil edilən duzlar həm qida, həm də gəlir mənbəyi olaraq istifadə edilmişdir.
Britaniya hakimiyyəti 1872-ci ildə — Siqh ərazilərini işğal etdikdən bir qədər sonra, mədəni daha da inkişaf etdirmişdir. Britaniyalılar mədəni səmərəsizdir gördülər, bunun səbəbləri isə çox idi. Məsələn, mədəndəki qeyri-adi və dar tunellər işçilər üçün çətinlik yaradırdı; mədənin su ilə təmin olması çox zəif idi; hasil edilmiş duzlar üçün anbar yox idi; mədənə gedən yeganə yol çətin, qayalı bir ərazinin üzərindən keçirdi. Bu problemləri aradan qaldırmaq üçün Britaniya hökuməti yolları düzəltmiş, anbarlar tikmiş, mədəni çoxlu su ilə təmin etmiş, girişləri və tunelləri yaxşılaşdırmış və duzun hasil edilməsi üçün daha yaxşı bir mexanizm təqdim etmişdir. Duzun qaçaqmalçılığını aradan qaldırmaq üçün yeni cərimələr yaradılmışdır.
1930-cu və 1940-cı illərdə adlı bir təşkilatla işləyərkən mədəndə ndən qalma örtülütoxumlular, çılpaqtoxumlular və həşəratlara aid dəlillər tapmışdır, lakin bu canlıların Kembri dövründə qaldığını iddia etsə də, Kremonun fikirləri müasir geoloqlar tərəfindən dəstəklənmir.
Daşqın
2010-cu ildə, bütün Pakistanda zamanı yaxınlıqdakı su axını mədən bağlandıqdan sonra oraya girmişdir. Bu su axını 60 sm (2 fit) dərinliyə çatmış və çıxışları bağlamışdır. Mədən daha sonra yenidən açılmışdır və hal-hazırda fəaliyyət göstərir.
Qalereya
- Mədənin içərisində tikilmiş olan məscid.
- Mədənin Moğol İmperiyası dövründə qazılan hissəsi.
- Duz mədəninin bir hissəsi.
- Kristal ovalıq — divarları üst hissəsi kristallarla bəzədilmiş və rəngli işıqlarla çıraqban edilən tunel.
- Mədənin yaxınlığında halitdən hazırlanmış əsərlər.
- Minar-e-Pakistanın halitdən hazırlanmış bir modeli.
- Halitdən hazırlanmış divarlar.
İstinadlar
- O.H.K. Speyt; Endru T.A. Learmont; B.H. Fermer. India, Pakistan and Ceylon: The Regions. Methuen Publishing Ltd. 13 iyul 1972. səh. 502. ISBN . İstifadə tarixi: 3 aprel 2018.
- Ueller, J. Marvin. "The Journal of Geology". jstor.org. Chicago Journals. İstifadə tarixi: 3 aprel 2018.
- Stenli C. Lefond. Handbook of World Salt Resources (I). Springer. 1 yanvar 1969. səh. 347. ISBN . 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 3 aprel 2018.
- Camerapiks. Spectrum Guide to Pakistan. Interlink Books. iyul 1998. səh. 150. ISBN . İstifadə tarixi: 8 aprel 2018.
- Məsud-ul Həsən. Short encyclopaedia of Pakistan (I). Ferozsons. 1975. səh. 118. B007EU8QHS. İstifadə tarixi: 8 aprel 2018.
- Hayden, Pit. Pakistan. Essential Library. avqust 2011. səh. 27. ISBN . İstifadə tarixi: 21 aprel 2018.
- Michael A. Cremo. The Forbidden Archeologist. Torchlight Publishing. 1 November 2010. səh. 166. ISBN . İstifadə tarixi: 7 aprel 2018.
- Taus-Bolstad, Steysi. Pakistan in Pictures. Lerner Publishing Group. yanvar 2003. səh. 55. ISBN . İstifadə tarixi: 21 aprel 2018.
- Attique ur Rehman; Əmcad Aslam; Məhəmməd Axyar Fərrux. "Preparation of Analytical Grade Sodium Chloride from Khewra Rock Salt" (PDF). World Applied Sciences Journal. IDOSI Publications. 9 (11). 2010: 1223. ISSN 1818-4952. 2013-06-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 15 aprel 2012.
- Society of Arts (Great Britain). Journal of the Society of Arts. XLIII. Nabu Press. 7 noyabr 2011. səh. 258. ISBN . İstifadə tarixi: 15 aprel 2018.
- Helen Beytmen; Ceyn Denşayr. Dangerous Creatures Of The Oceans. Creative Co. 30 iyul 2005. səh. 9. ISBN . İstifadə tarixi: 3 aprel 2018.
- Keren Zarindast (müxbir). Pakistan salt mine is open to tourists in the Punjab province (News report). British Broadcasting Corporation. 8 noyabr 2011. 6 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 14 may 2018.
- Andre Uink. Al Hind: The Making of the Indo Islamic World. Brill Academic Publishers. mart 1990. səh. 171. ISBN . İstifadə tarixi: 7 aprel 2018.
- Ser Edvin Arnold. The Marquis of Dalhousie's Administration of British India. I. Saunders, Otley, and Co. 1862. səh. 166. ISBN . İstifadə tarixi: 7 aprel 2018.
- . The Nation. 7 avqust 2010. 2013-10-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 aprel 2018.
- "Breach floods 10 villages". The Express Tribune. 12 avqust 2012. 2022-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 21 aprel 2018.
- Məhbub, Şaziyə. "Khewra salt mines: Healing heights" (ingilis). tribune.com.pk. 14 oktyabr 2013. 2021-02-28 tarixində . İstifadə tarixi: 21 aprel 2018.
Xarici keçidlər

- Xevra duz mədəni — Pakistan Mineral İnkişaf Korporasiyası
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xevra duz medeni urdu کھیوڑہ نمک کی کان ing Khewra Salt Mine ve ya Mayo duz medeni ing Mayo Salt Mine Pakistanin Pencab regionununndeki nde ve Hind Qanq ovaliginin uzerinde yerlesen duz medeni daki duz medeni Pakistanin en boyuk dunyanin en boyuk ikinci ve dunyanin en qedim duz medenidir Bu duz medeni ehemiyyetli bir turizm obyektidir ve her il 250 000 den cox turist celb edir Xevra duz medeniMedenin girisiYerlesdiyi yerXevra duz medeniYerlesdiyi yerVilayet PencabOlke PakistanKoordinatlar 32 38 52 sm e 73 00 30 s u IstehsalMehsullar Halit TarixAcildigi il 1872 1872 Fealiyyet illeri 140 il Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaXevra duz medeni Pakistanin Pencab regionunun Celam dairesindeki Pind Dadan Xan tehsilinde olke paytaxti olan Islamabad seherinden texminen 160 km 100 mil uzaqliqda yerlesir Medene sadece M2 nomreli avtomagistral yolu ile getmek olur Meden Celam cayindan Hind cayina qeder uzanan ve duzlarla zengin bir dag silsilesinin uzerinde yerlesir Xevre duz medeni deniz seviyyesinden texminen 288 metr 945 fit yuxarida yerlesir Meden girisinden medenin en ucqar noqtesine qeder olan mesafe texminen 730 metrdir 2 400 fit Yeralti meden 110 km2 liq 43 mil2 bir erazini ehate edir Tarixdaki duz medeni olan nun serefine Mayo duz medeni olaraq da bilinir Meden texminen 800 milyon il evvel meydana gelmis bir nin uzerinde yerlesir daki duz ehtiyatlari Boyuk Isgender terefinden zamani ve regionlarindan kecerken askar edilmisdir Meden ne Makedoniyali Isgender ne de onun esgerleri terefinden askar edilmisdir Meden askar eden ordunun atlari idi Boyuk Isgenderin qosunlari xeste atlarinin daslari yaladigini ve daha sonra yaxsilasdigini gordukden sonra bu erazide duz medeni qurdular Boyuk Mogol Imperiyasi dovrunde medenden cixarilan duzlar muxtelif bazarlarda hetta Merkezi Asiyada bele satilirdi Boyuk Mogol Imperiyasinin suquta ugramasindan sonra medene siqhler sahiblendiler Siqh ordusunun bas komandiri olan nin idaresini Cammu Racasi olan le bolusdurmusdur Bas komandir medenini Cammu Racasi ise medenini idare edirdi Siqh hakimiyyeti dovrunde hasil edilen duzlar hem qida hem de gelir menbeyi olaraq istifade edilmisdir Britaniya hakimiyyeti 1872 ci ilde Siqh erazilerini isgal etdikden bir qeder sonra medeni daha da inkisaf etdirmisdir Britaniyalilar medeni semeresizdir gorduler bunun sebebleri ise cox idi Meselen medendeki qeyri adi ve dar tuneller isciler ucun cetinlik yaradirdi medenin su ile temin olmasi cox zeif idi hasil edilmis duzlar ucun anbar yox idi medene geden yegane yol cetin qayali bir erazinin uzerinden kecirdi Bu problemleri aradan qaldirmaq ucun Britaniya hokumeti yollari duzeltmis anbarlar tikmis medeni coxlu su ile temin etmis girisleri ve tunelleri yaxsilasdirmis ve duzun hasil edilmesi ucun daha yaxsi bir mexanizm teqdim etmisdir Duzun qacaqmalciligini aradan qaldirmaq ucun yeni cerimeler yaradilmisdir 1930 cu ve 1940 ci illerde adli bir teskilatla isleyerken medende nden qalma ortulutoxumlular cilpaqtoxumlular ve heseratlara aid deliller tapmisdir lakin bu canlilarin Kembri dovrunde qaldigini iddia etse de Kremonun fikirleri muasir geoloqlar terefinden desteklenmir Dasqin2010 cu ilde butun Pakistanda zamani yaxinliqdaki su axini meden baglandiqdan sonra oraya girmisdir Bu su axini 60 sm 2 fit derinliye catmis ve cixislari baglamisdir Meden daha sonra yeniden acilmisdir ve hal hazirda fealiyyet gosterir QalereyaMedenin icerisinde tikilmis olan mescid Medenin Mogol Imperiyasi dovrunde qazilan hissesi Duz medeninin bir hissesi Kristal ovaliq divarlari ust hissesi kristallarla bezedilmis ve rengli isiqlarla ciraqban edilen tunel Medenin yaxinliginda halitden hazirlanmis eserler Minar e Pakistanin halitden hazirlanmis bir modeli Halitden hazirlanmis divarlar IstinadlarO H K Speyt Endru T A Learmont B H Fermer India Pakistan and Ceylon The Regions Methuen Publishing Ltd 13 iyul 1972 seh 502 ISBN 978 0 416 75530 5 Istifade tarixi 3 aprel 2018 Ueller J Marvin The Journal of Geology jstor org Chicago Journals Istifade tarixi 3 aprel 2018 Stenli C Lefond Handbook of World Salt Resources I Springer 1 yanvar 1969 seh 347 ISBN 978 0 306 30315 9 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 3 aprel 2018 Camerapiks Spectrum Guide to Pakistan Interlink Books iyul 1998 seh 150 ISBN 978 1 56656 240 9 Istifade tarixi 8 aprel 2018 Mesud ul Hesen Short encyclopaedia of Pakistan I Ferozsons 1975 seh 118 B007EU8QHS Istifade tarixi 8 aprel 2018 Hayden Pit Pakistan Essential Library avqust 2011 seh 27 ISBN 978 1 61783 117 1 Istifade tarixi 21 aprel 2018 Michael A Cremo The Forbidden Archeologist Torchlight Publishing 1 November 2010 seh 166 ISBN 978 0 89213 337 6 Istifade tarixi 7 aprel 2018 Taus Bolstad Steysi Pakistan in Pictures Lerner Publishing Group yanvar 2003 seh 55 ISBN 978 0 8225 4682 5 Istifade tarixi 21 aprel 2018 Attique ur Rehman Emcad Aslam Mehemmed Axyar Ferrux Preparation of Analytical Grade Sodium Chloride from Khewra Rock Salt PDF World Applied Sciences Journal IDOSI Publications 9 11 2010 1223 ISSN 1818 4952 2013 06 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 15 aprel 2012 Society of Arts Great Britain Journal of the Society of Arts XLIII Nabu Press 7 noyabr 2011 seh 258 ISBN 978 1 271 48500 0 Istifade tarixi 15 aprel 2018 Helen Beytmen Ceyn Densayr Dangerous Creatures Of The Oceans Creative Co 30 iyul 2005 seh 9 ISBN 978 1 58340 768 4 Istifade tarixi 3 aprel 2018 Keren Zarindast muxbir Pakistan salt mine is open to tourists in the Punjab province News report British Broadcasting Corporation 8 noyabr 2011 6 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 14 may 2018 Andre Uink Al Hind The Making of the Indo Islamic World Brill Academic Publishers mart 1990 seh 171 ISBN 978 90 04 09249 5 Istifade tarixi 7 aprel 2018 Ser Edvin Arnold The Marquis of Dalhousie s Administration of British India I Saunders Otley and Co 1862 seh 166 ISBN 978 1 290 28762 3 Istifade tarixi 7 aprel 2018 The Nation 7 avqust 2010 2013 10 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 aprel 2018 Breach floods 10 villages The Express Tribune 12 avqust 2012 2022 01 03 tarixinde Istifade tarixi 21 aprel 2018 Mehbub Saziye Khewra salt mines Healing heights ingilis tribune com pk 14 oktyabr 2013 2021 02 28 tarixinde Istifade tarixi 21 aprel 2018 Xarici kecidlerVikianbarda Xevra duz medeni ile elaqeli mediafayllar var Xevra duz medeni Pakistan Mineral Inkisaf Korporasiyasi