Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Halit (daş duz) NaCl — kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: tez-tez rast gələn.
| Halit | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Mineral |
| Formul (təkrarlanan vahid) | NaCl |
| III/A.02 | |
| Xüsusiyyətləri | |
| Kristalloqrafik sinqoniya | kubik sinqoniya |
| ağ | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xassələri
Rəng – rəngsiz, ağ, sarı, qırmızımtıl, qara, rəngi çox vaxt qarışıqlardan asılı olub, qeyri-müntəzəm, bəzən zonal xarakter daşıyır; Güclü deformasiyaya uğramış, yaxud silvinlə (KCl) sıx assosiasiya təşkil edən halit çox vaxt xal-xal rəngə boyanır. Bu, güman ki, K40-un və adətən onunla bağlı olan Rb87-un radioaktivliyi ilə əlaqədardır; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə (təzə sınıqlarda), yağlı, ipəyi; Şəffaflıq – şəffaf, yaxud yarımşəffaf; Sıxlıq – 2,1-2,2; Sərtlik – 2; Kövrəkdir; Ayrılma – kub {100} üzrə mükəmməl, {110} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qabıqvarı; Başqa xassələr – çox yüksək istilikkeçirmə; zəif elektrikkeçirmə; suda asan həllolma; hidroskopiklik; şor dad; Morfologiya – kristallar: heksaedrik, bəzən oktaedrik, nisbətən az hallarda – sütunvari, tez-tez kristallik «qayıqcıq»lar; kub üzlərində çox vaxt qıfaoxşar pilləli oyuqlar olur; İkiləşmə: {111} üzrə nadir rast gəlir; Mineral aqreqatları: xırda dənəlidən nəhəngdənəliyədək massiv əmələgəlmələr, sıx lifli, ovuntulu kütlələr, bəzən stalaktit və stalaqmitlər, sızmalar, druzalar, nazik təbəqəçiklər.
Mənşəyi və yayılması
Tipik xemogen mineral olub, dəniz və şor göl sularının buxarlanması nəticəsində doymuş məhlullardan çökür. Çox vaxt əhəngdaşlarının, dolomitlərin və başqa çökmə süxurların içərisində qalın laylar təşkil edir. Duz laylarının böyük dərinliklərdə plastik deformasiyası və onların tez-tez üstdə yatan süxurlara daxil olması ilə duz günbəzlərinin əmələ gəlməsi əlaqədardır. İsti, quru iqlim şəraitində qapalı duzlu hövzələrin dibində özüçökən ovuntulu duz əmələgəlmələrinin kristalları toplanır. Bəzən halit sublimasiya məhsulu kimi vulkan kraterlərinin divarlarında müşahidə edilir. Mineralın nazik təbəqəcikləri başqa duzlarla birlikdə səhra və çöl rayonlarında torpaq səthində şoranlıq əmələ gətirir. Bir çox mineralın vakuollarında halitin mikrokristalları müşahidə edilir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: silvin, anhidrit, gips, kalsit, dolomit, və s. Mineralın tapıldığı yerlər: Artyomov (Ukrayna); Veliçka (Polşa); Solvıçeqodski və İletski yataqları, Kamçatka yarımadası, Elton və Baskunçak gölləri (Rusiya); Bad-Reyxenxall, Xaylbronn (Almaniya); Pəncab şt. (Hindistan); Süveyş (Misir); Kanzas, Nyu-Meksiko, Texas, Oklaxoma ştatları (ABŞ) və b. Azərbaycanda Naxçıvan, Sustin, Duzdağ, Nehrəm, Püsyan, Şəkərabad-Qoşadizi (Naxçıvan MR) daş duz, Masazır, Böyükşor (Abşeron yarımadası) özüçökən duz yataqları və bir sıra digər duzsaxlayan sahələr məlumdur.
Tətbiqi
Əsas etibarilə yeyinti sənayesində və natrium və xlorun mənbəyi kimi kimya sənayesinin müxtəlif sahələrində istifadə edilir. Bəzi göllərin (Abşeron yarımadası) duzsaxlayan çöküntüləri müalicə vasitəsi kimi xalq təbabətində işlədilir. Sintez edilmiş şəffaf halit kristalları optik cihazqayırmada və kvant elektronikasında tətbiq edilir.
İstinadlar
- http://www.mindat.org/min-1804.html.
- Strunz K. H., Tennyson C. Mineralogische Tabellen : Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage, mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie. 8 Leypsiq: Akademische Verlagsgesellschaft, 1982.
- mineralienatlas.de (ing.).
Mənbə
- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.
Xarici keçidlər
- THE MINERAL HALITE
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Halit das duz NaCl kubik sinqoniya Rast gelme tezliyi skalasi tez tez rast gelen HalitUmumi melumatlarKateqoriya MineralFormul tekrarlanan vahid NaClIII A 02XususiyyetleriKristalloqrafik sinqoniya kubik sinqoniyaag Vikianbarda elaqeli mediafayllarXasseleriReng rengsiz ag sari qirmizimtil qara rengi cox vaxt qarisiqlardan asili olub qeyri muntezem bezen zonal xarakter dasiyir Guclu deformasiyaya ugramis yaxud silvinle KCl six assosiasiya teskil eden halit cox vaxt xal xal renge boyanir Bu guman ki K40 un ve adeten onunla bagli olan Rb87 un radioaktivliyi ile elaqedardir Mineralin cizgisinin rengi ag Parilti suse teze siniqlarda yagli ipeyi Seffafliq seffaf yaxud yarimseffaf Sixliq 2 1 2 2 Sertlik 2 Kovrekdir Ayrilma kub 100 uzre mukemmel 110 uzre qeyri mukemmel Siniqlar qabiqvari Basqa xasseler cox yuksek istilikkecirme zeif elektrikkecirme suda asan hellolma hidroskopiklik sor dad Morfologiya kristallar heksaedrik bezen oktaedrik nisbeten az hallarda sutunvari tez tez kristallik qayiqciq lar kub uzlerinde cox vaxt qifaoxsar pilleli oyuqlar olur Ikilesme 111 uzre nadir rast gelir Mineral aqreqatlari xirda deneliden nehengdeneliyedek massiv emelegelmeler six lifli ovuntulu kutleler bezen stalaktit ve stalaqmitler sizmalar druzalar nazik tebeqecikler Menseyi ve yayilmasiTipik xemogen mineral olub deniz ve sor gol sularinin buxarlanmasi neticesinde doymus mehlullardan cokur Cox vaxt ehengdaslarinin dolomitlerin ve basqa cokme suxurlarin icerisinde qalin laylar teskil edir Duz laylarinin boyuk derinliklerde plastik deformasiyasi ve onlarin tez tez ustde yatan suxurlara daxil olmasi ile duz gunbezlerinin emele gelmesi elaqedardir Isti quru iqlim seraitinde qapali duzlu hovzelerin dibinde ozucoken ovuntulu duz emelegelmelerinin kristallari toplanir Bezen halit sublimasiya mehsulu kimi vulkan kraterlerinin divarlarinda musahide edilir Mineralin nazik tebeqecikleri basqa duzlarla birlikde sehra ve col rayonlarinda torpaq sethinde soranliq emele getirir Bir cox mineralin vakuollarinda halitin mikrokristallari musahide edilir Birlikde rast geldiyi minerallar silvin anhidrit gips kalsit dolomit ve s Mineralin tapildigi yerler Artyomov Ukrayna Velicka Polsa Solviceqodski ve Iletski yataqlari Kamcatka yarimadasi Elton ve Baskuncak golleri Rusiya Bad Reyxenxall Xaylbronn Almaniya Pencab st Hindistan Suveys Misir Kanzas Nyu Meksiko Texas Oklaxoma statlari ABS ve b Azerbaycanda Naxcivan Sustin Duzdag Nehrem Pusyan Sekerabad Qosadizi Naxcivan MR das duz Masazir Boyuksor Abseron yarimadasi ozucoken duz yataqlari ve bir sira diger duzsaxlayan saheler melumdur TetbiqiEsas etibarile yeyinti senayesinde ve natrium ve xlorun menbeyi kimi kimya senayesinin muxtelif sahelerinde istifade edilir Bezi gollerin Abseron yarimadasi duzsaxlayan cokuntuleri mualice vasitesi kimi xalq tebabetinde isledilir Sintez edilmis seffaf halit kristallari optik cihazqayirmada ve kvant elektronikasinda tetbiq edilir Istinadlarhttp www mindat org min 1804 html Strunz K H Tennyson C Mineralogische Tabellen Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie 8 Leypsiq Akademische Verlagsgesellschaft 1982 mineralienatlas de ing MenbeAzerbaycan minerallari Baki Nafta Press 2004 Xarici kecidlerTHE MINERAL HALITE