Riçard Fillips Feynman (ing.Richard Phillips Feynman; 11.5.1918 — 15.2.1988) — görkəmli Amerika fiziki. Kvant elektrodinamikasının banilərindən biri. 1943-45-ci illər arasında Los-Alamosda atom bombası hazırlayan alim-fiziklər qrupuna daxil edilmişdir. Kvant mexanikasında trayektoriyalar üzrə inteqrallama üsulunu (1938), eləcə də elementar zərrəciklərin çevrilmə və qarşılıqlı təsirini təsvir edən kvant sahə nəzəriyyəsinin Feynman diaqramları metodunu (1949) işləmişdir. Həmçinin ifrat axıcılıq nəzəriyyəsi və nüvənin parton modelini irəli sürmüşdür. 1965-ci ildə Sin-İtiro Tomonaqa və Culian Şvinqerlə birgə fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
Riçard Feynman zəngin yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. Valideynləri – Melvil və Lüsil Nyu-Yorkda Kuinsin cənubunda Far-Rokveydə yaşayırdılar. Atası Riçardın dünyaya gəlməsindən əvvəl oğlunun alim olacağını qərara almışdı (Həmin illərdə qızlar de-yure akademik dərəcə ala bilsələr də, onların gələcəyi adətən qeyri-müəyyən qalırdı. Bununla belə, Riçard Feynmanın kiçik bacısı bu fikri rədd edərək sonralar məşhur astrofizik oldu). Atası hər vəchlə körpə Riçardı onu əhatə edən dünyanı dərk etməyə sövq edirdi. Ata oğlunun suallarına özünün fizika, kimya, biologiya biliklərinə əsaslanıb ətraflı cavab verməyə çalışırdı. Atası oğlunu bir o qədər sıxmır, ona oğlunu alim görmək arzusunda olduğunu bildirmirdi.
Feynman ilk işinin öhdəsindən 13 yaşında olarkən radioqəbuledicini təmir etməklə gəlir. Bundan sonra gənc Riçard qonşuları arasında məşhurluq qazanır. O ilk əvvəl radioqəbuledicini cəld və keyfiyyətli təmir edir, digər tərəfdən isə aparatı sökməmişdən əvvəl əlamətlər əsasında məntiqlə nasazlığın səbəblərini araşdırmaq və təyin etməyə cəhd edirdi.
İlk evliliyi və Los-Alamos
Riçard Feynman dörd il Massaçusets Texnologiya İnstitutunun fizika fakültəsində təhsil alır, daha sonra təhsilini Prinston universitetində davam etdirir.
İkinci Dünya müharibəsi başlayanda Feynman könüllü olaraq cəbhəyə yollanmaq istəyir, lakin ədalətsiz psixi yoxlanış səbəbindən bu arzusuna çata bilmir.
Aspiranturada oxuduğu illərdə Feynman on üç yaşından vurulduğu və on doqquz yaşından nişanlandığı Arlin Qrinbaumla evlənir. Nigahdan bir az əvvəl Arlin ölümcül vərəm xəstəliyinə yoluxur.
Feynmanın valideynləri evliliyə qəti etirazlarını bildirsələr də Feynman öz bildiyi kimi hərəkət edir. Nigah mərasimi Los-Alamosa yollanan qatara yollanarkən yolüstündə baş tutur. Şahidlər küçədən keçən təsadüfi adamlar olur (çörəkçi və aptekçi), qohumlar mərasimdə iştirak etmirlər. Mərasim başa çatdıqdan və ərin arvadını öpmə mərasimi çatanda Riçard yoldaşının xəstəliyini xatırlayır və Arlinin yanaqlarıdan öpür.
Cütlük Los-Alamosa yetişdikdən dərhal sonra atom bombasının hazırlanması prosesinə (Manhetten Layihəsi) cəlb edilir. Bu layihəyə işçi heyətnin çağrılması anında Feynman hələ də Prinstonda oxuyurdu və layihəyə daxil olmaq ideyasını ona məşhur fizik Robert Vilson verir. İlk əvvəl Feynman atom bombası layihəsinə qoşulmaq ideyasını həvəssiz qarşılayır, lakin sonradan bombanın almanların kəşf etməsini düşünərək layihəyə qoşulamağa razılıq verir. Feynman Los-Alamosa işlədyi vaxt Arlin Albukerke şəhəri xəstəxanasında yatırdı. Feyman hər həftə sonunu onunla keçirir.
Los-Alamosda bomba üzərindı işlədiyi illərdə Feyman seyfləri yarmaq vərdişlərinə yiyələnir. O atom bombasının işlənilməsinə dair bütün informasiyanı – uranın zənginləşdirliməsi texnologiyasından tutmuş bombanın quraşdırılmasına dair materilların seyflərdən oğurlamaqla həyata keçirilmiş təhlükəsizlik tədbirlənin yetərsizliyini sübut edir. Bu qədər mühüm informasıyanın saxlanıldığı seyflərin həvəskar oğru tərəfindəın yarılması faktı bəşəriyyətin taleyinin bit tükdən asılı olduğuna dəlalət edirdi.
Müharibədən sonrakı illər və elmə verdiyi əsas töhfələr
1950-ci illərdə Feynman Kaliforniya Texnologiya İnstututunda işləyir. Müharibədən və yoldaşının ölümündən sonra Feynman dərin sarsıntılar keçirir.Bu illərdə isə ona bu və ya digər fizika kafedrasında çalışmaq haqqında saysız-hesabsız məktublar gəlir. Belə təkliflərdən biri də Prinstondan gəlir. Burada isə o vaxtlar Eynşteyn kimi dahilər dərs deyirdi. Nəhayət Feyman yenidən elmə qayıdır. Feyman bütün şübhələrə son qoyduqdan və hədəflərini müəyyən etdikdən sonra o gücünün və özünəinamın yenidən artığını hiss edir.
Feynman özünün kvant çevrilmələri nəzəriyyəsi üzərində işləməyə davam edir. Bundan əlavə, o Şredinger tənliyini tətbiq etməklə yüksəkaxıcılıq hadisəsinin fizikasının başa düşülməsinə nail olur. Bu kəşf izahı bir qədər əvvəl üç fizik tərəfindən alınmış yüksəkaxılıcılıq hadisəsi ilə birgə alçaq temperaturlar fizikasına yeni təkan verir. Bundan əlavə Feyman kvarkaları kəşf etmiş Mürrey Hell-Mannla birgə daha mükəmməl sərbəst neytronun proton, elektron və antineytrinoya beta-parçalanmasında özünü göstərərn "zəif parçalanma" nəzəriyyəsi üzərində çalışır. Bu nəzəriyyə faktiki olaraq təbitəin yeni qanunlarını açmağa imkan verirdi. Feyman kvant hesablamaları ideyasını səsləndirir.
1960-cı illərdə akademiyanın xahışı ilə Feymana yeni fizika dərsliyi hazırlamaq tapşırığ həvalə olur. Nəticədə indi də tələbə-fiziklərin ən mükəmməl dərslik vəsaiti hesab etdiyi "Feymanın fizika mühazirələri" ərsəyə gəlir.
riçard, feynman, riçard, fillips, feynman, richard, phillips, feynman, 1918, 1988, görkəmli, amerika, fiziki, kvant, elektrodinamikasının, banilərindən, biri, 1943, illər, arasında, alamosda, atom, bombası, hazırlayan, alim, fiziklər, qrupuna, daxil, edilmişdi. Ricard Fillips Feynman ing Richard Phillips Feynman 11 5 1918 15 2 1988 gorkemli Amerika fiziki Kvant elektrodinamikasinin banilerinden biri 1943 45 ci iller arasinda Los Alamosda atom bombasi hazirlayan alim fizikler qrupuna daxil edilmisdir Kvant mexanikasinda trayektoriyalar uzre inteqrallama usulunu 1938 elece de elementar zerreciklerin cevrilme ve qarsiliqli tesirini tesvir eden kvant sahe nezeriyyesinin Feynman diaqramlari metodunu 1949 islemisdir Hemcinin ifrat axiciliq nezeriyyesi ve nuvenin parton modelini ireli surmusdur 1965 ci ilde Sin Itiro Tomonaqa ve Culian Svinqerle birge fizika uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Ricard Feynmaning Richard Phillips FeynmannDogum tarixi 11 may 1918 1918 05 11 1 2 3 Dogum yeri Far Rockaway d Kuins Nyu York Nyu York stati ABSVefat tarixi 15 fevral 1988 1988 02 15 1 3 4 69 yasinda Vefat yeri Los Anceles Los Anceles dairesi Kaliforniya ABS 5 Vefat sebebi boyrek catismazligi d Defn yeri Mountain View Cemetery and Mausoleum d Vetendasligi ABSElm sahesi Hissecikler fizikasi fizikaElmi derecesiIs yeri Kornell UniversitetiKaliforniya Texnologiya InstitutuManhetten layihesiTehsili Massacusets Texnologiya Institutu 1939 Prinston Universiteti 1942 Taninmis yetirmeleri Robert BarroUzvluyu London Kral Cemiyyeti ABS Milli Elmler Akademiyasirichardfeynman com ing Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Usaqliq ve genclik illeri 2 Ilk evliliyi ve Los Alamos 3 Muharibeden sonraki iller ve elme verdiyi esas tohfeler 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerUsaqliq ve genclik illeri RedakteRicard Feynman zengin yehudi ailesinde anadan olmusdur Valideynleri Melvil ve Lusil Nyu Yorkda Kuinsin cenubunda Far Rokveyde yasayirdilar Atasi Ricardin dunyaya gelmesinden evvel oglunun alim olacagini qerara almisdi Hemin illerde qizlar de yure akademik derece ala bilseler de onlarin geleceyi adeten qeyri mueyyen qalirdi Bununla bele Ricard Feynmanin kicik bacisi bu fikri redd ederek sonralar meshur astrofizik oldu Atasi her vechle korpe Ricardi onu ehate eden dunyani derk etmeye sovq edirdi Ata oglunun suallarina ozunun fizika kimya biologiya biliklerine esaslanib etrafli cavab vermeye calisirdi Atasi oglunu bir o qeder sixmir ona oglunu alim gormek arzusunda oldugunu bildirmirdi Feynman ilk isinin ohdesinden 13 yasinda olarken radioqebuledicini temir etmekle gelir Bundan sonra genc Ricard qonsulari arasinda meshurluq qazanir O ilk evvel radioqebuledicini celd ve keyfiyyetli temir edir diger terefden ise aparati sokmemisden evvel elametler esasinda mentiqle nasazligin sebeblerini arasdirmaq ve teyin etmeye cehd edirdi Ilk evliliyi ve Los Alamos RedakteRicard Feynman dord il Massacusets Texnologiya Institutunun fizika fakultesinde tehsil alir daha sonra tehsilini Prinston universitetinde davam etdirir Ikinci Dunya muharibesi baslayanda Feynman konullu olaraq cebheye yollanmaq isteyir lakin edaletsiz psixi yoxlanis sebebinden bu arzusuna cata bilmir Aspiranturada oxudugu illerde Feynman on uc yasindan vuruldugu ve on doqquz yasindan nisanlandigi Arlin Qrinbaumla evlenir Nigahdan bir az evvel Arlin olumcul verem xesteliyine yoluxur Feynmanin valideynleri evliliye qeti etirazlarini bildirseler de Feynman oz bildiyi kimi hereket edir Nigah merasimi Los Alamosa yollanan qatara yollanarken yolustunde bas tutur Sahidler kuceden kecen tesadufi adamlar olur corekci ve aptekci qohumlar merasimde istirak etmirler Merasim basa catdiqdan ve erin arvadini opme merasimi catanda Ricard yoldasinin xesteliyini xatirlayir ve Arlinin yanaqlaridan opur Cutluk Los Alamosa yetisdikden derhal sonra atom bombasinin hazirlanmasi prosesine Manhetten Layihesi celb edilir Bu layiheye isci heyetnin cagrilmasi aninda Feynman hele de Prinstonda oxuyurdu ve layiheye daxil olmaq ideyasini ona meshur fizik Robert Vilson verir Ilk evvel Feynman atom bombasi layihesine qosulmaq ideyasini hevessiz qarsilayir lakin sonradan bombanin almanlarin kesf etmesini dusunerek layiheye qosulamaga raziliq verir Feynman Los Alamosa isledyi vaxt Arlin Albukerke seheri xestexanasinda yatirdi Feyman her hefte sonunu onunla kecirir Los Alamosda bomba uzerindi islediyi illerde Feyman seyfleri yarmaq verdislerine yiyelenir O atom bombasinin islenilmesine dair butun informasiyani uranin zenginlesdirlimesi texnologiyasindan tutmus bombanin qurasdirilmasina dair materillarin seyflerden ogurlamaqla heyata kecirilmis tehlukesizlik tedbirlenin yetersizliyini subut edir Bu qeder muhum informasiyanin saxlanildigi seyflerin heveskar ogru terefindein yarilmasi fakti beseriyyetin taleyinin bit tukden asili olduguna delalet edirdi Muharibeden sonraki iller ve elme verdiyi esas tohfeler Redakte1950 ci illerde Feynman Kaliforniya Texnologiya Instututunda isleyir Muharibeden ve yoldasinin olumunden sonra Feynman derin sarsintilar kecirir Bu illerde ise ona bu ve ya diger fizika kafedrasinda calismaq haqqinda saysiz hesabsiz mektublar gelir Bele tekliflerden biri de Prinstondan gelir Burada ise o vaxtlar Eynsteyn kimi dahiler ders deyirdi Nehayet Feyman yeniden elme qayidir Feyman butun subhelere son qoyduqdan ve hedeflerini mueyyen etdikden sonra o gucunun ve ozuneinamin yeniden artigini hiss edir Feynman ozunun kvant cevrilmeleri nezeriyyesi uzerinde islemeye davam edir Bundan elave o Sredinger tenliyini tetbiq etmekle yuksekaxiciliq hadisesinin fizikasinin basa dusulmesine nail olur Bu kesf izahi bir qeder evvel uc fizik terefinden alinmis yuksekaxiliciliq hadisesi ile birge alcaq temperaturlar fizikasina yeni tekan verir Bundan elave Feyman kvarkalari kesf etmis Murrey Hell Mannla birge daha mukemmel serbest neytronun proton elektron ve antineytrinoya beta parcalanmasinda ozunu gosterern zeif parcalanma nezeriyyesi uzerinde calisir Bu nezeriyye faktiki olaraq tebitein yeni qanunlarini acmaga imkan verirdi Feyman kvant hesablamalari ideyasini seslendirir 1960 ci illerde akademiyanin xahisi ile Feymana yeni fizika dersliyi hazirlamaq tapsirig hevale olur Neticede indi de telebe fiziklerin en mukemmel derslik vesaiti hesab etdiyi Feymanin fizika muhazireleri erseye gelir Istinadlar Redakte 1 2 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt Fejnman Richard Fillips Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt 1 2 MacTutor History of Mathematics archive lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1563 gt lt a gt Internet Broadway Database 2000 lt a href https wikidata org wiki Track Q31964 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1217 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1220 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1218 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1219 gt lt a gt Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi ve b Record 118827545 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q304037 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q256507 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q170109 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt Xarici kecidler RedakteRicard Feynman resmi sayti The Feynman Lectures on Physics Website by Michael Gottlieb assisted by Rudolf Pfeiffer and Caltech Feynman Online a site dedicated to Feynman Ricard Feynman ing Internet Movie Database saytinda Feynman and the Connection MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Ricard Feynman amp oldid 5758717, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
