Türkiyə türk ədəbiyyatının Avropa meyilli nümayəndələrindən olan Əbdülhəmid Ziya Paşa 1829-cu ildə İstanbulda doğulmuşdur. Müxtəlif elm sahələrinə böyük həvəs göstərən Ziya Paşa ilk təhsilini əvvəlcə məhəllə məktəbində, daha sonra təhsilini “Məktəbi ədəbiyyə”də davam etdirmişdi. O,17 yaşından etibarən tanınmış yazıçı və şairlərin təmsil olunduğu cəmiyyətlə bağlanmış, xüsusilə Divan ədəbi nümayəndələri ilə yaxınlıq etmişdir. Daha sonra o, Arif Hikmət bəyin evində 1861-ci ildə Divan şeirini inkişaf etdirmək məqsədi ilə yaradılan “Əncümənü-şüəra” cəmiyyətinə daxil olur. Sarayda dövlət katibi kimi fəaliyyət göstərən Ziya Paşa müəyyən müddət sonra saray ziddiyyətlərinə görə buradan uzaqlaşmışdır. Siyasi çəkişmə və gərginlik onun Türkiyədə qalmağına imkan verməmiş, o, 1867-ci ildə Avropaya getməyə məcbur olmuşdur. O, əvvəlcə Parisə, daha sonra Londona getməyə məcbur olmuşdur. Lakin bu şəhərlərdədə öz fəaliyyətindən qalmayan Ziya Paşa 1867-ci ildə “Müxbir”, 1868-ci ildə Namiq Kamal tərəfindən əsası qoyulmuş “Hürriyyət” qəzetlərini çap etdirir. Türkiyəsiyasi rejimini tənqid edən “Hüriyyət” qəzeti daha sonra Cenevrədə çap olunur və 1871-ci ildə fəaliyyətini dayandırır. 1878-ci ildə Adanaya vali təyin olunan Ziya Paşa 1880-ci ildə 51 yaşında Konyada vəfat etmişdir.
Fəaliyyəti
Tənzimat dövrü şairlərindən Yeni Osmanlılar siyasi zümrəsinə də qatılmış olan Ziya Paşanın dil və ədəbiyyat sahəsində türkçülüyü Şinasidən daha açıqdır. Məşhur "Şeir və inşa" məqaləsi, bu mövzuda bir dəlil kimi göstərilə bilər. Ziya Paşa bu məqaləsində Osmanlı təbirini türk qarşılığında, yəni Tənzimatdan öncəki mənasında işlədərək əski Osmanlı şairlərinin əsərlərini xatırlatdıqdan sonra deyir ki: "...Xeyr! Bunların heç birisi Osmanlı şairi deyildir... Əcəba, bizim mənsub olduğumuz millətin (yəni türk millətinin) bir dili və şeiri varmıdır və bunu islah mümkündürmü?" "İçlərində üçdə bir türkcə kəlmə tapılmayan və çox zaman zehin yormadıqca məna çıxarılmasına müqtədir olunamayan" əski əsərləri bəyənmir, türkcə imlasının sistemsizliyini, türkcədə işlənilən kəlmələrin sınırsızlığını, türkcə və ya osmanlıca qaydalarının düzənlənməmiş olduğunu tənqid etdikdən sonra türklərin təbii şeirinin Baki, Nəfi, Nədim və Vasiflərin mənzumələri, türklərin təbi-inşasının Veysi və Nərgisilərin nəsrləri olmadığını qəti şəkildə ifadə edir: "...Xeyr! Bizim təbii şeir və inşamız əyalət xalqıyla İstanbul əhalisinin xalq təbəqəsi arasında hələ durmaqdadır. Bizim şeirimiz hanı şeirlərimizin ahəngsiz deyə bəyənmədikləri xalq şərqiləri və saz şairləri arasında "deyiş", "üçləmə" və "qayabaşı" adlanan parçalardır və bizim təbii inşamız "Mütərcimi-qamus"un işləndiyi yazı yazma tərzidir. Hələ bir kərə rəğbət o yönə dönsün, az vaxt içində nə şairlər, nə katiblər yetişir, ağla heyrət verir".
Sonradan dildə türkçülük məsələsi ilə məşğul olan nəzəriyyəçilər Paşanın XIX yüzil sonralarında qoyduğu bu məsələlərə çox bir şey əlavə edə bilmiş deyillər...
Dildə türkçülüyü bu qədər yaxşı qavramış, Osmanlı ilə türk ifadələrini bərabər anlamlı olaraq istifadə etmiş şair və ədib Ziya Paşanın Yeni Osmanlılar cəmiyyətinin öndərlərindən siyasi Ziya Paşanı çox işlətdiyi millət və milliyyət ifadələrinin siyasi mənalarını incələmə və aydınlaşdırmağa sövq etməmiş olması çətin qəbul edilər, bununla bərabər Ziya Paşanın əsərlərindən siyasi türkçülüyünü çıxaracaq heç bir ipucu tapıb çıxara bilmədim.
Əsərləri
Zafername (1868, düzyazı şiir)
Rüya (ölümünden sonra, 1910)
Veraset Mektupları (ölümünden sonra 1910)
Eş'ar-ı Ziyâ (ölümünden sonra şiir, 1881)
Şiir ve İnşa Makalesi
Defteri Amal (anı niteliğinde)
Terkibi-i bent
Harabat
Tərcümələri
Viardot’tan, Endülüs Târihi'ni,
Cheruel ile Lavallee’den, Engizisyon Târihi'ni,
J.J. Rousseau’dan Emil’i,
Moliere’den Tartuffe’ü tercüme etmiştir.
Ədəbiyyat
Türkün qızıl kitabı. Bakı. 1992.
Elman Quliyev (2010). Türk xalqları ədəbiyyatının yaradıcılıq problemləri. Bakı: ADPU.
Elman Quliyev (2009). Türk xalqları ədəbiyyatı. Bakı: ADPU.
Elman Quliyev (2003). Türkiyə türk ədəbiyyatı. Bakı.
Türkiyə türk ədəbiyyatı. Ankara. 1999.
Agah Sırrı Levend (1973). Türk ədəbiyyatı tarixi. Ankara.
ziya, paşa, 1825, istanbul, 1880, 1880, adana, adana, vilayəti, türk, yazıçısı, şairi, dövlət, adamı, əsl, adı, əbdülhəmid, ziyaəddin, əbdülhəmid, ziya, paşaəbdülhəmid, ziyaəddindoğum, tarixi, 1829doğum, yeri, istanbulvəfat, tarixi, 1880vəfat, yeri, konyadəfn,. Ziya pasa 1825 1 2 Istanbul 17 may 1880 1880 05 17 3 Adana Adana vilayeti Turk yazicisi sairi ve dovlet adami Esl adi Ebdulhemid Ziyaeddin dir 4 Ebdulhemid Ziya PasaEbdulhemid ZiyaeddinDogum tarixi 1829Dogum yeri IstanbulVefat tarixi 17 may 1880Vefat yeri KonyaDefn yeri Adana vilayetiVetendasligi Turkiye Osmanli imperiyasiAtasi Ferideddin efendiFealiyyeti muellif tercumeci yazici siyasetciTaninir Turk yazari sair ve dovlet xadimi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Fealiyyeti 3 Eserleri 3 1 Tercumeleri 4 Edebiyyat 5 Hemcinin bax 6 IstinadlarHeyati RedakteTurkiye turk edebiyyatinin Avropa meyilli numayendelerinden olan Ebdulhemid Ziya Pasa 1829 cu ilde Istanbulda dogulmusdur Muxtelif elm sahelerine boyuk heves gosteren Ziya Pasa ilk tehsilini evvelce mehelle mektebinde daha sonra tehsilini Mektebi edebiyye de davam etdirmisdi O 17 yasindan etibaren taninmis yazici ve sairlerin temsil olundugu cemiyyetle baglanmis xususile Divan edebi numayendeleri ile yaxinliq etmisdir Daha sonra o Arif Hikmet beyin evinde 1861 ci ilde Divan seirini inkisaf etdirmek meqsedi ile yaradilan Encumenu suera cemiyyetine daxil olur Sarayda dovlet katibi kimi fealiyyet gosteren Ziya Pasa mueyyen muddet sonra saray ziddiyyetlerine gore buradan uzaqlasmisdir Siyasi cekisme ve gerginlik onun Turkiyede qalmagina imkan vermemis o 1867 ci ilde Avropaya getmeye mecbur olmusdur O evvelce Parise daha sonra Londona getmeye mecbur olmusdur Lakin bu seherlerdede oz fealiyyetinden qalmayan Ziya Pasa 1867 ci ilde Muxbir 1868 ci ilde Namiq Kamal terefinden esasi qoyulmus Hurriyyet qezetlerini cap etdirir Turkiye siyasi rejimini tenqid eden Huriyyet qezeti daha sonra Cenevrede cap olunur ve 1871 ci ilde fealiyyetini dayandirir 1878 ci ilde Adanaya vali teyin olunan Ziya Pasa 1880 ci ilde 51 yasinda Konyada vefat etmisdir Fealiyyeti RedakteTenzimat dovru sairlerinden Yeni Osmanlilar siyasi zumresine de qatilmis olan Ziya Pasanin dil ve edebiyyat sahesinde turkculuyu Sinasiden daha aciqdir Meshur Seir ve insa meqalesi bu movzuda bir delil kimi gosterile biler Ziya Pasa bu meqalesinde Osmanli tebirini turk qarsiliginda yeni Tenzimatdan onceki menasinda islederek eski Osmanli sairlerinin eserlerini xatirlatdiqdan sonra deyir ki Xeyr Bunlarin hec birisi Osmanli sairi deyildir Eceba bizim mensub oldugumuz milletin yeni turk milletinin bir dili ve seiri varmidir ve bunu islah mumkundurmu Iclerinde ucde bir turkce kelme tapilmayan ve cox zaman zehin yormadiqca mena cixarilmasina muqtedir olunamayan eski eserleri beyenmir turkce imlasinin sistemsizliyini turkcede islenilen kelmelerin sinirsizligini turkce ve ya osmanlica qaydalarinin duzenlenmemis oldugunu tenqid etdikden sonra turklerin tebii seirinin Baki Nefi Nedim ve Vasiflerin menzumeleri turklerin tebi insasinin Veysi ve Nergisilerin nesrleri olmadigini qeti sekilde ifade edir Xeyr Bizim tebii seir ve insamiz eyalet xalqiyla Istanbul ehalisinin xalq tebeqesi arasinda hele durmaqdadir Bizim seirimiz hani seirlerimizin ahengsiz deye beyenmedikleri xalq serqileri ve saz sairleri arasinda deyis ucleme ve qayabasi adlanan parcalardir ve bizim tebii insamiz Mutercimi qamus un islendiyi yazi yazma terzidir Hele bir kere regbet o yone donsun az vaxt icinde ne sairler ne katibler yetisir agla heyret verir Sonradan dilde turkculuk meselesi ile mesgul olan nezeriyyeciler Pasanin XIX yuzil sonralarinda qoydugu bu meselelere cox bir sey elave ede bilmis deyiller Dilde turkculuyu bu qeder yaxsi qavramis Osmanli ile turk ifadelerini beraber anlamli olaraq istifade etmis sair ve edib Ziya Pasanin Yeni Osmanlilar cemiyyetinin onderlerinden siyasi Ziya Pasani cox isletdiyi millet ve milliyyet ifadelerinin siyasi menalarini inceleme ve aydinlasdirmaga sovq etmemis olmasi cetin qebul ediler bununla beraber Ziya Pasanin eserlerinden siyasi turkculuyunu cixaracaq hec bir ipucu tapib cixara bilmedim Eserleri RedakteZafername 1868 duzyazi siir Ruya olumunden sonra 1910 Veraset Mektuplari olumunden sonra 1910 Es ar i Ziya olumunden sonra siir 1881 Siir ve Insa Makalesi Defteri Amal ani niteliginde Terkibi i bent HarabatTercumeleri Redakte Viardot tan Endulus Tarihi ni Cheruel ile Lavallee den Engizisyon Tarihi ni J J Rousseau dan Emil i Moliere den Tartuffe u tercume etmistir Edebiyyat RedakteTurkun qizil kitabi Baki 1992 Elman Quliyev 2010 Turk xalqlari edebiyyatinin yaradiciliq problemleri Baki ADPU Elman Quliyev 2009 Turk xalqlari edebiyyati Baki ADPU Elman Quliyev 2003 Turkiye turk edebiyyati Baki Turkiye turk edebiyyati Ankara 1999 Agah Sirri Levend 1973 Turk edebiyyati tarixi Ankara Ziya Pasa 1909 Zefername Istanbul Ziya Pasa 1959 Seirler Ankara Ziya Pasa 1963 Eserleri Ankara Ziya Pasa 1987 Eserlerinden secmeler Izmir Hemcinin bax RedakteTenzimatIstinadlar Redakte 1 2 Swartz A Open Library 2007 lt a href https wikidata org wiki Track Q461 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1201876 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q302817 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P648 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P3847 gt lt a gt 1 2 Faceted Application of Subject Terminology lt a href https wikidata org wiki Track Q3294867 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2163 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q846596 gt lt a gt 1 2 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 100 boyuk turk Baki 1991 seh 47 49 Menbe https az wikipedia org w index php title Ziya pasa amp oldid 6052891, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}